PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Krantz Rheinisches Mineralien-Contor

Z Wiki.Meteoritica.pl

1
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)
Krantz Rheinisches Mineralien-Contor (kolekcja: Jarkko Kettunen)
A. i F. Krantz – istniejąca od 1833 firma handlująca minerałami i meteorytami; założył ją we Freibergu (w 1836 roku firma przeniosła się do Berlina) August Krantz, później działalność kontynuował jego bratanek Fritz (Friedrich) Krantz.

Pod koniec XIX wieku kolekcja Krantza zawierała wg Wülfing (1897) meteoryty z 54 różnych lokalizacji o łącznej wadze 72 kg.

Do dziś wiele okazów meteorytów w różnych kolekcjach ma etykiety podpisane, np. Dr. F. Krantz, Rheinisches Mineralien-Contor Bonn.

Firma istnieje do dziś: Dr. F. Krantz Rheinisches Mineralien-Kontor GmbH & Co. KG.

Biografia i przykładowe etykiety – Meteorite Labels and Biographies Archive (MinRec).


Spis treści

Redakcja przygotowuje publikację dotyczącą handlu meteorytem Pułtusk i próbą oszacowania ile spadło okazów tego meteorytu.


Firma Krantz handlowała tylko dwoma polskimi meteorytami: Pultusk (Pułtusk) i Seeläsgen (Przełazy).

Ceny

Przykładowe ceny meteorytów z oferty firmy (cena za 1 gram okazów ze skorupą i fragmentów, wartość w feningach (pf.) lub markach niemieckich (Mk, ℳ)) (źródło: Krantz, Meteoriten-Verzeichnis):

pro gramm.
Fallout: Ganz berindet Bruckstücke
Pultusk 20 pf. 15 pf.
Mocs 20-25 pf 20 "
l'Aigle[1] 1 Mk 75 "
Bishopville[2] 3 Mk
Knyahinya 75 pf. 50 pf.
Amina, U.S.[3] 1 Mk.
Imilac[4] 50 pf.
Arva 1 Mk
Seeläsgen 2 Mk.
Toluca[5] 20 pf. 15 pf.


Po 1905 roku ceny uległy niewielkim wzrostom. Wybrane przykładowe ceny z oferty (ceny w markach (M.)):

Nr. Jahr g M.
1. 1808. Stannern (Eu)[6], Iglan, Mähren mit Rinde 161,— 332.—
8. 1803. L'Aigle[1] (Cib), Normandie, mit Rinde 107,5 80.—
38. 1866. Knyahinya (Cg), Ungarn, ganzer Stein 156,— 78.—
39. " " " " " " 129,50 65.—
40. " " " " " " 33,— 16.—
42. " " " " mit Rinde 113,7 56.50
46. 1868. Pultusk (Cgb), Polen, mit Rinde 565,— 113.—
47. " " " " " " 492,— 98.—
48. " " " " " " 382,— 76.—
49. " " " " zahlreiche kleinere Stücke, unter 100 g, die zum grössten Teile schön berindet sind und sich durch eigenartige Form auszeichnen à gr 0.25 M.
60. 1877. Soko Banja (Cc), Serbien 12,6 20.—
64. 1877. Soko Banja (Cc), Serbien, Fragmente und Pulver 27,2 27.—

Kopie meteorytów

Firma miała w swojej ofercie również kopie (modele) meteorytów. Były to gipsowe modele wielu znanych meteorytów, w większości okazy orientowane o bardzo oryginalnym kształcie lub niedostępne z uwagi na ich pochodzenie. Ich ceny kształtowały się na poziome od 1,50 do 30 M (marek niemieckich); komplet 20 szt. można było kupić za 180 M!

W katalogu (Krantz) wymieniono 20 kopii różnych meteorytów:


Etykiety

Do dziś wiele okazów meteorytów w różnych kolekcjach zakupionych w firmie Krantz ma zachowane etykiety podpisane, np. Dr. F. Krantz, Rheinisches Mineralien-Contor Bonn:

  • etykiety z opisem „Freiberg” pochodzą z okresu 1833-1837;
  • z opisem „Berlin” – 1837-1850;
  • po 1850 roku po przeprowadzce do Bonn mają opis „Bonn”;
  • na etykietach po 1888 roku jest „F.Krantz”, wcześniej było „A.Krantz”.

Przykładowe etykiety za zbiorów Krantza (kolekcja i fot. Tomasz Jakubowski)

Okaz (~30 g) meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. A. Krantz in Bonn”

Okaz meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. F. Krantz Rheinische Mineralien-Contor Bonn”

Okaz (~10 g) meteorytu Pułtusk z kolekcji „Dr. F. Krantz Rheinische Mineralien-Contor Bonn”/„Geol. úst. Mas. univ. v Brně”

Okaz meteorytu Pułtusk (kolekcja, fot. Jarkko Kettunen)

Fragment katalogu z 1908 roku z ofertą na meteoryt Pułtusk

Fragment katalogu z 1908 roku z ofertą na meteoryt Seeläsgen (Przełazy)

Bibliografia

  • Krantz August, (1857), Ueber Meteoreisen vom Toluccathal in Mexico, Annalen der Physik, 101, Bd. 177, 1857, s. 152-153.[5] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Krantz, Meteoriten-Verzeichnis:
    • Krantz, (~1897), DR F. Krantz Rheinisches Mineralien-Contor Verlag mineralogischer und geologischer Lehrmittel in BONN A. Rh. Katalog Nr 1ª (Siebente Auflage), Bonn ~1897, s. 60-67. [JK][20]
    • Krantz, (1908, Sept.), Rheinisches Mineralien-Kontor, Meteoriten-Verzeichnis Nr. 3, Bonn 1908, s. 2-6, 101.[21] [JK]
    • Krantz, (po 1919), Rheinisches Mineralien-Kontor Dr. F. Krantz :: Bonn, Meteoriten-Verzeichnis, Bonn po 1919, s. 1-8. [TJ]
    • Krantz, (1925, Apr.), Meteoritenverzeichnis, maszynopis, s. 1-6. [UM-K]
    • Krantz, Aufzeichnung, manuskrypty/rękopisy (Handschriften), maszynopisy (Schreibmaschinenschriften). [UM-K]
    • (…).
  • Laspeyres Hugo, (1894, 1895), Die Meteoriten-Sammlung der Universität Bonn, Mittheilung aus dem Mineralogischen Institut der Universität Bonn, (Teil 8 i 9):[22]
    • 1. Abschnitt: Meteorsteine, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 51(2), 1894, s. 83-156. Plik PDF.
    • 2. Abschnitt: Meteoreisen, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 52(1), 1895, s. 141-220. Plik PDF.
  • Pohl Joseph Johann, (1876), Die Meteoriten-Sammlung des Dr. J.J. Pohl in Wien am 1. Jänner 1875, Wien 1876. Plik PDF.
  • Rath Gerhard vom, (1868), Über die Meteoriten von Pultusk im Königreich Polen, gefallen am 30. Januar 1868 (Herzu 1 Tafel.), Bonn 1868, ss. 27.[23] Plik DjVu; plik PDF.
  • Rath Gerhard vom, (1875), Die Meteoriten des naturhistorischen Museums der Universität Bonn, Verhandlungen des naturhistorischen Vereins der preussischen Rheinlande und Westphalens (Decheniana), 32, 1875, s. 353-376.[24] Plik hPDF.
  • Spencer Leonard James, (1937), Meteorites: the Number of Pultusk Stones and the Spelling of “Widmanstätten Figures”, Nature, 140(3544), 1937, s. 589.[25] Plik doi; plik PDF; plik PDF.
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897.[26][27][28] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.

Przypisy

  1. ^ a b spadek meteorytu L'Aigle 26 kwietnia 1803 roku we Francji; chondryt zwyczajny L6, TKW 37 kg; patrz → Biot (1803) oraz mapa spadku
  2. ^ spadek meteorytu Bishopville 25 marca 1843 roku w USA; achondryt, aubryt, TKW 6 kg
  3. ^ chodzi o spadek meteorytu Homestead 12 lutego 1875 roku w USA; chondryt zwyczajny L5, TKW 230 kg
  4. ^ meteoryt żelazno-kamienny Imilac, znalezisko z 1822 roku z Chile; pallasyt PMG, TKW 920 kg; patrz → ING PAN w Krakowie
  5. ^ a b meteoryt żelazny Toluca (syn. Ocatitlan, Xiquipilco), znalezisko z 1776 roku w Meksyku; typ IAB-sLL, TKW 3 tony; patrz → Brezina (1896)
  6. ^ patrz → Oznaczenia typów meteorytów u Pokrzywnickiego
  7. ^ spadek meteorytu Karakol (Каракол) 9 maja 1840 roku w Kazachstanie; chondryt zwyczajny LL6, TKW 3 kg; patrz → Urania (1958)
  8. ^ spadek meteorytu Butsura w 1861 roku w Indiach; chondryt zwyczajny H6, TKW 26 kg (okaz o bardzo nietypowym kształcie!)
  9. ^ spadek meteorytu Gopalpur 23 maja 1865 roku w Bangladeszu; chondryt zwyczajny H6, TKW 1600 g; patrz → Tschermak (1872)
  10. ^ meteoryt kamienny Goalpara, znalezisko z 1868 roku w Indiach; achondryt, ureilit URE, TKW 2,7 kg (okaz orientowany)
  11. ^ spadek meteorytu Krähenberg 5 maja 1869 roku w Niemczech; chondryt zwyczajny LL5, TKW 16,5 kg (okaz silnie orientowany)
  12. ^ meteoryt Pennyweight
  13. ^ meteoryt żelazny Sarepta (Сарепта), znalezisko z 1854 roku w Rosji; typ IAB-MG, TKW 14 kg; patrz → Brezina (1894)
  14. ^ meteoryt Verkhne Udinsk
  15. ^ meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta (po hiszp. martwa krowa) (syn. Taltal) znalezisko z 1861 roku w Chile; mezosyderyt MES-A1, TKW 3,83 tony
  16. ^ meteoryt Hex River Mountains
  17. ^ meteoryt Glorieta Mountain
  18. ^ meteoryt Joe Wright Mountain
  19. ^ spadek meteorytu Cabin Creek 27 marca 1886 roku w USA; żelazny typ IIIAB, TKW 48,5 kg; patrz → Cabin Creek
  20. ^ materiały udostępnione przez: [JK] – Jarkko Kettunena, [TJ] – Tomasza Jakubowskiego, [UM-K] – Ursule Müller-Krantz
  21. ^ w ofercie były też kopie (modele) meteorytów
  22. ^ katalogi kolekcji meteorytów w Bonn; tam też szczegółowy opis okazów meteorytu Pułtusk (za Rath 1875); oraz fragmenty meteorytu Białystok
  23. ^ zawiera planszę z rysunkami okazów meteorytu; wydane również jako: Rath Gerhard vom, (1868), Ueber die Meteoriten von Pultusk im Königreich Polen, gefallen am 30. Januar 1868, Abhandlungen aus dem gebiete der naturwissenschaften, mathematik und medicin, 1868, s. 135-161. Plik hPDF; plik PDF; oraz w: Der Königlichen Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn zur Feier ihres fünfzgjährigen Jubiläums am 3. August 1868 die Niederrheinische Gesellschaft für Natur und Heilkunde, Bonn 1868, s. 135-161. Plik PDF
  24. ^ katalog kolekcji meteorytów w Bonn; szczegółowy opis okazów meteorytu Pultusk (Pułtusk), m.in. okazy: 3770, 2150, 1232, 1138, 978, 950, 880, 868, 828 g; w zbiorach również meteoryty: Seeläsgen (Przełazy), Schwetz (Świecie); patrz → Laspeyres (1894)
  25. ^ fragment: In the British Museum collection there are 72 Pultusk stones with a total weight of 18,188 gm., the largest 9,095 gm. and the smallest 6 gm
  26. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  27. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  28. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Linki zewnętrzne

Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Krantz_Rheinisches_Mineralien-Contor”
Osobiste