PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Jesenice

Z Wiki.Meteoritica.pl

Jesenice →
Spadek
Lokalizacja Słowenia
Położenie[1] 46°25'16.92"N,
14°03'07.80"E
Data 9 kwiecień 2009 r., 00:59:46 UT
Uwagi prawdopodobnie nie udało się odszukać wszystkich okazów[2]
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny, L6
Masa 3,67 kg
Liczba okazów 3 okazy
Cechy stopień zszokowania S3, zwietrzenia W0/1[3]
Meteoritical Bulletin Database

Spadek na Słoweni 9 kwietnia 2009 roku.

Bolid z którego spadł meteoryt Jesenice został zarejestrowany przez kamery sieci European Fireball Network (EN) i otrzymał oznaczenie EN090409. Meteoroid wszedł w atmosferę pod kątem 59° i z małą prędkością, dlatego pomimo małej masy początkowej do powierzchni Ziemi doleciało kilka fragmentów. Znaleziono w wyniku poszukiwań trzy okazy:

  • 2,293 kg (okaz nr 1, 17 maja 2009 r.; 46.42136°N, 14.05217°E),
  • 361 g (nr 2, 21 lipca 2009 r.; 46.41797°N, 14.05322°E) i
  • 956 g (nr 3, 27 sierpnia 2009 r.; 46.42456°N, 14.04369°E)


Bolid zapłonął na wysokości 88 km i po 6,6 s zgasł na wysokości ~18 km. Leciał pod kątem 58,8° do powierzchni Ziemi. Początkowa masa meteoroidu wynosiła około 170±80 kg, a wszedł on w atmosferę z małą prędkością 13,78 km/s, osiągając w maksimum jasność -15m (większą niż jasność Księżyca w pełni).


Być może, mając na uwadze bliskość dat i identyczny typ L6, meteoroid z którego spadł meteoryt Jesenice pochodził z tego samego strumienia (stream) z którego spadł meteoryt Sołtmany? Oba meteoryty mają podobną średnią zawartość Fa i Fs (fajalit i ferrosilit) na poziomie odpowiednio 25mol% i 21mol%. Stwierdzono również małą liczbę chondr oraz są one niekompletne i słabo zarysowane. Meteoryt Jesenice nie jest zbrekcjowany, zaobserwowano mało żyłek szokowych (shock veins).

Metodologia badań

Publikacja Bischoff et al. (2011) w bardzo wyczerpujący sposób opisuje wyniki i metody badań tego meteorytu. Znajdują się tam szczegółowe zestawienia wyników analiz mineralogicznych (mean composition of main silicates, oxides and phosphates) i chemicznych (chemical compositions), zawartości izotopów gazów szlachetnych (noble gas abundances), radioizotopów kosmogenicznych (cosmogenic radionuclides).

Do poszczególnych badań zużyto następujące ilości cennego materiału[4]:

  • skład mineralogiczny identyfikowano i analizowano na płytkach cienkich (thin slices, thin sections[5]); na nich też określono stopień szokowy (S, shock stage); badania prowadzono na mikroskopie optycznym (polarizing microscope) w świetle spolaryzowanym przechodzącym i odbitym oraz za pomocą mikroskopu skaningowego (scanning electron microscope);
  • skład chemiczny (bulk chemistry) - zużyto mały fragment bez skorupy obtopieniowej o wadze około 1 g; skład chemiczny meteorytu Jesenice jest bardzo zbliżony do średniego składu chondrytów typu L[6];
  • do badań na kosmogeniczne izotopy krótkożyciowe (short-lived cosmogenic radionuclides) użyto kilku fragmentów o wagach kilkudziesięciu gram; analiza radioizotopów kosmogenicznych była przeprowadzona w tym samym laboratorium do którego skierowano próbki meteorytu Sołtmany. Badania przeprowadziło laboratorium Laboratori Nazionali del Gran Sasso we Włoszech[7] na spektroskopie gamma HPGe (high-purity germanium detector)[8]; analizy izotopów krótko-, średnio- i długożyciowych radionuklidów przeprowadzono również metodą neutronowej analizy aktywacyjnej (NAA, Neutron Activation Analysis[9]) na próbkach o wagach kilkudziesięciu miligramów;
  • analizę gazów szlachetnych (noble gas abundances) w meteorycie przeprowadzona na dwóch małych fragmentach o masach około 100 mg; wyznaczono w jej wyniku m.in. czas przebywania meteoroidu w przestrzeni kosmicznej tzw. CRE age (cosmic-ray exposure age)[10];



Lokalizacja

miejsca znalezienia poszczególnych okazów (miejsce znalezienia największego okazu odpowiada pozycji z MetBull)

Znaleziono trzy okazy.

Meteoryt spadły w trudnym górzystym terenie, fragmenty spadły na obszar około 800 ha.


Bibliografia

  • +Bischoff Addi, Jersek Miha, Grau Thomas, Mirtic Breda, Ott Ulrich, et al., (2011), Jesenice - A new meteorite fall from Slovenia. Meteoritics & Planetary Science, vol. 46, 2011, s. 1-12. Plik adsabs
  • +Spurný Pavel, Borovička Jiří, Kac Javor, Kalenda Pavel, et al., (2010), Analysis of instrumental observations of the Jesenice meteorite fall on April 9, 2009. Meteoritics and Planetary Science, vol. 45, nr 8, 2010, s. 1392-1407. Plik adsabs

Zobacz również

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ portal zurnal24.si ocenia masę spadłych okazów na 15-30 kg
  3. ^ pierwszy okaz znaleziono po ponad miesiącu i już było na nim widać oznaki wietrzenia
  4. ^ z ogólnej masy znalezionych okazów około 50 g zostało uznanych za zaginione
  5. ^ płytka cienka - thin section
  6. ^ McSween H.Y.Jr., Huss G.R., (2010), Cosmochemistry. Cambridge University Press 2010
  7. ^ LNGS, Laboratori Nazionali del Gran Sasso
  8. ^ pomimo, że pierwsze próbki trafiły do detektora po 103 dniach od spadku, udało się zarejestrować wiele krótkożyciowych izotopów
  9. ^ neutronowa analiza aktywacyjna - NAA, Neutron Activation Analysis
  10. ^ CRE age - cosmic-ray exposure age

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Jesenice
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Jesenice
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Jesenice”
Osobiste