(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Rumanová
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
| nazwa = Rumanová | | nazwa = Rumanová | ||
| Linia 12: | Linia 13: | ||
| uwagi = | | uwagi = | ||
| typ = chondryt zwyczajny H5 | | typ = chondryt zwyczajny H5 | ||
| - | | masa = 4,3 kg | + | | masa = 4,3 kg |
| - | | cechy = stopień zwietrzenia W2, stopień zszokowania S3 | + | | cechy = stopień zwietrzenia W2, stopień zszokowania S3 |
| liczba = jeden okaz | | liczba = jeden okaz | ||
| synonimy = | | synonimy = | ||
| Linia 19: | Linia 20: | ||
;Historia znalezienia meteoryt według Bališ (2007). | ;Historia znalezienia meteoryt według Bališ (2007). | ||
| - | Kamień, który później okazał się meteorytem, został znaleziony podczas żniw w upalny sierpniowy dzień 1994 roku w pobliżu wsi Rumanová (1,25 km na NNW). Dostał się on między łopatki kombajnu obsługiwanego przez ''Janko Novosedlíka'' i zablokował ich ruch. Kombajnista próbował usunąć go rękoma, ale pomimo siłowania się z nim jego próby spełzły na niczym. Świadkiem zmagań kombajnisty był robotnik ''Milan Talian'', który początkowo obserwował zdarzenie z odległości około 150 metrów, znajdując się przy stojącej nieopodal cysternie z wodą. Według jego relacji, zablokowany między łopatkami kamień był czarny, jego powierzchnia była pulchna i podobna do żużla. Aby go usunąć, ''Milan'' za pomocą kilogramowego młotka rozbił go na kawałki. Kamień był niezwykle twardy i ciężki. Pozbierał następnie największe fragmenty i zaniósł na pobliską cysternę z wodą. Drobniejsze fragmenty pozostawił leżące na ziemi. Ponieważ kombajn nie został uszkodzony obaj wrócili do pracy. Później przekazali fragmenty kamienia kierownikowi spółdzielni inżynierowi ''Jozefovi Tehlárovi'', który zabrał je do służbowego samochodu. On również zwrócił uwagę na dziwny kształt kamienia, jego fakturę i ciężar oraz kolor, jakby | + | Kamień, który później okazał się meteorytem, został znaleziony podczas żniw w upalny sierpniowy dzień 1994 roku w pobliżu wsi Rumanová (1,25 km na NNW). Dostał się on między łopatki kombajnu obsługiwanego przez ''Janko Novosedlíka'' i zablokował ich ruch. Kombajnista próbował usunąć go rękoma, ale pomimo siłowania się z nim jego próby spełzły na niczym. Świadkiem zmagań kombajnisty był robotnik ''Milan Talian'', który początkowo obserwował zdarzenie z odległości około 150 metrów, znajdując się przy stojącej nieopodal cysternie z wodą. Według jego relacji, zablokowany między łopatkami kamień był czarny, jego powierzchnia była pulchna i podobna do żużla. Aby go usunąć, ''Milan'' za pomocą kilogramowego młotka rozbił go na kawałki. Kamień był niezwykle twardy i ciężki. Pozbierał następnie największe fragmenty i zaniósł na pobliską cysternę z wodą. Drobniejsze fragmenty pozostawił leżące na ziemi. Ponieważ kombajn nie został uszkodzony obaj wrócili do pracy. Później przekazali fragmenty kamienia kierownikowi spółdzielni inżynierowi ''Jozefovi Tehlárovi'', który zabrał je do służbowego samochodu. On również zwrócił uwagę na dziwny kształt kamienia, jego fakturę i ciężar oraz kolor, jakby „utleniony” i „zwęglony”. Zapakował te kawałki do plastikowych worków i woził w samochodzie przez kilka tygodni. Zabrał je dopiero wówczas i przeniósł do biura, gdy niejaki ''Jozef Blažíček'' chciał je z niego wyrzucić. Później, gdy sprzątaczka w biurze również chciała je wyrzucić, zabrał do domu. |
Dopiero wiosną 1995 roku udał się z fragmentami kamienia do ''Astronomického kabinetu Regionálneho kultúrneho strediska'' w Nitre, gdzie zainteresował się nimi dyrektor ''Peter Poliak''. Dalej trafiły one za sprawą entuzjastów meteorytów do Instytutu Astronomicznego w Bratysławie (''Astronomického ústavu SAV v Bratislave''), a później do Instytutu Geologicznego Słowackiej Akademii Nauk (''Geologického ústavu SAV'') na szczegółowe badania i analizy. Meteorytowe pochodzenie kamienia potwierdził profesor ''Vladimír Porubčan'' z Instytutu Astronomicznego w Bratysławie. ''Jozef Tehlár'' przekazał część fragmentów do zbiorów Słowackiego Muzeum Narodowego w Bratysławie (''Slovenské národné múzeum (SNM) v Bratislave''). | Dopiero wiosną 1995 roku udał się z fragmentami kamienia do ''Astronomického kabinetu Regionálneho kultúrneho strediska'' w Nitre, gdzie zainteresował się nimi dyrektor ''Peter Poliak''. Dalej trafiły one za sprawą entuzjastów meteorytów do Instytutu Astronomicznego w Bratysławie (''Astronomického ústavu SAV v Bratislave''), a później do Instytutu Geologicznego Słowackiej Akademii Nauk (''Geologického ústavu SAV'') na szczegółowe badania i analizy. Meteorytowe pochodzenie kamienia potwierdził profesor ''Vladimír Porubčan'' z Instytutu Astronomicznego w Bratysławie. ''Jozef Tehlár'' przekazał część fragmentów do zbiorów Słowackiego Muzeum Narodowego w Bratysławie (''Slovenské národné múzeum (SNM) v Bratislave''). | ||
| Linia 26: | Linia 27: | ||
| - | Okaz ważył około 4,3 kg (18,5×14×12,5 cm). Meteoryt Rumanová to chondryt zwyczajny typu H5. Jego wiek kosmiczny (''cosmic-ray exposure ages | + | Okaz ważył około 4,3 kg (18,5×14×12,5 cm). Meteoryt Rumanová to chondryt zwyczajny typu H5. Jego wiek kosmiczny (''cosmic-ray exposure ages''<ref>CRE age – [http://cmswork.nau.edu/CEFNS/Labs/Meteorite/About/Glossary-Cc/ cosmic-ray exposure age]</ref>) określono na około 7 milionów lat, natomiast wiek ziemski (''terrestrial ages'') na ok. 10000-12000 lat. |
== Lokalizacja == | == Lokalizacja == | ||
| Linia 32: | Linia 33: | ||
{{GEFrame-begin}} | {{GEFrame-begin}} | ||
{{GEMap | {{GEMap | ||
| - | | | + | | htmlFileMap = wiki-Rumanova.htm |
| - | | | + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Slovakia-MM.kml |
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Rumanova-fit.kml | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Rumanova-fit.kml | ||
| lat = 48.334 | | lat = 48.334 | ||
| lon = 17.88 | | lon = 17.88 | ||
| zoom = 12 | | zoom = 12 | ||
| - | | type = | + | | type = terrain |
}} | }} | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
| Linia 47: | Linia 48: | ||
jeziorko w pobliżu którego znaleziono meteoryt | jeziorko w pobliżu którego znaleziono meteoryt | ||
| - | + | Czerwona linia – położenie rurociągu (fragment) | |
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
| Linia 53: | Linia 54: | ||
[http://www.panoramio.com/photo/54801610 W pobliżu miejsca], gdzie znaleziono meteoryt, ustawiono [http://www.panoramio.com/photo/54801804 pamiątkową tablicę informacyjną]. | [http://www.panoramio.com/photo/54801610 W pobliżu miejsca], gdzie znaleziono meteoryt, ustawiono [http://www.panoramio.com/photo/54801804 pamiątkową tablicę informacyjną]. | ||
| + | |||
| + | <br clear="all"/> | ||
| + | |||
| + | === Mapy === | ||
| + | |||
| + | [[:Category:Slovakia Military Maps|Słowackie mapy wojskowe]] (skala 1:25000) – arkusz: M-33-132-D-c (Dvorníky) i M-33-132-D-d (Rišňovce). | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 60: | Linia 67: | ||
<gallery caption="" widths="200px" heights="130px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="130px" perrow="3"> | ||
File:Rumanova_site_(Mineralia_Slovaca_27_1995).jpg|Miejsce znalezienia meteorytu, na horyzoncie widać zabudowania wsi Sasinkovo (źródło: Rojkovič et al. 1995) | File:Rumanova_site_(Mineralia_Slovaca_27_1995).jpg|Miejsce znalezienia meteorytu, na horyzoncie widać zabudowania wsi Sasinkovo (źródło: Rojkovič et al. 1995) | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Rejon znalezienia meteorytu (fot. Ján Madarás; stan: ''kwiecień 2011 rok'') | ||
| + | <gallery caption="" widths="200px" heights="133px" perrow="2"> | ||
| + | File:Rumanova_(place_of_finding).jpg|Miejsce znalezienia meteorytu | ||
| + | File:Rumanova_(guidepost).jpg|Pamiątkowy głaz-drogowskaz | ||
| + | File:Rumanova_(environs).jpg|Pobliskie jeziorko i tablica informacyjna | ||
| + | File:Rumanova_(information_board).jpg|Tablica informacyjna | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linia 69: | Linia 85: | ||
* {{Koblitz MetBase}} | * {{Koblitz MetBase}} | ||
| + | |||
| + | * Lipka Jozef, Rojkovič Igor, Tóth Ignác, Seberíni Milan, (1997), '''First Mössbauer study of the slovak meteorite [[Rumanová|rumanova]]''', ''Czechoslovak Journal of Physics'', 47(5), 1997, s. 529-532. Plik {{!doi|10.1023/A:1021255322480}}. | ||
| + | |||
| + | * Lipka Jozef, Sitek Jozef, Dekan Július, Degmová Jarmila, Porubčan Vladimír, (2013), '''Mössbauer study of [[Słowacja|Slovak meteorites]]''', ''Hyperfine Interactions'', 218, 2013, s. 107–111.<ref>wyniki badań meteorytów [[Košice]] i [[Rumanová]]</ref> Plik {{!doi|10.1007/s10751-012-0752-y}}. | ||
* Ozdín Daniel, Porubčan Vladimír, (2014), '''Nové poznatky o mineralógii chondritov [[Nagy-Borové|Veľké Borové]] a [[Rumanová]]''', ''Esemestník. Spravodajca Slovenskej mineralogickej spoločnosti'', 1, 2014, s. 22-23. Plik [http://www.mineralogickaspolocnost.sk/esemestnik/Esemestnik-2014-01.pdf PDF]. | * Ozdín Daniel, Porubčan Vladimír, (2014), '''Nové poznatky o mineralógii chondritov [[Nagy-Borové|Veľké Borové]] a [[Rumanová]]''', ''Esemestník. Spravodajca Slovenskej mineralogickej spoločnosti'', 1, 2014, s. 22-23. Plik [http://www.mineralogickaspolocnost.sk/esemestnik/Esemestnik-2014-01.pdf PDF]. | ||
| + | |||
| + | * Porubčan Vladimír, Rojkovič Igor, (1996), '''A chondrite find in Slovakia''', ''Contributions of the Astronomical Observatory Skalnaté Pleso'', 26(1), 1996, s. 31-36. Plik [http://www.ta3.sk/caosp/Eedition/Abstracts/1996/Vol_26/No_1/pp31-36_abstract.html PDF]. | ||
* Rojkovič Igor, Porubčan Vladimír, Siman Pavol, (1995), '''Nález meteoritu pri obci [[Rumanová]]''', ''Mineralia Slovaca'', 27, 1995, s. 331-342. Plik [http://www.geology.sk/new/sk/node/824 PDF]. | * Rojkovič Igor, Porubčan Vladimír, Siman Pavol, (1995), '''Nález meteoritu pri obci [[Rumanová]]''', ''Mineralia Slovaca'', 27, 1995, s. 331-342. Plik [http://www.geology.sk/new/sk/node/824 PDF]. | ||
| Linia 86: | Linia 108: | ||
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=22781 Rumanová] | * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=22781 Rumanová] | ||
| - | * | + | * {{BratislavaSNM}} |
| - | + | ||
| + | * Portal CES on-line (Centrální evidence sbírek muzejní povahy) – [http://www.cesonline.cz/arl-ces/cs/detail-ces_us_cat-psb0000633-24-Sbirka-meteoritu/ fotografia fragmentu meteorytu Rumanová] | ||
* Wikipedia (SK) – [http://sk.wikipedia.org/wiki/Rumanová Rumanová] | * Wikipedia (SK) – [http://sk.wikipedia.org/wiki/Rumanová Rumanová] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:37, 8 mar 2021
| Rumanová → | |
| Znalezisko | |
| Lokalizacja | Nitrianský kraj, Słowacja |
| Położenie[1] | 48°20'53"N, 17°51'58"E |
| Data | sierpień 1994 r. |
| Charakterystyka | |
| Typ | chondryt zwyczajny H5 |
| Masa | 4,3 kg |
| Liczba okazów | jeden okaz |
| Cechy | stopień zwietrzenia W2, stopień zszokowania S3 |
| Meteoritical Bulletin Database | |
- Historia znalezienia meteoryt według Bališ (2007).
Kamień, który później okazał się meteorytem, został znaleziony podczas żniw w upalny sierpniowy dzień 1994 roku w pobliżu wsi Rumanová (1,25 km na NNW). Dostał się on między łopatki kombajnu obsługiwanego przez Janko Novosedlíka i zablokował ich ruch. Kombajnista próbował usunąć go rękoma, ale pomimo siłowania się z nim jego próby spełzły na niczym. Świadkiem zmagań kombajnisty był robotnik Milan Talian, który początkowo obserwował zdarzenie z odległości około 150 metrów, znajdując się przy stojącej nieopodal cysternie z wodą. Według jego relacji, zablokowany między łopatkami kamień był czarny, jego powierzchnia była pulchna i podobna do żużla. Aby go usunąć, Milan za pomocą kilogramowego młotka rozbił go na kawałki. Kamień był niezwykle twardy i ciężki. Pozbierał następnie największe fragmenty i zaniósł na pobliską cysternę z wodą. Drobniejsze fragmenty pozostawił leżące na ziemi. Ponieważ kombajn nie został uszkodzony obaj wrócili do pracy. Później przekazali fragmenty kamienia kierownikowi spółdzielni inżynierowi Jozefovi Tehlárovi, który zabrał je do służbowego samochodu. On również zwrócił uwagę na dziwny kształt kamienia, jego fakturę i ciężar oraz kolor, jakby „utleniony” i „zwęglony”. Zapakował te kawałki do plastikowych worków i woził w samochodzie przez kilka tygodni. Zabrał je dopiero wówczas i przeniósł do biura, gdy niejaki Jozef Blažíček chciał je z niego wyrzucić. Później, gdy sprzątaczka w biurze również chciała je wyrzucić, zabrał do domu.
Dopiero wiosną 1995 roku udał się z fragmentami kamienia do Astronomického kabinetu Regionálneho kultúrneho strediska w Nitre, gdzie zainteresował się nimi dyrektor Peter Poliak. Dalej trafiły one za sprawą entuzjastów meteorytów do Instytutu Astronomicznego w Bratysławie (Astronomického ústavu SAV v Bratislave), a później do Instytutu Geologicznego Słowackiej Akademii Nauk (Geologického ústavu SAV) na szczegółowe badania i analizy. Meteorytowe pochodzenie kamienia potwierdził profesor Vladimír Porubčan z Instytutu Astronomicznego w Bratysławie. Jozef Tehlár przekazał część fragmentów do zbiorów Słowackiego Muzeum Narodowego w Bratysławie (Slovenské národné múzeum (SNM) v Bratislave).
Dwa duże fragmenty meteorytu Rumanová znajdują się w zbiorach Słowackiego Muzeum Narodowego (Slovenské národné múzeum) i Muzeum Historii Naturalnej w Bratysławie (Prírodovedné múzeum v Bratislave). Trzeci fragment, który badał prof. Porubčan, znajduje się nadal zapakowany w plastikowej torbie w jego biurze. Kilka mniejszych fragmentów zachował inż. Jozef Tehlár. Jeden z kawałków wymieniono z muzeum w Pradze na fragment meteorytu Magura. Podjęto również próbę wymieniany na słowackie meteoryt z muzeum w Budapeszcie, ale się ona nie powiodła. Odmówiono!
Okaz ważył około 4,3 kg (18,5×14×12,5 cm). Meteoryt Rumanová to chondryt zwyczajny typu H5. Jego wiek kosmiczny (cosmic-ray exposure ages[2]) określono na około 7 milionów lat, natomiast wiek ziemski (terrestrial ages) na ok. 10000-12000 lat.
Lokalizacja
(R) Rumanová
tablica informacyjna w pobliżu miejsca znalezienia meteorytu
jeziorko w pobliżu którego znaleziono meteoryt
Czerwona linia – położenie rurociągu (fragment)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Meteoryt znaleziono około 50 metrów od miejsca, gdzie kładziono kilka lat wcześniej rurociąg, jest prawdopodobne, że został wówczas wydobyty z wykopu (Rojkovič et al. 1995)?
W pobliżu miejsca, gdzie znaleziono meteoryt, ustawiono pamiątkową tablicę informacyjną.
Mapy
Słowackie mapy wojskowe (skala 1:25000) – arkusz: M-33-132-D-c (Dvorníky) i M-33-132-D-d (Rišňovce).
Galerie
.jpg) Miejsce znalezienia meteorytu, na horyzoncie widać zabudowania wsi Sasinkovo (źródło: Rojkovič et al. 1995) |
Rejon znalezienia meteorytu (fot. Ján Madarás; stan: kwiecień 2011 rok)
.jpg) Miejsce znalezienia meteorytu |
.jpg) Pamiątkowy głaz-drogowskaz |
.jpg) Pobliskie jeziorko i tablica informacyjna |
.jpg) Tablica informacyjna |
Bibliografia
- +Bališ Milan, (2007), Meteorit Rumanová, Divadelná spoločnosť Meteorit Rumanová, občianske združenie, 2007. Plik PDF.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Lipka Jozef, Rojkovič Igor, Tóth Ignác, Seberíni Milan, (1997), First Mössbauer study of the slovak meteorite rumanova, Czechoslovak Journal of Physics, 47(5), 1997, s. 529-532. Plik doi.
- Lipka Jozef, Sitek Jozef, Dekan Július, Degmová Jarmila, Porubčan Vladimír, (2013), Mössbauer study of Slovak meteorites, Hyperfine Interactions, 218, 2013, s. 107–111.[3] Plik doi.
- Ozdín Daniel, Porubčan Vladimír, (2014), Nové poznatky o mineralógii chondritov Veľké Borové a Rumanová, Esemestník. Spravodajca Slovenskej mineralogickej spoločnosti, 1, 2014, s. 22-23. Plik PDF.
- Porubčan Vladimír, Rojkovič Igor, (1996), A chondrite find in Slovakia, Contributions of the Astronomical Observatory Skalnaté Pleso, 26(1), 1996, s. 31-36. Plik PDF.
- Rojkovič Igor, Porubčan Vladimír, Siman Pavol, (1995), Nález meteoritu pri obci Rumanová, Mineralia Slovaca, 27, 1995, s. 331-342. Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
- meteoryt Zakłodzie
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Rumanová
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Rumanová
- Słowackie Muzeum Narodowe w Bratysławie (Slovak National Museum; Bratislava, Slov. Nat. Mus.) – Slovenské národné muzeum v Bratislave
- Portal CES on-line (Centrální evidence sbírek muzejní povahy) – fotografia fragmentu meteorytu Rumanová
- Wikipedia (SK) – Rumanová
