PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Święcany

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Lokalizacja)
m (Lokalizacja)
 
(Nie pokazano 47 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
 +
== Meteoryt z ciekawą historią ==
__NOTOC__
__NOTOC__
-
== Opis ==
+
{{VerifyLevel|level=1}}
-
 
+
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Święcany
  | nazwa = Święcany
  | grafika = Święcany (main mass).jpg
  | grafika = Święcany (main mass).jpg
-
  | opis = Największy fragment okazu
+
  | opis = Największy fragment meteorytu Święcany
  | klasa = Znalezisko
  | klasa = Znalezisko
 +
| mbclass = find
  | metbull = 47342
  | metbull = 47342
  | lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska
  | lokalizacja = wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska
-
  | położenie = 49°47.483'N 21°15.467'E
+
  | położenie = 49°47'29"N, 21°15'28"E
-
  | data = prawdopodobnie wrzesień 2003
+
  | data = prawdopodobnie początek września 2004 roku
-
  | typ = chondryt zwyczajny, L/LL5
+
| uwagi = znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73
 +
  | typ = chondryt zwyczajny L/LL5
  | masa = 8-10 g
  | masa = 8-10 g
  | liczba = jeden okaz
  | liczba = jeden okaz
 +
| cechy = stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej
}}
}}
 +
Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie.
 +
Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o&nbsp;meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i&nbsp;po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i&nbsp;klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku [[Bibliografia/Karwowski Łukasz|prof.&nbsp;Łukasz Karwowski]] z&nbsp;Uniwersytetu Śląskiego<ref>prof. Łukasz Karwowski jest Honorowym Prezesem [http://www.ptmet.org.pl Polskiego Towarzystwa Meteorytowego]</ref>.
-
;Wg PSM<ref>PSM - [http://jba1.republika.pl/ Polski Serwis Meteorytów]</ref>
 
-
:ŚWIĘCANY - meteoryt został znaleziony przez 10-letnią Kasię Depczyńską (uprzednio wujek dziewczynki opowiadał jej o meteorytach oraz pokazywał jak wyglądają, stąd wynikało to, że Kasia zaczęła zwracać uwagę na nietypowo wyglądające kamienie, niedługo później znalazła meteoryt znany obecnie jako Święcany). Termin znalezienia - prawdopodobnie 09.2004r., miejsce znalezienia - wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie. Meteoryt znajdował się wśród żwiru rozsypanego na lokalnej drodze w lecie 2003r., żwir pochodził ze żwirowni w Skołyszynie. Kamień został przekazany jako interesujący okaz p.Marcinowi Mazurowi i następnie studentowi Uniwersytetu Jagiellońskiego p.Łukaszowi Badurowi, który rozpoznał w nim prawdopodobny meteoryt. Ostatecznie potwierdził to prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego, który otrzymał do badań niewielki kawałek znaleziska oraz przygotowany uprzednio szlif. Meteoryt Święcany został wstępnie sklasyfikowany jako chondryt L4 lub L5, stopień zwietrzenia W3, obecna masa okazu wynosi 6,62g<ref>masa główna znajduje się w posiadaniu znalazcy</ref>, pierwotnie prawdopodobnie ok. 8-10g. Na przekroju widoczne są ładne i dość duże chondry oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Podczas oględzin meteorytu stwierdzono, iż nie posiada on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich, był w tym celu z nimi porównywany. Meteoryt został zarejestrowany w 2008r. (Meteoritical Bulletin nr 94).
 
-
;wg WYSTAWY
+
Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o&nbsp;stopniu zwietrzenia W3 i&nbsp;stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10&nbsp;g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62&nbsp;g i&nbsp;razem ze szlifem znajduje się w&nbsp;[[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o&nbsp;Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w&nbsp;Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.<ref>stan ''marzec 2011''</ref>
-
:Meteoryt został znaleziony przez 10-letnią Kasię Depczyńską we wrześniu 2004 r. (wujek opowiadał jej o meteorytach i pokazywał jak wyglądają). Dziewczynka wypatrzyła go na lokalnej żwirowej drodze. Potem ustalono, że żwir rozsypano w lecie 2003 r. i pochodził ze Skołyszyna. Kamień trafił do prof. Łukasza Karwowskiego z Uniwersytetu Śląskiego i został sklasyfikowany jako chondryt L. Ważył ok. 8–10 g, dziś zostało tylko 6,62 g. Na przekroju widoczne są ładne i dość duże chondry oraz ziarna piroksenów i oliwinów.
+
 
 +
Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i&nbsp;oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w&nbsp;wodorotlenki żelaza o&nbsp;zawartości niklu do 5,9%&nbsp;wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o&nbsp;składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z&nbsp;2008 roku</ref>.
 +
 
 +
 
 +
Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim{{!MBD discredited}}, zrobiono porównania i&nbsp;wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w&nbsp;2008&nbsp;r. pod nazwą '''Święcany'''<ref>można w internecie napotkać informację o&nbsp;tym meteorycie pod nazwą ''Lesko''</ref>, a&nbsp;informację opublikowano w&nbsp;[http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb94.pdf Meteoritical Bulletin&nbsp;94].
 +
 
 +
== Lokalizacja ==
 +
 
 +
{{GEFrame-begin}}
 +
{{GEMap
 +
| htmlFileMap = wiki-Swiecany.htm
 +
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
 +
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Swiecany.kml
 +
| lat = 49.78
 +
| lon = 21.27
 +
| zoom = 11
 +
| type = roadmap
 +
}}
 +
{{GEIcon-PointRed}}
 +
(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn
 +
{{GEIcon-Coord}}
 +
współrzędne znaleziska wg MBD
 +
 
 +
{{GEFrame-end}}
 +
 
 +
Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100&nbsp;m od domu nr&nbsp;73.
 +
 
 +
Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w&nbsp;pobliskim Skołyszynie.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
=== Galeria ===
+
== Galerie ==
-
<gallery caption="Święcany" widths="200px" heights="160px" perrow="4">
+
Płytki cienkie (''thin slice'') z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski)
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="134px" perrow="3">
File:Święcany płytka cienka 01.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego
File:Święcany płytka cienka 01.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego
File:Święcany płytka cienka 02.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego
File:Święcany płytka cienka 02.jpg|Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego
Linia 33: Linia 64:
</gallery>
</gallery>
-
=== Lokalizacja ===
 
-
<div class="GooglePlace">
+
<gallery caption="" widths="200px" heights="150" perrow="3">
-
<div class="GooglePlaceMap">
+
File:Święcany (PSM).jpg|Fragment meteorytu Święcany (źródło:&nbsp;Polski Serwis Meteorytów)
-
<googlemap lat="49.76" lon="21.3" zoom="12" width="400" height="300" type="map" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes">
+
</gallery>
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Swiecany.kml
+
-
</googlemap>
+
-
</div>
+
-
<div class="GEIcon-PointRed"></div>
+
-
(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn
+
-
</div>
+
-
 
+
-
<br clear="all"/>
+
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
* Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), '''Meteoryt [[Święcany]].''' Materiały IV Konferencji Meteorytowej Warszawa-Wyszków 2006, s. 13-17.
+
* Drążkowski Jacek, (2008), '''Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 5, 2008, s. 226-227.<ref>tam też zdjęcia meteorytu [[Święcany]]</ref> Plik {{Link-PA|r=2008|n=5}}.
-
* Karwowski Łukasz, Badur Ł., Mazur Marcin, (2009), '''Meteoryt [[Święcany]].''' ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 44-47.
+
* Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), '''Meteoryt [[Święcany]]''', materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17.
-
* Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią.''' ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 3-4.
+
* Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), '''Meteoryt [[Święcany]] (''[[Święcany]] meteorite'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s.&nbsp;44-47. Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/wydawnictwa/2009%2009%20Karwowski.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-006ae5cf-7e3d-46c9-b3bd-5525ef1533e4}}.
-
== Przypisy ==
+
* Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt|r=08|n=3}}.
-
<references />
+
* Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 6, 2008, s. 274-275. Plik {{Link-PA|r=2008|n=6}}.
 +
 
 +
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=47342 Święcany]
+
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=47342 Święcany]
-
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=47342 Święcany]
+
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=47342 Święcany]
-
* Polski Serwis Meteorytów - meteoryt [http://jba1.republika.pl/defswiec.htm Święcany]
+
 
-
* Wikipedia - wsie: [http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99cany Święcany] i [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sko%C5%82yszyn Skołyszyn]
+
* Polski Serwis Meteorytów meteoryt [http://www.ptmet.org.pl/old/psm/defswiec.htm Święcany]
 +
 
 +
* Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/Święcany Święcany] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Skołyszyn Skołyszyn]
 +
{{DEFAULTSORT:Swiecany}}
[[Category:MetBullDatabase]]
[[Category:MetBullDatabase]]
[[Category:Meteoryty polskie]]
[[Category:Meteoryty polskie]]
[[Category:Znaleziska]]
[[Category:Znaleziska]]

Aktualna wersja na dzień 13:43, 18 mar 2021

Meteoryt z ciekawą historią

1
Święcany
Święcany (main mass).jpg
Największy fragment meteorytu Święcany
Znalezisko
Lokalizacja wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska
Położenie[1] 49°47'29"N, 21°15'28"E
Data prawdopodobnie początek września 2004 roku
Uwagi znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L/LL5
Masa 8-10 g
Liczba okazów jeden okaz
Cechy stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej
Meteoritical Bulletin Database

Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie.

Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego[2].


Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako chondryt zwyczajny typu L/LL5, o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.[3]

Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej[4].


Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim[5], zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą Święcany[6], a informację opublikowano w Meteoritical Bulletin 94.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn

współrzędne znaleziska wg MBD

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100 m od domu nr 73.

Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie.


Galerie

Płytki cienkie (thin slice) z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski)


Bibliografia

  • Drążkowski Jacek, (2008), Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego, Urania-Postępy Astronomii, 5, 2008, s. 226-227.[7] Plik DjvU.
  • Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), Meteoryt Święcany, materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17.
  • Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), Meteoryt Święcany (Święcany meteorite), Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 44-47. Plik PDF; plik ASMP.
  • Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Meteoryt, 3, 2008, s. 3-4. Plik PDF.
  • Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Urania-Postępy Astronomii, 6, 2008, s. 274-275. Plik DjvU.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ prof. Łukasz Karwowski jest Honorowym Prezesem Polskiego Towarzystwa Meteorytowego
  3. ^ stan marzec 2011
  4. ^ więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma Meteoryt z 2008 roku
  5. ^ znanych jest kilka przypadków, gdy meteoryty pochodzące z innych źródeł próbowano zgłaszać jako nowe znaleziska. Znany jest przypadek w Niemczech, gdzie jeden z poszukiwaczy próbował zgłosić okaz meteorytu Sikhote-Alin, jako nowe znalezisko (chodzi o meteoryt Inningen, który w 2011 roku został zdyskredytowany (Discredited) w Meteoritical Bulletin Database).
    W Polsce też niestety był przypadek, kiedy próbowano zgłosić okaz meteorytu Campo del Cielo, jako nowy polski meteoryt (tzw. Konopiska). Również w przypadku dwóch nowych meteorytów KrupeJankowo Dolne, wysuwane są podejrzenia o ich „obcym” pochodzeniu. A w przypadku meteorytu Rusalka udowodniono oszustwo! Wątpliwe są również współczesne znaleziska nowych okazów meteorytów w okolicach kraterów Kaali (Kaalijärv) (We wszystkich tych czterech przypadkach pojawia się nazwisko Mateusza Szyszka!); patrz → Kategoria:Oszustwa
  6. ^ można w internecie napotkać informację o tym meteorycie pod nazwą Lesko
  7. ^ tam też zdjęcia meteorytu Święcany

Linki zewnętrzne

  • Polski Serwis Meteorytów – meteoryt Święcany
Osobiste