PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Košice

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Linki zewnętrzne)
m (Bibliografia)
 
(Nie pokazano 71 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
 +
{{VerifyLevel |level=0i}}
 +
== Duży wkład poszukiwaczy amatorów ==
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Košice
  | nazwa = Košice
Linia 5: Linia 7:
  | opis = Kilkugramowy okaz meteorytu Košice
  | opis = Kilkugramowy okaz meteorytu Košice
  | klasa = Spadek
  | klasa = Spadek
 +
| mbclass = fall
  | metbull = 53810
  | metbull = 53810
  | lokalizacja = Vyšný Klátov, niedaleko Koszyc, Słowacja
  | lokalizacja = Vyšný Klátov, niedaleko Koszyc, Słowacja
  | położenie = 48°45'49"N, 21°10'35"E
  | położenie = 48°45'49"N, 21°10'35"E
-
  | data = 28 luty 2010 r., 22:24:46 UT
+
  | data = 28 lutego 2010 r., 22:24:46 UT (niedziela)
-
  | uwagi =  
+
  | uwagi = deszcz meteorytów
-
  | typ = chondryt zwyczajny, H5
+
  | typ = chondryt zwyczajny H5
-
  | masa = 4,3 kg
+
  | masa = 4,3 kg<ref name="all TKW">wg Tóth et al. (2014) udało się zebrać łącznie 218 okazów o&nbsp;łącznej wadze 11,3&nbsp;kg</ref>
  | cechy = S3, W0
  | cechy = S3, W0
-
  | liczba = kilkadziesiąt okazów (77&nbsp;szt.), największy 2,19&nbsp;kg
+
  | liczba = kilkadziesiąt okazów (78&nbsp;szt.), największy 2,19&nbsp;kg<ref name="all TKW"></ref><ref name="main mass">dwa największe okazy mają zbliżoną masę: 2,17-1,19&nbsp;kg i&nbsp;2,37&nbsp;kg (Borovička et&nbsp;al. 2013; Tóth et&nbsp;al. 2014)</ref>
  | synonimy = Kosice, Koszyce
  | synonimy = Kosice, Koszyce
}}
}}
-
Spadek na Słowacji w 2010 roku (H5).
+
Spadek deszczu meteorytów w&nbsp;[[Słowacja|Słowacji]] 28 lutego 2010 roku (niedziela).
-
28 lutego 2010 roku około godziny 22:24:46 czasu UT niebo nad Europą Środkową rozświetlił bardzo jasny bolid. Ze wzgledu na złą pogodę zjawiska nie zarejestrowały stacje bolidowe w Czechach i na Słowacji. Stacje Fireball Network Central European (prowadzone przez Pavela Spurnego z Czeskiej Akademii Nauk) nie zarejestrowały bolidu oraz na Słowacji Video Network (obsługiwane przez Juraja Tótha z Uniwersytetu Comenius w Bratysławie) nie działały tej nocy, tak, że w pierwszej chwili wydawało się, że nie ma zapisów tego wydarzenia. Okazało się jednak, że kilka czujników fotometrycznych na stacjach paliw zarejestrowało pojaśnienia. Również kilku obserwatorom na Węgrzech udało się zarejestrować na video przelot bolidu. Na podstawie tych danych udało się okereślić moment i czas trwania zjawiska, analizy wykonał Jiri Borovicka. Bolid osiągnął jasność -18<sup>m</sup> i zarejestrowano jeden silny rozbłysk. Udało się również wyznaczyć potencjalne miejsce spadku fragmentów bolidu. Dane ze stacji sejsmicznych potwierdzały spadek.
+
28 lutego 2010 roku około godziny 22:24:46 czasu UT niebo nad Europą Środkową rozświetlił bardzo jasny bolid. Ze względu na złą pogodę zjawiska tego nie zarejestrowały stacje sieci ''Fireball Network Central European'' (prowadzone przez Pavela Spurnýego z Czeskiej Akademii Nauk), również w&nbsp;Słowacji ''Video Network'' (obsługiwane przez Juraja Tótha z&nbsp;Uniwersytetu Comenius w&nbsp;Bratysławie) nie działały tej nocy. Więc w&nbsp;pierwszej chwili wydawało się, że nie ma zapisów tego wydarzenia. Okazało się jednak, że kilka czujników fotometrycznych na stacjach paliw zarejestrowało pojaśnienia. Również kilku obserwatorom na Węgrzech udało się zarejestrować na video przelot bolidu. Na podstawie tych danych udało się określić moment i&nbsp;czas trwania zjawiska, analizy wykonał Jiří Borovička. Bolid osiągnął jasność –18<sup>m</sup> oraz zarejestrowano jeden silny rozbłysk. Udało się również wyznaczyć potencjalne miejsce spadku fragmentów bolidu. Dane ze stacji sejsmicznych potwierdzały spadek.
-
Fragmenty meteorytu spadły we wschodniej Słowacji na północny zachód od Koszyc w pobliżu miejscowości Vyšný Klátov. Jest to lekko górzysty teren porośnięty lasami z łąkami i polanami. W elipsie spadku znajduje się kompleks pól golfowych Alpinka.
+
-
Zorganizowano wyprawę poszukiwawczą, którą kierowali Pavel Spurny, Juraj Tóth i Jan Svoren. Pierwszy meteoryt znalazł 20 marca Juraj Tóth. W ciągu kilku kolejnych wypraw znaleziono w sumie ponad 70 okazów. Najmniejszy miał 0,5 grama, największy 2,19 kg<ref>fotografie największego okazu: [http://www.astro.sk/docasne/meteorit/images/najvacsi_ulomok_2,19_kgw.jpg astro.sk] &bull; [http://www.daa.fmph.uniba.sk/files/met8.jpg uniba.sk] &bull; [http://www.astrokysuce.sk/images/stories/ASTROKYSUCE/realizovali%20sme/2010/meteorit/original/_c3.jpg astrokysuce.sk]</ref>. W sumie zebrano 3,917 kg. Wiadomo również, że ekipy z innych krajów znalazły wiele okazów, nawet kilkuset gramowe.
+
Znaleziono zapisy fal dźwiękowych z sześciu stacji sejsmicznych i&nbsp;czterech infradźwiękowych. Po dokładnej kalibracji, zapisy wideo zostały wykorzystane do obliczenia trajektorii bolidu i&nbsp;jego prędkości. Meteoroid, o&nbsp;szacunkowej masie 3500&nbsp;kg, wszedł w&nbsp;atmosferę z&nbsp;prędkością 15&nbsp;km/s po torze o&nbsp;nachyleniu 60° do poziomu. Największy fragment przestał być widoczny na wysokości 17&nbsp;km, gdzie wyhamował do prędkości 4,5&nbsp;km/s. Maksymalna jasność absolutna około –18<sup>m</sup> została osiągnięta na wysokości 36&nbsp;km. Opracowano szczegółowy {{Txt2Img|Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig16.png|model fragmentacji atmosferycznej}}, tak aby pasowały do ​​obserwowanej krzywej zmian blasku i&nbsp;hamowania. Okazało się, że meteoroid Koszyce był słabo związaną bryłą, której fragmentacja rozpoczęła się przy ciśnieniu dynamicznym 0,1&nbsp;MPa, a najsilniejsza fragmentacja zachodziła przy ciśnieniu poniżej 1&nbsp;MPa. Siedem godzin po przelocie, rano przed wschodem słońca, obserwowano jeszcze unoszącą się {{Txt2Img|Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig01.png|chmurę pyłu}} (Borovička et&nbsp;al. 2013).
-
Meteoryt Košice to '''chondryt zwyczajny''' typu '''H5'''. Nie został jeszcze oficjalnie zgłoszony do rejestru Meteoritical Bulletin.
+
Fragmenty meteorytu spadły we wschodniej Słowacji na północny zachód od Koszyc w&nbsp;pobliżu miejscowości Vyšný Klátov. Jest to lekko górzysty teren porośnięty lasami z&nbsp;łąkami i&nbsp;polanami. W&nbsp;elipsie spadku znajduje się kompleks pól golfowych Alpinka.
 +
 
 +
 
 +
[[Image:Kosice_(strewn_field).jpg|thumb|200px|left|Elipsa spadku]]
 +
Zorganizowano wyprawę poszukiwawczą, którą kierowali Pavel Spurný, Juraj Tóth i&nbsp;Jan Svoreň. {{Txt2Img|Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig08.png|Pierwsze dwa fragmenty meteorytu}} (oddalone od siebie ~100&nbsp;m) znalazł 20 marca Juraj Tóth. W&nbsp;ciągu kilku kolejnych wypraw (w&nbsp;okresie od 20 marca 2010 roku do 28 października 2011 roku zorganizowano 8&nbsp;ekspedycji w&nbsp;których brało udział kilkadziesiąt osób) znaleziono w&nbsp;sumie ponad 70&nbsp;okazów. Najmniejszy miał 0,57&nbsp;grama, największy 2,19&nbsp;kg<ref name="main mass"></ref><ref>fotografie drugiego największego okazu: [http://www.astro.sk/docasne/meteorit/images/najvacsi_ulomok_2,19_kgw.jpg astro.sk] {{SeparatorBull}} [http://www.daa.fmph.uniba.sk/files/met8.jpg uniba.sk] {{SeparatorBull}} [http://www.astrokysuce.sk/images/stories/ASTROKYSUCE/realizovali%20sme/2010/meteorit/original/_c3.jpg astrokysuce.sk]</ref>. W&nbsp;sumie zebrano 78&nbsp;okazów o&nbsp;wadze 4,33&nbsp;kg (Tóth et&nbsp;al. 2014). Wiadomo również, że ekipy z&nbsp;innych krajów znalazły wiele okazów, nawet kilkuset gramowe. Według danych jakie udało się zebrać od innych poszukiwaczy, znaleziono łącznie 218 okazów o&nbsp;całkowitej wadze 11,3&nbsp;kg (Tóth et&nbsp;al. 2014).
 +
 
 +
Meteoryt Košice to '''chondryt zwyczajny''' typu '''H5''', stopniu zwietrzenia W0 i&nbsp;zszokowania S3. 27 czerwca 2011 roku został oficjalnie zarejestrowany w&nbsp;[http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=53810 Meteoritical Bulletin Database].
 +
 
 +
 
 +
Wyznaczono również parametry heliocentryczne asteroidy, z&nbsp;której spadł deszcz meteorytów Košice. Z&nbsp;danych wynika, że około 0,5-3&nbsp;milionów lat temu w&nbsp;wyniku kolizji dwóch asteroid, oderwany fragment o&nbsp;średnicy około 1,25&nbsp;m (~3,5&nbsp;tony) wszedł na stabilną orbitę:
 +
* wielka półoś ''a''=2,71±0,24&nbsp;AU,
 +
* mimośród ''e''=0,647±0,032,
 +
* odległość: perihelium ''q''=0,957±0,004&nbsp;AU, aphelium ''Q''=4,5±0,5&nbsp;AU,
 +
* nachylenie orbity ''i''=2,0±0,8°,
 +
by po około 100&nbsp;tys. lat wejść 28 lutego 2010 roku w&nbsp;kolizję z&nbsp;Ziemią.
 +
 
 +
== Lokalizacja ==
 +
 
 +
{{GEFrame-begin}}
 +
{{GEMap
 +
| htmlFileMap = wiki-Kosice.htm
 +
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Slovakia-MM.kml
 +
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Kosice-fit.kml
 +
| lat = 48.763617
 +
| lon = 21.176389
 +
| zoom = 12
 +
| type = terrain
 +
}}
 +
{{GEIcon-PointRed}}
 +
(K) Košice, (V) Vyšný Klátov
 +
{{GEIcon-PointGreen}}
 +
(A) Golfové ihrisko Alpinka
 +
 
 +
Trajektoria bolidu
 +
{{GEFrame-end}}
 +
 
 +
Obszar spadku to łąki, polany i las. Teren jest trudny, górzysty.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
=== Lokalizacja ===
+
{{GEFrame-begin}}
 +
{{GEMap
 +
| htmlFileMap = wiki-Kosice-finds.htm
 +
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Kosice-finds.kml
 +
| lat = 48.76
 +
| lon = 21.1550
 +
| zoom = 13
 +
| type = satellite
 +
}}
 +
{{GEIcon-PlaceOfFall}}
 +
miejsca znalezienia części okazów (czerwony punkt – miejsce znalezienia masy głównej)
-
<div class="GooglePlace">
+
Schematyczny obszar spadku (Borovička et&nbsp;al. 2013)
-
<div class="GooglePlaceMap">
+
{{GEFrame-end}}
-
<googlemap lat="48.76883" lon="21.13347" zoom="11" width="400" height="300" type="terrain" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes">
+
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Slovakia.kml
+
-
http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Kosice.kml
+
-
</googlemap>
+
-
</div>
+
-
<div class="GEIcon-ImpactSpot"></div>
+
-
miejsca znalezienia okazów
+
-
</div>
+
Jest bardzo prawdopodobne, że [[:Category:Warto szukać|nie udało się zebrać wszystkich spadłych fragmentów]]. Nawet w rejonach przeszukanych przez zorganizowane grupy z&nbsp;Czech i&nbsp;Słowacji, udało się innym znaleźć nowe okazy. Według Tóth et&nbsp;al. (2014) zespołom z różnych krajów udało się zebrać łącznie 218 okazów o&nbsp;łącznej wadze 11,3&nbsp;kg.
-
Obszar spadku to łąki, polany i las. Teren jest trudny, górzysty i jest bardzo prawdopodobne, że nie udało się zebrać wszystkich spadłych fragmentów. Nawet w rejonach przeszukanych przez zorganizwoane grupy z Czech i Słowacji, udało się innym znaleźć nowe okazy.
+
 
 +
Na mapie zaznaczono część znalezisk poszukiwaczy z Polski. Największy okaz ma 318,0&nbsp;g, najmniejszy 1,2&nbsp;g.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
=== Galeria ===
+
Mapa rozkładu znalezisk (źródło: Borovička et&nbsp;al. 2013)
 +
[[Image:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig10.png|thumb|{{GEFrame-dfltWidth}}px|left|''Map of the surroundings of Košice showing the ground projection of the bolide trajectory determined from the videos, the positions of recovered meteorites, and the independent seismic location of one of bolide explosions (height given in km). Map source: Google Earth'']]
 +
Oficjalne poszukiwania zaowocowały znalezieniem 78 okazów, dodatkowo 140 sztuk zostało znalezionych przez prywatnych poszukiwaczy. Zidentyfikowane miejsca znalezisk zajmują obszar ponad 5&nbsp;km długi i&nbsp;3&nbsp;km szeroki. Teren to pagórki i&nbsp;doliny, niekiedy o&nbsp;stromych zboczach, średnia wysokość terenu 300-600&nbsp;m&nbsp;n.p.m. Około 90% pokrywają głównie bukowe lasy.
-
Okazy meteorytu Košice ''in situ''
+
<br clear="all"/>
 +
 
 +
== Galerie ==
 +
 
 +
Okazy meteorytu Košice ''in situ'' i ich budowa wewnętrzna
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
-
File:Kosice_(7_g_in_situ).jpg|Kompletny okaz o wadze 7,39 g ''in situ'', znaleziony 8 sierpnia 2010 roku <br>(N48°45.736', E21°09.337')
+
File:Kosice_(7_g_in_situ).jpg|Kompletny okaz o&nbsp;wadze 7,39&nbsp;g ''in situ'', znaleziony 8&nbsp;sierpnia 2010&nbsp;roku <br>(N48°45.736', E21°09.337')
-
File:Kosice_(8_g_in_situ).jpg|Ośmiogramowy okaz w miejscu znalezienia
+
File:Kosice_(8_g_in_situ).jpg|Ośmiogramowy okaz w&nbsp;miejscu znalezienia
 +
File:Koszyce_(Art&Met)_2.jpg|Zdarzały się też takie cymesy (fot.&nbsp;Art&Met; więcej na [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=53810 EoM])
 +
File:Kosice_(slice_9g_Lukasz_Smula).jpg|Płytka meteorytu – chondryt zwyczajny&nbsp;H5, stopień zszokowania&nbsp;S3 (fot.&nbsp;Łukasz Smuła)
</gallery>
</gallery>
 +
 +
 +
Przebieg zjawiska, model, znaleziska (źródło: {{!doi|10.1111/maps.12078|text=Borovička et&nbsp;al. 2013}})
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 +
File:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig08.png|''The first Košice meteorite (27 g) found close to the village of Vyšný Klátov by Juraj Tóth on March 20, 2010''
 +
File:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig09.png|''Two views of the second largest Košice meteorite (2.17 kg)<ref name="main mass"></ref> found close to the Alpínka settlement by Tereza Krejčová on March 25, 2010''
 +
File:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig01.png|''The atmospheric dust cloud photographed on the morning of March 1 (7 h after the bolide). The upper photo was taken by Dušan Veverka in Brno, the lower photo was taken by Michael Kročil in Dukovany at 6:15 local time. Source: http://ukazy.astro.cz''
 +
File:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig16.png|''Schematic of the Košice fragmentation model. Individual fragments and groups of fragments are designed by their names (numbers). The widths of the lines are proportional to fragment masses. Eroding fragments and dust releases are drawn schematically. Dotted lines are used if only small particles were released; dashed lines mark presence of medium-sized fragments; solid lines are used if sizable fragments (≥0.1 kg) were produced as well''
 +
File:Kosice_(Borovicka_MaPS_2013)-fig18.png|''Comparison of the positions of recovered meteorites with the modeled meteorite positions using the Poprad radiosonde wind (top) and manually modified wind profile (bottom). The wind profiles are shown in Fig. 19. The sizes of the symbols correspond to the meteorite masses (one symbol size per order of magnitude mass). The two largest meteorites are emphasized by crosses. The modeled meteorite sample contains only representative pieces, not all expected meteorites''
 +
</gallery>
 +
 +
 +
Mapy rozkładów znalezionych okazów (źródło: {{!doi|10.1111/maps.12447|text=Tóth et&nbsp;al. 2015}})
 +
<gallery caption="" widths="320px" heights="220px" perrow="2">
 +
File:Kosice_(Toth_MaPS_2015)-fig02.jpg|'''''Fig. 2.''' Recovered 218 Košice meteorite fragments (red dots) between villages Vyšný Klátov and Kavečany (about 5&nbsp;km west of the city Košice) within the predicted strewn field area by J.&nbsp;Borovička (black line) by March 11, 2010. The first meteorite was found at the southwest side of the strewn field by March 20, 2010. The size of the strewn field is 5&nbsp;×&nbsp;3&nbsp;km. The densest part of 90% recovered meteorites occupied area of 2.6&nbsp;×&nbsp;1.2&nbsp;km. The whole strewn area consisted of low ridges and valleys with the altitudes ranging from 300 to 600&nbsp;m above sea level, but some slopes are steep. The strewn field is covered mostly by woods, meadows are less present. The main road from Košice to Margecany crosses the northeast part of the strewn field, where the recreational area Alpinka is located (one of the main fragments was recovered there).''
 +
File:Kosice_(Toth_MaPS_2015)-fig04.png|'''''Fig. 4.''' The distribution of recovered fragments (218 pieces) in the strewn field (geographical longitude and latitude) versus their mass. The overall size of the strewn field for fragments smaller than 10&nbsp;g is smaller by selection effect. The majority of fragments heavier than 100&nbsp;g follow the line from southwest to northeast (except two fragments on the west, and one fragment on the east).''
 +
</gallery>
 +
 +
 +
{|
 +
|-
 +
|<youtube>gijln8XzbVU</youtube>
 +
YouTube – [http://youtu.be/gijln8XzbVU Meteor over Hungary – The Best Video]
 +
|<youtube>mvJkhiUUAT8</youtube>
 +
YouTube – [http://youtu.be/mvJkhiUUAT8 Meteor Örkényről (Fazzi Daniella – www.idokep.hu)]
 +
|-
 +
|YouTube – [http://youtu.be/tPPDjLYMh1M Meteor Strike over Hungary 02/28/ 2010]
 +
YouTube – [http://youtu.be/uVGnLpkd_wY Égi jelenség Magyarországon (Meteorit above Hungary)]
 +
|}
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
-
== Przypisy ==
+
* Borovička Jiří, Tóth Juraj, Igaz Antal, Spurný Pavel, Kalenda Pavel, Haloda Jakub, Svoreň Ján, Kornoš Leonard, Silber Elizabeth, Brown Peter, Husárik Marek, (2013), '''The [[Košice]] meteorite fall: Atmospheric trajectory, fragmentation, and orbit''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 48(10), 2013, s. 1757–1779.<ref name="contribution">[[Redakcja]] miała mały wkład w&nbsp;tę publikacje</ref> Plik {{!doi|10.1111/maps.12078}}; plik {{!ADS|a=2013M%26PS...48.1757B}}.
-
<references />
+
* {{Borovička (2015 arXiv)}}
 +
 
 +
* Gritsevich Maria, Vinnikov Vladimir, Kohout Tomáš, Tóth Juraj, Peltoniemi Jouni, Turchak Leonid, Virtanen Jenni, (2014), '''A comprehensive study of distribution laws for the fragments of [[Košice]] meteorite''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 49(3), 2014, s. 328-345. Plik {{!doi|10.1111/maps.12252}}.
 +
 
 +
* Kohout Tomáš, Havrila Karol, Tóth Juraj, Husárik Marek, Gritsevich Maria, et al., (2014), '''Density, porosity and magnetic susceptibility of the [[Košice]] meteorite shower and homogeneity of its parent meteoroid''', ''arXiv.org'', arXiv:1404.1245, 2014.<ref>wyniki pomiarów gęstości, porowatości i podatności magnetycznej 67 okazów meteorytu Košice</ref> Plik [http://arxiv.org/abs/1404.1245 PDF].
 +
 
 +
* +Kubovics Imre, Turcsányi Anasztázia M., Vizi Pál Gabor, (2010), '''Trajectory and Speciality of Fireball-Meteorite “2010.02.28 Cassovia” from Security Cameras and from Reports of Local Inhabitants''', AMRC Symposium 2010. Plik [http://yamato.nipr.ac.jp/AMRC/symposium/2010/abstracts/Kubovics.pdf PDF].
 +
 
 +
* Kubovics Imre, Vizi Pál Gabor, Bendő Zsolt, (2012), '''Trajectory and Analysis of Fireball-Meteorite “2010.02.28 Kosice” from Security Cameras and from Electron Microscopic Examination''', {{!lpsc|n=43|nabs=2816}}.
 +
 
 +
* Lipka Jozef, Sitek Jozef, Dekan Július, Degmová Jarmila, Porubčan Vladimír, (2013), '''Mössbauer study of [[Słowacja|Slovak meteorites]]''', ''Hyperfine Interactions'', 218, 2013, s. 107–111.<ref>wyniki badań meteorytów [[Košice]] i&nbsp;[[Rumanová‎]]</ref> Plik {{!doi|10.1007/s10751-012-0752-y}}.
 +
 
 +
* Mäsiar Ján, (2010), '''Niezwykły sukces słowackich astronomów''', ''Meteoryt'', 2, 2010, s. 3-5.<ref>relacja z poszukiwań na terenie spadku meteorytu [[Košice]]</ref> Plik {{Link-Meteoryt|r=10|n=2}}.
 +
 
 +
* Ozdín Daniel, Plavčan Jozef, Horňáčková Michaela, Uher Pavel, Porubčan Vladimír, Veis Pavel, Rakovský Jozef, Tóth Juraj, Konečný Patrik, Svoreň Ján, (2015), '''Mineralogy, petrography, geochemistry, and classification of the [[Košice]] meteorite''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 50(5), 2015, s. 864–879. Plik {{!doi|10.1111/maps.12405}}; plik {{!ADS|a=2015M&PS...50..864O}}.
 +
 
 +
* Povinec Pavel P., Tóth Juraj, (2015), '''The Fall of the [[Košice]] Meteorite''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 50(5), 2015, s. 851-852. Plik {{!doi|10.1111/maps.12444}}; plik {{!ADS|a=2015M&PS...50..851P}}.
 +
 
 +
* Povinec Pavel P., Masarik Jozef, Sýkora Ivan, Kováčik Andrej, Beňo Juraj, Meier Matthias M.M., Wieler Rainer, Laubenstein Matthias, Porubčan Vladimir, (2015), '''Cosmogenic nuclides in the [[Košice]] meteorite: Experimental investigations and Monte Carlo simulations''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 50(5), 2015, s. 880-892. Plik {{!doi|10.1111/maps.12380}}; plik {{!ADS|a=2015M&PS...50..880P}}.
 +
 
 +
* {{Sansom (2016)}}
 +
 
 +
* +Sitek Jozef, Dekan Július, Sedlačková Katarína, (2016), '''Analysis of [[Košice]] Meteorite by Mössbauer Spectroscopy''', ''Journal of Electrical Engineering'', 67(4), 2016, s. 307-310. Plik {{!doi|10.1515/jee-2016-0045}}.
 +
 
 +
* +Tóth Juraj, Svoreň Ján, Borovička Jiří, Spurný Pavel, Igaz Antal, Porubčan Vladimír, Kornoš Leonard, Husárik Marek, Krišandová Zuzana, Vereš Peter, Kaniansky S., (2010), '''Meteorite [[Košice]] – The Fall in Slovakia''', ''International Meteor Conference'', ''IMC 2010'', Sep. 16-19, 2010, Armagh, UK. Plik [http://www.imo.net/imcs/imc2010/talks/Kaniansky.pdf PDF].
 +
 
 +
* {{Tóth (2011 IMC)}}
 +
 
 +
* {{Tóth (2011 Bratislava)}}
 +
 
 +
* Tóth Juraj, Borovička Jiří, Igaz Antal, Spurný Pavel, Kornoš Leonard, Haloda Jakub, Ozdín Daniel, Povinec Pavel P., Sýkora Ivan, Veis Peter, Kohout Tomáš, Svoreň Ján, Husárik Marek, Vereš Peter, Porubčan Vladimír, (2014), '''Meteorit [[Košice]] - nález a analýzy''', ''Esemestník. Spravodajca Slovenskej mineralogickej spoločnosti'', 1, 2014, s. 20-21. Plik [http://www.mineralogickaspolocnost.sk/esemestnik/Esemestnik-2014-01.pdf PDF].
 +
 
 +
* Tóth Juraj, Svoreň Ján, Borovička Jiří, Spurný Pavel, Igaz Antal, Kornoš Leonard, Vereš Peter, Husárik Marek, Koza Július, Kučera Aleš, Zigo Pavel, Gajdoš Štefan, Világi Jozef, Čapek David, Krišandová Zuzana, Tomko Dušan, Šilha Jiří, Schunová Eva, Bodnárová Marcela, Búzová Diana, Krejčová Tereza, (2015), '''The [[Košice]] meteorite fall: Recovery and strewn field''', ''Meteoritics & Planetary Science'', vol. 50(5), 2015, s. 853–863.<ref name="contribution"></ref> Plik {{!doi|10.1111/maps.12447}}; plik {{!ADS|a=2015M&PS...50..853T}}.
 +
 
 +
{{Przypisy}}
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
Linia 65: Linia 177:
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
-
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=53810 Košice]
+
* '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=53810 Košice]
-
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=53810 Košice]
+
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=53810 Košice]
 +
 
 +
* Meteoryt Łowicz w kolekcjach polskich – [http://www.woreczko.pl/meteorites/news/Kosice.htm Wadi & Jan Woreczko Collection]
 +
 
 +
* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Elementy_orbitalne Elementy orbitalne]
 +
 
 +
* woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FireballNetwork.htm Sieci bolidowe (''Fireball network'')]
 +
 
 +
* {{MPOD |name=Kosice|text=Košice}}
 +
 
 +
* Astronomical and Geophysical Observatory in Modra – [http://www.daa.fmph.uniba.sk/meteoritEN.html Meteorite “Kosice”, the fall in Slovakia]
 +
* TVNoviny.sk – [http://tvnoviny.sk/spravy/regiony/astronomovia-nasli-vo-vysnom-klatove-zvysky-meteoritu.html Vo Vyšnom Klátove našli zvyšky meteoritu]
 +
* Korzár.sk – [http://korzar.sme.sk/c/5310123/astronomovia-nasli-pri-vysnom-klatove-zvysky-meteoritu.html Astronómovia našli pri Vyšnom Klátove zvyšky meteoritu]
 +
* Krajská hvezdáreň a planetárium – [http://www.planetarium.sk/index.php?option=com_content&task=view&id=135&itemid=53&Itemid=64 Meteorit "Košice"]
 +
* Kysucká hvezdáreň – [http://www.astrokysuce.sk/index.php?option=com_content&task=view&id=103&Itemid=141 Mimoriadny úspech slovenských astronómov]
 +
* Hvězdárna a planetárium Plzeň – [http://hvezdarna.plzen.eu/pozorovani/meteory/zajimavosti6.html Nedaleko Košic nalezeny úlomky meteoritu] {{SeparatorBull}} [http://hvezdarna.plzen.eu/pozorovani/meteory/zajimavosti5.html Jasný záblesk nad Slovenskem]
 +
* Astronómiu a astrofotografia – [http://www.astronomy.sk/?page=292001 Expedícia meteorit Košice – 6-8. apríl 2010]
 +
* Kereszty Zsolt (Magyar Meteoritikai Társaság) – [http://meteoritok.org/2020/05/06/kosice2010/ A Košice (kassai) meteorit hullás, 2010]
-
* Astronomical and Geophysical Observatory in Modra - [http://www.daa.fmph.uniba.sk/meteoritEN.html Meteorite “Kosice”, the fall in Slovakia]
+
* Spadek meteorytu Košice na YouTube [http://www.youtube.com/watch?v=Y2e3qgjtmnU meteorit hungary]
-
* TVNoviny.sk - [http://tvnoviny.sk/spravy/regiony/astronomovia-nasli-vo-vysnom-klatove-zvysky-meteoritu.html Vo Vyšnom Klátove našli zvyšky meteoritu]
+
-
* Korzár.sk - [http://korzar.sme.sk/c/5310123/astronomovia-nasli-pri-vysnom-klatove-zvysky-meteoritu.html Astronómovia našli pri Vyšnom Klátove zvyšky meteoritu]
+
-
* Krajská hvezdáreň a planetárium - [http://www.planetarium.sk/index.php?option=com_content&task=view&id=135&itemid=53&Itemid=64 Meteorit "Košice"]
+
-
* Kysucká hvezdáreň - [http://www.astrokysuce.sk/index.php?option=com_content&task=view&id=103&Itemid=141 Mimoriadny úspech slovenských astronómov]
+
-
* Hvězdárna a planetárium Plzeň - [http://hvezdarna.plzen.eu/pozorovani/meteory/zajimavosti6.html Nedaleko Košic nalezeny úlomky meteoritu] &bull; [http://hvezdarna.plzen.eu/pozorovani/meteory/zajimavosti5.html Jasný záblesk nad Slovenskem]
+
-
* European Fireball Network (EN) - [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-FireballNetwork.htm Sieci bolidowe]
+
-
* Spadek meteorytu Košice na YouTube - [http://www.youtube.com/watch?v=Y2e3qgjtmnU meteorit hungary]
+
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
 +
[[Category:Słowacja]]
[[Category:Bolidy]]
[[Category:Bolidy]]
 +
[[Category:Warto szukać]]

Aktualna wersja na dzień 18:49, 14 lis 2023

0i

Duży wkład poszukiwaczy amatorów

Košice
Kosice (8 g).jpg
Kilkugramowy okaz meteorytu Košice
Spadek
Lokalizacja Vyšný Klátov, niedaleko Koszyc, Słowacja
Położenie[1] 48°45'49"N, 21°10'35"E
Data 28 lutego 2010 r., 22:24:46 UT (niedziela)
Uwagi deszcz meteorytów
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny H5
Masa 4,3 kg[2]
Liczba okazów kilkadziesiąt okazów (78 szt.), największy 2,19 kg[2][3]
Cechy S3, W0
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
Kosice, Koszyce

Spadek deszczu meteorytów w Słowacji 28 lutego 2010 roku (niedziela).

28 lutego 2010 roku około godziny 22:24:46 czasu UT niebo nad Europą Środkową rozświetlił bardzo jasny bolid. Ze względu na złą pogodę zjawiska tego nie zarejestrowały stacje sieci Fireball Network Central European (prowadzone przez Pavela Spurnýego z Czeskiej Akademii Nauk), również w Słowacji Video Network (obsługiwane przez Juraja Tótha z Uniwersytetu Comenius w Bratysławie) nie działały tej nocy. Więc w pierwszej chwili wydawało się, że nie ma zapisów tego wydarzenia. Okazało się jednak, że kilka czujników fotometrycznych na stacjach paliw zarejestrowało pojaśnienia. Również kilku obserwatorom na Węgrzech udało się zarejestrować na video przelot bolidu. Na podstawie tych danych udało się określić moment i czas trwania zjawiska, analizy wykonał Jiří Borovička. Bolid osiągnął jasność –18m oraz zarejestrowano jeden silny rozbłysk. Udało się również wyznaczyć potencjalne miejsce spadku fragmentów bolidu. Dane ze stacji sejsmicznych potwierdzały spadek.

Znaleziono zapisy fal dźwiękowych z sześciu stacji sejsmicznych i czterech infradźwiękowych. Po dokładnej kalibracji, zapisy wideo zostały wykorzystane do obliczenia trajektorii bolidu i jego prędkości. Meteoroid, o szacunkowej masie 3500 kg, wszedł w atmosferę z prędkością 15 km/s po torze o nachyleniu 60° do poziomu. Największy fragment przestał być widoczny na wysokości 17 km, gdzie wyhamował do prędkości 4,5 km/s. Maksymalna jasność absolutna około –18m została osiągnięta na wysokości 36 km. Opracowano szczegółowy model fragmentacji atmosferycznej, tak aby pasowały do ​​obserwowanej krzywej zmian blasku i hamowania. Okazało się, że meteoroid Koszyce był słabo związaną bryłą, której fragmentacja rozpoczęła się przy ciśnieniu dynamicznym 0,1 MPa, a najsilniejsza fragmentacja zachodziła przy ciśnieniu poniżej 1 MPa. Siedem godzin po przelocie, rano przed wschodem słońca, obserwowano jeszcze unoszącą się chmurę pyłu (Borovička et al. 2013).

Fragmenty meteorytu spadły we wschodniej Słowacji na północny zachód od Koszyc w pobliżu miejscowości Vyšný Klátov. Jest to lekko górzysty teren porośnięty lasami z łąkami i polanami. W elipsie spadku znajduje się kompleks pól golfowych Alpinka.


Elipsa spadku

Zorganizowano wyprawę poszukiwawczą, którą kierowali Pavel Spurný, Juraj Tóth i Jan Svoreň. Pierwsze dwa fragmenty meteorytu (oddalone od siebie ~100 m) znalazł 20 marca Juraj Tóth. W ciągu kilku kolejnych wypraw (w okresie od 20 marca 2010 roku do 28 października 2011 roku zorganizowano 8 ekspedycji w których brało udział kilkadziesiąt osób) znaleziono w sumie ponad 70 okazów. Najmniejszy miał 0,57 grama, największy 2,19 kg[3][4]. W sumie zebrano 78 okazów o wadze 4,33 kg (Tóth et al. 2014). Wiadomo również, że ekipy z innych krajów znalazły wiele okazów, nawet kilkuset gramowe. Według danych jakie udało się zebrać od innych poszukiwaczy, znaleziono łącznie 218 okazów o całkowitej wadze 11,3 kg (Tóth et al. 2014).

Meteoryt Košice to chondryt zwyczajny typu H5, stopniu zwietrzenia W0 i zszokowania S3. 27 czerwca 2011 roku został oficjalnie zarejestrowany w Meteoritical Bulletin Database.


Wyznaczono również parametry heliocentryczne asteroidy, z której spadł deszcz meteorytów Košice. Z danych wynika, że około 0,5-3 milionów lat temu w wyniku kolizji dwóch asteroid, oderwany fragment o średnicy około 1,25 m (~3,5 tony) wszedł na stabilną orbitę:

  • wielka półoś a=2,71±0,24 AU,
  • mimośród e=0,647±0,032,
  • odległość: perihelium q=0,957±0,004 AU, aphelium Q=4,5±0,5 AU,
  • nachylenie orbity i=2,0±0,8°,

by po około 100 tys. lat wejść 28 lutego 2010 roku w kolizję z Ziemią.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Košice, (V) Vyšný Klátov

(A) Golfové ihrisko Alpinka

Trajektoria bolidu

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Obszar spadku to łąki, polany i las. Teren jest trudny, górzysty.


miejsca znalezienia części okazów (czerwony punkt – miejsce znalezienia masy głównej)

Schematyczny obszar spadku (Borovička et al. 2013)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Jest bardzo prawdopodobne, że nie udało się zebrać wszystkich spadłych fragmentów. Nawet w rejonach przeszukanych przez zorganizowane grupy z Czech i Słowacji, udało się innym znaleźć nowe okazy. Według Tóth et al. (2014) zespołom z różnych krajów udało się zebrać łącznie 218 okazów o łącznej wadze 11,3 kg.

Na mapie zaznaczono część znalezisk poszukiwaczy z Polski. Największy okaz ma 318,0 g, najmniejszy 1,2 g.


Mapa rozkładu znalezisk (źródło: Borovička et al. 2013)

Map of the surroundings of Košice showing the ground projection of the bolide trajectory determined from the videos, the positions of recovered meteorites, and the independent seismic location of one of bolide explosions (height given in km). Map source: Google Earth

Oficjalne poszukiwania zaowocowały znalezieniem 78 okazów, dodatkowo 140 sztuk zostało znalezionych przez prywatnych poszukiwaczy. Zidentyfikowane miejsca znalezisk zajmują obszar ponad 5 km długi i 3 km szeroki. Teren to pagórki i doliny, niekiedy o stromych zboczach, średnia wysokość terenu 300-600 m n.p.m. Około 90% pokrywają głównie bukowe lasy.


Galerie

Okazy meteorytu Košice in situ i ich budowa wewnętrzna


Przebieg zjawiska, model, znaleziska (źródło: Borovička et al. 2013)


Mapy rozkładów znalezionych okazów (źródło: Tóth et al. 2015)


YouTube – Meteor over Hungary – The Best Video

YouTube – Meteor Örkényről (Fazzi Daniella – www.idokep.hu)

YouTube – Meteor Strike over Hungary 02/28/ 2010

YouTube – Égi jelenség Magyarországon (Meteorit above Hungary)

Bibliografia

  • Borovička Jiří, Tóth Juraj, Igaz Antal, Spurný Pavel, Kalenda Pavel, Haloda Jakub, Svoreň Ján, Kornoš Leonard, Silber Elizabeth, Brown Peter, Husárik Marek, (2013), The Košice meteorite fall: Atmospheric trajectory, fragmentation, and orbit, Meteoritics & Planetary Science, vol. 48(10), 2013, s. 1757–1779.[5] Plik doi; plik aDs.
  • Borovička Jiří, Spurný Pavel, Brown Peter, (2015), Small Near-Earth Asteroids as a Source of Meteorites, arXiv.org, arXiv:1502.03307, 2015 (abstrakt).[6] Plik PDF; plik doi.
  • Gritsevich Maria, Vinnikov Vladimir, Kohout Tomáš, Tóth Juraj, Peltoniemi Jouni, Turchak Leonid, Virtanen Jenni, (2014), A comprehensive study of distribution laws for the fragments of Košice meteorite, Meteoritics & Planetary Science, vol. 49(3), 2014, s. 328-345. Plik doi.
  • Kohout Tomáš, Havrila Karol, Tóth Juraj, Husárik Marek, Gritsevich Maria, et al., (2014), Density, porosity and magnetic susceptibility of the Košice meteorite shower and homogeneity of its parent meteoroid, arXiv.org, arXiv:1404.1245, 2014.[7] Plik PDF.
  • +Kubovics Imre, Turcsányi Anasztázia M., Vizi Pál Gabor, (2010), Trajectory and Speciality of Fireball-Meteorite “2010.02.28 Cassovia” from Security Cameras and from Reports of Local Inhabitants, AMRC Symposium 2010. Plik PDF.
  • Kubovics Imre, Vizi Pál Gabor, Bendő Zsolt, (2012), Trajectory and Analysis of Fireball-Meteorite “2010.02.28 Kosice” from Security Cameras and from Electron Microscopic Examination, 43th Lunar and Planetary Science Conference, Texas, 2012. Abstract [#2816].
  • Lipka Jozef, Sitek Jozef, Dekan Július, Degmová Jarmila, Porubčan Vladimír, (2013), Mössbauer study of Slovak meteorites, Hyperfine Interactions, 218, 2013, s. 107–111.[8] Plik doi.
  • Mäsiar Ján, (2010), Niezwykły sukces słowackich astronomów, Meteoryt, 2, 2010, s. 3-5.[9] Plik PDF.
  • Ozdín Daniel, Plavčan Jozef, Horňáčková Michaela, Uher Pavel, Porubčan Vladimír, Veis Pavel, Rakovský Jozef, Tóth Juraj, Konečný Patrik, Svoreň Ján, (2015), Mineralogy, petrography, geochemistry, and classification of the Košice meteorite, Meteoritics & Planetary Science, vol. 50(5), 2015, s. 864–879. Plik doi; plik aDs.
  • Povinec Pavel P., Tóth Juraj, (2015), The Fall of the Košice Meteorite, Meteoritics & Planetary Science, vol. 50(5), 2015, s. 851-852. Plik doi; plik aDs.
  • Povinec Pavel P., Masarik Jozef, Sýkora Ivan, Kováčik Andrej, Beňo Juraj, Meier Matthias M.M., Wieler Rainer, Laubenstein Matthias, Porubčan Vladimir, (2015), Cosmogenic nuclides in the Košice meteorite: Experimental investigations and Monte Carlo simulations, Meteoritics & Planetary Science, vol. 50(5), 2015, s. 880-892. Plik doi; plik aDs.
  • Sansom Eleanor Kate, (2016), Tracking Meteoroids in the Atmosphere: Fireball Trajectory Analysis, Ph.D. thesis (dysertacja), supervisor Philip Bland, Faculty of Science and Engineering, Curtin University, 2016.[10] Plik hPDF.
  • +Sitek Jozef, Dekan Július, Sedlačková Katarína, (2016), Analysis of Košice Meteorite by Mössbauer Spectroscopy, Journal of Electrical Engineering, 67(4), 2016, s. 307-310. Plik doi.
  • +Tóth Juraj, Svoreň Ján, Borovička Jiří, Spurný Pavel, Igaz Antal, Porubčan Vladimír, Kornoš Leonard, Husárik Marek, Krišandová Zuzana, Vereš Peter, Kaniansky S., (2010), Meteorite Košice – The Fall in Slovakia, International Meteor Conference, IMC 2010, Sep. 16-19, 2010, Armagh, UK. Plik PDF.
  • Tóth Juraj, et al., (2011), The Košice Meteorite, International Meteor Conference, IMC 2011, Sep. 15-18, 2011, Sibiu, Romania.[11] Prezentacja PDF.
  • Tóth Juraj, (2011), Planéty, asteroidy a meteority, wykład w ramach Bratislavská vedecká cukráreň, Bratislava 2011.[12] Plik PDF.
  • Tóth Juraj, Borovička Jiří, Igaz Antal, Spurný Pavel, Kornoš Leonard, Haloda Jakub, Ozdín Daniel, Povinec Pavel P., Sýkora Ivan, Veis Peter, Kohout Tomáš, Svoreň Ján, Husárik Marek, Vereš Peter, Porubčan Vladimír, (2014), Meteorit Košice - nález a analýzy, Esemestník. Spravodajca Slovenskej mineralogickej spoločnosti, 1, 2014, s. 20-21. Plik PDF.
  • Tóth Juraj, Svoreň Ján, Borovička Jiří, Spurný Pavel, Igaz Antal, Kornoš Leonard, Vereš Peter, Husárik Marek, Koza Július, Kučera Aleš, Zigo Pavel, Gajdoš Štefan, Világi Jozef, Čapek David, Krišandová Zuzana, Tomko Dušan, Šilha Jiří, Schunová Eva, Bodnárová Marcela, Búzová Diana, Krejčová Tereza, (2015), The Košice meteorite fall: Recovery and strewn field, Meteoritics & Planetary Science, vol. 50(5), 2015, s. 853–863.[5] Plik doi; plik aDs.

Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b wg Tóth et al. (2014) udało się zebrać łącznie 218 okazów o łącznej wadze 11,3 kg
  3. ^ a b c dwa największe okazy mają zbliżoną masę: 2,17-1,19 kg i 2,37 kg (Borovička et al. 2013; Tóth et al. 2014)
  4. ^ fotografie drugiego największego okazu: astro.sk  ●  uniba.sk  ●  astrokysuce.sk
  5. ^ a b Redakcja miała mały wkład w tę publikacje
  6. ^ bolidy/meteoryty: Benešov, Jesenice, Košice, Križevci, Morávka
  7. ^ wyniki pomiarów gęstości, porowatości i podatności magnetycznej 67 okazów meteorytu Košice
  8. ^ wyniki badań meteorytów KošiceRumanová‎
  9. ^ relacja z poszukiwań na terenie spadku meteorytu Košice
  10. ^ kompendium wiedzy o modelowaniu trajektorii meteoroidów w atmosferze
  11. ^ Meteorites searched events: Morávka 2000, Turji-Remety 2001, Šášov 2006, Martin 2007, Košice 2010, Komjatná 2010, Zlatnô (Zlaté Moravce) 2010, Kajárpéc (HU) 2011
  12. ^ zawiera m.in. dużo zdjęć z poszukiwań meteorytu Košice

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Košice
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Košice
  • Portal Meteorite Picture of the DayKošice
Osobiste