PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Morasko/Galerie

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(Bibliografia)
Linia 200: Linia 200:
=== ''~40 kg'' ===
=== ''~40 kg'' ===
-
Marcin Cimała, który kupował okazy meteorytu [[Morasko]] (i [[Przełazy]]) od pana Nowackiego w swej relacji ze spotkania z nim wspomina o piętce 2,791 kg odciętej z '''40 kg okazu''' (?!).
+
Marcin Cimała, który kupował okazy meteorytu [[Morasko]] (i [[Przełazy]]) od pana [[Morasko/Galeria#71,1 kg|Henryka Nowackiego z Wrocławia]], w swej relacji ze spotkania z nim wspomina o piętce 2,791 kg odciętej z '''40 kg okazu''' (?!).
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>

Wersja z 21:46, 2 sie 2015

Budowa meteorytu Morasko

Fragmenty skorupy obtopieniowej i regmaglipty widoczne na powierzchni mało zwietrzałego okazu meteorytu (fot. Tomek Jakubowski)


Spis treści


Parada „gigantów”

Największe i najciekawsze okazy meteorytu Morasko.

Największe okazy meteorytu Morasko (Muszyński et al. 2012; wg zamieszczonej tam mapy znalezisk znaleziono 8 okazów o wadze powyżej 50 kg):

waga (kg) data znalezienia
(miejsce znalezienia)
znalazca opis; miejsce przechowywania
261,2 8 października 2012
(teren rezerwatu)
Łukasz Smuła i Magda Skirzewska okaz orientowany; otrzymał nazwę „MeMorSS”[1]; nieoczyszczony ważył ok. 300 kg; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu
174 4 kwietnia 2015 Andrzej Owczarzak i Michał Nebelski okaz nieoczyszczony ważył ok. 210 kg; okaz jest w posiadaniu znalazców; wstępnie znalazcy ochrzcili go imieniem „Bobola”[2]
164 11 września 2006
(teren rezerwatu)
Krzysztof Socha otrzymał nazwę „Rudy”[3]; okaz nieoczyszczony ważył ok. 178 kg; okaz został przecięty; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu
~80 przed II wojną światową Jan Kunecki(?) okaz zaginął (Pokrzywnicki 1964)
78 1956 nieznany znaleziony przez Jerzego Pokrzywnickiego w obejściu gospodarstwa rolnego (wyorany w 1947 roku)[4]; Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
75,0[5] 12 października 1914
(nieznane)
dr Cobliner pierwszy znaleziony okaz meteorytu Morasko, obecnie okaz waży 71,8 kg[6]; Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie
71,1 1995 lub 1997 Henryk Nowacki[7] okaz został wywieziony z Polski
56 1992 nieznany okaz został przecięty; obecnie znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu
54 2003 Waldemar Ruliński okaz został pocięty
51 początek 2000 Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty[8]
34 lipiec 2011
(teren rezerwatu)
Steve Arnold, Geoffrey Notkin znaleziony w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego Meteorite Men dla kanału Science Channel; Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu
28,1 maj 2008 Łukasz Smuła i Magda Skirzewska przed oczyszczeniem ważył ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg; w kolekcji Tomasza Jakubowskiego


Fotografie części okazów dzięki uprzejmości Jadwigi i Andrzeja Muszyńskich.

Okaz Cobliner'a

Znaleziony 12 października 1914 roku pierwszy okaz meteorytu Morasko, początkowo ważył 75,0 kg[5], obecna waga okazu – 71,8 kg[6] (odcięto małą piętkę u dołu bryły).

Okaz znaleziono na głębokości około pół metra. Okaz jest świeży, ma zachowane na powierzchni regmaglipty i resztki skorupy obtopieniowej. Według Pokrzywnickiego (1964) okaz znaleziono (…) w lesie na samej granicy pól ornych, gdzie dotychczas widnieją ślady niemieckich okopów z pierwszej wojny światowej.”.

Obecnie okaz znajduje się w zbiorach Muzeum Geologicznym PAN w Krakowie. Jego fotografie dużej rozdzielczości i interaktywny model 3D znajdują się na portalu Wirtualne Muzea Małopolski – Meteoryt żelazny „Morasko”.


261,2 kg – MeMorSS

Okaz orientowany znaleziony jesienią 2012 roku na terenie rezerwatu przez tandem Magda Skirzewska i Łukasz Smuła, nieoczyszczony ważył ok. 300 kg, po oczyszczeniu – 261,2 kg. Okaz znaleziono na głębokości 218 cm w materiale piaszczystym. Okaz jest świeży z regmagliptami i fragmentami skorupy obtopieniowej oraz cechami okazu orientowanego.

Obecnie kompletny, nienaruszony okaz znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.


Zaproponowano nazwać okaz akronimem MeMorSSMeteoryt Morasko Skirzewska Smuła.


YouTube – MEMORSS - meteoryt Morasko

YouTube – Meteorite hunt proves fruitful in Polish wood

Więcej informacji o znalezisku na stronach Magdy Skirzewskiej i Łukasza Smuły (ART&MET):



174 kg – „Bobola”

Okaz znaleziony 4 kwietnia 2015 roku przez tandem poszukiwaczy Andrzeja Owczarzaka i Michała Nebelskiego. Przed oczyszczeniem ważył ok. 210 kg, a po oczyszczeniu 174 kg. Znalazcy ochrzcili okaz imieniem „Bobola”[2]. Znaleziony na głębokości ■ ■ cm w miejscu o współrzędnych 52°■ ■'■ ■"N, 16°■ ■'■ ■"E.

Okaz jest w posiadaniu znalazców (fotografie okazu Andrzej Owczarzak).


164 kg – „Rudy”

Okaz został znaleziony 11 września 2006 na terenie rezerwatu przez Krzysztofa Sochę. Otrzymał nazwę „Rudy”[3]. Nieoczyszczony ważył ok. 178 kg po oczyszczeniu 164 kg. Został znaleziony na głębokości 80 cm.

Okaz został przecięty, a jego fragmenty znajdują się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.


~80 kg

Pokrzywnicki (1964) piesze, że: (…) dowiedziałem się od jednego z miejscowych gospodarzy – Ryszarda Nowackiego – (którego pole graniczy z lasem od północy), że w 1936 r. wyorane zostały jaszcze następujące odłamy meteorytów: odłam wagi około 80 kg, który zaginął podczas II wojny światowej, (…). W dalszej części piesze, że Jan Kunecki (dom nr 42) posiadał 2 odłamy: „Na rok lub dwa przed II wojną światową J. Kunecki orząc pod lasem 2,5 ha pole dzierżawione od wojska, zaczepił pługiem na głębokości około 15 cm o bryłę żelazną wagi około 1,5 cetnara (75 kg), o rozmiarach ponad 0,5 m na około 0,25 m. Bryła ta została przez Kuneckiego wykopana i przetransportowana do domu. (…) Jeżeli znajdował się on na swoim miejscu za ogrodem, to albo został wmurowany w fundamenty jego obory, albo też został użyty przy budowie szosy z Moraska do Piątkowa.”. Okaz ten wg Pokrzywnickiego to ten sam o którym wspominał Nowacki.

Okaz zaginął.


78 kg

Według Pokrzywnickiego (1964): (…) udało mi się znaleźć na podwórzu kolonii nr 34 Józefa Oleksy duży okaz meteorytu wagi 78 kg (tabl. IV, fig. 1, 4). Okaz ten został znaleziony przez gospodarza w jesieni 1947 r. na sąsiadującym z kolonią polu podczas orki. Meteoryt tkwił w ziemi szpicem w dół na głębokości około pół metra i po wydobyciu z ziemi leżał cały czas na podwórzu gospodarskim.”

Kompletny okaz znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.


71,1 kg

Okaz znaleziony w 1995 (lub 1997) przez Henryka Nowackiego z Wrocławia[7], był badany przez prof. Andrzeja Muszyńskiego. Okaz został wywieziony z Polski.


56 kg

Okaz znaleziony w 1992 roku; znalazca nieznany. Okaz został przecięty, obecnie znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.


54 kg

Okaz znaleziony w 2003 roku przez Waldemara Rulińskiego. Okaz został przecięty (większa z piętek – 28 kg – znajduje się w kolekcji Stanisława Jachymka na wystawie meteorytów w Zagrodzie Guciów).


51 kg

Okaz znaleziony pod drutami wysokiego napięcia, na polu, blisko lasu, na wschód od kraterów. Dolna cześć leżała na głębokości 1 m, a górna na 75 cm (3 rożne warstwy: ziemia, piasek). Znalazcy: Alexander Gehler, Thomas Kurtz, Matthias Kurtz. Okaz został wywieziony z Polski i pocięty na fragmenty.

Informacje i fotografie: Thomas Kurtz.



~40 kg

Marcin Cimała, który kupował okazy meteorytu Morasko (i Przełazy) od pana Henryka Nowackiego z Wrocławia, w swej relacji ze spotkania z nim wspomina o piętce 2,791 kg odciętej z 40 kg okazu (?!).


34 kg – okaz „Meteorite Men”

34 kg okaz znaleziony na terenie rezerwatu w trakcie nagrywania programu popularnonaukowego Meteorite Men dla kanału Science Channel. Znalazcy Steve Arnold i Geoffrey Notkin. Okaz znaleziono na głębokości 160 cm w warstwie pstrych iłów poznańskich. Silnie zwietrzały meteoryt wbijając się zachował na swojej czołowej powierzchni nieco materii czwartorzędowej w postaci żwirków granitoidowych i kwarcowych (Muszyński et al. 2012).

Obecnie okaz znajduje się w Muzeum Ziemi UAM w Poznaniu.

YouTube – Serial Meteorite Men: odcinek Łowcy meteorytów - Morasko Polska


28,1 kg

Znaleziony pod koniec maja 2008 roku przez duet Łukasz Smuła i Magda Skirzewska. Przed oczyszczeniem bryła ważyła ok. 40 kg, po oczyszczeniu 28,1 kg. Okaz znajduje się w kolekcji Tomasza Jakubowskiego


W trakcie wieloletnich poszukiwań w Morasku liczne grupy poszukiwaczy znalazły wiele dużych okazów o wagach powyżej 10 kg. Miejsca znalezisk i ich wielkości znajdują się na mapie opracowanej przez prof. Andrzeja Muszyńskiego z UAM w Poznaniu.

Bibliografia

  • Owczarzak Andrzej, (2015), Nowy duży okaz Moraska, Meteoryt, 2, 2015, s. 23.
  • Pilski Andrzej S., Skirzewska Magdalena, Smuła Łukasz, Muszyński Andrzej, (2012), Rekordowy okaz Moraska, Meteoryt, 4, 2012, s. 3-7, 28.

Patrz również → Bibliografia meteorytu i kraterów Morasko

Przypisy

  1. ^ MeMorSS – akronim Meteoryt Morasko Skirzewska Smuła
  2. ^ a b wg Andrzeja Owczarzaka nazwa na cześć św. Andrzeja Boboli
  3. ^ a b c Rudy – nazwa wyłoniona na drodze konkursu wśród czytelników Głosu Wielkopolskiego
  4. ^ wg relacji Pokrzywnickiego, przed II wojną światową wyorano również 80 kg okaz, który później zaginął
  5. ^ a b c taką wagę okazu podał dr Cobliner w swoim liście; wg Pokrzywnickiego okaz zważony później przez prof. Pfuhla miał ważyć 77,5 kg (Szulczewski 1923)
  6. ^ a b (Łaptaś 1998, Pilski 2001); wg Pokrzywnickiego (1964) ucięty okaz ważył 61 kg
  7. ^ a b Marcin Cimała, który kupował okazy meteorytu Morasko (i Przełazy) od pana Nowackiego w swej relacji ze spotkania z nim wspomina o piętce 2,791 kg odciętej z 40 kg okazu (?!) (inf. meteoryty.net; tam też oryginalne fotografie okazu 71,1 kg)
  8. ^ podobno kilka lat temu, niemiecka ekipa poszukiwaczy znalazła okaz 204 kg, który obecnie znajduje się w jednej z prywatnych kolekcji w Niemczech (inf. niepotwierdzona)
  9. ^ Prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
  10. ^ znalazca meteorytów Jankowo DolneKrupe
  11. ^ informacja Andrzej Muszyński
  12. ^ monografia meteorytu Morasko; rozdziały:
    1. Muszyński Andrzej, Muszyńska Jadwiga, Wstęp (Introduction);
    2. Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Z historii – odkrycie i badania meteorytów Morasko, Przełazy (Seeläsgen), Jankowo Dolne (Historical notes – discovery and investigation of the Morasko, Przełazy (Seeläsgen) and Jankowo Dolne meteorites);
    3. Muszyński Andrzej, Stankowski Wojciech, Pilski Andrzej S., Kryza Ryszard, Nowak Monika, Deszcz meteorytów żelaznych Morasko, Przełazy, Jankowo Dolne (Iron meteorite shower Morasko, Przełazy, Jankowo Dolne);
    4. Kryza Ryszard, Pilski Andrzej S., Muszyński Andrzej, Karwowski Łukasz, Petrologia, skład chemiczny i pozycja systematyczna Moraska i pokrewnych meteorytów żelaznych (Petrology, bulk chemistry and systematic position of Morasko and other twin irons);
    5. Karwowski Łukasz, Kryza Ryszard, Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Zarys mineralogii meteorytu Morasko (Outline mineralogy of the Morasko meteorite);
    6. Kryza Ryszard, Helios Katarzyna, Karwowski Łukasz, Muszyński Andrzej, Drożdżewski Piotr, Spektroskopia Ramana w badaniach wybranych minerałów meteorytu Morasko (Raman spectroscopy investigations of selected minerals in the Morasko meteorite);
    7. Pack Andreas, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Muszyński Andrzej, Słaby Ewa, Raith Michael, Jakieła Rafał, Badania izotopowe wybranych minerałów meteorytu Morasko: wstępne wyniki (Isotopic studies of selected minerals from the Morasko iron: preliminary data), plik PDF;
    8. Dworzyńska Magdalena, Muszyński Andrzej, Mikrometeoryty: część deszczu meteorytu Morasko (Micrometeorites: a part of the Morasko meteorite shower);
    9. Gurdziel Agnieszka, Karwowski Łukasz, Pilski Andrzej S., Muszyński Andrzej, Kryza Ryszard, Wietrzenie w meteorycie Morasko (Weathering in the Morasko meteorite);
    10. Muszyński Andrzej, Pilski Andrzej S., Muszyńska Jadwiga, Kryza Ryszard, Karwowski Łukasz, Poszukiwania i nowe odkrycia w rezerwacie Meteoryt Morasko (Meteorite prospecting and new discoveries in the “Morasko Meteorite” reserve)
  13. ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
  14. ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Osobiste