PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Jesenice

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 70: Linia 70:
* +Ambrožič Bojan, (2012), '''Mineralogija Meteorita Jesenic (Mineralogy of meteorite [[Jesenice]])''', Praca dyplomowa, Ljubljana 2012. Plik [https://dl.dropboxusercontent.com/u/84369054/Izdelki/Bojan%20Ambro%C5%BEi%C4%8D%2C%20Mineralogija%20meteorita%20Jesenice.pdf PDF].
* +Ambrožič Bojan, (2012), '''Mineralogija Meteorita Jesenic (Mineralogy of meteorite [[Jesenice]])''', Praca dyplomowa, Ljubljana 2012. Plik [https://dl.dropboxusercontent.com/u/84369054/Izdelki/Bojan%20Ambro%C5%BEi%C4%8D%2C%20Mineralogija%20meteorita%20Jesenice.pdf PDF].
 +
 +
* +Atanackov Jure, Jeršek Miha, et al., (2010), '''Meteorit z Mežakle''', Ministrstvo RS za kulturo, 2010, ss. 56, ISBN 9619119770.
* Bischoff Addi, Jersek Miha, Grau Thomas, Mirtic Breda, Ott Ulrich, et al., (2011), '''[[Jesenice]] - A new meteorite fall from Slovenia''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 46, nr 6, 2011, s. 793-804. Plik [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1945-5100.2011.01191.x/pdf PDF ]; plik [http://adsabs.harvard.edu/abs/2011M%26PS..tmp...53B adsabs].
* Bischoff Addi, Jersek Miha, Grau Thomas, Mirtic Breda, Ott Ulrich, et al., (2011), '''[[Jesenice]] - A new meteorite fall from Slovenia''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 46, nr 6, 2011, s. 793-804. Plik [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1945-5100.2011.01191.x/pdf PDF ]; plik [http://adsabs.harvard.edu/abs/2011M%26PS..tmp...53B adsabs].
 +
 +
* +Lenart Alenka, Jeršek Miha, Mirti Breda, Šturm Sašo, (2010), '''Meteorite [[Jesenice]]: Mineral and chemical composition of the fusion crust of ordinary chondrite (Meteorit [[Jesenice]]: Mineralno-kemijska sestava žgalne skorje navadnega hondrita)''', ''Geologija'', 53/2, Ljubljana 2010, s. 139-146. Plik [http://www.geologija-revija.si/dokument.aspx?id=1090 PDF].
* Spurný Pavel, Borovička Jiří, Kac Javor, Kalenda Pavel, et al., (2010), '''Analysis of instrumental observations of the [[Jesenice]] meteorite fall on April 9, 2009''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 45, nr 8, 2010, s. 1392-1407. Plik [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1945-5100.2010.01121.x/pdf PDF ]; plik [http://adsabs.harvard.edu/abs/2010M&PS...45.1392S adsabs].
* Spurný Pavel, Borovička Jiří, Kac Javor, Kalenda Pavel, et al., (2010), '''Analysis of instrumental observations of the [[Jesenice]] meteorite fall on April 9, 2009''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 45, nr 8, 2010, s. 1392-1407. Plik [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1945-5100.2010.01121.x/pdf PDF ]; plik [http://adsabs.harvard.edu/abs/2010M&PS...45.1392S adsabs].
Linia 85: Linia 89:
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=51589 Jesenice]
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=51589 Jesenice]
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=51589 Jesenice]
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=51589 Jesenice]
 +
 +
* Upper Sava Valley Museum - [http://www.gornjesavskimuzej.si/ Gornjesavski Muzej Jesenice]
* Bojan Ambrožič - [http://bojanambrozic.wordpress.com/2009/10/21/mezakelski-meteorit-prvic-predstavljen-na-tiskovni-konferenci-ob-odprtju-razstave-in-izidu-monografije-evolucija-zemlje-in-geoloske-znacilnosti-slovenije/ Meteorit Jesenice (Mežakelski meteorit) prvič predstavljen na Tiskovni konferenci ob odprtju razstave in izidu monografije Evolucija Zemlje in geološke značilnosti Slovenije] {{SeparatorBull}} [http://bojanambrozic.wordpress.com/2012/09/30/diplomiral-iz-meteorita-jesenice/ Diplomiral iz meteorita Jesenice in s tem uradno postal diplomirani inženir geologije]
* Bojan Ambrožič - [http://bojanambrozic.wordpress.com/2009/10/21/mezakelski-meteorit-prvic-predstavljen-na-tiskovni-konferenci-ob-odprtju-razstave-in-izidu-monografije-evolucija-zemlje-in-geoloske-znacilnosti-slovenije/ Meteorit Jesenice (Mežakelski meteorit) prvič predstavljen na Tiskovni konferenci ob odprtju razstave in izidu monografije Evolucija Zemlje in geološke značilnosti Slovenije] {{SeparatorBull}} [http://bojanambrozic.wordpress.com/2012/09/30/diplomiral-iz-meteorita-jesenice/ Diplomiral iz meteorita Jesenice in s tem uradno postal diplomirani inženir geologije]

Wersja z 18:31, 3 gru 2013

Jesenice →
Spadek
Lokalizacja Słowenia
Położenie[1] 46°25'16.92"N,
14°03'07.80"E
Data 9 kwietnia 2009 r., 00:59:46 UT (czwartek)
Uwagi prawdopodobnie nie udało się odszukać wszystkich okazów[2]
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny, L6
Masa 3,67 kg
Liczba okazów 3 okazy
Cechy stopień zszokowania S3, zwietrzenia W0/1[3]
Meteoritical Bulletin Database

Spadek na Słowenii 9 kwietnia 2009 roku (czwartek).

Bolid z którego spadł meteoryt Jesenice został zarejestrowany przez kamery sieci European Fireball Network (EN) i otrzymał oznaczenie EN090409. Meteoroid wszedł w atmosferę pod kątem 59° i z małą prędkością, dlatego mimo małej masy początkowej do powierzchni Ziemi doleciało kilka fragmentów. Znaleziono w wyniku poszukiwań dotychczas trzy okazy:

  • okaz nr 1, 2,293 kg (znaleziony 17 maja 2009 r.; w miejscu o współrzędnych 46.42136°N, 14.05217°E),
  • nr 2, 361 g (21 lipca 2009 r.; 46.41797°N, 14.05322°E) i
  • nr 3, 956 g (27 sierpnia 2009 r.; 46.42456°N, 14.04369°E)


Bolid zapłonął na wysokości 88 km i po 6,6 s zgasł na wysokości ~18 km. Leciał pod kątem 58,8° do powierzchni Ziemi. Początkowa masa meteoroidu wynosiła około 170±80 kg, a wszedł on w atmosferę z małą prędkością 13,78 km/s, osiągając w maksimum jasność -15m (większą niż jasność Księżyca w pełni).


Być może, mając na uwadze bliskość dat i identyczny typ L6, meteoroid z którego spadł meteoryt Jesenice pochodził z tego samego strumienia (stream) z którego spadł meteoryt Sołtmany? Oba meteoryty mają podobną średnią zawartość Fa i Fs (fajalit i ferrosilit) na poziomie odpowiednio 25mol% i 21mol%. W obu tych meteorytach stwierdzono małą liczbę chondr, są one niekompletne i słabo zarysowane. Meteoryt Jesenice nie jest zbrekcjowany, zaobserwowano mało żyłek szokowych (shock veins).

Metodologia badań

Publikacja Bischoff et al. (2011) w bardzo wyczerpujący sposób opisuje wyniki i metody badań tego meteorytu. Znajdują się tam szczegółowe zestawienia wyników analiz mineralogicznych (mean composition of main silicates, oxides and phosphates) i chemicznych (chemical compositions), zawartości izotopów gazów szlachetnych (noble gas abundances), radioizotopów kosmogenicznych (cosmogenic radionuclides).

Do poszczególnych badań zużyto następujące ilości cennego materiału[4]:

  • skład mineralogiczny identyfikowano i analizowano na płytkach cienkich (thin slices, thin sections[5]); na nich też określono stopień szokowy (S, shock stage); badania prowadzono na mikroskopie optycznym (polarizing microscope) w świetle spolaryzowanym przechodzącym i odbitym oraz za pomocą mikroskopu skaningowego (scanning electron microscope);
  • skład chemiczny (bulk chemistry) - zużyto mały fragment bez skorupy obtopieniowej o wadze około 1 g; skład chemiczny meteorytu Jesenice jest bardzo zbliżony do średniego składu chondrytów typu L[6];
  • do badań na kosmogeniczne izotopy krótkożyciowe (short-lived cosmogenic radionuclides) użyto kilku fragmentów o wagach kilkudziesięciu gram; analiza radioizotopów kosmogenicznych była przeprowadzona w tym samym laboratorium do którego skierowano próbki meteorytu Sołtmany. Badania przeprowadziło laboratorium Laboratori Nazionali del Gran Sasso we Włoszech[7] na spektroskopie gamma HPGe (high-purity germanium detector)[8]; analizy izotopów krótko-, średnio- i długożyciowych radionuklidów przeprowadzono również metodą neutronowej analizy aktywacyjnej (NAA, Neutron Activation Analysis[9]) na próbkach o wagach kilkudziesięciu miligramów;
  • analizę gazów szlachetnych (noble gas abundances) w meteorycie przeprowadzona na dwóch małych fragmentach o masach około 100 mg; wyznaczono w jej wyniku m.in. czas przebywania meteoroidu w przestrzeni kosmicznej tzw. CRE age (cosmic-ray exposure age)[10];



Lokalizacja

miejsca spadku poszczególnych okazów (miejsce znalezienia największego okazu odpowiada pozycji z MetBull)

Przybliżona trajektoria bolidu

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Znaleziono trzy okazy.

Meteoryt spadły w trudnym górzystym terenie, obszar spadku ma około 800 ha.


Bibliografia

  • +Ambrožič Bojan, (2012), Mineralogija Meteorita Jesenic (Mineralogy of meteorite Jesenice), Praca dyplomowa, Ljubljana 2012. Plik PDF.
  • +Atanackov Jure, Jeršek Miha, et al., (2010), Meteorit z Mežakle, Ministrstvo RS za kulturo, 2010, ss. 56, ISBN 9619119770.
  • Bischoff Addi, Jersek Miha, Grau Thomas, Mirtic Breda, Ott Ulrich, et al., (2011), Jesenice - A new meteorite fall from Slovenia, Meteoritics & Planetary Science, vol. 46, nr 6, 2011, s. 793-804. Plik PDF ; plik adsabs.
  • +Lenart Alenka, Jeršek Miha, Mirti Breda, Šturm Sašo, (2010), Meteorite Jesenice: Mineral and chemical composition of the fusion crust of ordinary chondrite (Meteorit Jesenice: Mineralno-kemijska sestava žgalne skorje navadnega hondrita), Geologija, 53/2, Ljubljana 2010, s. 139-146. Plik PDF.
  • Spurný Pavel, Borovička Jiří, Kac Javor, Kalenda Pavel, et al., (2010), Analysis of instrumental observations of the Jesenice meteorite fall on April 9, 2009, Meteoritics & Planetary Science, vol. 45, nr 8, 2010, s. 1392-1407. Plik PDF ; plik adsabs.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ portal zurnal24.si ocenia masę spadłych okazów na 15-30 kg
  3. ^ pierwszy okaz znaleziono po ponad miesiącu i już było na nim widać oznaki wietrzenia
  4. ^ z ogólnej masy znalezionych okazów około 50 g zostało uznanych za zaginione
  5. ^ płytka cienka - thin section
  6. ^ McSween H.Y.Jr., Huss G.R., (2010), Cosmochemistry. Cambridge University Press 2010
  7. ^ LNGS, Laboratori Nazionali del Gran Sasso
  8. ^ pomimo, że pierwsze próbki trafiły do detektora po 103 dniach od spadku, udało się zarejestrować wiele krótkożyciowych izotopów
  9. ^ neutronowa analiza aktywacyjna - NAA, Neutron Activation Analysis
  10. ^ CRE age - cosmic-ray exposure age

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Jesenice
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Jesenice
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Jesenice”
Osobiste