(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Braunau
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Źródła) |
(→Lokalizacja) |
||
Linia 61: | Linia 61: | ||
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | ||
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml | ||
+ | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Braunau-fit.kml | ||
| lat = 50.590 | | lat = 50.590 | ||
| lon = 16.320 | | lon = 16.320 |
Wersja z 16:59, 2 gru 2013
Heksaedryty spadają rzadko
Braunau → | |
Meteoryt Braunau ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (fot. Aubrey Whymark, za zgodą)
| |
Spadek | |
Lokalizacja | Czechy |
Położenie[1] | 50°36'N, 16°18'E |
Data | 14 lipca 1847 r., 03:45 (środa) |
Charakterystyka | |
Typ | meteoryt żelazny, IIAB, heksaedryt |
Masa | 39 kg |
Liczba okazów | dwa okazy, 23,63 i 17,08 kg |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Broumov, Hauptmannsdorf |
Spadek meteorytu żelaznego 14 lipca 1847 roku w Czechach (IIAB heksaedryt, TKW 39 kg).
- Opis spadku
14 lipca 1847 roku (środa) rankiem około 03:45 pojawiła się mała chmurka pędząca szybko na południowy wschód wzdłuż Sudetów i zostawiająca długi ślad na niebie. Nagle w chmurce zajaśniał ogień i dwie ogniste smugi skierowały się ku ziemi. Jednocześnie usłyszano dwie potężne detonacje, a potem grzechot i świst. Huk był tak silny, że słyszano go w odległym o 75 km Wrocławiu. Chmurka stała się popielato szara i powoli się rozpłynęła. Jedna ze smug trafiła w łąkę we wsi Hejtmánkovice i tam znaleziono wbity w ziemię czarny, gorący kamień[2]. Po wydobyciu okazało się, że to żelazo - ważyło 23,63 kg[3]. Druga smuga trafiła w dom koło cegielni (brickworks) w dzielnicy (wówczas wsi) Křinice[4]. Kawał żelaza przebił dach, strop, łóżko i podłogę i zatrzymał się w piwnicy (wg materiałów z Muzeum w Broumovie meteoryt spadł na dom ceglarza). Ważył 17,08 kg[5] i do dziś jest w Muzeum Narodowym w Pradze (kopia tego okazu znajduje się w Muzeum Ziemi Broumovskiej w zespole klasztoru benedyktyńskiego w Broumovie). Większy okaz został pocięty na części, które trafiły do wielu kolekcji na świecie.
To właśnie w tym meteorycie po wytrawieniu wypolerowanej powierzchni kwasem, Johann G. Neumann (1850) zaobserwował i opisał liczne cienkie linie zwane teraz liniami Neumanna (oryginalna rycina z pracy Neumanna (1850)). Odkrycie to często błędnie przypisuje się innemu znanemu niemieckiemu krystalografowi Franz Ernst Neumannowi.
Źródła
Beinert (1847) (s. 170-173)
Beinert (1848)
Das in Hauptmannsdorf[6] niedergefallene 42 Pfund 6 Loth schwere Meteoritenfragment.
Das Ziegelschlager 30 Pfund 16 Loth wiegende Fragment, von dem das Dach und der Lehmestrich dew Dominicalhauses durchschlagen und dabei Stroh auf der Aussenfläche eingeknetet aufgenommen wurde.[7]
Kesselmeyer (1861) (s. 368, 436)
51. 1847. 14. Juli Hauptmannsdorf, NW. von Braunau, Kreis Königgrätz. – Eisen – Sp.-Gew.: 7,714.[8] Böhmen 50°36'N. 16°19'O. P.72.1847.170.[9] W. 1860. S. 1860.
594. 51 1847. 14. Juli Hauptmannsdorf, NW. von Braunau; Kreis Königgrätz Böhmen 50°36'N
16°19'O.P. 72. 1847. 170.[10] Unter 2 heftigen Detonationen aus einer zu einer Feuerkugel ergluhenden, vorher kleinen und schwarzen Wolke unter starkem Blitzen 2 Eisenmassen von 42 u. 30½ ℔.
Buchner (1861)
Braunau (Hauptmannsdorf), Böhmen 1847, Juli 14.
Beinert d. Met. von Braunau. Breslau 1848.[11] Humboldt Cpt. rnd. 25, 627. Schles. Ztg. 1847, Nov. 24.[12] Weis Berl. Ac. Ber. 1847, 391. Oestr. Bl. für Lit. 1848, 26.[13] PhCtr. 1848, 196, 289.[14] JbMin. 1848, 320, 825. 1857, 853.[14] J. 1847/8, 1300. Uebers. Arbeiten d. schles. Gesellsch. 1847, 36. PA. 71, 170.[15] Duflos u. Fischer ebd. 72, 475, 575.[16] Haidinger ebd. 680. 73, 590.[17] Rammelsberg ebd. 74, 443.[18] Göppert u. Boguslawski EJ. 42, 428. Beinert ebd 42, 59. PA. 72, 170.[19] Partsch Haid. Ber. 3, 378 (Abb.) Glocker PA. 73, 332.[20] Haid. Ber. 3, 302, 493. 4, 86, 349. PAErgb. 4, 120, 386.[21] SJ. (2) 5, 285, 338. (2) 6, 348. (2) 7, 171. RbH Suppl. 4, 151.[22] Clark 52 (Abb.).[23] Br. 118.[24] Ha. 117.[25] MCh, 904.[26] Berl. Ac. Ber. 47, 243, 391.
- rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto
Lokalizacja
miejsca spadku okazów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Broumov (niem. Braunau), Hejtmánkovice (niem. Hauptmannsdorf)
Na mapie J. Poláka z 1840 roku zaznaczono miejsca spadku okazów. Okaz większy oznaczony literą A spadł w miejscu o współrzędnych 50°35.586'N, 16°19.273'E, okaz mniejszy, oznaczony literą B spadł na dach budynku cegielni (dom ceglarza) w miejscu 50°34.516'N, 16°19.672'E.[27]
Większy okaz spadł "bliżej" w stosunku do kierunku lotu bolidu!
Mapy
Braunau (Frantiskovo 1836-1852).jpg
Fragment mapy wojennej z tamtego okresu (źródło: oldmaps.geolab.cz) |
Galerie
Meteoryt Braunau ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Instytutu Nauk Geologicznych UWr (dla Wiki.Meteoritica.pl fot. Antoni Stryjewski)
Meteoryt Braunau (Broumov) w kolekcjach zagranicznych
Muzeum Ziemi Broumovskiej (2, 3 maja 2012 roku; fot. Wadi & Jan Woreczko)
Więcej w Braunau/Galeria
Miasto Broumov i benedyktyński zespół klasztorny (2, 3 maja 2012 roku; fot. Wadi & Jan Woreczko)
Bibliografia
- Beinert Carl Christian, (1847), Meteoreisen-Fall bei Braunau in Böhmen am 14. Juli d. J., Annalen der Physik, 72, Bd. 148, 1847, s. 170-173. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Beinert Carl Christian, (1848), Der Meteorit von Braunau am 14. Juli 1847. Actenmässige Darstellung, Beschreibung und Analyse, nebst Ansichten über die Natur der Meteoriten, Hierbei ein Situationsplan und drei Tafeln Abbildungen, Breslau 1848. Plik PDF.
- Boguslawski Georg von, (1847), Meteor-Eisen von Braunau, Tagebl. Naturw. Ver. Breslau, 1847, s. 36-42.
- Boguslawski Georg von, (1848), Über den Meteorsteinfall am 14. Juli d. J. zu Braunau in Böhmen, Breslau 1848. Ref.: Ann. K. k. naturhist. Hofmus., Wien, 24, (1910).
- Boguslawski Georg von, (1849), Sur la chute d’un météorite en deux morceaux Braunau en Bohemie le 14. juillet 1847, L’Institut J., 17, sec. 1, 1849, s. 15.
- Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482. Plik PDF; plik DjVu.
- Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 340-342). ISBN 0-520-02934-8.[28] Pliki PDF. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Clark Smith William, (1852), On Metallic Meteorites. An Inaugural Dissertation…, Göttingen 1852, ss. 112, (s. 52-55) (ilustracje).[29] Plik PDF.
- Duflos A., Fischer N.W., (1847), Analyse des Braunauer Meteoreisen, Annalen der Physik, 72, Bd. 148, 1847, s. 475-480. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Fischer N.W., (1847), Fortsetzung der Untersuchung des Meteoreisens von Braunau, Annalen der Physik, 72, Bd. 148, 1847, s. 575-580. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Fischer N.W., (1848), Schluss der Untersuchung des Braunauer Meteoreisens, Annalen der Physik, 73, Bd. 149, 1848, s. 590-594. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Glocker Ernst Friedrich[30], (1848a), Ueber die krystallinishe Structur des Eisens, Annalen der Physik, 73, Bd. 149, 1848, s. 332-336. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Göppert H.R., (1847a), Vermischte Notizen. 4. Meteorsteinfall, Journal für praktische Chemie, 42, 1847, s. 59-62.[31] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Göppert Heinrich Robert, (1847), Über das Braunauer und das Seeläsgen'sche Meteoreisen, Journal für praktische Chemie, 42, 1847, s. 428-431. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Göppert H.R., (1847), Schles. Ztg., 24 Nov. 1847.[32]
- Haidinger Wilhelm Ritter von, (1847), Ueber das Meteoreisen von Braunau, Annalen der Physik, 72, Bd. 148, 1847, s. 580-582. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Haidinger Wilhelm Ritter von, (1848), Meteoreisen von Braunau, Berichte über die Mitteilungen von Freunden der Naturwissenschaften in Wien, III, nr 4-5, Wien 1848, s. 302-305, 378-380 (ilustracja). Plik DjVu.
- Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 368, 436). Plik PDF; plik DjVu.
- J. Ludwik[33], (1855), Meteorolity i massy meteoryczne żelaza, Stanisława Strąbskiego Kalendarz czyli Rocznik na rok przestępny 1856, 1855, s. 151-155, (s. 154, 155).[34] Plik ulLib.
- Oesterreichische Blätter für Literatur, Kunst, Geschichte, Geographie, Statistik und Naturkunde, nr 8, 1848, s. 26.[32] Plik GoogleBooks.
- Neumann Johann Georg[35], (1850), Ueber die kristallinische Struktur des Meteoreisens von Braunau, (Mit einer lithographirten Tafel), Naturwissenschaftliche Abhandlungen, Dritter Band in zwei abtheilungen, Wien 1850, s. 45-56.[36] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl; plik PDF.
- Rammelsberg Karl Friedrich, (1848), Ueber die chemische Zusammensetzung des Meteoreisen von Seeläsgen, Annalen der Physik, 74, Bd. 150, 1848, s. 443-448. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
- Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl(tabliceŹródło: Wiki.Meteoritica.pl).
Przypisy
Zobacz również
- Braunau/Galeria
- dodatkowe źródła/pliki
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) - meteoryt Braunau
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) - meteoryt Braunau
- Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha; Prague Natural History Museum) - kolekcja meteorytów i tektytów
- Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (Museum für Naturkunde) - Museum für Naturkunde
- Internet Archive - Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien (1910)
- O figurach Widmanstättena i liniach Neumanna - Figury, struktury Widmanstättena (Widmanstätten pattern)
- Wikipedia - Broumov
- Wikipedia - Franz Ernst Neumann
- Wikipedia (CS) - Kostel svatého Vojtěcha (Broumov)
- Wikipedia (EN) - Neumann lines
- Portal regionu - http://www.broumovsko.cz
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- Buchner (1861)