PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Lanzenkirchen

Z Wiki.Meteoritica.pl

0i

Dwa okazy?

Lanzenkirchen
Lanzenkirchen (Michel 1925).jpg
Mniejszy z okazów meteorytu Lanzenkirchen (źródło: Michel (1925); Meteorstein von Lanzenkirchen, ⅔ der natürlichen Größe (Fundort Frohsdorf).)
Spadek
Lokalizacja Niederosterreich, Austria
Położenie[1] 47°45'N, 16°14'E
Data 28 sierpnia 1925 r. (piątek), 07:25 wieczorem
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L4, brekcja
Masa 7 kg
Liczba okazów dwa okazy 5 i 2 kg
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Lauzenkirchen

Po obserwacji jasnego bolidu znaleziono dwa okazy meteorytu (Michel 1925; Weinmeister 1931).

28 sierpnia 1925 roku (piątek) o godzinie 7:25 wieczorem doszło w pobliżu Wiener-Neustadt do spadku meteorytu. Bolid był obserwowany na znacznym obszarze AustriiWęgier. Następnego dnia kilku świadków poinformowało o swoich obserwacjach: Centralny Instytut Meteorologii i Geodynamiki („Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik”), obserwatorium astronomiczne, centralę towarzystwa miłośników nauki, której dyrektorem był prof. Oswald Thomas w Wiedniu oraz wiele gazet.

Następnego dnia, 29 sierpnia, w godzinach popołudniowych Matthias Flickentanz z Lanzenkirchen znalazł okaz meteorytu ważący niemal równo 5 kg. Było to około 400 m na północ-północny-zachód („nordnordwestlich”) od „Schleinzer Kreuzes” (kapliczki leżącej na skrzyżowaniu drogi do Schleinz i drogi Walpersbach—Frohsdorf). Znaleziska dokonał na swojej działce o numerze 370 (w rejestrze gruntów 390 („Parzelle Nr. 370 (Grundbuchkörper 390)”))[2]. Okaz znajdował się w otworze (kanale) o głębokości ok. 50 cm i stromiźnie poniżej 85° w kierunku na południe/południe-wschód („einer Tiefe von 50 cm aus dem steil (etwa unter 85°) nach Süden bis Südosten gerichteten Schußkanal”).

W dniu 7 października 1925 roku Hermann Windbichler znalazł drugi okaz o wadze ok. 2 kg w połowie wbity w ziemię. Miało to miejsce przy drodze od tzw. „Roten Kreuz” (kapliczka Czerwonego Krzyża przy drodze Frohsdorf—Eichbichl) przez pofałdowany Gscheid(?) w kierunku łąk zamkowych, na wysokości 345 m n.p.m. Okaz ten został znaleziony około 2½ km na północny-wschód od pierwszego.

Ponieważ meteoryty spadły na gruntach pomiędzy WalpersbachFrohsdorf, Michel (1925) kompromisowo zaproponował dla niego nazwę miejscowości leżącej pomiędzy nimi – Lanzenkirchen.


Meteoryt Lanzenkirchen to chondryt zwyczajny, brekcja typu L4, o ciemnym matriks i dużych jaśniejszych klastach.[3]


Kolekcje

Meteoryt Lanzenkirchen w kolekcjach (Koblitz MetBase):

Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase)
uwagi
Vienna, Naturhist. Mus. 6807 g [main mass][3], fotografia mniejszego (?) okazu w Brandstätter (2013)
Helsinki, Geol. Mus. Univ. 19 g
Bern, Phys. Inst. Univ. 14,9 g
Tokyo, NIPR 3,0 g

Brak w polskich zbiorach fragmentów tego meteorytu.

Źródła

Opis okoliczności znalezienia okazów wg Michel (1925) (pisownia oryginalna):[4]

«

(…) Am Morgen des folgenden Tages bemerkte der Wirtschaftsbesitzer Herr Matthias Flickentanz in Lanzenkirchen auf der ihm gehörigen Wiese, Parzelle Nr. 370 (Grundbuchkörper 390), ein sauber ausgestanztes Loch, das am Tage vorher beim Heumachen noch nicht gesehen worden war. Obwohl dieses merkwürdige Loch, neben dem keine Erde lag, Herrn Flickentanz in unerklärlicher Weise immer wieder zu sich hinzog, brachte er erst am Nachmittag die sonderbare Licht- und Schallerscheinung des Vortages mit dem Loche auf der Wiese in Zusammenhang und hob in einer Tiefe von 50 cm aus dem steil (etwa unter 85°) nach Süden bis Südosten gerichteten Schußkanal einen fast genau 5 kg schweren Meteorstein aus; der Stein hatte eine stark vorspringende Nase, die bei der Auffindung des Steines nach oben gerichtet war und leider noch am selben Tage von begeisterten Freunden des Steines mit einem Meisel abgeschlagen wurde. Der Einschlagspunkt des Steines liegt etwa 400 m nordnordwestlich des „Schleinzer Kreuzes", Kote 308, an der Abzweigung der Straße nach Sehleinz von der Straße Walpersbach—Frohsdoif. In den tiefsten Gruben der Oberfläche des Steines fanden sich Reste von frischem, grünem Gras neben gebräunten Resten, doch läßt sich nicht feststellen, ob diese durch einen Trocknungsprozeß oder infolge einer Erwärmung durch den Meteoriten gebräunt wurden.

Am 7. Oktober 1925 fand Herr Hermann Windbichler aus Frohsdorf (nordöstlich Lanzenkirchen) beim Wegmachen auf dem Wege, der vom sog. „roten Kreuz" an der Straße Frohsdorf—Eichbichl (östlich der Eisenbahnstation Klein-Wolkersdorf) durch den Hartleitengraben aufs „Gscheid" ansteigt und nach Wiesen im Burgenlande führt, in einer Seehöhe von 345 m mitten auf dem Wege, halb in das Erdreich eingebohrt, einen schwarzen Stein, der zum gleichen Falle gehört. Dieser Fundort ist etwa 2½ km in nordöstlicher Richtung vom ersten Fundorte entfernt. Der Stein wiegt über 2 kg und ist nur an einer Stelle etwas angeschlagen.

Herr Flickentanz hat großes Verständnis für die wissenschaftliche Bedeutung des Fundes gezeigt und den Stein, nachdem er einige Zeit in der Schule von Lanzenkirchen ausgestellt war, dem Naturhistorischen Museum (mineralogisch-petrographische Abteilung) in Wien überlassen, und das Gleiche hat Herr Windbichler mit dem zweiten Steine getan. Herr Flickentanz hat sich auch um die Aufklärung der gesamten Bewohnerschaft der Umgebung durch Ausstellung des Steines in der Schule von Lanzenkirchen große Verdienste erworben und es sei ihm hier herzlich gedankt. Die nicht unbeträchtlichen Mittel zur Erwerbung beider Steine hat der Verein der Freunde des Naturhistorischen Museums beigestellt, dem die Abteilung hiefür großen Dank schuldet.

Obwohl die erwähnte Parzelle 370 in der Katastralgemeinde Walpersbach liegt und der zweite Fundort zu Frohsdorf gehört, wird vorgeschlagen, diesen Meteoriten als „Lanzenkirchen" (in Niederösterreich) zu bezeichnen, weil der Fundort des größeren Steines näher bei Lanzenkirchen liegt als bei Walpersbach und dort auch der verdienstvolle Finder, Herr Flickentanz, seinen Wohnsitz hat. (…)

»


Artykuł Weinmeister (1931) zawiera bardzo szczegółową analizę relacji świadków, analizę fragmentacji i zmian jasności bolidu, efektów dźwiękowych; zastosowana metodologia podobna jest do dzisiejszych analiz danych ze stacji bolidowych (fireball networks).

Opis okoliczności znalezienia okazów wg Weinmeister (1931) (pisownia oryginalna):[4]

«

(…) Am 28. August 1925 um halb 8 Uhr abends1 fand unter lebhaften Lichtund Schallerscheinungen in der Nähe von Wiener-Neustadt ein Meteoritenfall statt. Am folgenden Tage berichteten mehrere Augenzeugen über ihre Beobachtungen der Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik, der Sternwarte, der astronomischen Zentrale für wissenschaftliche Liebhaberarbeit des Prof. Oswald Thomas in Wien und verschiedenen Tageszeitungen. Durch letztere erfuhr man auch in Graz von dem Naturereignis. Am 29. August 1925 nachmittags fand Herr Matthias Flickentanz ungefähr 400 m nordnordwestlich des Schleinzer Kreuzes (Kote 308) an der Abzweigung der Straße nach Schleinz von der Straße Walpersbach—Frohsdorf einen fast 5 kg schweren Teil und am 7. Oktober 1925 Herr Hermann Windbichler auf dem Wege, der vom sogenannten Roten Kreuz an der Straße Frohsdorf—Eichbichl durch den Hartleitengraben aufs Gscheid führt, ein 2 kg schweres Stück des Meteoriten.2 Der Fundort des zweiten Stückes liegt ungefähr 2½ km nordöstlich von dem des ersten. (…)

__________

1 Fast alle Berichte führen mit guter Übereinstimmung diese Zeit an, Nr. 99 gibt sogar an, im Augenblick des Meteorfalles Radiozeit abgenommen zu haben, und zwar 19 Uhr 25 Minuten 5—10 Sekunden.
2 Näheres bei H. Michel (1).[5]
»



Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(E) Eichbüchl, (F) Frohsdorf, (K) Kleinwolkersdorf, (L) Lanzenkirchen, (S) Schleinz, (W) Walpersbach

stacja kolejowa Lanzenkirchen

położenie kapliczek „Schleinzer Kreuzes” i „roten Kreuz”

wzniesienie Gscheid (?)

400 m odcinek na pół.-zach. od Schleinzerkreuz

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Miejscowości Frohsdorf, LanzenkirchenWalpersbach. Kapliczki: Schleinzerkreuz („Schleinzer Kreuzes”) i Roten Kreuz („roten Kreuz”).

Stacja kolejowa Lanzenkirchen (Eisenbahnstation Klein-Wolkersdorf).


Według zebranych przez Weinmeistera (1931) relacji świadków, bolid w trakcie swojego lotu co najmniej dwukrotnie nagle jaśniał (eksplodował), co świadczy, że dochodziło do fragmentacji, więc do powierzchni ziemi mogło dotrzeć więcej fragmentów! Być może gdzieś pomiędzy kapliczkami „Schleinzer Kreuzes” i „Roten Kreuz” spadło więcej okazów?


Galerie

Ilustracje z artykułu Weinmeister (1931) (opisy w tekście)


Kurat et al. (1965)


Redakcja portalu z wizytą na obszarze spadku (stan: luty 2016 r.)


Bibliografia

  • Brandstätter Franz, Ferrière Ludovic, Köberl Christian, (2013), Meteorites: Witnesses of the Origin of the Solar System (Meteoriten: Zeitzeugen der Entstehung des Sonnensystems), Edition Lammerhuber, 2013, ss. 272, (s. 174).[6] ISBN 978-3901753435.
  • Chudoba Karl, (1925), Zum Meteorsteinfall und -fund in Lanzenkirchen (Niederösterreich), Zentralblatt für Mineralogie, Geologie und Paläontologie, part A, 1925, s. 373-375.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kurat Gero, Kurzweil Hans, (1965), Der Meteorit von Lanzenkirchen (Mit 10 Tafeln), Annalen des Naturhistorischen Museum in Wien, 68, 1965, s. 9-24. Plik PDF.
  • Michel Hermann, (1925), Der Meteorsteinfall von Lanzenkirchen in Niederösterreich (Mit einer Textfigur), Annalen des Naturhistorischen Museum in Wien, 39, 1925, s. 190-193. Plik PDF.
  • Weinmeister Emil, (1931), Der Meteoritenfall von Lanzenkirchen bei Wiener-Neustadt (Mit 1 Tafeln, 6 Textfiguren und 7 Tabellen), Annalen des Naturhistorischen Museum in Wien, 46, 1931, s. 117-145.[7] Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ działka ta znajdowała się w zasobach katastralnych miejscowości Walpersbach (Michel 1925)
  3. ^ a b fotografie w Koblitz MetBase
  4. ^ a b tekst odczytany techniką OCR, może zawierać błędy
  5. ^ Michel (1925)
  6. ^ bogato ilustrowany album poświęcony kolekcji meteorytów w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu
  7. ^ zawiera bardzo szczegółową analizę relacji świadków, analizę fragmentacji i zmian jasności bolidu, efektów dźwiękowych; zastosowana metodologia podobna jest do dzisiejszych analiz danych ze stacji bolidowych (fireball networks)

Linki zewnętrzne

Osobiste