(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Święcany
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Lokalizacja) |
m (→Lokalizacja) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | |||
| - | |||
== Meteoryt z ciekawą historią == | == Meteoryt z ciekawą historią == | ||
| + | __NOTOC__ | ||
| + | {{VerifyLevel|level=1}} | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
| nazwa = Święcany | | nazwa = Święcany | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie. | Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie. | ||
| - | Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego<ref>prof. Łukasz Karwowski jest Prezesem [http://www.ptmet.org.pl Polskiego Towarzystwa Meteorytowego]</ref>. | + | Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku [[Bibliografia/Karwowski Łukasz|prof. Łukasz Karwowski]] z Uniwersytetu Śląskiego<ref>prof. Łukasz Karwowski jest Honorowym Prezesem [http://www.ptmet.org.pl Polskiego Towarzystwa Meteorytowego]</ref>. |
| - | Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt<ref>stan | + | Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako '''chondryt zwyczajny''' typu '''L/LL5''', o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w [[Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi UŚl|Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu]]. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.<ref>stan ''marzec 2011''</ref> |
Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z 2008 roku</ref>. | Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej<ref>więcej danych o składzie mineralnym meteorytu Święcany we wrześniowym (3) numerze czasopisma ''Meteoryt'' z 2008 roku</ref>. | ||
| - | Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim | + | Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim{{!MBD discredited}}, zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą '''Święcany'''<ref>można w internecie napotkać informację o tym meteorycie pod nazwą ''Lesko''</ref>, a informację opublikowano w [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb94.pdf Meteoritical Bulletin 94]. |
| - | + | ||
== Lokalizacja == | == Lokalizacja == | ||
| Linia 50: | Linia 49: | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
| - | Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 | + | Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100 m od domu nr 73. |
Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie. | Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie. | ||
| Linia 56: | Linia 55: | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| - | == | + | == Galerie == |
Płytki cienkie (''thin slice'') z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski) | Płytki cienkie (''thin slice'') z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski) | ||
| Linia 71: | Linia 70: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| + | |||
| + | * Drążkowski Jacek, (2008), '''Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 5, 2008, s. 226-227.<ref>tam też zdjęcia meteorytu [[Święcany]]</ref> Plik {{Link-PA|r=2008|n=5}}. | ||
* Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), '''Meteoryt [[Święcany]]''', materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17. | * Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), '''Meteoryt [[Święcany]]''', materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17. | ||
| Linia 76: | Linia 77: | ||
* Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), '''Meteoryt [[Święcany]] (''[[Święcany]] meteorite'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 44-47. Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/wydawnictwa/2009%2009%20Karwowski.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-006ae5cf-7e3d-46c9-b3bd-5525ef1533e4}}. | * Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), '''Meteoryt [[Święcany]] (''[[Święcany]] meteorite'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 1, 2009, s. 44-47. Plik [http://www.ptmet.org.pl/old/wydawnictwa/2009%2009%20Karwowski.pdf PDF]; plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-006ae5cf-7e3d-46c9-b3bd-5525ef1533e4}}. | ||
| - | * Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt|r=08|n=3}} | + | * Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Meteoryt'', 3, 2008, s. 3-4. Plik {{Link-Meteoryt|r=08|n=3}}. |
* Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 6, 2008, s. 274-275. Plik {{Link-PA|r=2008|n=6}}. | * Mazur Marcin, (2008), '''[[Święcany]] – meteoryt z ciekawą historią''', ''Urania-Postępy Astronomii'', 6, 2008, s. 274-275. Plik {{Link-PA|r=2008|n=6}}. | ||
Aktualna wersja na dzień 13:43, 18 mar 2021
Meteoryt z ciekawą historią
| Święcany → | |
.jpg)
Największy fragment meteorytu Święcany
| |
| Znalezisko | |
| Lokalizacja | wieś Święcany, gmina Skołyszyn, powiat Jasło, woj. podkarpackie, Polska |
| Położenie[1] | 49°47'29"N, 21°15'28"E |
| Data | prawdopodobnie początek września 2004 roku |
| Uwagi | znaleziony wśród żwiru na drodze, ok. 100 m od domu nr 73 |
| Charakterystyka | |
| Typ | chondryt zwyczajny L/LL5 |
| Masa | 8-10 g |
| Liczba okazów | jeden okaz |
| Cechy | stopień zwietrzenia W3, zszokowania S2, miejscami zachowane fragmenty skorupy obtopieniowej |
| Meteoritical Bulletin Database | |
Sprawcą całego wydarzenia jest właściwie Marcin Mazur z Jasła. Od najmłodszych lat interesował się on astronomią, a z czasem zafascynowały go też meteory. Wolny czas poświęcał na szukanie nowych meteorytów i budowanie kolekcji robiąc zakupy w internecie. Swoją pasją zainteresował siostrzenice i siostrzeńca. Na początku września 2004 roku (taką datę odtworzono później) zainspirowani opowieściami wuja Katarzyna, Małgorzata i Mateusz Depczyńscy podczas jednej ze swych „wypraw poszukiwawczych” przeszukiwali na pobliskiej drodze żwir przywieziony do jej utwardzenia. Żwir przywieziono prawdopodobnie latem 2003 roku z pobliskiej żwirowni w Skołyszynie. Po dwóch tygodniach pokazali swoje „skarby” wujowi. Pośród wielu dziwnych kamieni, jakie wtedy znaleźli, jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Mały kamyk, pokryty rdzą z ziarnami piasku i drobinami łupka, cięższy od innych oraz reagujący na magnes – mógł być upragnionym meteorytem. Znalazła go wśród żwiru na drodze, około 100 metrów od domu nr 73, Kasia Depczyńska (wówczas 12 letnia). Miało to miejsce we wsi Święcany w gminie Skołyszyn, pow. Jasło, woj. podkarpackie.
Po pewnym czasie Marcin Mazur zaintrygowany znaleziskiem przekazał go do zbadania studentowi geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim Łukaszowi Badurowi. Pan Łukasz pisał wtedy pracę magisterską o meteorytach. Przeciął on okaz, wykonał szlif i po wstępnych badaniach orzekł, że jest to meteoryt – jakiś chondryt. Dalsze badania i klasyfikację meteorytu prowadził od 15 grudnia 2005 roku prof. Łukasz Karwowski z Uniwersytetu Śląskiego[2].
Meteoryt Święcany, bo taką nazwę oficjalnie otrzymał, został sklasyfikowany jako chondryt zwyczajny typu L/LL5, o stopniu zwietrzenia W3 i stopniu zszokowania S2. Pierwotnie ważył prawdopodobnie 8-10 g, obecna masa pozostałego fragmentu wynosi 6,62 g i razem ze szlifem znajduje się w Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Jest to 20 zatwierdzony polski meteoryt.[3]
Na przekroju meteorytu widać kilka dobrze zachowanych chondr oraz ziarna piroksenów i oliwinów. Nie stwierdzono występowania kamacytu. Cała faza metaliczna przeszła w wodorotlenki żelaza o zawartości niklu do 5,9% wag. Lokalnie zachowały się na okazie fragmenty skorupy obtopieniowej[4].
Aby wykluczyć podejrzenia, że okaz może być meteorytem saharyjskim[5], zrobiono porównania i wnikliwe oględziny – stwierdzono, że nie ma on cech charakterystycznych dla meteorytów saharyjskich. Meteoryt został zarejestrowany w 2008 r. pod nazwą Święcany[6], a informację opublikowano w Meteoritical Bulletin 94.
Lokalizacja
(S) wieś Święcany, (*) Skołyszyn
współrzędne znaleziska wg MBD
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Meteoryt został znaleziony wśród żwiru na drodze we wsi Święcany, ok. 100 m od domu nr 73.
Żwir pochodził prawdopodobnie ze żwirowni w pobliskim Skołyszynie.
Galerie
Płytki cienkie (thin slice) z meteorytu Święcany (światło spolaryzowane, nikole skrzyżowane) (fot. Łukasz Karwowski)
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
 Obraz spod mikroskopu polaryzacyjnego |
.jpg) Fragment meteorytu Święcany (źródło: Polski Serwis Meteorytów) |
Bibliografia
- Drążkowski Jacek, (2008), Dydaktyczne kolekcje meteorytów dla każdego, Urania-Postępy Astronomii, 5, 2008, s. 226-227.[7] Plik DjvU.
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2008), Meteoryt Święcany, materiały, IV Konferencja Meteorytowa, Warszawa-Wyszków 2006, 2008, s. 13-17.
- Karwowski Łukasz, Badur Łukasz, Mazur Marcin, (2009), Meteoryt Święcany (Święcany meteorite), Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 44-47. Plik PDF; plik ASMP.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Meteoryt, 3, 2008, s. 3-4. Plik PDF.
- Mazur Marcin, (2008), Święcany – meteoryt z ciekawą historią, Urania-Postępy Astronomii, 6, 2008, s. 274-275. Plik DjvU.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Święcany
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Święcany
- Polski Serwis Meteorytów – meteoryt Święcany
