(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Kraków 1506
Z Wiki.Meteoritica.pl
m |
|||
(Nie pokazano 6 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
- | Doniesienie o spadku kuli ognistej w 1506 roku na zamek w Krakowie. | + | {{VerifyLevel|level=1i}} |
+ | [[Image:Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|280px|thumb|Bielski (1597)]] | ||
+ | Doniesienie o spadku kuli ognistej w sierpniu 1506 roku na zamek (ratusz) w [[Kraków|Krakowie]]. Prawdopodobnie było to zjawisko atmosferyczne (piorun)? | ||
- | Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki przejrzał źródła historyczne wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek! | + | Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki (1960) przejrzał źródła historyczne (lub obficie korzystał z opracowań Zofii Gąsiorowskiej (1955), nie odnotowujące tego faktu w swoich publikacjach!?) wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek! |
- | + | '''Pokrzywnicki (1960)''' | |
- | {{PJQuote-begin | align = left | max-width = 640px| source=Pokrzywnicki (1960)}} | + | {{PJQuote-begin |align=left |max-width=640px| source=Pokrzywnicki (1960)}} |
- | {{Wielokropek}} ROK 1506. ''Roku 1506, jednej nocy w sierpniu kula ognista bardzo świetna z obłoków przed zamek królewski spadła'' [1]<ref>powołanie na Rzączyński (1721)</ref>. Mowa tu o zamku w Polsce. {{Wielokropek}} | + | {{Wielokropek}} ROK 1506. ''Roku 1506, jednej nocy w sierpniu kula ognista bardzo świetna z obłoków przed zamek królewski spadła'' [1]<ref>powołanie na Rzączyński (1721)</ref>. Mowa tu o zamku w Polsce. {{Wielokropek}} |
{{PJQuote-end}} | {{PJQuote-end}} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Najwcześniejszą informacją o tym doniesieniu znajdujemy w ''Kronice polskiej'' Bielskiego (1597, {{Txt2Img|Kraków_1506_(Bielski_1597).jpg|s. 502}}) (''pisownia oryginalna''): | ||
+ | {{AQuote-begin |max-width=480px}} | ||
+ | {{Wielokropek}} roku 1506 / dnia 19. mieśiącá Sierpniá / we Srodę<ref name="data">data według obowiązującego wówczas kalendarza juliańskiego (''starego stylu'')</ref> o czwartey godzinie w noc. májąc wieku swego lat 46. á niebędąc ná Królestwie tylko 4 lata / mieśięcy 8. Jego śmierć<ref>chodzi o króla Aleksandra Jagiellończyka, który zmarł 19 sierpnia 1506 roku w Wilnie w wieku 45 lat</ref> kilká dni przedtym Kometa która byłá ku pułnocy uprzedziłá. też okrągła kulá ognista bárzo iásna z obłokow ná wieżę Krákowskiego Ratuszá iedney nocy spádłá byłá. {{Wielokropek}} | ||
+ | {{AQuote-end}} | ||
+ | :19 sierpnia (środa) 1506 roku<ref name="data"></ref> na wieżę ratusza w Krakowie spadła kula ognista. Natomiast kometa o której wspomina Bielski to wielka kometa z 1506 roku (C/1506 O1). Pisze o niej również [[Schilling (1513)]]. | ||
+ | |||
U Rzączyńskiego (1721, s. 395) znajdujemy cytowaną wzmiankę o tym wydarzeniu w sekcji ''Ogniste meteory'' (łac. ''Meteoris igneis'') w rozdziale ''Kula ognia'' (łac. ''Globus Igneus''): | U Rzączyńskiego (1721, s. 395) znajdujemy cytowaną wzmiankę o tym wydarzeniu w sekcji ''Ogniste meteory'' (łac. ''Meteoris igneis'') w rozdziale ''Kula ognia'' (łac. ''Globus Igneus''): | ||
- | {{AQuote-begin|width = 480px}} | + | {{AQuote-begin |max-width=480px}} |
- | {{Wielokropek}} GLOBUS IGNEUS, est accensa exhalatio figuræ orbiculatæ. Ante Arcem Cracoviensem visus est noctu cecidisse igneus globus, an. 1506. ''Annales Poloniae''. {{Wielokropek}} | + | {{Wielokropek}} GLOBUS IGNEUS, est accensa exhalatio figuræ orbiculatæ. Ante Arcem Cracoviensem visus est noctu cecidisse igneus globus, an. 1506. ''Annales Poloniae''.<ref>prawdopodobnie chodzi o ''Kronikę polską'' Bielskiego (1597)?</ref> {{Wielokropek}} |
{{AQuote-end}} | {{AQuote-end}} | ||
- | :W wolnym tłumaczeniu: ''Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w nocy, roku 1506.'' | + | :W wolnym tłumaczeniu: ''Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w nocy, roku 1506.'' |
- | W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce. | + | W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce. |
- | U | + | Jest bardzo prawdopodobne, że było to jednak piorun kulisty? |
+ | |||
+ | U Grega (1861) i Kleina (1904) nie ma nic o tym zdarzeniu. | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
- | * {{ | + | * {{Bielski (1597)|page=502}} |
- | * {{Rzączyński (1721) |page=395}} | + | * {{Gąsiorowska (1955)}} |
+ | |||
+ | * {{Pokrzywnicki (1960, bolidy 1)|page=226}} | ||
+ | |||
+ | * {{Rzączyński (1721)|page=395}} | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Linia 30: | Linia 46: | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
- | * Projekt „Konserwacja starodruków z Narodowego Zasobu Bibliotecznego” | + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Piorun_kulisty Piorun kulisty] |
+ | |||
+ | * Projekt „Konserwacja starodruków z Narodowego Zasobu Bibliotecznego” – [http://starodruki.miiz.waw.pl/pl/oldprints/view/3 Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniæ Magni Ducatus{{Kropek}}] | ||
[[Category:Doniesienia]] | [[Category:Doniesienia]] |
Aktualna wersja na dzień 22:11, 12 sty 2019
Doniesienie o spadku kuli ognistej w sierpniu 1506 roku na zamek (ratusz) w Krakowie. Prawdopodobnie było to zjawisko atmosferyczne (piorun)?
Sporządzając swoje zestawienie bolidów (zjawisk meteorytowych) Jerzy Pokrzywnicki (1960) przejrzał źródła historyczne (lub obficie korzystał z opracowań Zofii Gąsiorowskiej (1955), nie odnotowujące tego faktu w swoich publikacjach!?) wyszukując w nich opisów zdarzeń mających znamiona spadków meteorytów. Mając na uwadze wielkie trudności w interpretacji starych zapisów udało mu się wyszukać wiele ciekawych doniesień. Jedno z nich z 1506 roku mówi o spadku kuli ognia na zamek!
Pokrzywnicki (1960)
Pokrzywnicki (1960)
(…) ROK 1506. Roku 1506, jednej nocy w sierpniu kula ognista bardzo świetna z obłoków przed zamek królewski spadła [1][1]. Mowa tu o zamku w Polsce. (…) |
Najwcześniejszą informacją o tym doniesieniu znajdujemy w Kronice polskiej Bielskiego (1597, s. 502) (pisownia oryginalna):
(…) roku 1506 / dnia 19. mieśiącá Sierpniá / we Srodę[2] o czwartey godzinie w noc. májąc wieku swego lat 46. á niebędąc ná Królestwie tylko 4 lata / mieśięcy 8. Jego śmierć[3] kilká dni przedtym Kometa która byłá ku pułnocy uprzedziłá. też okrągła kulá ognista bárzo iásna z obłokow ná wieżę Krákowskiego Ratuszá iedney nocy spádłá byłá. (…)
- 19 sierpnia (środa) 1506 roku[2] na wieżę ratusza w Krakowie spadła kula ognista. Natomiast kometa o której wspomina Bielski to wielka kometa z 1506 roku (C/1506 O1). Pisze o niej również Schilling (1513).
U Rzączyńskiego (1721, s. 395) znajdujemy cytowaną wzmiankę o tym wydarzeniu w sekcji Ogniste meteory (łac. Meteoris igneis) w rozdziale Kula ognia (łac. Globus Igneus):
(…) GLOBUS IGNEUS, est accensa exhalatio figuræ orbiculatæ. Ante Arcem Cracoviensem visus est noctu cecidisse igneus globus, an. 1506. Annales Poloniae.[4] (…)
- W wolnym tłumaczeniu: Kula ognia, okrągły kształt inspirowany przez wyziewy. Przed zamkiem w Krakowie zaobserwowano wchodzącą kulę ognia w nocy, roku 1506.
W oryginale jest mowa o zamku w Krakowie, natomiast nie ma informacji o dniu/miesiącu kiedy miało to miejsce.
Jest bardzo prawdopodobne, że było to jednak piorun kulisty?
U Grega (1861) i Kleina (1904) nie ma nic o tym zdarzeniu.
Bibliografia
- Bielski Joachim, (1597), Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach. Bielskiego syná iego wydána, Drukarnia Jakuba Sibeneychera, Kraków 1597, (s. 502).[5] Plik pLib
- Gąsiorowska Zofia H., Polskie meteoryty i meteorytyka w źródłach piśmienniczych, kopia maszynopisu, 1955; opracowanie Janusz W. Kosiński, Biuletyn Pracowni Planetologii i Meteorytyki, 1, 2017, s. 12-29.[6] Plik PDF.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1960), O bolidach obserwowanych nad Polską, Acta Geophys. Polon., vol. VIII, nr 3, 1960, s. 224-257, (s. 226).[7] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Rzączyński Gabriel, (1721), Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniæ Magni Ducatus Litvaniæ, Annexarumq; Provinciarum, In Tractatus XX Divisa: Ex Scriptoribus probatis, servata primigenia eorum phrasi in locis plurimis, ex M.S.S. variis, Testibus oculatis, relationibus fide dignis, experimentis Desumpta, Sandomiriæ 1721, (s. 395).[8] Plik DjVu.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Wikipedia – Piorun kulisty
- Projekt „Konserwacja starodruków z Narodowego Zasobu Bibliotecznego” – Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniæ Magni Ducatus…