O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Artefakty z i dla meteorytów.

W dawnych czasach, gdy do wyrobu broni i narzędzi rolniczych trzeba było potrzebne żelazo wytapiać w dymarkach i nie było to proste zadanie, znajdywane dziwne naturalne bryły żelaza nie mogły ujść uwadze ludzi. Znaleziona bryła była wielkim darem natury i oczywiście stawała się surowcem cennego metalu. Równie często z kosmicznymi kamieniami wiązano tajemnicze moce, idealne więc były również do wyrobu talizmanów, biżuterii i przedmiotów kultu. Wśród znalezisk archeologicznych znajduje się więc przedmioty wykonane z meteorytów, jak i dla meteorytów jako obiektów kultu.

Artefakty wykonane z meteorytu żelaznego Cape York^[1] opisuje Buchwald (1975). Mieszkańcy Grenlandii Inuici wykonywali z tego meteorytu wiele przedmiotów i narzędzi. Znane są również artefakty znalezionych w grobowcu Tutanchamona, są to różne narzędzia i elementy biżuterii wykonane z żelaza meteorytowego i Szkła Pustyni Libijskiej (woreczko.pl).

Bibliografia

• +Bennett Jay, (2023), Metal z nieba, National Geographic, 6, 2023, s. 22-41.

• Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.^[2] Pliki PDF.

• +Eliade Mircea, (1993), Kowale i alchemicy, Wyd. Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1993, ss. 216, (rozdz. Meteoryty i metalurgia). ISBN 978-83-61182-05-4.

• +Farrington Oliver Cummings, (1900), The Worship and Folk-Lore of Meteorites, The Journal of American Folklore, 13(50), 1900, s. 199-208. Plik doi.

• Gurba Jan, (1966), Znalezisko przedmiotu wykonanego z meteorytu żelaznego, Z Otchłani Wieków, r. XXXII, z. 1, 1966, s. 72-73.

• +Karczemska Anna T., (2010), Meteoritic matter and materials manufacturing, Archives of Materials Science and Engineering, 2, 45, 2010, s. 114-119. Plik PDF.

• Kotowiecki Andrzej, (2003), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, materiały, II Seminarium Meteorytowe, 24-26 kwietnia, Olsztyn 2003, s. 55-64. Plik PDF.

• Kotowiecki Andrzej, (2004), Artifacts in Polish collections made of meteoritic iron, Meteoritics & Planetary Science, vol. 39(S8), 2004, s. A151-A156. Plik doi; plik aDs.

• Kotowiecki Andrzej, (2016), Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego, Meteoryt, 1, 2016, s. 18-22. Plik PDF.

• Kotowiecki Andrzej, (2023), Coraz więcej odkryć meteorytów – zabytków sztuki materialnej, portal Pressmania.pl, 17 czerwca 2023. Artykuł.

• Kotowiecki Andrzej, (2023), James Sowerby i szabla wykonana z żelaza meteorytowego, portal Pressmania.pl, 27 czerwca 2023. Artykuł.

• Kotowiecki Andrzej, (2023), Meteorytowy miecz Simóna Bolívara, portal Pressmania.pl, 29 czerwca 2023. Artykuł.

• Kuryer Literacko-Naukowy, nr 5 (25 stycznia 1937), rocznik 14, s. 9. Meteoryt w ręku pierwotnego człowieka, Autor Dr J.G. Plik mLib.

• +Napierała Marcin, (2021), Żelazo meteorytowe w starożytnym Egipcie przed okresem późnym (Meteoritic iron in ancient Egypt before the late period), Folia Praehistorica Posnaniensia, 26, 2021, s. 241-279. Plik doi.

• Piaskowski Jerzy, (1959), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu Halsztackiego i wczesnolateńskiego znalezionych na Śląsku, Przegląd Archeologiczny, tom XII, rocznik 34, 1959, Wrocław 1960, s. 124-135.

• Piaskowski Jerzy, (1960), Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i lateńskiego z Małopolski, Materiały Archeologiczne, 2, 1960, s. 197-224.

• Piaskowski Jerzy, (1960), An interesting example of early technology, Journal of the Iron and Steel Institute, 194, 1960, s. 336-340.

• Piaskowski Jerzy, (1980), Czy człowiek wykorzystywał żelazo meteorytowe?, Wszechświat, nr 2, 1980, s. 32-34. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Piaskowski Jerzy, (1980), W sprawie żelaza „meteorytowego” i możliwości jego wytapiania przez człowieka, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. XXVIII, nr 1, 1980, s. 3-13. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• +Piaskowski Jerzy, (1982), A study of the origin of the ancient high-nickel iron generally regarded as meteoric, w: T.A. Wertime, S.F. Wertime (eds.), Early pyrotechnology: the evolution of the first fire-using industries, Smithsonian Institution Press, Washington D.C., 1982, s. 237-243.

• +Piaskowski Jerzy, (1988), The Earliest Iron in the World, PACT, 1988, s. 37-46.

• +Piaskowski Jerzy, (1992), Technical studies on high nickel irons with special references to the Indonesian Kris, Archeomaterials, 6, 1992, s. 35-52.

• Pokrzywnicki Jerzy, (1960-61), Weapons and other articles made from meteoritic iron, Bull. Soc. Amis Sci. Lettr. de Poznań, Sér. B, Livr. XVI, Poznań 1960, s. 251-277.

• Pokrzywnicki Jerzy, (1967), Syderyty w Polsce jako materiał do wyrobów zastępujących stal przemysłową, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. XV, nr 2, 1967, s. 367-368.

• Pokrzywnicki Jerzy, (1970), O starożytnych wyrobach z żelaza meteorytowego, Wiadomości Archeologiczne, tom XXXV, z. 3, 1970, s. 295-302.

• Socha Krzysztof, Suliga Ireneusz, Krawczyk Henryk, (2014), Meteoryty – najstarszy materiał do wytwarzania narzędzi żelaznych? (Meteorites – the oldest material for fabricating iron artifacts?), Acta Soc. Metheor. Polon., 5, 2014, s. 104-114. Plik ASMP.

• +WK^[3], (2003), Zaskakujące rezultaty prywatnego śledztwa cieszynianina. Kosmiczna siekierka, Głos Ziemi Cieszyńskiej, 19, 2003, s. . Plik sLib.

• Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).^[4] Plik ASMP; Książka abstraktów.

• Zimmer G.F., (1916), The Use of Meteoric Iron by Primitive Man, Journal of the Iron and Steel Institute, 94, 1916, s. 306-356.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Art&Met – Meteoryty i Sztuka
• Art&Met – Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego
• Kotowiecki Andrzej, Polskie zabytki wykonane z żelaza meteorytowego
• woreczko.pl – Kair 2012