(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Pułtusk/Czasopisma
Z Wiki.Meteoritica.pl
Meteoryt Pułtusk w ówczesnej prasie
Spis treści |
Po spadku meteorytu Pułtusk w ówczesnej prasie na bieżąco relacjonowano to wydarzenie. Informowano czytelników o okolicznościach spadku, o znajdowanych okazach i wynikach wstępnych analiz. Różni specjaliści wyjaśniali na łamach prasy istotę tego zjawiska i przedstawiali hipotezy dotyczące pochodzenia meteorytów. W późniejszych dniach relacjonowano również napływające z kraju i zza granicy doniesienia o obserwacjach.
- Kopie czasopism z roku 1868 z doniesieniami o meteorycie Pułtusk.
Zreprodukowano całe szpalty gazet (kolorem wyróżniono jedynie informacje dotyczące meteorytu), aby dać również wyobrażenie o czym wtedy pisano, czym żył kraj, jakie wieści napływały zza granicy, jakie problemy nurtowały czytelników i na co kładziono nacisk. Lektura gazet z tamtych lat jest bardzo interesująca i pouczająca.
Listę czasopism sporządzono m.in. na podstawie wykazu zamieszczonego w Bibliografii meteorytyki polskiej (Biała et al. 2011).[1]
Materiały dla Wiki.Meteoritica.pl użyczył Janusz W. Kosiński (Janusz W. Kosiński © 2009)[1]. Wszystkie daty według kalendarza gregoriańskiego.
Dziennik Poznański
Numery Dziennika Poznańskiego w których ukazały się informacje o meteorycie - nr 27 (2 luty 1868), nr 35 (12 luty 1868), nr 40 (18 luty 1868).
Pułtusk (Dziennik Poznański 2 luty 1868).jpg
Dziennik Poznański, 27, 2 luty 1868 r. (źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, |
Pułtusk (Dziennik Poznański 12 luty 1868).jpg
Dziennik Poznański, 35, 12 luty 1868 r. (źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, |
Pułtusk (Dziennik Poznański 18 luty 1868).jpg
Dziennik Poznański, 40, 18 luty 1868 r. (źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, |
Wybrane fragmenty doniesień[2]:
| 2 luty | (j). Z pod Witkowa, 31 stycznia. W dniu 30 b. m. o ¾7 widziano w okolicy naszej ogniste zjawisko napowietrzne nadzwyczajnych rozmiarów. Referent, który się w tym czasie znajdował na polu, gdzie bez przeszkód mógł całą wschodnią stronę świata okiem objąć, uderzony ztamtąd nagłem światłem oświecającem jak najdokładniej całą okolicę, widział na niebie, wówczas zupełnie wypogodzonem, ogromną kolumnę światła, której moc równała się blaskowi światła magnetycznego. Górna jej część zaczynała się mniej więcej pod kątem 35° skąd dążąc z małem nachyleniem północnem ku horyzontowi i rozszerzywszy się w jego pobliżu znacznie, przedstawiała ogromny ostrosłup, górą w poziomym kierunku ucięty, dołem zaś zaokrąglony. Tuż nad horyzontem urywa się dolny, grubszy koniec w kształt kuli, za którą na tle ciemnem posypały się dwie mniejsze ciemno-czerwone bryły kuliste. Cały fenomen trwał jedno mgnienie oka, nie zostawiając ani w kierunku siebie zajmowanym, ani też po bokach najmniejszego śladu światła. |
| 18 luty | (...) Włościanie w tym majątku, ciągle podburzani przez komisarza włościańskiego, liczne szkody robili w lasach właścicielki! Po tym wypadku przyszli do niej z płaczem, przepraszając za krzywdy, jakie jéj wyrządzili, prosząc o przebaczenie, bo powiadają, Bóg ukarał ich i przestrzegł deszczem ognistym i kamienym. |
Wikipedia - Dziennik Poznański
Dziennik Warszawski
Numery Dziennika Warszawskiego w których ukazały się doniesienia o meteorycie - nr 16, nr 18, nr 19, nr 20, nr 21, nr 27, nr 28, nr 29, nr 31, nr 36[3].
Pułtusk (Dziennik Warszawski 31 styczeń 1868).jpg
Dziennik Warszawski 31 styczeń 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 3 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 3 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 4 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 4 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 5 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 5 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 6 luty 1868) 1.jpg
Dziennik Warszawski 6 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 6 luty 1868) 2.jpg
Dziennik Warszawski 6 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 8 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 8 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 14 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 14 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 15 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 15 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 16 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 16 luty 1868 r. |
Pułtusk (Dziennik Warszawski 22 luty 1868).jpg
Dziennik Warszawski 22 luty 1868 r. |
Wybrane fragmenty doniesień[2]:
| 8 luty | (...) Dziś przyjechał ztamtąd p. M., i przywiózł z sobą odszczypek od kawałka tego straszydła. Odszczypek ten ma ciężkość rudy. Kolor jego w złomie szaropopielaty, w niektórych miejscach błyszczący jakby metaliczny. a w innych matowy; zewnętrzna zaś strona czarna z złotemi punktami. Składu jego nie mogliśmy oznaczyć.(...) |
| 14 luty | (...) „Aby wiadomości dostarczane z różnych miejscowości, o szczegółach towarzyszących ukazaniu się aerolitu, mogły stanowić materjał dla badań naukowych i dokładnych wywodów, niezbędnie konieczną jest ścisłość matematyczna w doniesieniach: o czasie ukazania się na horyzoncie i kierunku biegu tego ciała świecącego, liczbie sekund od ukazania się światła do szumu, o widzialnej wielkości i kolorze. Niewątpliwie, że tylko badacz z obserwatorjum astronomicznego lub na otwartem polu, z ściśle uregulowanym zegarkiem w rękach, może zaznaczyć te okoliczności. Z uwagi na ważność nauki, nie można przy opisywaniu podobnego rodzaju zjawisk, zamieszczać tego, co komu wpojone zostało przez przestrach lub wyobraźnię i w każdym razie wszelkie błędne doniesienia w tym wzglądzie są nieprzebaczalnym grzechem.(...) |
| (...) „Dnia 18-go stycznia,” - powiada ksiądz Górski, - „jechałem do Pułtuska i około godziny 7-ej zatrzymałem się we wsi Gostyninie, o wiorst blizko 20 od Pułtuska, żeby popaść konie. W tej samej chwili na południowo-zachodniej stronie horyzontu ukazało się światło, prawie takie jak przy wschodzie słońca (1).
(...)(1) Natenczas stangret mój mówił do mnie: „Panie! Spójrz pan, oto wschodzi słońce,” i w istocie zaczęły rozjaśniać się w odległości wsie, lasy, łąki, jak w piękny letni poranek. |
Wikipedia - Dziennik Warszawski
Gazeta Polska
Numery Gazety Polskiej w których ukazały się informacje o spadku - nr 26 (3 luty 1868), nr 28 (5 luty 1868), nr 30 (7 luty 1868), nr 32 (10 luty 1868)[4], nr 33 (11 luty 1868), nr 39 (18 luty 1868), nr 44, nr 58, nr 69, nr 78.
Pułtusk (Gazeta Polska 3 luty 1868).jpg
Gazeta Polska 3 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Polska 5 luty 1868).jpg
Gazeta Polska 5 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Polska 7 luty 1868).jpg
Gazeta Polska 7 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Polska 10 luty 1868).jpg
Gazeta Polska 10 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Polska 18 luty 1868).jpg
Gazeta Polska 18 luty 1868 r. |
Wybrane fragmenty doniesień[2]:
| 3 luty | - Meteor. Kurjer Codz. mówi, że podług otrzymanego przez redakcję tego pisma zawiadomienia z Dąbrowy za Miłosną, o wiorst 22 od Warszawy na trakcie lubelskim, "kula ognista spadła tamże zarywszy się w śniegu i pozostawiwszy ten jedyny tylko ślad po sobie". Doniesienie to najzupełniej obrane za ścisłości, zdaje się być na wiatr rzucone. Boć trzeba powiedzieć jakiej obszerności jest ten ślad, jak się przedstawia dla oka, jak głęboko zachodzi; dalej: czy się tylko ogranicza do śniegu, czy szukano pod śniegiem i t. d. Wiadomo przecież że takie meteory są to aerolity, to jest ciała spadające i w biegu przez atmosferę płonące. Więc coś więcej po nich musi zostać tam gdzie padną, niż sam ślad tylko. Taki aerolit nie odbija się od ziemi jak kula działowa, bo linja jego biegu inna niż linja biegu kuli; gdzie więc aerolit dotknie ziemi, tam na niej zostaje, zarywszy się do pewnej głębokości, albo rozucając swe części rozpryśnięte. W każdym razie coś więcej jak ślad pozostać musi. Nie było to zaś widoczne jakieś światło elektryczne - bo ono się nigdy dotąd jeszcze w takich warunkach nie pokazywało w jakich się przedstawił meteor o którym mowa.(...) |
Wikipedia - Gazeta Polska
Gazeta Warszawska
Numery Gazety Warszawskiej w których ukazały się informacje o meteorycie - nr 23 (30 stycznia 1868)[5], nr 25 (1 luty 1868), nr 27 (4 luty 1868), nr 28 (5 luty 1868), nr 29 (6 luty 1868), nr 30 (7 luty 1868), nr 33 (11 luty 1868), nr 35 (13 luty 1868), nr 37 (15 luty 1868), nr 38 (17 luty 1868), nr 40 (19 luty 1868), nr 41 (20 luty 1868), nr 60 (16 marzec 1868), nr 69 (27 marzec 1868), nr 121 (3 czerwiec 1868).
Pułtusk (Gazeta Warszawska 1 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 25, 1 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 4 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 27, 4 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 5 luty 1868) 1.jpg
Gazeta Warszawska, 28, 5 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 5 luty 1868) 2.jpg
Gazeta Warszawska, 28, 5 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 6 luty 1868) 1.jpg
Gazeta Warszawska, 29, 6 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 6 luty 1868) 2.jpg
Gazeta Warszawska, 29, 6 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 7 luty 1868) 1.jpg
Gazeta Warszawska, 30, 7 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 7 luty 1868) 2.jpg
Gazeta Warszawska, 30, 7 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 11 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 33, 11 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 13 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 35, 13 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 15 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 37, 15 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 17 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 38, 17 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 19 luty 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 40, 19 luty 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 20 luty 1868) 1.jpg
Gazeta Warszawska, 41, 20 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 20 luty 1868) 2.jpg
Gazeta Warszawska, 41, 20 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 16 marzec 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 60, 16 marzec 1868 r. |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 27 marzec 1868) 1.jpg
Gazeta Warszawska, 69, 27 marzec 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 27 marzec 1868) 2.jpg
Gazeta Warszawska, 69, 27 marzec 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Gazeta Warszawska 3 czerwiec 1868).jpg
Gazeta Warszawska, 121, 3 czerwiec 1868 r. |
Wybrane fragmenty doniesień[2]:
| 3 czerwiec | (...) Znaleziony został jeden odłamek aereolitu z d. 30 stycznia r. b. ważący funtów 18[6]; na odłamek ten znaleźli się podobno amatorowie, którzy zań ofiarować byli gotowi rs. 1,000(...) |
Wikipedia - Gazeta Warszawska
e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego - Gazeta Warszawska
Kłosy
Numer 137 z 13 lutego 1868 roku.
W numerze 138 ukazała się druga część artykułu, autor: Kramsztyk Stanisław, O aerolitach. Część II., Kłosy, 138, 20 luty 1868. Przeduk artykułu ukazał się w kwartalniku Meteoryt, 1, 2007, s. 3-6.
|
Kurjer Codzienny
Numery Kurjera Codziennego w których zamieszczono informacje o spadku - nr 24 (31 styczeń 1868), nr 25 (1 luty 1868), nr 26 (3 luty 1868), nr 27 (4 luty 1868), nr 28 (5 luty 1868), nr 29 (6 luty 1868), nr 31 (8 luty 1868)[7], nr 35, nr 36, nr 73 (1 kwiecień 1868), nr 85 (17 kwiecień 1868), nr 114 (25 maj 1868).
_1.jpg) Kurjer Codzienny 31 styczeń 1868 r. (cz.1) |
_2.jpg) Kurjer Codzienny 31 styczeń 1868 r. (cz.2) |
.jpg) Kurjer Codzienny 1 luty 1868 r. |
.jpg) Kurjer Codzienny 3 luty 1868 r. |
_1.jpg) Kurjer Codzienny 4 luty 1868 r. (cz.1) |
_2.jpg) Kurjer Codzienny 4 luty 1868 r. (cz.2) |
.jpg) Kurjer Codzienny 5 luty 1868 r. |
_1.jpg) Kurjer Codzienny 6 luty 1868 r. (cz.1) |
_2.jpg) Kurjer Codzienny 6 luty 1868 r. (cz.2) |
_1.jpg) Kurjer Codzienny 8 luty 1868 r. (cz.1) |
_2.jpg) Kurjer Codzienny 8 luty 1868 r. (cz.2) |
.jpg) Kurjer Codzienny 1 kwiecień 1868 r. |
.jpg) Kurjer Codzienny 17 kwiecień 1868 r. |
_1.jpg) Kurjer Codzienny 25 maj 1868 r. (cz.1) |
_2.jpg) Kurjer Codzienny 25 maj 1868 r. (cz.2) |
Wikipedia - Kurier Codzienny
Kurjer Warszawski
Numery Kurjera Warszawskiego w których ukazały się informacja o meteorycie - nr 24 (31 styczeń 1868), nr 26 (3 luty 1868), nr 27 (4 luty 1868), nr 29 (6 luty 1868), nr 30 (7 luty 1868), nr 31 (8 luty 1868), nr 35 (13 luty 1868), nr 36 (14 luty 1868), nr 37 (15 luty 1868)[5], nr 38 (17 luty 1868), nr 40 (19 luty 1868), nr 69 (27 marzec 1868), nr 159 (21 lipiec 1868).
Pułtusk (Kurjer Warszawski 31 styczeń 1868) 1.jpg
Kurjer Warszawski, 24, 31 styczeń 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 31 styczeń 1868) 2.jpg
Kurjer Warszawski, 24, 31 styczeń 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 3 luty 1868) 1.jpg
Kurjer Warszawski, 26, 3 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 3 luty 1868) 2.jpg
Kurjer Warszawski, 26, 3 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 4 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 27, 4 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 6 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 29, 6 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 7 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 30, 7 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 8 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 31, 8 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 13 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 35, 13 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 14 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 36, 14 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 14 luty 1868) mapa.jpg
Kurjer Warszawski, 36, 14 luty 1868 r. (mapa) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 17 luty 1868) 1.jpg
Kurjer Warszawski, 38, 17 luty 1868 r. (cz.1) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 17 luty 1868) 2.jpg
Kurjer Warszawski, 38, 17 luty 1868 r. (cz.2) |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 19 luty 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 40, 19 luty 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 27 marzec 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 69, 27 marzec 1868 r. |
Pułtusk (Kurjer Warszawski 21 lipiec 1868).jpg
Kurjer Warszawski, 159, 21 lipiec 1868 r. |
Wikipedia - Kurjer Warszawski
e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego - Kurjer Warszawski
Tygodnik Ilustrowany
Numery Tygodnika Ilustrowanego w których zamieszczono doniesienia o meteorycie - nr 5 (1 luty 1868), nr 7 (15 luty 1868).
Pułtusk (Tygodnik Ilustrowany 1 luty 1868).jpg
Tygodnik Ilustrowany, 5, 1 luty 1868 r. |
Pułtusk (Tygodnik Ilustrowany 15 luty 1868).jpg
Tygodnik Ilustrowany, 7, 15 luty 1868 r. |
_ilustracje.jpg) Tygodnik Ilustrowany, 7, 15 luty 1868 r. |
Zamieszczony w Tygodniku Ilustrowanym okaz na ilustracji ważył ponad 2 funty i 1 łut czyli blisko 1 kg.
Wikipedia - Tygodnik Ilustrowany
Bibliografia
- Biała Jadwiga, Manecki Andrzej, (2011), Bibliografia meteorytyki polskiej (1805-2010) (Bibliography of Polish Meteoritics (1805-2010)). Polskie Towarzystwo Meteorytowe, Sosnowiec 2011. ISBN 978-83-921834-1-9
- Kosiński Janusz W., (2007-2008), Biblioteczka meteorytu Pułtusk – zeszyty, Wyszków 2007–2008.
- zeszyt 1: Doniesienia prasowe o bolidzie z 30 stycznia 1868;
- zeszyt 2: Doniesienia prasowe o meteorycie Pułtusk w roku 1868;
- zeszyt 3: "Notice sur la météorite tombée le 30 Janvier 1868...".
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964.[8][9] Plik PDF.
Przypisy
- ^ a b korekty pojawiających się w niektórych bibliografiach błędnych numerów i dat wydań dokonała Redakcja Wiki.Meteoritica.pl
- ^ a b c d pisownia i wyróżnienia w tekście zgodnie z oryginałem
- ^ nie udało się powiązać dat z numerami dziennika. W materiałach przekazanych przez Janusza W. Kosińskiego są tylko daty i nie odpowiadają one cykliczności poszczególnych numerów
- ^ brak tego numeru w Bibliografii (Biała et al. 2011)
- ^ a b w tym numerze nie ma informacji na temat bolidu i/lub meteorytu!
- ^ bez względu na to jaki dokładnie stosowano wówczas przelicznik funta wagi na kilogramy (1 funt = ~0,4-0,5 kg) - artykuł mówi o okazie ponad 7 kg! Tak dużych okazów meteorytu zachowało się w muzeach tylko pięć (Londyn, Muzeum Ziemi w Warszawie, Berlin, Chicago, Wiedeń). Ciekawe jaki był dalszy los tego okazu?
Proponowana cena 1000 rs. (rubli srebrem) była bardzo wysoka. Ówczesne zarobki kształtowały się na poziomie kilkuset kopiejek dziennie: robotnik zarabiał 100-200 kopiejek, porucznik ~3 rubli, prezydent Warszawy ~10 rubli, natomiast surdut kosztował około 3 ruble srebrem (rs.), a korzec (128 l) pszenicy 4 rs. - ^ w Biała et al. (2011) jest: nr 32 z 9 lutego, ale to była niedziela, a w niedzielę gazeta się nie ukazywała
- ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
- ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje
Zobacz również
- meteoryt Łowicz w ówczesnej prasie
Linki zewnętrzne
- Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa - WBC
- Wikipedia - Czasopisma w Polsce
 |
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- powiązać daty z numerami czasopism ...
.jpg){kind=link}