Bolid 1661

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)

Aktualna wersja na dzień 08:40, 12 kwi 2022

1

Merkuriusz Polski, 1661, s. 180 (źródło: BUW)

Doniesienie w Merkuryuszu Polskim „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5 kwietnia 1661 roku^[1] (wtorek) pod Czernihowem w Ukrainie.

Według Pokrzywnickiego (1965)

Pokrzywnicki (1965)

Rok 1661. Merkurjusz Polski, 5 aprilis 1661: „…Nieba straszne dawały z siebie znaki… Gdy nasi stali na straży, po północy w niebie taki grzmot się stał, jakby 10 wielkich zamków naraz się obaliło. Potym jasność uderzyła, że zrozumieli iż troje Słońca świat rozświetliło”. Stało się to pod Czernichowem, gdy stanęły wojska Czarnieckiego. Wróżono z tych znaków klęskę Kozaków [8]^[2]

(…)

8. Przekrój, nr 821 (1961).^[3]

Oryginalne brzmienie fragmentu z Merkuriusza Polskiego (również na załączonej kopii strony) (pisownia oryginalna):

Z Wárszáwy 5. Aprilis 1661.
(…)
Dopiero dochodżą nás wiádomośći z Ukrainy / ze y
tam ná ten ćzas kiedy J. M. P. Woiewodá Ruski zludem
swoim stał pod Czerniechowem / niebá strászne dáwáły z
siebie znáki: Wolno rozumieć nie bez podobienstwá / ze
Czerniechowskich Kozákow / mordicus^[4] w rebelliey stoiących /
funditus delere & eradicare minabantur:^[5] Albowiem gdy
náśi ná straży stali / po pułnocy na niebie taki grzmot sie
stał / iakby dżieśięć wielkich Zámkow sie oraz obaliło:
Potym táka iásność uderzyłá / że rozumieli / iż tro-
ie słońcá świat roświećiło. Názáiutrz o tymże
ćzásie widżiáńy był tákże od plácowey stra-
zy / Mąż zbroiny ná niebie stricto ferro^[6].

Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem w Ukrainie (wg Słownika Geograficznego… – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667 (Wikipedia).

Ciekawostka: Już w tamtych czasach, w 1661 roku wydawcy Merkuryusza Polskiego zadbali o ochronę praw autorskich i każdy jego numer został opatrzony stosowną notatką:

PRZESTROGA.
Wárowáno iest przywileiem K.I.M. áby záden nie wazył sie
tych Merkuryuszow przedrukowáć, pod winą w
przywileiu opisana.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

(C) Czernihów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Czernihów (ukr. Чернігів, ros. Чернигов).

W odległości ok. 50 km na zachód od Chernihowa leżą wsie Kruki (Круки) i Kaporenka (Капоренка), gdzie znajdowano okazy meteorytu Brahin.

Bibliografia

Chlebowski Bronisław, Sulimierski Filip, Walewski Władysław, et al., (1880-1902), Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tomy I-XV, Warszawa 1880-1902, (s. 823, 826-829, tom I). Pliki PDF.

Merkuryusz Polski Ordynaryiny, nr XXIV, Kraków 1661, s. 180. Plik GIF.

Pokrzywnicki Jerzy, (1965), O bolidach obserwowanych nad Polską – II, Acta Geophys. Polon., vol. XIII, nr 3, 1965, s. 207-215, (s. 207).^[7] Plik DjVu
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
.

Przekrój, (1961), 3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI, nr 821 (1 stycznia 1961), s. 8. Plik DjVu; plik mLib.

Walesiak Tomasz, (2016), Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego „deszczu pułtuskiego”, książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.

Przypisy

^ pod tą datą zamieszczono informację w Merkuryuszu Polskim
^ Przekrój (1961)
^ Pokrzywnicki cytuje za Przekrojem (1961)
^ łac. mordicus – tu w znaczeniu „zajadle”
^ łac. funditus delere & eradicare minabantur – „grozi całkowicie zniszczyć i wykorzenić”
^ łac. stricto ferro – „z dobytym mieczem”
^ wszystkie części: cz. 1 – Pokrzywnicki (1960, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 2 – Pokrzywnicki (1965, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 3 – Pokrzywnicki (1965, Bull. soc. amis sci. et lettres Poznan, B)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 4 – Pokrzywnicki (1969, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

Zobacz również

doniesienie Bolid 1660

Linki zewnętrzne

Wikipedia – Czernihów
Wikipedia – Merkuriusz Polski Ordynaryjny
Wikipedia – Wojna polsko-rosyjska 1654-1667

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) – e-Kolekcja Czasopism Polskich: Merkuriusz Polski

[data-0] tą datą zamieszczono informację w Merkuryuszu Polskim

[1] Przekrój (1961)

[2] Pokrzywnicki cytuje za Przekrojem (1961)

[3] łac. mordicus – tu w znaczeniu „zajadle”

[4] łac. funditus delere & eradicare minabantur – „grozi całkowicie zniszczyć i wykorzenić”

[5] łac. stricto ferro – „z dobytym mieczem”

[Pokrzywnicki_.28bolidy.29-6] wszystkie części: cz. 1 – Pokrzywnicki (1960, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 2 – Pokrzywnicki (1965, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 3 – Pokrzywnicki (1965, Bull. soc. amis sci. et lettres Poznan, B)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
, cz. 4 – Pokrzywnicki (1969, Acta Geophys. Polon.)
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{VerifyLevel |level=1}}
 __NOTOC__
-[[Grafika:Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|200px|thumb|Merkuriusz Polski, 1661, s. 180]]
+[[Grafika:Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|200px|thumb|''Merkuriusz Polski'', 1661, s.&nbsp;180 (źródło: BUW)]]
-Doniesienie o bolidzie 5 kwietnia 1661 roku.
+Doniesienie w ''Merkuryuszu Polskim'' „o znakach świetlistych na niebie” (bolidzie?, spadku?) obserwowanych 5&nbsp;kwietnia 1661 roku<ref name="data">pod tą datą zamieszczono informację w&nbsp;''Merkuryuszu Polskim''</ref> (wtorek) pod Czernihowem w&nbsp;[[Ukraina|Ukrainie]].
-;Według Pokrzywnickiego (1965)
+'''Według Pokrzywnickiego (1965)'''
-:Rok 1661. Merkurjusz Polski, 5 aprilis 1661: "... Nieba straszne dawały z siebie znaki... Gdy nasi stali na straży, po północy w niebie taki grzmot się stał, jakby 10 wielkich zamków naraz się obaliło. Potym jasność uderzyła, że zrozumieli iż troje Słońca świat rozświetliło". Stało się to pod Czernichowem, gdy stanęły wojska Czarnieckiego. Wróżono z tych znaków klęskę Kozaków [8]<ref>8. Przekrój, nr 821 (1961).</ref>.
+{{PJQuote-begin |align=left |max-width=640px |source=Pokrzywnicki (1965)}}
+Rok 1661. Merkurjusz Polski, 5 aprilis 1661: „{{Kropek}}Nieba straszne dawały z&nbsp;siebie znaki{{Kropek}} Gdy nasi stali na straży, po północy w&nbsp;niebie taki grzmot się stał, jakby 10 wielkich zamków naraz się obaliło. Potym jasność uderzyła, że zrozumieli iż troje Słońca świat rozświetliło”. Stało się to pod Czernichowem, gdy stanęły wojska Czarnieckiego. Wróżono z&nbsp;tych znaków klęskę Kozaków&nbsp;[8]<ref>''Przekrój'' (1961)</ref>
+{{Wielokropek}}
+. Przekrój, nr 821 (1961).<ref>Pokrzywnicki cytuje za ''Przekrojem'' (1961)</ref>
+{{PJQuote-end}}
+Oryginalne brzmienie fragmentu z ''Merkuriusza Polskiego'' (również na załączonej {{Txt2Img|Bolid_1661_(Merkuriusz_Polski_1661).jpg|kopii strony}}) (''pisownia oryginalna''):
+{{AQuote-begin |max-width=480px}}
+<p style="text-align:center">'''''Z Wárszáwy 5. Aprilis 1661.'''''<br />{{Wielokropek}}<br />'''Dopiero dochodżą nás wiádomośći z Ukrainy / ze y <br />tam ná ten ćzas kiedy J. M. P. Woiewodá Ruski zludem <br />swoim stał pod Czerniechowem / niebá strászne dáwáły z <br />siebie znáki: Wolno rozumieć nie bez podobienstwá / ze <br />Czerniechowskich Kozákow / <tt>mordicus</tt><ref>łac. ''mordicus'' – tu w&nbsp;znaczeniu „zajadle”</ref> w rebelliey stoiących / <br /><tt>funditus delere & eradicare minabantur:</tt><ref>łac. ''funditus delere & eradicare minabantur'' – „grozi całkowicie zniszczyć i&nbsp;wykorzenić”</ref> Albowiem gdy <br />náśi ná straży stali / po pułnocy na niebie taki grzmot sie <br />stał / iakby dżieśięć wielkich Zámkow sie oraz obaliło: <br />Potym táka iásność uderzyłá / że rozumieli / iż tro-<br />ie słońcá świat roświećiło. Názáiutrz o tymże <br />ćzásie widżiáńy był tákże od plácowey stra-<br />zy / Mąż zbroiny ná niebie <tt>stricto ferro</tt><ref>łac. ''stricto ferro'' – „z&nbsp;dobytym mieczem”</ref>.'''</p>
+{{AQuote-end}}
+Zdarzenie prawdopodobnie miało miejsce pod Czernihowem w&nbsp;Ukrainie (wg&nbsp;''Słownika Geograficznego{{Kropek}}'' – Czerniechów, Czernichów, Czernihów), gdzie stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego w&nbsp;czasie Wielkiej Kampanii 1660 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej w&nbsp;latach 1654-1667 (Wikipedia).
+{{Sparse-b}}Ciekawostka{{Sparse-e}}: Już w tamtych czasach, w 1661 roku wydawcy ''Merkuryusza Polskiego'' zadbali o&nbsp;ochronę praw autorskich i&nbsp;każdy jego numer został opatrzony stosowną notatką:
+{{AQuote-begin |max-width=480px}}
+<p style="text-align:center">{{Sparse-b}}PRZESTROGA{{Sparse-e}}. <br />Wárowáno iest przywileiem K.I.M. áby záden nie wazył sie <br />tych Merkuryuszow przedrukowáć, pod winą w <br />przywileiu opisana.</p>
+{{AQuote-end}}
+<br clear="all"/>
+== Lokalizacja ==
+{{GEFrame-begin}}
+{{GEMap
+| htmlFileMap = wiki-Bolid1661.htm
+| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy_historyczne.kml
+| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolid1661-fit.kml
+| lat = 51.500
+| lon = 31.290
+| zoom = 12
+| type = roadmap
+}}
+{{GEIcon-PointRed}}
+(C)  Czernihów
+{{GEFrame-end}}
+'''Czernihów''' (ukr. ''Чернігів'', ros. ''Чернигов'').
+W odległości ok. 50 km na zachód od Chernihowa leżą wsie Kruki (''Круки'') i&nbsp;Kaporenka (''Капоренка''), gdzie znajdowano okazy meteorytu [[Brahin]].
 <br clear="all"/>
@@ Linia 10: / Linia 56: @@
 == [[Bibliografia]] ==
-* Pokrzywnicki Jerzy, (1965), '''O bolidach obserwowanych nad Polską - II.''' ''Acta Geophys. Polon.'', vol. XIII, nr 3, 1965, s. 207-215. Plik {{Djvu|Pokrzywnicki_(AGeophP_XIII_3_1965).djvu|DjVu}}
+* {{SGKP (1880-1902) |page=823, 826-829, tom&nbsp;I}}
-== Przypisy ==
+* '''''Merkuryusz Polski Ordynaryiny''''', nr XXIV, Kraków 1661, s. 180. Plik [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/merkuriusz/numer24/index.htm GIF].
-<references />
+* {{Pokrzywnicki (1965, bolidy 2) |page=207}}
+* ''Przekrój'', (1961), '''3 stycznia 1661 roku zaczęła wychodzić w Krakowie pierwsza polska gazeta: MERKURIUSZ POLSKI''', nr 821 (1&nbsp;stycznia 1961), s.&nbsp;8. Plik [http://przekroj.pl/archiwum/numery/821 DjVu]; plik {{Link-dLibra|MBC|d|59370}}.
+* Walesiak Tomasz, (2016), '''Badanie śladów ukośnego impaktu w sąsiedztwie historycznego [[Pułtusk|„deszczu pułtuskiego”]]''', książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 33-34.
+{{Przypisy}}
+== Zobacz również ==
+* doniesienie [[Bolid 1660]]
 == Linki zewnętrzne ==
-* Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) - [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/merkuriusz/start/start.htm e-Kolekcja Czasopism Polskich]
+* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Czernihów Czernihów]
+* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Merkuriusz_Polski_Ordynaryjny Merkuriusz Polski Ordynaryjny]
+* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_polsko-rosyjska_1654-1667 Wojna polsko-rosyjska 1654-1667]
+* Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) – e-Kolekcja Czasopism Polskich: [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/merkuriusz/start/start.htm Merkuriusz Polski]
 [[Category:Doniesienia]]
 [[Category:Bolidy historyczne]]

Bolid 1661

Z Wiki.Meteoritica.pl

Aktualna wersja na dzień 08:40, 12 kwi 2022

Lokalizacja

Bibliografia

Przypisy

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Widok

Osobiste

Nawigacja

wiki.meteoritica.pl

Szukaj

Narzędzia