Ząbkowice

Olbrzymi aerolit.
Warszawa. (WAT.) „Kuryer Warszawski” donosi, że we wsi Ząbkowicach w powiecie olkuskim spadł wczoraj olbrzymi aerolit, który zniszczył kilka domów włościańskich, stojących na krańcach wsi. Mieszkańcy uciekli w panicznym strachu, sądząc, że to koniec świata.

Olbrzymi aerolit.
Krótko w telegramach podaliśmy wczoraj wiadomość przyniesioną przez „Kuryer warszawski” o aerolicie, który spadł wczoraj we wsi Rzędkowice, przygniatając kilka zagród włościańskich.

Wiadomość o tem niezwykłem zjawisku potwierdzają także inne dzienniki warszawskie, dodając, że na miejsce katastrofy zdąża ze wszech stron inteligencya. Także pisma warszawskie wysłały tam sprawozdawców. (…)

✻  ✻  ✻

Zanim nadejdą bliższe szczegóły o zjawisku, tymczasem podajemy ogólną charakterystykę meteorytów.

Meteoryty (Aerolity, Uranolity, Bolity), składające się z żelaza i kamienia, spadają na ziemię pojedynczo lub w znacznej ilości (deszcze kamieni). W nocy towarzyszą im kule świetlne, czasami ogon płonący.

Niektóre z nich z chwilą upadku rozpadają się z hukiem podobnym do eksplozyi

W skład znanych meteorytów wchodzą: żelazo, fosfor, siarka, grafit, węgiel i inne części. Otaczają je często gazy skondensowane, tworzące oddzielne ciało.

Rozróżniają również meteoryty składające się przeważnie z żelaza lub kamienia.

Wielkość meteorytów jest bardzo różna. Największe dotychczas zbadane ważyły około 300 kilogramów. W kształtach meteorytów można się dopatrzeć pewnej prawidłowości, spadają zaś one z kosmiczną szybkością (4 mile na sekundę) w atmosferze ziemi, tracą w niej jednak przez opór powietrza szybkość i skutkiem siły przyciągania spadają na ziemię.

Takie niezwykłe zjawisko, jak deszcz kamienny musiało wzbudzić uwagę obserwujących w czasach nawet bardzo odległych. Już najstarsze kroniki chińskie wspominają o tych zjawiskach.

Przez długi czas uważano meteoryty jako ciała wyrzucane przez wulkany na księżycu^[1], obecnie nauka ściśle je łączy z ruchem meteorów i komet, przyczem Schiaparelli dowiódł^[2], że komety pod wpływem zbytniego zbliżenia się do słońca rozpadają się na drobniejsze siała, trzymające się biegu zakreślonego przez daną kometę.

Meteoryty spaść mogą na ziemię tylko wtedy, kiedy meteoryty lub komety krążą w tym samym kierunku co ziemia i w jej bliskości.

Do słynniejszych meteorytów znanych w nauce należy między innemi meteoryt, spadły, pod Pułtuskiem.

Warszawski „Kuryer poranny” wychodząc widocznie z zasady, że kaczki dziennikarskie już spowszechniały – wypuścił olbrzymi aerolit ze swej redakcyi, który przygniótł swym ciężarem nie tyle „kilka zagród włościańskich”, – jak twierdzi, – ile raczej dobrą wiarę swych naiwnych czytelników… U nas aerolity dziennikarskie mają inną postać… w sezonie ogórkowym są to wężemorskie, w zimie pierwsze fiołki i motyle…