PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Kraków 1506

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m
m
Linia 2: Linia 2:
{{VerifyLevel|level=1i}}
{{VerifyLevel|level=1i}}
[[Image:Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|280px|thumb|Bielski (1597)]]
[[Image:Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|280px|thumb|Bielski (1597)]]
-
Doniesienie o spadku kuli ognistej w sierpniu 1506 roku na zamek (ratusz) w [[Kraków|Krakowie]].
+
Doniesienie o spadku kuli ognistej w sierpniu 1506 roku na zamek (ratusz) w [[Kraków|Krakowie]]. Prawdopodobnie było to zjawisko atmosferyczne (piorun)?
Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki (1960) przejrzał źródła historyczne (lub obficie korzystał z opracowań Zofii Gąsiorowskiej (1955), nie odnotowujące tego faktu w swoich publikacjach!?) wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek!
Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki (1960) przejrzał źródła historyczne (lub obficie korzystał z opracowań Zofii Gąsiorowskiej (1955), nie odnotowujące tego faktu w swoich publikacjach!?) wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek!
-
'''Według Pokrzywnickiego (1960)'''
+
'''Pokrzywnicki (1960)'''
{{PJQuote-begin |align=left |max-width=640px| source=Pokrzywnicki (1960)}}
{{PJQuote-begin |align=left |max-width=640px| source=Pokrzywnicki (1960)}}
{{Wielokropek}} ROK 1506. ''Roku 1506, jednej nocy w&nbsp;sierpniu kula ognista bardzo świetna z&nbsp;obłoków przed zamek królewski spadła'' [1]<ref>powołanie na Rzączyński (1721)</ref>. Mowa tu o&nbsp;zamku w&nbsp;Polsce.&nbsp;{{Wielokropek}}
{{Wielokropek}} ROK 1506. ''Roku 1506, jednej nocy w&nbsp;sierpniu kula ognista bardzo świetna z&nbsp;obłoków przed zamek królewski spadła'' [1]<ref>powołanie na Rzączyński (1721)</ref>. Mowa tu o&nbsp;zamku w&nbsp;Polsce.&nbsp;{{Wielokropek}}
Linia 12: Linia 12:
-
Najwcześniejszą informacją o tym doniesieniu znajdujemy w ''Kronice polskiej'' Bielskiego (1597, {{Txt2Img|Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|s.&nbsp;502}})
+
Najwcześniejszą informacją o tym doniesieniu znajdujemy w ''Kronice polskiej'' Bielskiego (1597, {{Txt2Img|Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|s.&nbsp;502}}):
{{AQuote-begin |max-width=480px}}
{{AQuote-begin |max-width=480px}}
{{Wielokropek}} roku 1506 / dnia 19. mieśiącá Sierpniá / we Srodę<ref name="data">data według obowiązującego wówczas kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> o&nbsp;czwartey godzinie w&nbsp;noc. májąc wieku swego lat&nbsp;46. á&nbsp;niebędąc ná Królestwie tylko 4&nbsp;lata / mieśięcy&nbsp;8. Jego śmierć<ref>chodzi o&nbsp;króla Aleksandra Jagiellończyka, który zmarł 19&nbsp;sierpnia 1506 roku w&nbsp;Wilnie w&nbsp;wieku 45&nbsp;lat</ref> kilká dni przedtym Kometa która byłá ku pułnocy uprzedziłá. też okrągła kulá ognista bárzo iásna z&nbsp;obłokow ná wieżę Krákowskiego Ratuszá iedney nocy spádłá byłá.&nbsp;{{Wielokropek}}
{{Wielokropek}} roku 1506 / dnia 19. mieśiącá Sierpniá / we Srodę<ref name="data">data według obowiązującego wówczas kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> o&nbsp;czwartey godzinie w&nbsp;noc. májąc wieku swego lat&nbsp;46. á&nbsp;niebędąc ná Królestwie tylko 4&nbsp;lata / mieśięcy&nbsp;8. Jego śmierć<ref>chodzi o&nbsp;króla Aleksandra Jagiellończyka, który zmarł 19&nbsp;sierpnia 1506 roku w&nbsp;Wilnie w&nbsp;wieku 45&nbsp;lat</ref> kilká dni przedtym Kometa która byłá ku pułnocy uprzedziłá. też okrągła kulá ognista bárzo iásna z&nbsp;obłokow ná wieżę Krákowskiego Ratuszá iedney nocy spádłá byłá.&nbsp;{{Wielokropek}}
{{AQuote-end}}
{{AQuote-end}}
-
Kometa o której wspomina Bielski to wielka kometa z&nbsp;1506 roku (C/1506 O1). Pisze o&nbsp;niej również [[Schilling (1513)]].
+
:19 sierpnia (środa) 1506 roku<ref name="data"></ref> na wieżę ratusza w&nbsp;Krakowie spadła kula ognista. Natomiast kometa o&nbsp;której wspomina Bielski to wielka kometa z&nbsp;1506 roku (C/1506 O1). Pisze o&nbsp;niej również [[Schilling (1513)]].
Linia 25: Linia 25:
:W wolnym tłumaczeniu: ''Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w&nbsp;Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w&nbsp;nocy, roku 1506.''
:W wolnym tłumaczeniu: ''Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w&nbsp;Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w&nbsp;nocy, roku 1506.''
-
W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o&nbsp;dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce. Jest bardzo prawdopodobne, że było to jednak piorun kulisty?
+
W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o&nbsp;dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce.
 +
 +
Jest bardzo prawdopodobne, że było to jednak piorun kulisty?
U Grega (1861) i Kleina (1904) nie ma nic o tym zdarzeniu.
U Grega (1861) i Kleina (1904) nie ma nic o tym zdarzeniu.

Wersja z 21:05, 12 sty 2019

1i
Bielski (1597)

Doniesienie o spadku kuli ognistej w sierpniu 1506 roku na zamek (ratusz) w Krakowie. Prawdopodobnie było to zjawisko atmosferyczne (piorun)?

Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki (1960) przejrzał źródła historyczne (lub obficie korzystał z opracowań Zofii Gąsiorowskiej (1955), nie odnotowujące tego faktu w swoich publikacjach!?) wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek!

Pokrzywnicki (1960)

«
Pokrzywnicki (1960)

(…) ROK 1506. Roku 1506, jednej nocy w sierpniu kula ognista bardzo świetna z obłoków przed zamek królewski spadła [1][1]. Mowa tu o zamku w Polsce. (…)

»


Najwcześniejszą informacją o tym doniesieniu znajdujemy w Kronice polskiej Bielskiego (1597, s. 502):

«

(…) roku 1506 / dnia 19. mieśiącá Sierpniá / we Srodę[2] o czwartey godzinie w noc. májąc wieku swego lat 46. á niebędąc ná Królestwie tylko 4 lata / mieśięcy 8. Jego śmierć[3] kilká dni przedtym Kometa która byłá ku pułnocy uprzedziłá. też okrągła kulá ognista bárzo iásna z obłokow ná wieżę Krákowskiego Ratuszá iedney nocy spádłá byłá. (…)

»
19 sierpnia (środa) 1506 roku[2] na wieżę ratusza w Krakowie spadła kula ognista. Natomiast kometa o której wspomina Bielski to wielka kometa z 1506 roku (C/1506 O1). Pisze o niej również Schilling (1513).


U Rzączyńskiego (1721, s. 395) znajdujemy cytowaną wzmiankę o tym wydarzeniu w sekcji Ogniste meteory (łac. Meteoris igneis) w rozdziale Kula ognia (łac. Globus Igneus):

«

(…) GLOBUS IGNEUS, est accensa exhalatio figuræ orbiculatæ. Ante Arcem Cracoviensem visus est noctu cecidisse igneus globus, an. 1506. Annales Poloniae.[4] (…)

»
W wolnym tłumaczeniu: Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w nocy, roku 1506.

W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce.


Jest bardzo prawdopodobne, że było to jednak piorun kulisty?

U Grega (1861) i Kleina (1904) nie ma nic o tym zdarzeniu.

Bibliografia

  • Bielski Joachim, (1597), Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach. Bielskiego syná iego wydána, Drukarnia Jakuba Sibeneychera, Kraków 1597, (s. 502).[5] Plik pLib
  • Gąsiorowska Zofia H., Polskie meteoryty i meteorytyka w źródłach piśmienniczych, kopia maszynopisu, 1955; opracowanie Janusz W. Kosiński, Biuletyn Pracowni Planetologii i Meteorytyki, 1, 2017, s. 12-29.[6] Plik PDF.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1960), O bolidach obserwowanych nad Polską, Acta Geophys. Polon., vol. VIII, nr 3, 1960, s. 224-257, (s. 226).[7] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Rzączyński Gabriel, (1721), Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniæ Magni Ducatus Litvaniæ, Annexarumq; Provinciarum, In Tractatus XX Divisa: Ex Scriptoribus probatis, servata primigenia eorum phrasi in locis plurimis, ex M.S.S. variis, Testibus oculatis, relationibus fide dignis, experimentis Desumpta, Sandomiriæ 1721, (s. 395).[8] Plik DjVu.

Przypisy

  1. ^ powołanie na Rzączyński (1721)
  2. ^ a b data według obowiązującego wówczas kalendarza juliańskiego (starego stylu)
  3. ^ chodzi o króla Aleksandra Jagiellończyka, który zmarł 19 sierpnia 1506 roku w Wilnie w wieku 45 lat
  4. ^ prawdopodobnie chodzi o Kronikę polską Bielskiego (1597)?
  5. ^ po śmierci Marcina Bielskiego jego syn Joachim wydał w 1597 Kronikę polską, jest to przerobiona i uzupełniona przez niego, wydana wcześniej przez ojca, Kronika wszytkiego świata
  6. ^ Zofia Halina Gąsiorowska (1898-1957) – kierownik działu archiwalnego Muzeum Ziemi w Warszawie; nietuzinkowa postać; autorka pierwszego kompleksowego opracowania bibliografii polskich autorów o meteorytach (Gąsiorowska 1966), które ukazało się dopiero wiele lat po jej śmierci, maszynopis był gotowy do druku już w 1956 roku (Gąsiorowska 1952, Wiadomości Muzeum Ziemi); ze spisu tego obficie korzystał Jerzy Pokrzywnicki, ale nigdy i nigdzie nie wspomniał w swoich pracach o jego autorce (Kosiński 2014)!
  7. ^ wszystkie części: cz. 1 – Pokrzywnicki (1960, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 2 – Pokrzywnicki (1965, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 3 – Pokrzywnicki (1965, Bull. soc. amis sci. et lettres Poznan, B)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    , cz. 4 – Pokrzywnicki (1969, Acta Geophys. Polon.)
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  8. ^ w dziele znajdują się również wzmianki o „deszczach ognistych”, które nawiedziły Polskę w latach 1270, 1680, 1682 itd. (Gąsiorowska 1955)

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Krak%C3%B3w_1506”
Osobiste