PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Sokal

Z Wiki.Meteoritica.pl

0i

Czy meteoryt Zakłodzie spadł na Ukrainie?

Kiedyś profesor Łukasz Karwowski opowiadał nam o tym, a teraz, gdy Andrzej Pilski o tym napisał (Pilski 2023), możemy to opublikować na Wiki.Meteoritica.pl.

Fragment wstępniaka do 103 numeru Meteorytu (Pilski 2023) (wyróżnienia w tekście Redakcja):

«

(…) Minione wydarzenia bardzo szybko umykają z mej pamięci, ale jedno utkwiło w niej chyba na zawsze. Na którejś giełdzie minerałów, bo były to zwykle okazje do krótkich spotkań, Profesor [Łukasz Karwowski] wspomniał, że kiedyś na giełdzie w Tisnowie[1], ktoś z Ukrainy oferował jako meteoryty kamienie podobne zewnętrznie do Zakłodzia, twierdząc że znalazł je w rejonie Sokala. Niestety, były to spore okazy i cena przekraczała możliwości Profesora. Nigdzie więcej te „meteoryty” się nie pojawiły. Opowiedział o tym Stachowi Jachymkowi, ale Stach podtrzymał swoją wersję. Sokal lepiej by pasował do opisu przelotu bolidu nad Lublinem i Tomaszowem Lubelskim. Wspominam o tym, bo może kiedyś ktoś będzie mógł to sprawdzić. (…)

»


Czy meteoryt Zakłodzie spadł w 1897 roku w okolicy miasteczka Sokal?

Znalazca meteorytu Zakłodzie, Stach Jachymek, obawiając się, że okaz może zostać mu zabrany przez instytucje państwowe, szukając na początku pomocy w identyfikacji i zbadaniu swojego znaleziska, twierdził, że swój meteoryt kupił na giełdzie minerałów od sprzedawcy z Ukrainy. Podawał nawet (Jachymek 2000) dokładną nazwę miejscowości z której miał rzekomo pochodzić okaz – Sokal.

W kwietniu 2000 roku z Andrzejem Pilskim skontaktował się Stach Jachymek i pokazał mu fragment meteorytu, który kupił od jakiegoś Ukraińca na giełdzie. Wówczas to Pilski skojarzył to znalezisko z doniesieniem o obserwacji bolidu nad Lublinem w 1897 roku i rzekomym spadku meteorytów w okolicy Rawy Ruskiej (Pilski 2000). W doniesieniach z 1897 roku nie ma wzmianki o miejscowości Sokal.

Profesor Łukasz Karwowski na giełdzie w Tišnovie widział okazy meteorytu, który według sprzedawcy z Ukrainy, spadł w okolicy miejscowości Sokal (Pilski 2023).

(Więcej informacji o bolidzie obserwowanym w 1897 roku nad Lublinem z którego mógł spaść meteoryt Sokal.)


Historia znalezienia meteorytu Zakłodzie opowiedziana przez Stacha Jachymka. Fragmenty artykułu z kwartalnika Meteoryt z 2000 roku (Jachymek 2000) (skróty i wyróżnienia w tekście Redakcja):

«

(…) Tymczasem przyszła opinia dra Siemiątkowskiego:
Próbka pochodząca z Ukrainy (…)

(…) Wszystkim wymienionym ośrodkom podawałem lokalizację „Ukraina” lub „Sokal”. Obawiałem się, że to znalezisko zostanie mi odebrane przez jakieś czynniki oficjalne. (…)

»


Tak w 2000 roku opisywał tę historię Pilski (2000, Wirtualny Wszechświat) (skróty i wyróżnienia w tekście Redakcja):

«

(…) Spotkałem pana Jachymka na Seminarium Meteorowo-Meteorytowym w Pułtusku wiosną 1999 r.[2] Pokazał mi kawałek kamienia, który rzekomo kupił na giełdzie minerałów od jakiegoś Ukraińca(…)

(…) Gdy dowiedziałem się, gdzie znaleziono meteoryt, przypomniałem sobie, że w „Gazecie Lubelskiej” z 24 kwietnia 1897 r. doniesiono o jasnym bolidzie i potężnej eksplozji w nocy 21 kwietnia. Z relacji ówczesnych świadków wynika, że meteoryt mógł spaść gdzieś w tej właśnie okolicy. (…)

»


W 2005 roku Andrzej Pilski wiązał znalezisko Zakłodzia z bolidem z 1897 roku (Pilski 2005):

«

(…) Przede wszystkim ucieszyłem się, że ziemski wiek Zakłodzia wyznaczony przez dr Patzer [(Patzer et al. 2002)] nie przeczył mojej hipotezie na temat momentu spadku. Kilka lat przed znalezieniem Zakłodzia w 1998 roku, znalazłem kopię notatki z “Gazety Lubelskiej” o ogromnym bolidzie. W nocy z 20 na 21 kwietnia 1897 roku w Lublinie i sąsiednich miejscowościach obserwowano przelot bardzo jasnego bolidu, po czym nastąpiły potężne detonacje. Były one tak silne, że w koszarach w Tomaszowie Lubelskim ogłoszono alarm. Niestety do gazety nie dotarły żadne informacje o znalezieniu meteorytów.

Meteoryt Zakłodzie znaleziono na południe od Lublina i na zachód od Tomaszowa Lubelskiego. Dr Patzer stwierdziła, że jego wiek ziemski nie przekracza 200 lat. Meteoryt może więc pochodzić z bolidu opisanego przez gazetę. Z opisu zjawiska, przypominającego opis spadku meteorytu pułtuskiego, można wnioskować, że spadło więcej meteorytów, ale nie udało się dotąd znaleźć żadnego dodatkowego okazu. (…)

»


Czy okazy meteorytu widziane przez profesora Łukasza Karwowskiego na giełdzie w Tišnovie[1] miały związek z meteorytem Zakłodzie?!


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(K) Kazimierz Dolny, (R) Rejowiec, Rzeczyca (dwie lokalizacje), (R) Rawa Ruska (ukr. Рава-Руська), (S) Sokal (ukr. Сокаль)[3], (S) Skowieszyn, (T) Tomaszów Lubelski, (Z) wieś Zakłodzie

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejscowości Sokal (ukr. Сокаль) i Rawa Ruska (ukr. Рава-Руська).


Bibliografia

  • Jachymek Stanisław, (2000), Zakłodzie. Informacja o nowym meteorycie, Meteoryt, 2, 2000, s. 3-7. Plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (2005), Zakłodzie – tajemniczy meteoryt enstatytowy, Meteoryt, 1, 2005, s. 7-9. Plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (2023), Od Redaktora, Meteoryt, 103, 2023, s. 2.[4] Plik available online.

Przypisy

  1. ^ a b Tišnov − miasto w Czechach (w kraju południowomorawskim), gdzie odbywają się od wielu lat słynne giełdy minerałów
  2. ^ Seminarium Meteorowo-Meteorytowym w Pułtusku i Wyszkowie było 24-25 kwietnia 1999 roku
  3. ^ patrz → relacja Stanisława Jachymka o miejscu znalezienia okazu meteorytu Zakłodzie
  4. ^ większość tego numeru Meteorytu poświęcona jest pamięci Profesorowa Łukasza Karwowskiego; tam też wzmianka o meteorycie „Sokal” oraz wyniki badań meteorytów: AntoninTartak

Zobacz również

Osobiste