(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Križevci
Z Wiki.Meteoritica.pl
Križevci → | |
Meteoryt Križevci (źródło: Šegon et al. 2011)
| |
Spadek | |
Lokalizacja | Chorwacja |
Położenie[1] | 46°02'20"N, 16°35'23"E |
Data | 4 lutego 2011 r., 23:20:41 UT (piątek) |
Uwagi | bolid z którego spadł meteoryt był zarejestrowany przez sieci bolidowe |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny H6 |
Masa | 291 g |
Liczba okazów | jeden okaz |
Meteoritical Bulletin Database |
4 lutego 2011 roku (piątek) o 23:20:41 UT nad północną Chorwacją zarejestrowano przelot jasnego bolidu. Wstępnie otrzymał on oznaczenie CMN 20110204, ale autorzy doniesienia w WGN (Šegon et al. 2011) zaproponowali nazwę Križevci.
Zjawisko zarejestrowało dziewięć kamer trzech sieci bolidowych: CMN, SMN i EN[2], odpowiednio cztery, cztery i jedna stacja. Bolid zapłonął na wysokości 98,1 km, miał prędkość 18,21 km/s. W najjaśniejszym odcinku na wysokości około 31 km miał jasność około –13,7m i według relacji świadków nastąpiła wtedy jego fragmentacja. Bolid zgasł na wysokości 21,8 km przy prędkości 4,5 km/s, kilka kilometrów od miejscowości Križevci na Chorwacji. Szacowana masa początkowa meteoroidu to ok. 50 kg. Duża jasność wskazywała na możliwość spadku meteorytów z tego bolidu. Dane z kamer i relacje świadków pozwoliły wyznaczyć pierwotną orbitę meteoroidu (Borovička et al. 2015, MaPS) (epoka J2000.0)[3]:
- wielka półoś a=1,544±0,010 AU,
- mimośród e=0,521±0,004,
- odległość: perihelium q=0,7397±0,0012 AU, aphelium Q=2,35±0,02 AU,
- nachylenie orbity i=0,64±0,03°,
- długość węzła wstępującego (ascending node) Ω=315,55±0,01°,
- argument peryhelium (argument of perihelion) ω=254,4±0,1°, moment przejścia przez peryhelium Tp=24,2 kwietnia 2009 roku ±6 dni.
Lokalizacja
(K) Križevci
[H] miejsce znalezienia okazu (wg MetBull: 46°02'20"N, 16°35'23"E)
Trajektoria bolidu
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Liczna grupa poszukiwaczy po wyznaczeniu parametrów spadku wyruszyła w teren 19 lutego. Już następnego dnia w okolicy miejscowości Križevci (w Chorwacji) znaleziono jeden, jak dotąd, okaz o wadze 292 g[4], jest to chondryt zwyczajny typu H6[5]. Jest to drugi meteoryt znaleziony m.in. na podstawie danych SMN[2], pierwszym był meteoryt Jesenice z kwietnia 2009 roku.
Mapa rozkładu obliczonych punktów spadku wg różnych modeli wpływu wiatru; szczegóły w publikacji (źródło: Borovička et al. 2015, MaPS)
Bibliografia
- Borovička Jiří, Spurný Pavel, Brown Peter, (2015), Small Near-Earth Asteroids as a Source of Meteorites, arXiv.org, arXiv:1502.03307, 2015 (abstrakt).[6] Plik PDF; plik doi.
- Borovička Jiří, Spurný Pavel, Šegon Damir, Andreić Željko, Kac Javor, Korlević Korado, Atanackov Jure, Kladnik Gregor, Mucke Hermann, Vida Denis, Novoselnik Filip, (2015), The instrumentally recorded fall of the Križevci meteorite, Croatia, February 4, 2011, Meteoritics & Planetary Science, vol. 50(7), 2015, s. 1244–1259. Plik PDF; plik abstract.
- Šegon Damir, Korlević Korado, Andreić Željko, Kac Javor, Atanackov Jure, Kladnik Gregor, (2011), Meteorite-dropping bolide over north Croatia on 4th February, 2011, WGN, The Journal of IMO, vol. 39, nr 4, 2011, s. 98-99. Plik PDF; plik adsabs.
- Šegon Damir, (2011), On the Meteorite Fall in Croatia, International Meteor Conference, IMC 2011, Sep. 15-18, 2011, Sibiu, Romania. Prezentacja PDF.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Križevci
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Križevci
- Croatian Meteor Network (CMN; Hrvatska meteorska mreža – HMM) – Krizevci bolide 2011020405
- International Meteor Organization – IMO
- zvjezdarnica – Astronomi kod Križevaca pronašli meteorit ● HMM – 2011, još jedna godina rasta
- Šegon Damir – On the Meteorite Fall in Croatia.pdf
- woreczko.pl – Sieci bolidowe (fireball network)
- Wikipedia – Križevci
- Wikipedia – Grupa Apolla