PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Morasko/Archiwum Zygmunta Pniewskiego

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m
m
Linia 5: Linia 5:
-
Grupa saperów szukająca meteorytów Morasko we współpracy z [[Bibliografia/Pokrzywnicki_Jerzy|Jerzym Pokrzywnickim]] (zdjęcia datowane na odwrocie: Morasko 26.9.56) (zdjęcia Zygmunt Pniewski)
+
'''Grupa saperów szukająca meteorytów Morasko we współpracy z [[Bibliografia/Pokrzywnicki_Jerzy|Jerzym Pokrzywnickim]] (zdjęcia datowane na odwrocie: Morasko 26.9.56)''' (zdjęcia Zygmunt Pniewski)
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02b.jpg|Saperzy szukający meteorytów. Po&nbsp;prawej przy samochodzie Jerzy Pokrzywnicki robiący notatki
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02b.jpg|Saperzy szukający meteorytów. Po&nbsp;prawej przy samochodzie Jerzy Pokrzywnicki robiący notatki
Linia 11: Linia 11:
File:Morasko_(Pniewski_saperzy-2).jpg|
File:Morasko_(Pniewski_saperzy-2).jpg|
File:Morasko_(Pniewski_saperzy-3).jpg|
File:Morasko_(Pniewski_saperzy-3).jpg|
 +
File:Morasko_(Pniewski_saperzy).jpg|
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02.jpg|Fragment archiwum ''(błędnie podpisane zdjęcie, po lewej Antoni Polański{{Polański_A-biogram|}}, nie Jan Gadomski{{Gadomski J-biogram|}})''
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02.jpg|Fragment archiwum ''(błędnie podpisane zdjęcie, po lewej Antoni Polański{{Polański_A-biogram|}}, nie Jan Gadomski{{Gadomski J-biogram|}})''
</gallery>
</gallery>
-
Okaz 78 kg znaleziony u Józefa Oleksego (zdjęcia Zygmunt Pniewski)
+
'''Okaz meteorytu o wadze [[Morasko/Galerie#78_kg|78 kg]] znaleziony w gospodarstwie Józefa Oleksego''' (zdjęcia Zygmunt Pniewski)
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02a.jpg|Gospodarz Józef Oleksy (po lewej) u&nbsp;którego znaleziono 78&nbsp;kg okaz meteorytu
File:Morasko_(archiwum_Zygmunta_Pniewskiego)_02a.jpg|Gospodarz Józef Oleksy (po lewej) u&nbsp;którego znaleziono 78&nbsp;kg okaz meteorytu
Linia 21: Linia 22:
File:Morasko_(Pniewski_Oleksy-2).jpg|Okaz ''in situ''
File:Morasko_(Pniewski_Oleksy-2).jpg|Okaz ''in situ''
File:Morasko_(Pniewski_Oleksy-3).jpg|
File:Morasko_(Pniewski_Oleksy-3).jpg|
 +
File:Morasko_(Pniewski_Oleksy).jpg|
</gallery>
</gallery>
Linia 68: Linia 70:
Krater w&nbsp;Stanie Arizona ma ma średnicę 1173&nbsp;m x 1204&nbsp;m i&nbsp;głębokość 174&nbsp;m.{{MBD-record|name=Canyon Diablo}}
Krater w&nbsp;Stanie Arizona ma ma średnicę 1173&nbsp;m x 1204&nbsp;m i&nbsp;głębokość 174&nbsp;m.{{MBD-record|name=Canyon Diablo}}
{{BQuote-end}}
{{BQuote-end}}
-
 
-
 
-
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 
-
 
-
</gallery>
 

Wersja z 16:17, 14 cze 2021

Materiały z prywatnego archiwum Zygmunta Pniewskiego[1] (źródło: Sławomir Pniewski).


Grupa saperów szukająca meteorytów Morasko we współpracy z Jerzym Pokrzywnickim (zdjęcia datowane na odwrocie: Morasko 26.9.56) (zdjęcia Zygmunt Pniewski)


Okaz meteorytu o wadze 78 kg znaleziony w gospodarstwie Józefa Oleksego (zdjęcia Zygmunt Pniewski)


Pniewski Zygmunt, Meteoryty, zeszyt #1

Jeden z jego zeszytów poświęcony meteorytom (pisownia oryginalna):

«

Meteoryty.

Morasko znajduje się 12 km. na północ od Poznania Góra Moraska (145 m. npm.) jest najwyższym wzniesieniem w środkowej Wielkopolsce.

Eksplozja kosmiczna miała tu miejsce w niepamiętnych czasach, lecz ślady jej doskonale zachowały się do dnia dzisiejszego. Przede wszystkim to kratery których odkryto i częściowo zbadano na tym terenie 8, oraz 6 żelaznych brył meteorytów o wadze od 3,5-78 kg.
Meteoryty znalezione na tym terenie można oglądać w Muzeum Przyrodniczym w Poznaniu, w dziale Nauki o Ziemi, oraz w Warszawie.

Morasko (Pniewski z1 kratery).jpg

Historia znalezisk meteorytów w Morasku datuje się od roku 1914.

1914. 12.listopada 1914 r. podczas budowy umocnień fortyfikacyjnych, na terenie wojskowym w Morasku, oficer niemiecki, kierujący tymi pracami dr Cobliner wydobył z ziemi z głębokości ½ m. bryłę żelaza, która okazała się meteorytem. Meteoryt następnie zważony przez prof. Phula[4] ważył 77,5 kg.
Później wykopano jeszcze na tym terenie dalsze trzy całkowite meteoryty w wadze; 4,3 kg i 2 po 3,5 kg. każdy.

1954 r dr Jerzy Pokrzywnicki współpracownik Zakł. Nauk Geologicznych PAN w Warszawie. Bada meteoryty w zbiorach Polskich, zainteresował się w tym roku poraz pierwszy meteorytami z moraska.

1956 r. Pozyskuje dwa nowe meteoryty. Jeden od rolnika z Moraska, ob. Oleksego. 78 kg. obecnie największy okaz meteorytu w Polsce, i 6,36 kg. uzyskany ze szkoły w Suchym Lesie.

1957 dr Pokrzywnicki wykrywa w Morasku Kratery po meteorytowe, jest to narazie tylko hipoteza.
W następnych latach nasunęła się potrzeba dalszych badań i poszukiwań.
Przede wszystkim przeprowadzono pomiary 4 kraterków, w tym ich średnicy i profile, wysokość wałów i ich wzajemne odległości.

w latach 1958 i 1959 rozpoczęto pomiary magnetyczne terenu w celu znalezienia nowych odłamów i zbadania struktury jednego z kraterków Nr.II. Aczkolwiek nowych odłamów nie wykryto, jednak ujawniono w badanym kraterku Nr.2 bardzo ciekawe i oryginalne anomalia magnetyczne.
Badania kontynuowane były zarówno we wspomnianym kraterku jak i w wałach kraterku-jeziorka.

1961 r Przybywa do Polski na zaproszenie Politechniki Warszawskiej prof dr Cyryl Staniukowicz[5] prof Wyższ. Szkoły Technicznej w Moskwie. Autor prac z zakresu kraterów kosmicznych.
Prof Staniukowicz po wizji lokalnej w Morasku i obejrzeniu kraterków i otaczającego terenu, całkowicie potwierdził hipotezę dr Pokrzywnickiego o kosmicznym pochodzeniu tych kraterków.
prof St. Stwierdził również wielkie podobieństwo kraterków w Morasku do kraterków kosmicznych odkrytych około 100 lat temu na wyspie Ozylii (Saarema) Morze Bałtyckie na wys. Rep. Estoni.[6]


Największym na świecie całym meteorytem jest żelazna bryła, znaleziona w 1920 r. w Połudn.-zach. Afryce, znana pod nazwą Hoba West.[7] Ciężar tego meteorytu dochodzi w przybliżeniu do 60 ton. Pierwotnie był on o wiele większy, ciężar jego w przybliżeniu równał się 90 tonom.
Meteoryt ten ma formę płyty o rozmiarach 3x3 metry, a grubość jego sięga 1 metra.
Chociaż dla nauki przedstawia on olbrzymią wartość, to jednak do dziś pozostaje tam, gdzie go znaleziono i niszczeje pod gołym niebem.

Największy, jeśli wziąć pod uwagę całość masy, która spadła na ziemię, jest żelazny deszcz meteorytów Sichote-aliański.[8] Ogólny ciężar całkowitej masy materii meteorytowej deszczu sichote-aliańskiego ocenia się na około 100 ton.

1818 r Następnym co do wielkości meteorytem, jest meteoryt Cape-York[9] znaleziony na zachodnim brzegu Grenlandii w 1818 r. Meteoryt ten waży 33,2 tony i znajduje się obecnie w nowojorskim planetarium.

Krater w Stanie Arizona ma ma średnicę 1173 m x 1204 m i głębokość 174 m.[10]

»


Bibliografia

  • Pniewski Zygmunt, Meteoryty, zeszyt #1 (archiwum). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Trybuna Ludu, (1961), Kratery kosmiczne w okolicy Poznania. Prof. K. Staniukowicz potwierdza hipotezę polskiego uczonego, nr 250 (11 września 1961), s. 6.[13] Plik JPG.

Przypisy

  1. ^ Zygmunt Pniewski (1931-2019) – urodzony w Poznaniu polski fotograf, przyrodnik, preparator i dokumentalista; pracownik Zakładu Zoologii PAN w Poznaniu; współpracownik Jerzego Pokrzywnickiego; przyjaciel i towarzysz podróży Arkadego Fiedlera; wspólnie z prof. Andrzejem Dzięczkowski (dzięki wsparciu Franciszka Jaśkowiaka oraz prof. Bogdana Kiełczewskiego) zainicjowali projekt i doprowadzili do utworzenia rezerwatu na Górze Moraskiej! (Dzięczkowski 1968; Dzięczkowski i Pniewski 1971); patrz → Morasko/Archiwum Zygmunta Pniewskiego.
    Meteorytowa spuścizna Zygmunta Pniewskiego w zbiorach Pawła Zaręby – Archiwum Zygmunta Pniewskiego - pełna wersja (Archiwum Zygmunta Pniewskiego  ●  Zygmunt Pniewski – Wspomnienie). Biografia: Cyfrowa Dziecięca Encyklopedia Wielkopolan – Zygmunt Pniewski.
  2. ^ Antoni Polański (1914-2002) – geochemik, mineralog, profesor UW; pracę doktorską obronił na uniwersytecie w Poznaniu w roku akad. 1945/46, promotorem był prof. K. Smulikowski; temat „Skały alkaliczne płyty wschodnio-europejskiej” (inf. Aleksandra Wysokińska, Archiwum UAM; Jadwiga Muszyńska, Biblioteka UAM); po wojnie Polański nadal interesował się meteorytami żelaznymi – w 1955 roku opublikował książkę „Żelazo na Ziemi i we wszechświecie” oraz współpracowałJerzym Pokrzywnickim
  3. ^ Jan Gadomski (1889-1966) – polski astronom, popularyzator astronomii i kosmonautyki; związany z Obserwatorium Astronomicznym UW w Warszawie. Wikipedia – Jan Gadomski
  4. ^ Pfuhl Fritz (Friedrich) Carl Adolph (1853-1913) – florysta, założyciel działu przyrodniczego Muzeum Cesarza Fryderyka (Kaiser Friedrich Museum), nauczyciel botaniki w Gimnazjum św. Marii Magdaleny (Königliches Marien-Gymnasium) w Poznaniu; założyciel pierwszego na terenie Niemiec szkolnego ogrodu botanicznego; w 1904 roku wydał rejestr zabytkowych drzew i lasów Księstwa Poznańskiego, obejmujący około 12 tys. pomników przyrody; redaktor Zeitschrift der Naturwissenschaftlichen Abteilung in Posen
  5. ^ Trybuna Ludu, (1961)
  6. ^ no description available; więcej → Meteoritical Bulletin Database
  7. ^ meteoryt żelazny Hoba, znalezisko z 1920 roku w Namibii; typ IVB (ataksyt), TKW 60 ton
  8. ^ spadek meteorytu Sikhote-Alin (Сихотэ-Алинский) 12 lutego 1947 roku w Rosji; żelazny typ IIAB, TKW 23 tony
  9. ^ meteoryt żelazny Cape York, znalezisko z 1818 roku na Grenlandii; typ IIIAB, TKW 58,2 tony
  10. ^ meteoryt żelazny Canyon Diablo, znalezisko z 1891 roku w USA; typ IAB-MG, TKW 30 ton; powiązany z kraterem Barringer (Meteor Crater)
  11. ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
  12. ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje
  13. ^ 7 września 1961 roku rejon kraterów Morasko odwiedzili Jerzy Pokrzywnicki (autor hipotezy o kosmicznym pochodzeniu kraterów w Morasko), dr Ostrowski z Politechniki Warszawskiej oraz rosyjski uczony, twórca (?!) teorii powstawania kraterów kosmicznych, K.P. Staniukowicz (Кирилл Петрович Станюкович) (Dzięczkowski et al. 1971)

Zobacz również

Osobiste