PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Zabrodje

Z Wiki.Meteoritica.pl

Zagadka "dwóch słońc"

Zabrodje →
Zabrodje (Prendel 1894 main mass).jpg
Masa główna (źródło: Prendel 1894)
Spadek
Lokalizacja obwód miński, Białoruś
Położenie[2] 53°42'N, 26°36'E[1]
Data 22 września 1893 r. (piątek)[3], popołudnie ok. 14[4]
Uwagi w MetBull błędnie podana lokalizacja i waga okazu; prawdopodobnie jeszcze większy okaz nie został odnaleziony[5]
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L6
Masa 3,155 kg
Liczba okazów 1(?) okaz
Cechy hammer
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Vilna, Zabrodzie; po rosyjsku: Забродье, po białorusku: Заброддзе

Spadek meteorytu 22 września po południu[4] 1893 roku[3] (piątek) na Białorusi (chondryt zwyczajny L6, TKW 3,155 kg). Do dziś nie odnaleziono masy głównej![5]


Według relacji świadków (Николай Шумчик, Фома Демьяченко i Станислав Комар) meteoryt spadł na nowo-budowany dom w miasteczku Iwieniec (ros. Ивенец, biał. Івянец), który budował dla siebie Mikołaj Szumczikin ze wsi Zabrodzie (Забродье). Kamień przebił dach, wpadł do pomieszczenia i pozostawił głęboki ślad na ścianie (klasyczny "hammer"). Według portalu Метеориты Беларуси okaz Szumczika ważył 3,155 kg.

Za portalem Метеориты Беларуси:

«

"Забродье" Воложский район, деревня Забродье.

Свидетели – жители этой деревни Николай Шумчик, Фома Демьяченко и Станислав Комар. Во время строительства дома они заметили на небосклоне светящийся шар, услышали гул. Шар, летящий на высоте дождевых туч, приближался к деревне, увеличиваясь каждую секунду. Над Забородьем из него блеснул огонь, послышался звук похожий на выстрел, и упал камень, но не на землю, а на тот самый дом, который строил Щумчик и его соседи. Пробив стену, он попал в сени, оставив след на стене. Камень напоминал по форме головку снаряда. Общий вес 3,155 кг. На сколе метеорит имеет серую окраску со слабым синеватым оттенком. Кора плавления – черная, слоистая поверхность. Был изучен в Одессе.

»


Ale jest też relacja o spadku drugiego, większego kamienia na pole pośród pracujących chłopów. W tym samym czasie co spadek w Iwienicu, chłopi na polu ze wsi Chotów (ros. Хотово, biał. Хотава) usłyszeli potężny szum, jakby burzy. Na bezchmurnym niebie zobaczyli "drugie słońce", które szybko zmierzało ku ziemi. Ze strachu aż się przeżegnali, gdy "drugie słońce" spadło na środek pola, pozostawiając głęboki krater. Gdy się do niego zbliżyli, w dole leżał kamień, który jeszcze wydzielał parę (кипела вода и шел пар). Chłopi próbowali go wydostać, ale ponieważ im się to nie udało zasypali go ziemią, gdyż utrudniał orkę i siewy (мешал пахать и сеять). Również fakt spadku meteorytu ukryły lokalne władze. Informacja o drugim większym kamieniu długo pozostawała tajemnicą, na informację o tym spadku natrafiono dopiero po blisko 100 latach. Do dziś nie udało się znaleźć zasypanego meteorytu! Okaz Szumczika jest prawdopodobnie fragmentem tej większej bryły. Został mu on zarekwirowany i pod nazwą Zabrodje znajduje się obecnie na uniwersytecie w Mińsku.[5]

Za portalem meteorshop.ru:

«

Загадка «Второго солнца»

22 сентября 1893 года, рано поутру, селянин Микола Шумчик из деревни Забродье, что под Ивенцом, мастерил крышу своей новой хаты. И вдруг он увидел, как с диким грохотом небольшой огненный шар пронесся над всей деревней, оставив позади себя светящийся шлейф, и угодил как раз в его дом. Шар пробил крышу, а затем попал в сени, оставив глубокий след на стене. В это же время крестьяне деревни Хотово (сейчас это Столбцовский район) работали в поле, когда внезапно услышали мощнейший гул, как от страшной грозы. При этом на небе не было ни облачка, правда, на нем было… два солнца, одно из которых стремительно неслось к земле. Крестьяне перекрестились, а «второе солнце» упало прямо посреди поля, оставив довольно глубокий кратер. Когда к нему сбежался народ, на дне все увидели большой камень, от которого шел пар. «Небесного гостя» сначала было попробовали достать, но потом просто засыпали землей – мешал пахать и сеять. Властям же решили ничего не говорить. А вот Шумчик не выкрутился – метеорит у него «реквизировало» местное начальство. Этот метеорит получил название «Забродье». Он откололся от основного, того, что упал возле деревни Хотово. Приблизительное место его падения наши ученые обнаружили лишь через сто лет, а сам камушек, присыпанный трудолюбивыми крестьянами, до сих пор ждет своего часа в земле.

»


Współczesne poszukiwania masy głównej

Kilka lat temu (w 2001 roku) pracownicy komisji ds. badań meteorytów Instytutu Geochemii i Geofizyki Białoruskiej Akademii Nauk prowadzili prace poszukiwawcze w rejonie domniemanego spadku masy głównej. Na podstawie opowieści Гендрика Талейко, który relację o spadku meteorytu słyszał od swojej matki (która w momencie spadku miała 10 lat), naukowcy zlokalizowali prawdopodobny rejon wydarzeń. Przeprowadzono próbne odwierty i badania magnetometrem, ale jak na razie nic nie znaleziono (przypomina to trochę historię poszukiwań meteorytu Gaj). Lokalizacja domniemanego obszaru spadku jest utrzymywana w tajemnicy.


Fragmenty meteorytu Zabrodje w największych kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Vilnius, Min. Mus. Univ. 2600 g main mass
Odessa, Geol.-Min. Mus. Univ. 212 g
Kankakee, Illinois, J.Schwade Colln. 101 g
Moscow, Acad. Sci. 81 g
Vilnius, Mus. Geol. Inst. 32,2 g
(…)

Brak fragmentów tego meteoryt w polskich kolekcjach.

Źródła

Prior (1953)

Zabrodje, Vilna, Lithuania.
Fell 1893, Sept. 22, 2 hours before sunset.
Synonym: Vilna.
(…)
After appearance of a cloud moving from N.E. to S.W., and detonations, a stone about 3 kg. fell through the roof of a house (…)


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(C) Chotów (Хотово), (I) Iwieniec, (Z) Zabrodzie

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Podany przez Priora kierunek lotu bolidu, z NE na SW, zgadza się z wzajemną lokalizacją miejscowości Iwieniec i wsi Chotów (Хотово).

Meteoryt (meteoryty?) spadł w obwodzie mińskim[1] (ros. Минская область, biał. Мінская вобласць), rejonie stołpeckim (ros. Столбцовский район, biał. Стаўбцоўскі раён) w miasteczku Iwieniec (ros. Ивенец, biał. Івянец) i wsi Chotów (ros. Хотово, biał. Хотава).


Mapy

Chatowa, Jweniec, Zabordzie. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)

Fragment arkusza A34 B43 mapy z 1924 r (źródło: Arch. Map WIG)

Fragment arkusza A33 B43 mapy z 1926 r (źródło: Arch. Map WIG)

Galerie

Masa główna meteorytu Zabrodje (źródło: Prendel 1894)

Plansza I. Okaz ma cechy okazu orientowanego

Plansza II. Budowa mikroskopowa

Opis plansz


Bibliografia

  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kosiński Janusz W., (2009), Meteorytyka w wybranych pozycjach polskiej literatury XIX i na początku XX w. (The meteoritics in chosen positions of polish literature 19th and beginning 20th century), Acta Soc. Metheor. Polon., 1, 2009, s. 67-81. Plik PDF; plik PDF.
  • Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[6] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Кринов Евгений Л. (Krinov Yevgeny L.), (1948), Метеориты, Академиа Наук СССР, Научно-популярная сериа, Издательство Академии Наук СССР, 1948, ss. 336, (s. 236-237).
  • Łaszkiewicz Antoni, (1936), Meteoryty, rozdz. w: Mineralogia, Bibl. „Wiadomości Farmaceutycznych”, tom 28, Warszawa 1936, s. 193-195. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Прендель Р. (Prendel R.), (1894), Метеоритъ "Забродье" (Ueber den Meteoriten von Zabrodje), Записки Новороссийского общества естествоиспытателей, vol. 19(1), Одесса 1894, s. 243-250.[7] Plik PDF.
  • Pokrzywnicki Jerzy, (1961), Meteoryty na Litwie, Urania, 6, 1961, s. 184.[8] Plik DjvU.
  • Prior George T., Hey Max H., (1953), Catalogue of Meteorites. With special reference to those represented in the collection of the British Museum (Natural History), Printed British Museum, 1953, (zbiory własne W&W) (wydanie z 1923 roku – plik iDjVu).
  • Васильев В.А., (1966), 70-летние поиски увенчалысь успехом. История метеорита Забродье, Природа, 9, 1966, s. 71-73.[9] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl


Przypisy

  1. ^ a b w Meteoritical Bulletin są podane błędnie: lokalizacja (obwód witebski, 55°11'N, 27°55'E) oraz TKW meteorytu; prawidłową lokalizację, obwód miński, podał Łaszkiewicz (1936), który w swym wykazie meteorytów polskich zamieścił również meteoryt Zabrodzie
  2. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  3. ^ a b tj. 10 września 1893 roku wg kalendarza juliańskiego (starego stylu)
  4. ^ a b wg Krinova (1940b) było to 2 godziny przed zachodem Słońca
  5. ^ a b c wg portalu meteorshop.ru
  6. ^ krótkie informacje o meteorytach: Bialystok (Białystok), Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Lixna, Misshof, Nerft, Okniny, Padvarninkai, Pillistfer, Ruschany, Tennasilm, Zabrodje, Zemaitkiemis, Zmenj
  7. ^ zawiera dwie plansze (wygląd okazu i obrazy mikroskopowe)
  8. ^ krótkie notki o meteorytach: Padvarninkai, Zabrodje i Zemaitkiemis
  9. ^ w artykule znajduje się zdjęcie meteorytu, na którym prawdopodobnie zaprezentowano meteoryt Karakol, a nie Zabrodje(!?)

Zobacz również

  • spadek meteorytu Gaj

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Zabrodje
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Zabrodje
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Zabrodje”
Osobiste