O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Niedoszły 19. polski meteoryt

Jezierzyce Małe – artefakt, siekierka z żelaza meteorytowego (źródło: Kotowiecki 2003)

Poszukując „zaginionych” artefaktów meteorytowych Częstochowa Raków I i II oraz Wietrzno-Bóbrka członek Polskiego Towarzystwa Meteorytowego Andrzej Kotowiecki odkrył jeszcze jeden artefakt wykonany z żelaza meteorytowego. Żelazna siekierka o wadze 225 g (Piaskowski 1959) z okresu halsztackiego miała zostać w tamtym czasie (rok 2003) 19. oficjalnym polskim meteorytem.

Według Kotowieckiego (2003):

(…) Nowo odkrytym meteorytem jest siekierka pochodząca z Jezierzyc Małych k/Strzelina. Ustaliłem na podstawie dokumentacji Muzeum Wrocławskiego, że siekierka została znaleziona w II płw. XIX w. w miejscowości Klein Jeseritz, Kres Strehlen – Jezierzyce Małe koło Strzelina. Jest to znalezisko luźne, datowane na okres halsztacki D.^[1] Znalezisko zostało zbadane i opisane przez Prof. Jerzego Piaskowskiego.^[2] Według J. Piaskowskiego, jak wykazały badania gammagraficzne^[3], siekierka została wykonana w całości z jednego kawałka metalu.

Wycięta jednak próbka z ostrza wykazała strukturę warstwową. Jak wykazały późniejsze badania składu siekierki zawiera ona m.in.: Ni od 1,6 do 3,0%, Co od 0,2 do 0,5%, Si 0,177% i P 0,56%. Po składzie i strukturze można śmiało powiedzieć, że siekierka ta została wykonana z jednego kawałka meteorytu typu oktaedryt i jest następnym polskim meteorytem, który winien być wpisany na światową listę meteorytów prowadzoną przez Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. (Co oczywiście dopełnił autor niniejszego opracowania kompletując odpowiednią dokumentację i wypełniając stosowny formularz). (…)

Ostatecznie artefakt Jezierzyce Małe nie został zarejestrowany w Meteoritical Bulletin Database. Według informacji otrzymanych od Andrzeja Kotowieckiego, artefakt znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu (w magazynie). Natomiast zgłoszenie do Meteoritical Bulletin Database nie zostało w końcu wysłane, ze względu na brak kompletu badań.

Meteoryty żelazne typu Iron

O meteorytach żelaznych typu Iron (Woźniak 2021):

Grupa Iron

W Meteoritical Bulletin Database wydzielono jeszcze grupę Iron. Znajdują się w niej tak egzotyczne meteoryt, jak te znalezione na Marsie (Aeolis Mons #, Aeolis Palus #, Gusev Crater #, Meridiani Planum #).^[4] Do tej grupy zaliczono również polskie artefakty z żelaza meteorytowego Wietrzno-Bobrka i Czestochowa Rakow I i II oraz zaginiony meteoryt Krzadka.

Lokalizacja

Galerie

Siekierka (225 g) pochodząca z Jezierzyc k/Dzierżoniowa (po lewej: zaciemniono wycięte z okazów próbki do badań) (źródło: Kotowiecki 2003, Meteoryt)

Bibliografia

• Kotowiecki Andrzej, (2003), Dziewiętnasty polski meteoryt, Meteoryt, 2, 2003, s. 25. Plik PDF.

• Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, materiały, II Seminarium Meteorytowe, 24-26 kwietnia, Olsztyn 2003, s. 55-64. Plik PDF.

• Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron, Meteoritics & Planetary Science, vol. 39(S8), 2004, s. A151-A156. Plik doi; plik aDs.

• Kotowiecki Andrzej, (2016), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, Meteoryt, 1, 2016, s. 18-22. Plik PDF.

• Piaskowski Jerzy, (1959), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku (Examination métallographique des produits en fer de la période de Hallstatt et du début de la période de La Tène découverts en Silésie), Przegląd Archeologiczny, tom XII, rocznik 34, 1959, Wrocław 1960, s. 124-135. Plik RCIN.

• Piaskowski Jerzy, (1980), Czy człowiek wykorzystywał żelazo meteorytowe?, Wszechświat, nr 2, 1980, s. 32-34. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Art&Met – Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego

• Wikipedia – Kultura halsztacka  ●  Okres halsztacki  ●  wieś Jezierzyce Małe
• Wikipedia – Artefakt  ●  Scyntygrafia

• MSMK – Czajka Wiesław, Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski (astroblemy.pl/MSMK; Internet Archive, Wayback Machine – http://astroblemy.pl/)