O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Aktualna wersja na dzień 22:09, 4 lis 2024

Kolejny sukces sieci bolidowych

Antonin →
Okaz meteorytu ucięty do klasyfikacji (fot. Marcin Cimała)
Spadek
Lokalizacja	Mikstat, Kalisz, Polska
Położenie[1]	51°30'48.473"N, 17°54'17.078"E
Data	15 lipiec 2021
Uwagi	znalezisko po obserwowanym bolidzie
Charakterystyka
Typ	chondryt zwyczajny, L4-5[2]
Masa	350 g[3]
Liczba okazów	jeden okaz, znalazca Kryspin Kmieciak (vel Kryspín Rodríguez)
Cechy	stopień zwietrzenia W0, stopień zszokowania S3
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
Mikstat, EN150721_030011

Mamy nowy polski meteoryt!

13 maja 2022 roku w Meteoritical Bulletin Database pojawiła się informacja o zarejestrowaniu nowego polskiego meteorytu! Jest to, jak na razie, jeden okaz chondrytu zwyczajnego typu L4-5^[2] znaleziony w przewidywanym rejonie spadku fragmentów po bolidzie obserwowanym 15 lipca 2021 roku (bolid „Mikstat”).

W listopadzie 2021 roku Marcin Cimała (PolandMet.com) wyciął z okazu kilka płytek w celu jego sklasyfikowania i zgłoszenia do Meteoritical Bulletin Database, jako kolejnego polskiego meteorytu (źródła: YouTube, Facebook).^[4]

Początkową klasyfikację^[2] znaleziska przeprowadziła Agata Krzesińska z Natural History Museum, University of Oslo (Krzesińska et al. 2022), ale późniejsze badania (Bischoff et al. 2022), zweryfikowały początkową klasyfikację. Meteoryt Antonin to zrównoważony chondryt zwyczajny typu L4-5 (fajalit Fa=24,43±0,25, ferrosilit Fs=20,86±0,30 [mol%]) o stopniu zszokowania S3. Okaz nie miał widocznych oznak wietrzenia (W0). Był on prawie w całości pokryty grubą skorupą obtopieniową (Bischoff et al. 2022).

Badania stężenia kosmogenicznych krótkożyciowych izotopów meteorytu przeprowadził Zbigniew Tymiński z Narodowego Centrum Badań Jądrowych Ośrodek Radioizotopów (OR) POLATOM w Otwocku^[5]. W pomiarach stwierdzono występowanie kilku krótkożyciowych izotopów, których bardzo krótki okres połowicznego rozpadu wskazywał, że okaz spadł na Ziemię nie dawniej niż jeden miesiąc przed pomiarami. Co potwierdza, że znaleziony meteoryt (znaleziony w dniu 3 sierpnia) można powiązać z bolidem z 15 lipca (Shrbený et al. 2022).

W sierpniu 2022 roku ukazała się publikacja (Bischoff et al. 2022) przedstawiająca kompleksowe wyniki badań miniralogicznych i petrograficznych okazu meteorytu Antonin. Według autorów meteoryt Antonin jest brekcją typu L4-5. Oznaczono również zawartość izotopów tlenu i tytanu. Pozwoliło to na dodatkowe potwierdzenie, że meteoryt Antonin należy do grupy chondrytów zwyczajnych (noncarbonaceous chondrites (NC)) (Woźniak 2021, ASMP).

Bolid

15 lipca 2021 roku obserwowano przelot porannego (05:00:11 czasu lokalnego; UT+2h) bardzo jasnego bolidu nad Polską z którego mogły spaść meteoryty. Część czeskich kamer europejskiej sieci bolidowej (European Fireball Network, cz. Evropská bolidová síť, EN) zarejestrowała przelot bolidu (otrzymał on oznaczenia EN150721_030011). Na bazie zarejestrowanych obrazów udało się wyznaczyć prawdopodobny rejon spadku fragmentów. Za portalem Astronomický ústav AV ČR:

Większość kamer czeskiej sieci bolidowej nie działała, gdyż już świtało. Jednak część kamer działa nawet w dzień, więc udało się zarejestrować przelot bolidu przez trzy kamery: dwie w Červená hora i Lysá hora w Kraju Morawsko-Śląskim (Červená hora a Lysá hora v Moravskoslezském kraji) i jedną kamerę w Říčanach koło Pragi (v Říčanech u Prahy). Niestety na części stacji nie zarejestrował się cały przelot bolidu z powodu chmur lub wyjścia bolidu z pola widzenia kamery. Bolid w fazie maksimum osiągnął jasność Księżyca w pełni^[6] i wniknął głęboko w atmosferę co by sugerowało, że spadły z niego meteoryty! Na bazie tych niekompletnych informacji udało się zrekonstruować przybliżona trajektorię meteoroidu w atmosferze i oszacować prawdopodobny obszar spadku fragmentów meteorytów. Z obliczeń wynika, że początkowa masa meteoroidu wynosiła ~100 kg, czyli była to bryła o ok. 40 cm średnicy. Wszedł on w atmosferę z prędkością ok. 17,8 km/s pod kątem 52° do powierzchni ziemi. Zapłonął na wysokości ~74 km. Końcowej fazy lotu nie udało się zarejestrować z powodu chmur, ale na wysokości 25 km miał on jeszcze prędkość 13 km/s.^[7]

Możliwy spadek meteorytów nastąpiłby na południe od miasta Mikstat.^[8] Wyznaczono orientacyjny rejon spadku. W jego wschodniej części mógł spaść fragment o wadze do 10 kg, a jeśli meteoroid defragmentował, to w odległości ok. 7 km od masy głównej w kierunku WNW, mogły spaść mniejsze fragmenty ok. 100 g.

Atmosferyczna trajektoria bolidu (Shrbený et al. 2022):

Atmospheric Trajectory

The whole event took place over the territory of Poland at a distance of about 130 km from the Czech border (Fig. 2). The fireball was first detected at 3:00:11 UT at an altitude of 73.9 km at 17.7 km s⁻¹ with an angle of 52.4° to the surface. The last detection was at an altitude of 25.0 km and the fireball still had a velocity of about 13 km s⁻¹.^[7] A detailed projection of the recorded luminous trajectory of the bolide onto the Earth's surface is shown in Fig. 4. The computed initial velocity is 17.74±0.02 km s⁻¹. The fireball lasted 3.64 s on the three records and the observed length of the atmospheric trajectory was 61.8 km. The initial dynamic mass of the meteoroid is estimated to be between 50 and 100 kg, which corresponds to a sphere with a radius of about 15–20 cm (for a density 3.5 g cm⁻³). The terminal mass is unknown, but the dynamic mass at the last observed part of the trajectory is of the order of few tens of kilograms. The expected meteorite fall occurred south of the town of Mikstat (Fig. 5).

Heliocentryczna orbita meteoroidu z którego spadł meteoryt Antonin leżała między orbitami Wenus i Marsa. Wyliczone parametry orbity:

• wielka półoś a=1,1269±0,0007 AU,
• momośród e=0,2285±0,0006,
• odległość perihelium q=0,8694±0,0003 AU,
• nachylenie orbity i=24,22±0,05°.

Znalezisko

Informacja o bolidzie i znalezisku zamieszczona na facebooku przez Kormos Balázs na profilu METEORITOK (za cosmoartel^[9])

Na początku sierpnia 2021 roku na facebooku ukazała się informacja o znalezieniu 3 sierpnia pierwszego okazu meteorytu (351,6 g^[3]) z tego bolidu (dodatkowe zdjęcia znaleziska na portalu cosmoartel.pl). Znalazcą jest Kryspin Kmieciak (vel Kryspín Rodríguez) (facebook). W rejonie spadku intensywne poszukiwania prowadziły grupy z Warszawy, Poznania i Opola oraz poszukiwacze z zagranicy (Morys et al. 2022).

Pierwsza relacja (Owczarzak 2021):

15 lipca br. kilka kamer bolidowych z terenu Czech zarejestrowało dzienny bolid nad terenem Polski. Było to około godz. 5.00. Pomimo że końcowy odcinek przelotu zakryty był chmurami, udało się wyznaczyć obszar potencjalnego spadku na południe od miasta Mikstat.

Po otrzymaniu informacji od Zbigniewa Tymińskiego o nowym spadku natychmiast ruszyliśmy na jednodniowy szybki wypad, jednak za pierwszym razem nie udało się znaleźć żadnego okazu, więc szybko zorganizowaliśmy drugą wyprawę w szerszym gronie: Michał Nebelski, Kryspin i Jędrzej Kmieciakowie oraz ja. Po kilku godzinach poszukiwań i zaliczaniu kolejnych obszarów Kryspin Kmieciak szczęśliwie stanął w miejscu, w którym wylądował meteoryt. Znaleziony okaz ma masę 351,6 g i wyraźny ślad odłupania fragmentu, prawdopodobnie w wyniku uderzenia. Niestety, do tej pory (14 sierpnia) nie udało się nic więcej znaleźć.

Poszukiwania będą kontynuowane przez różne grupy. Jednak teren nie jest łatwy, a szybko postępujące prace rolne na polach mogą znacznie zmniejszyć szanse na owocne wyniki.

Opis okoliczności znalezienia okazu (Morys et al. 2022):

(…) Wkrótce w rejonie Mikstatu rozpoczęły się poszukiwania fragmentów meteorytu. Brało w nich udział wielu poszukiwaczy, w tym czteroosobowa grupa, którą tworzyli: Kryspin Kmieciak, Jędrzej Kmieciak, Andrzej Owczarzak i Michał Nebelski. 3 sierpnia 2021 r. około godz. 14:00 Kryspin Kmieciak natknął się na świeży okaz meteorytu kamiennego, o czym natychmiast poinformował swoich towarzyszy. Meteoryt leżał na piaszczystym podłożu, przy leśnej drodze. Powierzchnia skorupy obtopieniowej nosi ślady sosnowej żywicy i tkanki roślinnej, więc przy spadku meteoryt najprawdopodobniej uderzył w drzewo. Świadczy też o tym wyraźny ubytek fragmentu okazu, który nie został znaleziony. Z relacji innych poszukiwaczy wiadomo, że pola znajdujące się w elipsie spadku zostały tuż po żniwach zaorane przez rolników, dlatego szanse na znalezienie kolejnych fragmentów znacząco spadły. Pomimo intensywnych poszukiwań, prowadzonych przez kilka miesięcy po spadku i odnalezieniu pierwszego okazu, dziesiątkom osób z Polski i zagranicy nie udało się natrafić na kolejne znaleziska.

Opis okoliczności znalezienia okazu (Shrbený et al. 2022):

Meteorite Recovery and Hand Specimen Description

A few days after the fall, when all important parameters of the fireball were determined, the Czech part of the team published the basic information and the impact area on their website www.asu.cas.cz/∼meteor/bolid/ and informed colleagues and searchers in Poland. Several dedicated recovery expeditions were performed by private people and organized groups. During one of the attempts, on August 3, 2021, one piece of meteorite was recovered on the field road site on WGS84 coordinates of 51.5135° N, 17.9047° E by Kryspin Kmieciak, in the predicted fall location for a corresponding mass and information about the find was published on the cosmoartel.pl and woreczko.pl servers and by Owczarzak (2021). The specimen was 352 g in mass, almost fully covered by thick fusion crust (Fig. 8). It was covered with mud and had some vegetation traces attached to the surface. Although humid on the surface, the specimen was visibly fresh and intact of weathering. Of note is that, within the first month after recovery, it lost some mass (down to 350 g) due to dewatering and drying. Similar behavior was documented also for meteorite Žďár nad Sázavou the specimen M2, which lost almost 2 g in the first 2 days after the recovery (Kalasová et al., 2020; Spurný et al., 2020). There is no other recovered meteorite known to us from this fall by now. A long and intensive search was carried out in the impact area and no other meteorite fragments were found. This may mean that the large mass of the body observed at the last point did not break up significantly afterwards. Then, there would be one large, still unfound, piece of meteorite in the eastern part of the impact area.

Stan 16-12-2022: Jak na razie nic więcej nie znaleziono!

Znaleziono, jak do tej pory, tylko jeden okaz meteorytu z bolidu obserwowanego 15 lipca 2021 roku. Pojawiły się wątpliwości co do autentyczności tego znaleziska. Czy nie jest to przypadkiem „podrzutek”? To znaczy, że jest to okaz meteorytu znaleziony gdzie indziej, ale podrzucony w rejon Mikstatu. Przykładem takiego „podrzutka” jest meteoryt „Rusałka”.^[10] Wyniki badań (Shrbený et al. 2022) wskazują, że meteoryt znaleziony pod Antoninem może pochodzić ze spadku z bolidu obserwowanego 15 lipca 2021 roku.

Badania

Aby rozstrzygnąć wątpliwości czy znaleziony okaz meteorytu rzeczywiście spadł pod Antoninem/Mikstatem należało zrobić pomiary stężenia krótkożyciowych izotopów promieniotwórczych.^[11] Mierząc stężenie krótkożyciowych izotopów promieniotwórczych (ang. short-lived radioactive nuklides)^[12] w meteorycie można określić tzw. wiek ziemski okazu (ang. terrestrial age), tzn. czas od spadku meteorytu na Ziemię, gdy już ustały w nim procesy wytwarzania nowych nuklidów powstających w wyniku bombardowania meteoroidu promieniowaniem kosmicznym w przestrzeni pozaziemskiej, do chwili obecnej.

W celu pomiaru krótkożyciowych izotopów w nowo znalezionym okazie znalazca użyczył go Zbigniewowi Tymińskiemu z Narodowego Centrum Badań Jądrowych OR POLATOM.^[5] Wyniki pomiarów wskazują, że w okazie stwierdzono występowanie izotopów promieniotwórczych o okresie połowicznego rozpadu (ang. half-life period, t_½) krótszym od 20 dni.^[13] Wyniki pomiarów prezentował Zbyszek Tymiński w kwietniu 2022 roku podczas XII Konferencji Meteorytowej w Guciowie. Zarejestrowanym sygnałem od izotopu o najkrótszym okresie połowicznego rozpadu był pik pochodzący od izotopu wanadu-48 (⁴⁸V, t_½=15,97 dni).

Wyniki badań pomiaru krótkożyciowych izotopów wskazują, że można wiązać znaleziony okaz z bolidem obserwowanym w lipcu 2021 roku (Shrbený et al. 2022):

Terrestrial Age of Meteorite

Traces of cosmogenic radionuclides ⁴⁸V and ⁵¹Cr detected in Antonin meteorite during gamma spectrometry measurement and having half-life decay time in range of 15–28 days clearly indicate the connection of recovered specimen with a fireball-related fall event. Despite high uncertainty of measurement, the match is evident. Additionally, ⁵⁸Co, ⁵⁶Co, ⁴⁶Sc, ⁵⁷Co, and ⁵⁴Mn having decay time in range of a few months, were present in the sample in high concentrations, and measured with uncertainty of 4–6%, which confirms a recent fall of the specimen.

Okoliczności spadku i znalezienia oraz charakterystyka fizyczna i wyniki pomiarów izotopów wg (Meteoritical Bulletin Database):

History: (P. Spurný, L. Shrbený and J. Borovi?ka, CzAS, Z. Tymiński, RC POLATOM, K.Kmieciak) Three video cameras of the Czech part of the European Fireball Network recorded a daylight fireball on July 15, 2021, at 3:00:11-15 UT. Based on these instrumental data, precise results on atmospheric trajectory (the whole trajectory was over the territory of Poland), heliocentric orbit, and fragmentation history were quickly determined. From this analysis, it was evident that this event likely resulted in a multiple meteorite fall. The impact site for possible range of meteorite masses was modeled and a couple of days after the fall sent to Polish colleagues and also publically shared on the website of the CzAS. Two weeks after (on August 3, 2021), one fresh piece of meteorite (352 g) has been recovered during a dedicated recovery expedition exactly in the predicted impact location for a given mass.

Physical characteristics: (Z. Tyminski, RC POLATOM, A. Krzesinska, UOslo) A specimen 350 g in mass, almost fully crusted by thick fusion crust. Chondritic texture easily distinguishable inside. Specimen is fresh. Within two weeks from the recovery, the meteorite was analysed for concentrations of cosmogenic radionuclides by means of nondestructive high purity germanium (HPGe) gamma spectroscopy (Z. Tyminski). Of the short and medium-lived cosmogenic radionuclides, ⁴⁸V, ⁵¹Cr, ⁵⁸Co, ⁵⁶Co, ⁴⁶Sc, ⁵⁷Co, ⁵⁴Mn, ²²Na, ⁶⁰Co, ⁷Be, ⁴⁴Ti, and ²⁶Al^[12] were positively identified. The data indicate fall date in the ragne of one month before measurements, which corroborates that the recovered specimen is fresh, and connected to fireball event.

W końcu 2022 roku w MaPS ukazały się artykuły z kompleksowymi wynikami badań: Bischoff et al. (2022), Shrbený et al. (2022).

Kolekcje

Okazy i fragmenty meteorytu Antonin w kolekcjach:

Zbiór	waga okazów	uwagi
Kryspin Kmieciak	315,7 g	masa główna u znalazcy; obecnie ~250 g
PAN Muzeum Ziemi w Warszawie	20,8 g	dwie płytki 11,4 i 9,4 g
Jarosław Morys	7,76 g	pełen przekrój
Szymon Kozłowski (Simkoz)	0,190 i 0,80 g	fragment płytki ze skorupą i płytka bez skorupy
W&W	0,11 g	fragment płytki ze skorupą

Lokalizacja

Okaz meteorytu został znaleziony przy polnej drodze na granicy małego zagajnika, jeszcze w obszarze wyliczonego rejonu spadku pomiędzy przewidywanymi masami 100 g i 1 kg! Obliczenia czeskiego zespołu okazały się bardzo trafne. Miejsce znalezienia okazu 51,5135°N, 17,9047°E (wg WGS84).

Opis okoliczności znalezienia okazu (Morys et al. 2022): „(…) Meteoryt leżał na piaszczystym podłożu, przy leśnej drodze. Powierzchnia skorupy obtopieniowej nosi ślady sosnowej żywicy i tkanki roślinnej, więc przy spadku meteoryt najprawdopodobniej uderzył w drzewo. Świadczy też o tym wyraźny ubytek fragmentu okazu, który nie został znaleziony. (…)”.

Z miejscowością Mikstat związana jest również miłosna historia z 1907 roku opisana w doniesieniu Ostrzeszów.

Galerie

Wygląd okazu zaraz po znalezieniu

Okaz in situ (Shrbený et al. 2022)

Wygląd okazu 351,6 g[3] (Owczarzak 2021; fot. Kryspin Kmieciak)

Wygląd okazu (waga ~250 g; fot. Szymon Kozłowski; stan: sierpień 2024 r.)

Znalazca Kryspin Kmieciak (z prawej) oraz Szymon Kozłowski w miejscu znalezienia okazu	Okaz został pocięty w celu uzyskania materiału do klasyfikacji
Typowe wnętrze chondrytu	Świerza skorupa obtopieniowa	Szymon Kozłowski w miejscu znalezienia okazu

Artykuł Bischoff et al. (2022)

Fig. 2 The strewn field as calculated by Pavel Spurný, Lukáš Shrbený, and Jiří Borovička (Ondřejov, CZ) is mainly located in the area of Mikstat. The red dot marks the position of the first sample that was found in Helenow, a suburb of Mikstat. The neighboring village is Antonin with about 500 residents. (…)	Fig. 4 a) The find site of the first discovered sample on a small dirt track at the border between farmland and forest. b) The sample at the impact site and (c) in hand—an amazing experience to be the first to touch this extraterrestrial stranger.	Fig. 8 Shock features in Antonin. a, b) The brecciated texture is visible and indicated in the hand specimen. c) A large olivine with distinct mosaicism (S4). d) Local area with a small melt pocket and vein containing small metal- and sulfide-rich spherules. e) Olivine with a low degree of mosaicism and planar fractures. f) Same object as in (e): Planar fractures with three different orientations are visible.
Fig. 9 Triple oxygen isotope compositions (Δ′17O versus δ′18O) of three individual chips (~2 mg each) of Antonin, compared to the compositions of ordinary chondrites (H, L, LL) and other stony meteorite groups from the noncarbonaceous clan (EC = enstatite chondrites; HED = howardites, eucrites, diogenites; Aub = aubrites, Ang = angrites, Bra = brachinites; SNC = shergottites, nakhlites, chassignites) and the bulk silicate Earth (BSE). Meteorite reference compositions were compiled from the Meteoritical Bulletin Database and are shown with Kernel density estimation contours, with the outermost contours for a given meteorite group encompassing 70% of the corresponding data populations.	Fig. 10 The ε50Ti values (a,b) in noncarbonaceous (NC) and carbonaceous chondrites (CC) as well as correlated with Δ′17O data (a). Antonin clearly belongs to the noncarbonaceous meteorites. The error for Antonin is within the size of the symbol.

Wewnętrzna budowa meteorytu

Typowy wygląd wnętrza chondrytu niskiego typu petrograficznego – popielaty kolor, chondry, ziarna metalu (na przekroju masy głównej leży mała płytka 0,8 g z kolekcji Szymona Kozłowskiego)	Kompletna płytka (7,76 g) z kolekcji Jarosława Morysa (fot. Jarosław Morys)	Mały fragment (0,11 g) za skorupą (kolekcja W&W)
Masy główne meteorytów Grzempach i Antonin prezentowany na Sudeckim Festiwalu Minerałów, Lubań 2023 (fot. Tomasz Jakubowski)	Płytki meteorytu Antonin (9,4 i 11,4 g) w zbiorach PAN Muzeum Ziemi w Warszawie (fot. Szymon Kozłowski)

Wygląd okazu po cięciu do klasyfikacji (fot. Marcin Cimała)

Skorupa obtopieniowa	Wewnętrzna budowa meteorytu, doskonale widać chondry (…)	(…) i żyłki metalu

W Gabinecie Astronoma

Bibliografia

• Bischoff Addi, Patzek Markus, Peters Stefan T.M., Barrat Jean-Alix,Di Rocco Tommaso , Pack Andreas, Ebert Samuel, Jansen Christian A., Kmieciak Kryspin, (2022), The chondrite breccia of Antonin (L4-5)—A new meteorite fall from Poland with a heterogeneous distribution of metal, Meteoritics & Planetary Science, vol. 57(12), 2022, s. 2127-2142. Plik doi.

• Borovička Jiří, Shrbený Lukáš, Spurný Pavel, (2021), Ranní bolid z 15. července 2021 pravděpodobně skončil pádem meteoritů v Polsku. Link.

• Krzesińska Agata, Tymiński Zbigniew, Kmieciak Kryspin, Shrbený Lukáš, Spurný Pavel, Borovička Jiří, (2022), The Antonin L5 Chondrite Fall (Poland): Mineralogy and Petrology of Meteorite, Bolide Trajectory and Meteoroid Orbit, 85^th Annual Meeting of The Meteoritical Society, Glasgow, UK, 2022.^[14] Abstract [#6144].

• Krzesińska Agata, Tymiński Zbigniew, (2023), Meteoryt Antonin — 350 g unikatowej informacji o tym, skąd mogą pochodzić i dlaczego docierają do Ziemi chondryty L, Meteoryt, 103, 2023, s. 22-27. Plik available online.

• Krzesińska Agata, (2023), Charakterystyka petrologiczna i chemiczna meteorytu Antonin – klasyfikacja oraz zarys historii termicznej i uderzeniowej (Petrology and chemistry of the Antonin meteorite – classification and reconstruction of thermal-collisional history), Acta Soc. Metheor. Polon., 14, 2023, s. 114-133. Plik ASMP.

• Krzesińska Agata, Tymiński Zbigniew, Maćkowska Roksana, (2023), Chondryt Antonin – pierwszy polski meteoryt ze zrekonstruowaną orbitą wokółsłoneczną. Raport z klasyfikacji i rejestracji oraz propozycje działań mogących wzbogacić kolekcję polskich meteorytów (The Antonin Chondrite – the first Polish meteorite with reconstructed pre-atmospheric orbit. Report on registration and classification, including proposals for measures to expand the Polish meteorite collection), Przegląd Geol., 71(7), 2023, s. 372-385. Plik pgF.

• Krzesińska Agata, Tymiński Zbigniew, Allen Nicola M., Busemann Henner, Maden Colin, Stachowicz Marcin, Kusiak Monika A., Lee S., Yi K., (2024), Collisional history of L chondrite Antonin inferred from K-Ar, U,Th-He and phosphate U-Pb dating, 86^th Annual Meeting of The Meteoritical Society, Brussels, Belgium, 2024.^[15] Abstract [#6168].

• Łuszczek Katarzyna, (2021), Chondryty zwyczajne i ich ciała macierzyste, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2021, ss. 149.^[16] ISBN 978-83-7493-145-8.

• Morys Jarosław, Żmija Mateusz, (2022), Spadki meteorytów w latach 2020-2021. Okoliczności i obserwacje (Meteorite falls in 2020-2021. Circumstances and observations), Acta Soc. Metheor. Polon., 13, 2022, s. 67-106 (s. 97-99). Plik ASMP.

• Owczarzak Andrzej, (2021), Nowy spadek w Polsce, Meteoryt, 101, 2021, s. 15. Plik available online.

• Shrbený Lukáš, Krzesińska Agata M., Borovička Jiří, Spurný Pavel, Tymiński Zbigniew, Kmieciak Kryspin, (2022), Analysis of the daylight fireball of July 15, 2021, leading to a meteorite fall and find near Antonin, Poland, and a description of the recovered chondrite, Meteoritics & Planetary Science, vol. 57(12), 2022, s. 2108-2126 (abstrakt). Plik doi.

• Tymiński Zbigniew, Hult Mikael, Krzesińska Agata M., Tymińska Katarzyna, Lutter Guillaume, Saganowski Paweł, Marissens Gerd, Stroh Heiko, Burakowska Agnieszka, Ziemek Tomasz, Stachowicz Marcin, El-Mallul Ahmed, (2023), Underground radioactivity measurements of meteorites: Development of methods suitable to determine precise terrestrial age of recent falls, Applied Radiation and Isotopes, 195, 2023, ss. 7. Plik doi.

• Tymiński Zbigniew, Burakowska Agnieszka, Krzesińska Agata, Tymińska Katarzyna, Kuć Michał, Iller Edward, Kmieciak Kryspin, (2023), Radionuklidy kosmogeniczne w meteorycie Antonin (Cosmogenic radionuclides in the Antonin meteorite), Acta Soc. Metheor. Polon., 14, 2023, s. 192-199. Plik ASMP.

• Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).^[17] Plik ASMP; Książka abstraktów.

Przypisy

Zobacz również

• meteoryt Kaalijarv, Žďár nad Sázavou
• meteoryt Rusałka
• doniesienie Ostrzeszów

• Bolidy (typy)

Linki zewnętrzne

• Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Antonin
• Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Antonin

• Astronomický ústav AV ČR – Ranní bolid z 15. července 2021 pravděpodobně skončil pádem meteoritů v Polsku

• Facebook – profil cosmoartel: Új meteorit Lengyelországból! A meteorit 2021.07.15 -én...
• Facebook – PolandMet.com: New Polish fall 15 June 2021 L4 or L5
• Facebook – MADEINSPACE.pl: Dzisiaj przeklasyfikowano meteoryt Antonin!

• Portal cosmoartel.pl – Meteoryt Mikstat został pocięty w celu klasyfikacji okazu  ●  Mikstat Pustkowie - poszukiwania fragmentów bolidu z 15 lipca 2021...  ●  Nowy polski meteoryt!  ●  Dzienny bolid nad Polską (15.07.2021  ●  ANTONIN - nowy polski meteoryt!

• woreczko.pl – Sieci bolidowe (fireball network)  ●  Skorupa obtopieniowa (Fusion crust, fusion rind)

• YouTube – Meteorite find from Polish fall 15 June 2021  ●  Kosmiczna skała z Mikstatu
• YouTube – W Gabinecie Astronoma: Meteoryt Antonin - najnowszy spadek meteorytu w Polsce

• Radio Zet – W Polsce spadł meteoryt. Naukowcy potwierdzają. "Obiekt unikatowy"
• Portal Poznań NaszeMiasto – Meteoryt spadł w Wielkopolsce! Znaleziono go dzięki nagraniu "To pierwszy taki przypadek w Polsce". Zobacz wideo!
• Portal Suski.dlawas.info - portal informacyjno-rozrywkowy Badania potwierdzają: latem 2021 roku w Wielkopolsce spadł fragment meteorytu