Bibliografia/Źródła historyczne

Z Wiki.Meteoritica.pl

< Bibliografia(Różnice między wersjami)

Aktualna wersja na dzień 16:00, 27 kwi 2024

1

Spis treści

1 Bibliografia: Źródła historyczne
- 1.1 –
- 1.2 A
- 1.3 B
- 1.4 C
- 1.5 D
- 1.6 E
- 1.7 F
- 1.8 G
- 1.9 H
- 1.10 K
- 1.11 L
- 1.12 M
- 1.13 O
- 1.14 P
- 1.15 R
- 1.16 S
- 1.17 T
- 1.18 V
- 1.19 W
- 1.20 Z
2 Bibliografia
3 Przypisy
4 Linki zewnętrzne
- 4.1 Biografie

Pozycje bibliograficzne, które ukazały się przed 1794 rokiem w którym Ernst F.F. Chladni opublikował swoją przełomową pracę „Über den Ursprung der von Pallas gefundenen und anderer ihr ähnlicher Eisenmassen…”.

Bibliografia: Źródła historyczne

–

–, (1769), Nachricht und Abhandlung von einem in Bayern unweit Maurkirchen den 20. November 1768. aus der Luft herab gefallenen Stein, Straubingen 1769.^[1] Plik DjVu.

A

Albinus Petrus (Albinum Petrum, niem. Peter von Weiße), (1589), Meißnische Land- und Berg-Chronika. Jn welcher ein vollnstendige description des Landes, so zwischen der Elbe, Sala vnd Südödischen Behmischen gebirgen gelegen, so wol der… Bergwercken, sampt zugehörigen Metall… Metallar beschreibungen…, Dreszden 1589.^[2] Plik DjVu.

Angelus Andreas (Engelium Andream), (1593), Rerum Marchicarum Breviarium. Das ist: Kurtze und doch warhafftige beschreibung der vornembsten geschichten und Historien / so sich vor und nach Christi Geburt als uber 2000. Jaren im Chur und Fůrstenthumb der Marck Brandenburg von Jar zu Jar bis auff gegenwertiges 1593. Jahr begeben und zugetragen haben:…, Wittemberg (Wittenberg) 1593. Plik europeana; plik europeana.

Angelus Andreas (Angelum Andream), (1598), Annales Marchiae Brandenburgicæ, das ist ordentliche Verzeichnus und Beschreibung der fürnemsten und gedenckwirdigsten Märkischen Jahrgeschichten und Historien, so sich vom 416. Jahr vor Christi Geburt bis aufs 1596 Jahr… zugetragen haben, Frankfurt a.d. Oder 1598 (MDXCVIII). Plik dLib.

B

Bekmann Johann Christoph (ed. Bernhard Ludwig Bekmann)^[3], (1751), Historische Beschreibung der Chur und Mark Brandenburg nach ihrem Ursprung, Einwohnern, Natürlichen Beschaffenheit, Gewässer, Landschaften, Stäten, Geistlichen Stiftern etc. Regenten, deren Staats)= und Religions=Handlungen, Wapen, Siegel und Münzen …, Berlin 1751. Plik DjVu; plik DjVu.

Bielski Joachim, (1597), Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach. Bielskiego syná iego wydána, Drukarnia Jakuba Sibeneychera, Kraków 1597.^[4] Plik pLib

Bjørn Hans (Johannes) Outzen, (1816), De indole et origine Aerolithorum. Disquisitio quara, pro summis in philosophia honoribus rite obtinendis conseriptam, publice defender auctor Iohannes Outzen Björn. Respondente doctissimo Jac. Hornemann Bredsdorff, Orthiniæ 1816, ss. 88.^[5] Plik PDF.

Blaeu Joan, (1645), Theatrum Orbis Terrarum, sive Atlas Novus in quo Tabulæ et Descriptiones Omnium Regionum, Editæ a Guiljel: et Ioanne Blaeu (Theater of the World, or a New Atlas of Maps and Representations of All Regions, Edited by Willem and Joan Blaeu).^[6] Źródła: Wikimedia Maps by Willem and Johannes Blaeu ● UCLA Library.

Bohomolec Jan, (1770), Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770 Albo Natura y Koniec Komet z Przydatkiem Opisania krotkiego obrotow Niebios, y Reiestru tak Komet, iako też przypadkow znacznieyszych od potopu świata aż do tego roku, Warszawa 1770. Plik eLib.

Bonaventure de Saint-Amable, (1685), Histoire de St Martial apôtre des Gaules et principalement de l'Aquitaine et du Limousin, (Annales du Limousin), vol. III, 1685. Plik GoogleBooks.

Borel Pierre (Borelli Petri, łac. Borellus Petrus), (1670), Historiarum, & Observationum Medicophysicarum, Centuriæ IV… Accesserunt. D. Isaaci Cattieri… Observationes Medicinales rarae, Dn. Borello communicatæ: Et Renati Cartesii Vita eodem P. Borello Authore, Francofurti, ANNO M DC LXX, 1670. Plik GoogleBooks.
Wydanie wcześniejsze: Borel Pierre, (1656), Historiarum…, Parisiis, M. DC. LVI., 1656. Plik GoogleBooks.^[7]

Born Ignaz Edler von, (1772), Lithophylacium Bornianum, Praga 1772. Plik GoogleBooks.

Brant Sebastian, (1492), De fulgetra anni xcii. Sebastianus Brant. Von dem donnerstein gefallen im xcii. iar: vor Ensisheim, Basel 1492, drzeworyt.^[8] Plik DjVu.

Braun Georg, (1572-1617), Civitates orbis Terrarvm, Kolonia 1572-1617. Źródła: Historic Cities ● Biblioteca Nacional de Portugal.

Bucelin Gabriel (łac. Bucelinus Gabriel), (1655), Germania Topo-Chrono-Stemmato-Graphica Sacra Et Profana, In Qua Brevi Compendio Regnorum Et Provinciarum Eiusdem Amplitudo, Situs Et Qualitas Designantur, 1655 (MDCLV). Plik GoogleBooks; plik DjVu.

Büchner Andreas Elias, (1732), Miscellanea Physico-Medico-Mathematica, oder, angenehme, curieuse und nützliche Nachrichten von Physical- und Medicinischen, auch dahin gehörigen Kunst- und Litteratur-Geschichten, welche in den Winter- und Frühlings-Monaten des Jahres 1728…, Erffurt 1732.^[9] Plik DjVu; plik GoogleBooks.

Bünting Heinrich (łac. Buntingii Henrici, wł. Buntingo Henrico), (1590), Chronologia hoc est, omnium temporum et annorum series, ex sacris bibliis, aliisque fide dignis scriptoribus, ab initio mundi ad nostra usq; tempora fideliter collecta, & calculo Astronomico exactissime demonstrata…, Servestæ 1590 (MDXC). Plik DjVu.

Büthner Friedrich (łac. Büthnerus Friedericus), (1660), Prodigium ignitum Die XXIII. Feb. Anno MDCLX. Gedani in Aere observatum. Physico-Mathematicae ventilationi subjectum, Gedani 1660.

C

Caesius Georg (łac. Cæsio Georgio), (1579), Catalogus, nunquam antea visus, omnium cometarum secundum seriem annorum a diluvio conspectorum, usq. ad hunc praesentem post Christi nativitatem 1579 annum, cum portentis seu euentuum annotationibus, & de Cometarum in singulis Zodiaci signis…, Norimberga 1579. Plik DjVu; plik GoogleBooks.

Carosi Jan Filip^[10], (1784-1785), Podróż przez niektóre Prowincye Polskie, Magazyn Warszawski.^[11] Pliki dsLib.

Chladni Ernst F.F. → patrz podstrona Bibliografia: Chladni Ernst F.F.

Christmann Wolfgang Jakob, Schickard Wilhelm, Meiderlin Peter, (1624), Theopyroscopia Theologico-Physica, Das ist: Geistlich- und natürliche Betrachtung, deß Anno 1623. den 17. Nov. vom Him[m]el gefallenen Fewers, Augspurg 1624. Plik DjVu.

Cluverii Philippi (Clüver Philipp), (1678), Introductio in Universam Geographiam tam veterem, quam Novam, Multis locis emendata, memorabilibus locorum illustrata…, MDCLXXVIII (1678). Brunsvigae, 1678.^[12]. Plik sLib.

D

Detmar [von Lübeck], Chronik von 1101-1395. Odczyt w: Kletke Karl, (1867), Regesta historiae Neomarchicae. Die Urkunden zur Geschichte der Neumark und des Landes Sternberg, in Auszügen mitgetheilt, Abt. 1, Berlin 1867, s. 67. Plik GoogleBooks. Oryginalne brzmienie w: Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck, Bd. 1, Leipzig Verlag von S. Hirzel, 1884, s. 398. Plik iDjVu.

Długosz Jan, (1455-1480), Annales seu cronicae incliti Regni Poloniæ opera venerabilis domini Joannis Dlugossii canonici Cracoviensis antiquitatum gentis suae observantissimi summa cum diligentia collectae recto veritatis tramite fideliter custodito (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego…), Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1961-1985. (patrz → Długosz (Mecherzyński))

Dresser Matthaeus, (1596), Sächsisch Chronicon Darinnen Ordentlich begriffe die Fürnemste und denckwirdigsten Sachen…, Wittembergk, Magdebrurgk 1596. Plik dsLib.

Duńczewski Stanisław, (1744), Wiadomosc osobliwsza o meteorach, to jest o dziwnych atmosfery geokozmiczney spektrach, w ktorey ciekawe obserwacye, potrzebne y godne wiedzenia relacye, opisane, Kalendarz polski y ruski na rok Panski od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV przybyszowy, po przestępnym pierwszy […], Zamość 1744.^[13]^[14]^[15]^[16] Plik pLib. (addendum)

E

Eckstorm Heinrich (łac. Eckstormius Henricus), (1627), Historiae Eclipsium, Cometarum Et Pareliorum, mediocri copia ex optimae notae tam antiquis quam recentibus Scriptoribus collectae…, Helmaest 1627.

F

Fabricius Georg, (1565), De metallicis rebus ac nominibus observationes variae & eruditae, ex schedis Georgii Fabricii: quibus ea potissimùm explicantur, quae Georgius Agricola praeteriit, Tiguri M.D.LXV.^[17] Plik PDF.

Fabricius Georg, (1569), Georgii Fabricii Chemnicensis Rerum Misnicarum Libri VII: Electorvm saxoniae Lib. I. Marchionvm Misnensivm Lib. I. Annalivm Vrbis Misniae Lib. III. Sifridi Misnensis Presbyteri Epitomes Lib. II., Lipsiæ 1569.^[18] Plik DjVu; plik PDF.

Fehlau Georg, (1661), Siebenfältiges Sonnen Wunder oder Sieben Neben-Sonnen So in diesem 1661. Jahr/den 20. Feb. St. N. am Sontage Sexagesima, umb 11. Uhr biß nach 12. am Himmel bey uns seynd geschen worden (…) / von Georgio Fehlauen (…), Dantzig 1661. Plik cLib.

Frydrychowicz Dominik, (1687), S. Hyacinthus Odrovasius Principalis Hierarchicus Universalis Regni Poloniae Patronus (…) Per P.F. Dominicum Frydrychowicz (…) Humili Calamo Exaratus A.D. 1687, Cracoviae 1687. Plik fbc.

G

Giovanni Andrea da Prato, (1499-1519), Istoria di Milano composta da Giovanni Andrea da Prato contemporaneo a ciò che scrive, e serve di continuazione a Bernardino Corio dall' an. 1499 al 1519, Manuscritta nell' Ambrosiana di Milano („Si vegga Carlo Amoretti negli Opuscoli di Milano sulle scienze e sulle arti, par. 4, pag. 261, dove ne è riportato un brano”).^[19]

H

Heweliusz Jan (Johannis Hevelii), (1668), Johannis Hevelii Cometographia, totam naturam cometarum; utope sedem, parallaxes, distantias, ortum & interitum, capitum, caudarumq; diversias facies, affectionesq;, nec non motum eorum summè admirandum (…), Gedani (MDCLXVIII), 1668. Plik sLib.

K

Kranz Albert (Alberti Krantz), (1519), Wandalia In Qva De Wandalorvm Populis, Et Eorvm Patrio Solo, Ac In Italiam, Galliam Hispanias, Aphricam, Et Dalmatiam, Migratione: Et De Eorvm Regibus, Ac Bellis Domi, Forisqve Gestis, Coloniae Agrippinae 1519 (MDXVIIII). Plik GoogleBooks; plik DjVu^[20].

Kranz Albert (Alberti Krantz) (1520), Saxonia Alberti Krantz, Coloniae 1520 (MDXX). Plik DjVu.

Kranz Albert (Albertum Krantz), Faber Basilius (Fabrum Basilium Soranum), (1563), Saxonia, Leipzigk 1563 (MDLXIII).^[21] Plik DjVu.

Kranz Albert (Alberti Crantzii), (1574), Saxonia et Metropolis Alberti Crantzii… Quibus Res Saxonum et Adiacentium Regionum, ac totius ferè Germaniæ, in vtroque statu, tam Ecclesiastico quàm Politico, ab ouo, quod aiunt, quàm luculentiβimè panduntur & explicantur, (Saxonia), Coloniae 1574 (MDLXXIIII).^[22] Plik GoogleBooks; plik DjVu.

Kranz Albert (Alberti Krantzii), (1580), Alberti Krantzii, Rerum Germanicarum Historici Clariss. Saxonia…, Francofurti ad Moenum 1580 (MDLXXX).^[23] Plik DjVu.

Kranz Albert (A. Krantzii), (1580), Wandalia. De Wandalorum vera origine, variis gentibus, crebris è patria migrationibus, regnis item, quorum vel autores vel euersores fuerunt. Cum indice locupletiss, Francofurti 1580 (MDLXXX).^[24] Plik GoogleBooks; plik DjVu.

Kranz Albert, Faber Basilius (Fabrum Basilium Soranum), (1582), Saxonia. Weithleufftige, fleissige und richtige beschreibung, der Ankunfft, Sitten, Regiment, Religion, Policeyen, Kriegen, Verrückungen, Vermehrungen, und allerley Geschichten, Hendel und tapfferer thaten der Sachsen, So sich etliche hundert jahr vor Christi geburt,und folgends biß uber das jahr Christi M. D. IIII. zugetragen…, Leipzig 1582.^[25] Plik DjVu.

Kranz Albert (A. Krantzii), (1619), Wandalia. De Wandalorum vera origine, variis gentibus, crebris è patria migrationibus, regnis item, quorum vel autores vel euersores fuerunt, Hanoviæ 1619 (MDCXIX). Plik GoogleBooks; plik DjVu.

Krentzheim Leonhard (łac. Krenzheimius Leonhardus), (1577), Chronologia. Das ist, Gründtliche vnd fleissige JahrRechnung, Sammpt verzeichnung der fürnemsten Geschichten, Verenderungen und Zufell, so sich beyde in Kirchen und WeltRegimenten zugetragen haben ...: ... / 2^[26], Görlitz 1577. Plik DjVu.

L

Lehmann Johann Gottlob, (1751), Kurze Einleitung in einige Theile der Bergwerks-Wissenschaft, Berlin 1751.^[27] Plik GoogleBooks.

Le Roy Jean-Baptiste, (1771), Mémoire sur le Météore ou Globe de Feu, Observé au mois de Julliet dernier, dans une grande partie de la France, Histoire de l'Académie royale des sciences … Avec les Mémoires de Mathématique & de Physique,…, Année 1771, Paris 1774, s. 668-692.^[28] Plik DjVu.

Lubieniecki Stanisław, (1668), Stanislai de Lubienietz Lubieniecii Rolitsii Theatrum cometicum, duabus partibus constans… Cz. 1-3, Amstelodami, typis Danielis Baccamude, apud Franciscum Cuperum, Bibliopolam. Anno 1668. Antologia 415 komet do roku 1655. Źródło: CBN Polona (wydanie z 1668 roku): Theatrum cometicum (całość). Pliki GoogleBooks (wydanie z 1681 roku): Theatrum cometicum tom 1 ● Theatrum cometicum tom 2.

Lubinus Eilhardus (niem. Lübben Eilert), (1618), NOVA ILLUSTRISSIMI PRINCIPATUS POMERANIÆ DESCRIPTIO. Cum adjunctà Principum Genealogià et Principum veris et potiorum Urbium imaginibus et Nobilium Insignibus, Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego, 1:235 000, 1618.^[29] Plik TIF.

Lucæ (Lucae) Frederico, (1689), Schlesiens curieuse Denckwürdigkeiten oder vollkommene Chronica von Ober- und Nieder-Schlesien: welche in Sieben Haupt-Theilen vorstellet Alle Fürstenthümer und Herrschafften, mit ihren Ober-Regenten…, Franckfurt am Mayn MDCLXXXIX Fünffter Theil, 1689. Plik dsLib.

Lycosthenes Conrad (Lycosthenem Conradum), (1557), Prodigiorum ac ostentorum chronicon. Quae praeter naturae ordinem, et in superioribus et his inferioribus mundi regionibus, ab exordio mundi usque ad haec nostra tempora acciderunt…, Basileae 1557 (ilustracje).^[30] Plik dsLib; plik PDF.

M

Marci Johann Marcus (Jan Marek Marci z Kronlandu, Joannes Marcus Marci à Kronland), (1662), Philosophia vetus restituta, 1662.^[31] Plik GoogleBooks (1662); plik GoogleBooks (1676).

Martinus Polonus^[32], (1278), Chronicon pontificum et imperatorum, rękopis – kronika papieży i cesarzy.^[33]^[34]

Mecherzyński Karol, (1867-70), Jana Długosza Kanonika Krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście, przekład: Karol Mecherzyński, w Krakowie w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera, 1867-70. Źródła: POLONA – t. 1, ks. 1-4; t. 2, ks. 5-8; t. 3, ks. 9-10; t. 4, ks. 11-12; t. 5, ks. 12; Polska Biblioteka Internetowa – Wikipedia. (patrz → Długosz (PWN))

Mennel Jakob (Jacobus), (1503), De signis, portentis atque prodigiis tam antiquis quam novis cum eorundem typis et figuris, Freiburg im Breisgau 25. August 1503 (ilustracje).^[35] Plik DjVu; plik DjVu.

Mercator Gerard, (1595), Atlas sive Cosmographicae Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Fugura, Dusseldorpii 1595 i wydania późniejsze.^[36] Plik dLib.

Micraelius Johannes, (1639), Johannis Micraelij Sechstes vnd Letztes Buch, Von deß Pommerlandes Gelegenheit und Einwohnern, Sechs Bücher vom alten Pommernland, 1639-1640, Stetin MDCXXXIX (1639).^[37] Plik gLib.

Morin Jean Baptiste, (1654), Vincentii Panurgi Epistola de tribus impostoribus. Ad clarrissimum virum Joan. Baptistam Morinum, doctorem medicum atque regium matheseos professorem, Parisiis M.DC.LIV (1654). Plik doi; plik GoogleBooks.

Münster Sebastian, (1554), Cosmographiae universalis libri VI, 1554 (wydania późniejsze)^[38].

O

Olearius (Olearii) Gottfried, (1667), Halygraphiæ Topo-Chronologicæ. Pars posterior, Das ist: Ort- und Zeit-Beschreibung der Stadt Hall in Sachsen…, (Halygraphiæ, Halygraphia Topo-Chronologica. Pars posterior, Das ist: Ort- und Zeit-Beschreibung der Stadt Hall in Sachsen…), Leipzig 1667. Pliki: GoogleBooks ● GoogleBooks.

P

Pallas Peter Simon (Паллас Петер Симон), (1776), Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs, Dritter Theil, vom Jahr 1772, und 1773, St. Petersburg 1776, (s. 411-417) (ilustracje).^[39]^[40]^[41]^[42] Plik GoogleBooks.

Pingré Alexandre Guy, (1783-1784), Cométographie ou Traité historique et théorique des comètes, 2 tomy, Paris 1783, 1784. Pliki GoogleBooks: Tome Premier ● Tome Second.

Praetorius Johannes (wł. Richter Johann), (1578), De Cometis, qui antea visi sunt, et de eo, qui nouvissime mense novembri apparuit, narratio…, Noribergæ 1578 (LXXVIII). Plik DjVu.

R

Reichmann Jacob, (1685), M. Jacobi Reichmanni Geistliche Vorraths-Kammer zu Predigten / In allerhand Fällen und Begebenheiten / ins gemein / und insonderheit / nach dem dreyfachen menschlichen Lebens-Gang… / Abgetheilet in Vier-Theile, Ander Theil (tom 2), Johann Christian Meisen 1685. Plik JPG.^[43]

Riccioli Giovanni Battista, (1651), Almagestum novum astronomiam veterem novamque complectens observationibus aliorum et propriis Novisque Theorematibus, Problematibus, ac Tabulis promotam…, vol. I-III, Bononiæ 1651 (MDCLI). Pliki GoogleBooks: cz. 1 ● cz. 2; plik DjVu.

Rivander Zacharias^[44], (1581), Düringische Chronica. Von Ursprung vnd Herkommen der Düringer, Auch allen ihren fürnembsten Geschichten vnd Thaten…, Franckfurt am Main (MDLXXXI), 1581.^[45] Plik Bayerische StaatsBibliothek.

Rizzi-Zannoni Giovanni Battista Antonio, (1772), Carte de la Pologne, Londyn 1772. Plik sLib.

Rockenbach Abraham, (1602), De Cometis, Tractatus novus methodicus, in quo non tantum causae Cometarum, per methodum simplicis quæstionis exponuntur…, Witebergæ 1602 (MDCII). Plik WDB^[46]; plik GoogleBooks.

Rocznik Kołbacki (Annalen des Klosters Colbatz), w: Prümers Rodgero, (1877), Pommersches Urkundenbuch. Bd. 1, Abt. 2, Annalen und Abt-Reihe des Klosters Colbatz, Todtenbuch und Abt-Reihe des Klosters Neuencamp, Personen- und Orts-Register, Stettin 1877. Plik dLib.

Rost Carl Joh.,^[47] (1725), Von Steinen, so aus der Lufft gefallen, und…, Sammlung von Natur- und Medicin- wie auch hierzu gehörigen Kunst- und Literatur-Geschichten so sich von 1717-26 in Schlesien und anderen Orten begeben… und als Versuch ans Licht gestellet, 31, 1725, s. 44-47. Plik DjVu.

Roszyński Stanisław, (1632), Discvrs Stanislawa Roszynskiego O Nowinie Cudowney Ktora do Wárszáwy w dzień S. Luciey przeszłego Roku 1631. przyszła, W Warszawie, W Drukárni Ianá Rossowskiego, 1632, (strona tytułowa).^[48]

Rzączyński Gabriel, (1721), Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniæ Magni Ducatus Litvaniæ, Annexarumq; Provinciarum, In Tractatus XX Divisa: Ex Scriptoribus probatis, servata primigenia eorum phrasi in locis plurimis, ex M.S.S. variis, Testibus oculatis, relationibus fide dignis, experimentis Desumpta, Sandomiriæ 1721.^[49] Plik DjVu.

Rzączyński Gabriel, (1745), Auctuarium historiæ naturalis curiosæ Regni Poloniæ, Magni Ducatus Lithuaniæ, annexarumque provinciarum…, Gedani 1745.^[50] Plik gLib.

S

Schaller Jaroslaus, (1785), Topographie des Königreichs Böhmen… Zwenter Theil. Ellbogner Kreis, Prag 1785.^[51] Plik PDF.

Schedel Hartmann, Wolgemut Michael, (1493), Liber cronicarum cum figuris ymaginibus ab inicio mundi (Nuremberg Chronicle), Nürnberg, July 12, 1493, (wersja łacińska), ss. 326.^[52]^[8] Plik DjVu; plik zLib; plik pLib.

Spadek meteorytu Ensisheim (Schedel 1493)

Schilling Diebold der Jüngere, (1513), Luzerner Chronik, Lucerne 1513 (ilustracje).^[53] Plik DjVu.

Silberschlag Johann Esaias, (1764), Theorie der am 23. Julii 1762 erschienen Feuer-Kugel, Magdeburg, Stendal und Leipzig 1764.^[54] Plik DjVu.

Simonis Enoch Friederich, (1730), Vorhandene Nachricht von der im Stargardischen Kreyse des Hertzogthums Mecklenburg belegenen Stadt Friedeland, Theils aus einer von Herrn Martin Gustav Fischer…, Neu Brandenburg 1730. Plik PDF.

Spangenberg Cyriacus, (1572), Mansfeldische Chronica. Der Erste Theil, później wydana jako Sächsische Chronica, Cum Gratia & Priuilegio, M.D.LXXII., 1572. Plik GoogleBooks.

Stepling Joseph (łac. Stepling Josephum), (1754), De Pluvia Lapidea Anni M.DCC.LIII. ad Strkow et ejus Causis Meditatio, Praga 1754. Plik PDF.

Stütz (Stitz) Abbé O. (Andreas Anton), (1790), Über einige vorgeblich vom Himmel gefallene Steine, Bergbaukunde, Zweyter Band, Leipzig 1790, s. 398-409.^[55] Plik GoogleBooks.

T

Tułowski Mikołaj, (1618), Meteora Mikołaia Tulowskiego teraz nowo wyrobione y pierwszy raz w druk podane, W Kaliszu w drukarniey Wojciecha Gedeliusza. Nakładem własnym. Roku Pańskiego 1618. z dozwoleniem Starszych, 1618.^[56]

V

Vechnerus David, (1645), Universæ Germaniæ Breviarium (Universae Germaniae Breviarium), Gorlici Lusatiorum, 1645. Plik GoogleBooks.

W

Wick Johann Jakob (Wick Jan Jakub), (Wickiana), Sammlung von Nachrichten zur Zeitgeschichte aus den Jahren 1560-1587 (mit älteren Stücken), Zürich 1576.^[57]^[58] Plik e-manuscripta, Wikipedia (EN) – Wickiana.

Witte Bernard (łac. Wittus Bernardus), (1778), Historia antiquæ occidentalis Saxoniæ seu nunc Westphaliæ, cui accedunt appendices quædam de bello Susatensi et Monasteriensi…, Monasterii Westphalorum 1778 (MDCCLXXVIII). Plik GoogleBooks.

Z

Zeiller Martin, (1683), Epistolische Schatzkammer, Ulm MDCLXXXIII (1683). Plik europeana.

Želechovský Šebestián Antonín z Želechova, (1619), Calendarium perpetuum oeconomicum (Nowina prawdiwá / o welikém a hrozném zázraku, kterýž se stal w Dědině Wodrancy / nedaleko Nowého Města / na Gruntech Urozeného Pána, Pana Wylíma Dubského / z Třebomyslic / na Nowém Městě / Dačicých a Řeckowicých / Léta 1619…), Adam Graudenc, Litomyšl 1619.

Zernecke Jacob Heinrich, (1727), Thornische Chronica in welcher die Geschichte dieser Stadt von 1231 bis 1726 aus bewehrten Scribenten und glaubwürdigen Documentis zusammen getragen worden, Berlin, 1727, s. 157. Plik dLib.

Zrzenczycki Jan, (1619), Wielkie á podziwienia godne Niebieskiéy przestrogi Cudo, ktore Pan Bog ná swym Niebie teraz pokazał W Morawie, y w Węgrzech. Czego sie zá tym śmiertelni spodźiewáć maią y dla czego dawne, teráznieysze y przyszle pomsty opisane są. Przez Iana Zrzenczyckiego. S. P. Ieszaiach Cap. 48 [tekst po hebr. i grec.] Non est pax impiis, Dicit Dominus. Roku Páńskiégo 1619, 1619, (strona tytułowa).^[59]^[60]

Bibliografia

Biała Jadwiga, Manecki Andrzej, (2011), Bibliografia meteorytyki polskiej (1805-2010) (Bibliography of Polish Meteoritics (1805-2010)), Polskie Towarzystwo Meteorytowe, Sosnowiec 2011. ISBN 978-83-921834-1-9.

Brown Harrison, (1953), A Bibliography on Meteorites, University of Chicago Press, First Edition 1953.

Еремеева Алина Иосифовна, (2006), История метеоритики (Истоки. Рождение. Становление), Издательство «Феникс+», 2006, ss. 896.

Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.

Kosiński Janusz W., (2024), Przed Chladnim. Poglądy i hipotezy (Before Chladni. Views and hypotheses), Acta Soc. Metheor. Polon., 15, 2024, s. 71-83. Plik ASMP.

Przypisy

^ spadek meteorytu Mauerkirchen 20 listopada 1768 roku w Austrii; chondryt zwyczajny L6, TKW 19 kg
^ wg Koblitz MetBase znajduje się tam (part 2, s. 135) informacja o znalezieniu brył meteorytu Steinbach
^ także: Becmann lub Beckmann
^ po śmierci Marcina Bielskiego jego syn Joachim wydał w 1597 Kronikę polską, jest to przerobiona i uzupełniona przez niego, wydana wcześniej przez ojca, Kronika wszytkiego świata
^ prawdopodobnie pierwsza na świecie (?!) rozprawa doktorska na temat meteorytów (po łacinie) Duńczyka Hansa Outzen Bjørna (Björn) (1777-1843), wykładowcy matematyki i nauk przyrodniczych w Odense i Nyborg w Danii (inf. Tomasz Jakubowski, za The Tricottet Collection)
^ patrz → doniesienie Kunersdorf 1591; mapa Brandeburgum Marchionatus
^ pierwsze wydanie Historiarum, et Observationum Medicophysicarum, Centuria prima [-Centuria secunda] in qua, non solum, Multa utilia, sed & rara, stupenda ac inaudita continentur, Castris, MDC. LIII, ukazało się w 1653 roku, a ostatnie w 1676 już po śmierci Borelego w 1671 roku; biografia – Pierre Borel (c.1620-1671)
^ ^a ^b spadek meteorytu Ensisheim 7 listopada 1492 roku we Francji; chondryt zwyczajny LL6, TKW 127 kg; patrz → Schilling (1513)
^ doniesienie Kamieniec Podolski 1728
^ chodzi o Jana Filipa Carosi (1744-1799 lub 1801) – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego
^ relacja Carosiego drukowana była na łamach Magazynu Warszawskiego w częściach w latach 1784-1785; część pierwsza: tom 1, 1874, s. 83-103, plik dsLib
^ Philippus Cluverius (Filip Clüver) zmarł w 1622 roku, na długo przed spadkiem, więc w późniejszych wydaniach jego pracy są dodatki redaktorów; Wikipedia – Clüver Filip
^ poza opisem wielu dziwnych przypadków zjawisk atmosferycznych (krwawe deszcze, ekstremalne mrozy i upały, zjawisko „trzech słońc”, nawałnice i grzmoty) dzieło zawiera m.in. informacje o spadku meteorytów: Mount Vaisi we Francji w 1637 roku, Fünen w Danii w 1654 roku; oraz krótką notkę o spadku gradu kamieni w 1304 roku (patrz → Friedland 1304)
^ spadek meteorytu Mount Vaisi w 1637 roku (27 listopada) we Francji; meteoryt kamienny (Stone-uncl), TKW 17 kg; dokładna data spadku meteorytu nie jest znana, podawane są również 1629 i 1639 (Pelé 2018, s. 506-513)
^ spadek meteorytu Fünen 30 marca 1654 roku w Danii; meteoryt zaginął; opis spadku znajduje się w Historiarum anatomicarum rariorum, centuria III et IV Thomasa Bartholinusa, s. 213 (Chladni 1819)
^ Stanisław Duńczewski wydał również ciekawe dzieło: Ciekawosc o komecie roku panskiego MDCCXLIV z dalszą swiatła, obrotu y procedencyi iego koniekturą az do skonczenia apparicyi na horizoncie zamoyskim przez M. Stanisława z Łazow Dunczewskiego… obserwowanym a dla ciekawych y strwożonych przyszłemi ewentami komety teraznieyszego, z koniekturą y prognostykiem naturalnym, bardziey dla konsolacyi iak przestrogi do druku podana, traktujące o obserwowanej w latach 1743-44 wielkiej komecie Klinkenberg-de Chéseaux (C/1743 X1), która miała sześć warkoczy(!); Wikipedia (EN) – Great Comet of 1744
^ tam m.in. doniesienie o spadku meteorytów żelaznych wiązane z meteorytem Steinbach
^ tam m.in. doniesienie o spadku meteorytów żelaznych wiązane z meteorytem Steinbach; autorem dwóch ostatnich części jest miśnieński prezbiterianin Sifridus presbyter de Balnhusin (Siegfried von Ballhausen)
^ na dzieło to powołuje się Chladni (1819); patrz → Madonna di Foligno (Rafael, obraz)
^ obszerny wykaz dzieł Kranza znajduje się w zbiorach Bayerische StaatsBibliothek
^ późniejsze wydanie Kranz (1582)
^ wydanie późniejsze: Kranz Albert, (1596), Saxonicarum…, Coloniae 1596 (MDXCVI), (s. 616). Plik DjVu
^ wydanie późniejsze: Kranz Albert, (1621), Saxonia…, Francofurti 1621 (MDCXXI), (s. 226; Cap. 37). Plik Bayerische StaatsBibliothek
^ wydanie wcześniejsze: Kranz Albert (A. Krantzii), (1575), Wandalia…, Francofurti 1575 (MDLXXV), (s. 174; Cap. 46). Plik GoogleBooks
^ wcześniejsze wydanie Kranz (1563)
^ Krentzheim Leonhard, (1577), część 1: plik DjVu
^ krótka informacja o znalezieniu pierwszego okazu meteorytu Steinbach
^ obserwacja wielkiego bolidu nad Francją i Anglią
^ jedna z najstarszych i najbardziej szczegółowych map Pomorza. Znajdują się na niej m.in. miejscowości/wsie: Schellin, Gartz, Clempin. Mapa miała jeszcze wiele późniejszych, modyfikowanych wydań. Na mapie Nova Illustrissimi Ducatus Pomeraniæ tabula wydanej w 1640 roku znajdujemy jeszcze miejscowości opisane w doniesieniu Friedland 1304: Fridebergk, Fridelandt i Marienwalde oraz wieś Bernewichen związaną z doniesieniem Kunersdorf 1591. Więcej o tej wyjątkowej mapie na stronie – Mapa Lubinusa
^ wykaz historycznych relacji klęsk, kuriozów, zaćmień Słońca i Księżyca, komet, spadki „kamieni z nieba”…; m.in. spadek meteorytu Ensisheim; zbiór różnych wydarzeń dziwnych
^ za Neumann (1812) – spadek meteorytu Elbogen; s. 149, część: SUBSECTIO. I. De coruscatione, tonitru & fulmine (o piorunach, grzmotach i błyskawicach)
^ Marcin z Opawy (zwany również Marcin Polak – Martinus Polonus, łac. Martinus Oppaviensis, niem. Martin von Troppau) napisał historię (kronikę) papieży i cesarzy do roku 1277, Chronicon pontificum et imperatorum, praca ta była później kontynuowana i uzupełniana (odpisy i recepcje)
^ późniejsze kopie, odpisy i recepcje → więcej w: Soszyński Jacek, (1995), Kronika Marcina Polaka i jej średniowieczna tradycja rękopiśmienna w Polsce, Studia Copernicana, XXXIV, Warszawa 1995. Plik dLib
^ dostępne w internecie kopie: BVPB – Biblioteca Pública del Estado en Tarragona; BNP – Biblioteca Nacional de Portugal
^ intrygujące dzieło o „znakach” i cudach; zawiera ilustracje spadków „kamieni i ogni z nieba”
^ w wydaniach z 1596 roku (Duisburg) i z 1627 roku (Amstelodami) znajduje się plansza z mapą Marca Brandenbvrgensis & Pomerania. Per Gerardum Mercatorem. Cum Privilegio, której autorem jest Camerarius Elias (Kammermeister Elias); wydana ona była wcześniej jako pojedyncze wydawnictwo (Duisburg, po 1585 roku) również przez Gerarda Mercatora: plik dLib
^ całość: Micraelius Johannes, (1723), Antiqvitates Pomeraniae, Oder Sechs Bücher Vom Alten Pommerlande, Lipsk 1723. Plik gLib
^ nie wiadomo o które wydanie Kosmografii chodzi. Kosmografia miała wiele wydań w różnych językach, a pierwsze jej wydanie było z 1554 roku, czyli przed opisywanymi wydarzeniami w Toruniu (1572). Dostępny jest w internecie skan wydania z 1556 roku w zasobach Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej (BBC) – Münster Sebastian, Das erst buch der Cosmography oder welt beschreibung
^ w tomie trzecim opis historii znalezienia meteorytu „żelazo Pallasa” – meteoryt Krasnojarsk; na stronach 411-417 i na planszy III (w wydaniu rosyjskim Часть третья. Половина первая, s. 566–575)
^ meteoryt żelazno-kamienny Krasnojarsk (Красноярск, „żelazo Pallasa”, ang. Pallas iron, niem. Pallas-Eisen, ros. Палласово железо), znalezisko z 1749 roku w Rosji; pallasyt PMG-an, TKW 700 kg; patrz → Pallas (1776)
^ rosyjski przekład całości Зуеев Василій: Паллас Петер Симон, (1773-1788), Путешествие по разным провинциям Российскаго государства, САНКТПЕТЕРБУРГЂ 1773-1788. Pliki DjVu
^ wydanie francuskie: Pallas Peter Simon, (1788-1793), Voyages de M. P. S. Pallas, en différentes provinces de l'Empire de Russie, et dans l'Asie septentrionale; traduits de l'allemand, Par M. Gauthier de La Peyronie, Commis des Affaires Etrangéres, 5 volumes+planches, Paris 1788-1793. Pliki DjVu; planches PDF
^ skan zakupiony ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie (sygn. mf B4587)
^ prawdziwe nazwisko Bachmann
^ doniesienia Friedland 1304 i Quedlinburg; fragmenty o meteorytach silnie inspirowane kroniką Spangenberg (1572)
^ WDB – Wolfenbütteler Digitale Bibliothek
^ wg Koblitz MetBase i Tuček (1981) autorem artykułu był K. Rost
^ przedruk w: Kroczak Jerzy, (2007), Staropolskie przepowiednie i mirabilia, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2007, (s. 75-86, 173-176).
^ w dziele znajdują się również wzmianki o „deszczach ognistych”, które nawiedziły Polskę w latach 1270, 1680, 1682 itd. (Gąsiorowska 1955)
^ doniesienie Kamieniec Podolski 1728
^ pierwsza wzmianka o bryle meteorytu Elbogen przechowywanej w ratuszu w miejscowości Loket
^ kronika (inkunabuł) (Kronika Świata) z 1493 roku m.in. z informacją o spadku meteorytu Ensisheim; kolorowa ilustracja (s. CCLVII w wyd. łacińskim) oraz miniatura (s. CXLVI w wyd. łacińskim); Wikipedia – Liber Chronicarum (oprócz dwóch map: świata i Europy znajduje się w niej ok. 100 widoków miast, a zamieszczone w kronice widoki Krakowa, Nysy i Wrocławia uznawane są za najstarsze ich przedstawienia)
^ za McCall et al. (2009) – Schweizer Bilderchronik des Luzerners; bogato ilustrowana kronika Szwajcarii; zawiera m.in. ilustracje spadku meteorytu Ensisheim (s. 317) i przypadek krwawego deszczu (s. 124)
^ bolid obserwowany 23 lipca 1762 roku w Saksonii i Brandenburgii; patrz również → Keller (1838)
^ za Biała (2003): «O Żelazie Pallasa, a także meteorytach Eichstädt, Tabor i Hraschina, Chladni przeczytał w pracy „Uber einige vorgeblich vom Himmel gefallene Steine” („O kilku kamieniach, które prawdopodobnie spadły z nieba”) wydanej w Wiedniu w roku 1790. Jej autor ksiądz kanonik Andreas Anton Stütz (1747-1806) był mineralogiem oraz kuratorem, a następnie dyrektorem cesarsko-królewskiego nadwornego zbioru minerałów w Wiedniu (obecnie Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu). Praca Stütza była pierwszą, w której wspólne pochodzenie przypisano zarówno bryłom materii, których spadek zaobserwowano jak i znalezionym. Jednak Stütz uważał, że bryły te powstały w wyniku uderzeń piorunów i był to pogląd w owym czasie w pełni uprawniony.
Chladni bardzo obszernie cytował dzieło Stütza, szczególnie opisy meteorytów oraz okoliczności ich spadku. Jednocześnie kategorycznie odrzucał hipotezę o ziemskim pochodzeniu meteorytów opowiadając się za ich kosmicznym rodowodem.»
^ na to ciekawe wydawnictwo zwraca uwagę Zofia Gąsiorowska (1955); Estreicher tak o nim pisze: «Materia meteorów (wierszem). Opisuje w tym wierszu różne formy komet, gwiazd spadających, meteorów. (Powołuje się na Kromera i na Wirgiljusza Eneide 5). Dalej idzie opis piorunów, latawców, ogni błędnych, wiatrów, grzmień, trzęsień ziemi, drogi mlecznej, śniegu, krup, gradu, wylewów, mrozów. — Wreszcie daje opis kruszców: złota, srebra, miedzi, żelaza. Dziwaczny to poemat, ale ciekawy dla przyrodnika, jako polskie „Fenomena”»
^ kolekcja manuskryptów zawierająca zbiór różnego rodzaju dokumentów i informacji na temat wydarzeń w ówczesnej Europie; zawiera tematy polityczne, religijne oraz wszelkie sensacje o okrucieństwach, epidemiach, kataklizmach, zbrodniach oraz anomaliach przyrodniczych – kurioza-makabreski
^ źródło doniesienia Toruń 1572 → pieśń nowiniarska
^ patrz → doniesienie Odranec
^ przedruk w: Kroczak Jerzy, (2007), Staropolskie przepowiednie i mirabilia, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2007, (s. 87-100, 176-185).

Linki zewnętrzne

Biografie

Wikipedia – Bekmann Johann Christoph ● Bielski Marcin ● Blaeu Joan ● Clüver Philipp ● Marcin z Opawy ● Merkator Gerard ● Micraelius Johannes ● Münster Sebastian ● Pallas Peter Simon ● Rzączyński Gabriel ● Schedel Hartmann
Wikipedia (DE) – Albinus Petrus ● Angelus Andreas ● Born Ignaz Edler von ● Braun Georg ● Bucelin Gabriel ● Büchner Andreas Elias ● Bünting Heinrich ● Detmar [von Lübeck] ● Eckstorm Heinrich ● Fabricius Georg ● Kranz Albert ● Olearius Gottfried ● Praetorius Johannes (Richter Johann) ● Spangenberg Cyriacus
Wikipedia (EN) – Borel Pierre (Petrus Borellius) ● Lycosthenes Conrad ● Pingré Alexandre Guy ● Riccioli Giovanni Battista

CERL Thesaurus – Krentzheim Leonhard

[Mauerkirchen-0] spadek meteorytu Mauerkirchen 20 listopada 1768 roku w Austrii; chondryt zwyczajny L6, TKW 19 kg

[1] wg Koblitz MetBase znajduje się tam (part 2, s. 135) informacja o znalezieniu brył meteorytu Steinbach

[2] także: Becmann lub Beckmann

[3] śmierci Marcina Bielskiego jego syn Joachim wydał w 1597 Kronikę polską, jest to przerobiona i uzupełniona przez niego, wydana wcześniej przez ojca, Kronika wszytkiego świata

[4] rawdopodobnie pierwsza na świecie (?!) rozprawa doktorska na temat meteorytów (po łacinie) Duńczyka Hansa Outzen Bjørna (Björn) (1777-1843), wykładowcy matematyki i nauk przyrodniczych w Odense i Nyborg w Danii (inf. Tomasz Jakubowski, za The Tricottet Collection)

[5] trz → doniesienie Kunersdorf 1591; mapa Brandeburgum Marchionatus

[6] rwsze wydanie Historiarum, et Observationum Medicophysicarum, Centuria prima [-Centuria secunda] in qua, non solum, Multa utilia, sed & rara, stupenda ac inaudita continentur, Castris, MDC. LIII, ukazało się w 1653 roku, a ostatnie w 1676 już po śmierci Borelego w 1671 roku; biografia – Pierre Borel (c.1620-1671)

[Ensisheim-7] spadek meteorytu Ensisheim 7 listopada 1492 roku we Francji; chondryt zwyczajny LL6, TKW 127 kg; patrz → Schilling (1513)

[8] sienie Kamieniec Podolski 1728

[Carosi-9] zi o Jana Filipa Carosi (1744-1799 lub 1801) – geologa, górnika i dyrektora gabinetu historii naturalnej w Rzeczypospolitej w czasie panowania J. Poniatowskiego

[10] relacja Carosiego drukowana była na łamach Magazynu Warszawskiego w częściach w latach 1784-1785; część pierwsza: tom 1, 1874, s. 83-103, plik dsLib

[Cluverius-11] Philippus Cluverius (Filip Clüver) zmarł w 1622 roku, na długo przed spadkiem, więc w późniejszych wydaniach jego pracy są dodatki redaktorów; Wikipedia – Clüver Filip

[12] za opisem wielu dziwnych przypadków zjawisk atmosferycznych (krwawe deszcze, ekstremalne mrozy i upały, zjawisko „trzech słońc”, nawałnice i grzmoty) dzieło zawiera m.in. informacje o spadku meteorytów: Mount Vaisi we Francji w 1637 roku, Fünen w Danii w 1654 roku; oraz krótką notkę o spadku gradu kamieni w 1304 roku (patrz → Friedland 1304)

[Mount_Vaisi-13] spadek meteorytu Mount Vaisi w 1637 roku (27 listopada) we Francji; meteoryt kamienny (Stone-uncl), TKW 17 kg; dokładna data spadku meteorytu nie jest znana, podawane są również 1629 i 1639 (Pelé 2018, s. 506-513)

[F.C3.BCnen-14] spadek meteorytu Fünen 30 marca 1654 roku w Danii; meteoryt zaginął; opis spadku znajduje się w Historiarum anatomicarum rariorum, centuria III et IV Thomasa Bartholinusa, s. 213 (Chladni 1819)

[15] Stanisław Duńczewski wydał również ciekawe dzieło: Ciekawosc o komecie roku panskiego MDCCXLIV z dalszą swiatła, obrotu y procedencyi iego koniekturą az do skonczenia apparicyi na horizoncie zamoyskim przez M. Stanisława z Łazow Dunczewskiego… obserwowanym a dla ciekawych y strwożonych przyszłemi ewentami komety teraznieyszego, z koniekturą y prognostykiem naturalnym, bardziey dla konsolacyi iak przestrogi do druku podana, traktujące o obserwowanej w latach 1743-44 wielkiej komecie Klinkenberg-de Chéseaux (C/1743 X1), która miała sześć warkoczy(!); Wikipedia (EN) – Great Comet of 1744

[16] tam m.in. doniesienie o spadku meteorytów żelaznych wiązane z meteorytem Steinbach

[17] tam m.in. doniesienie o spadku meteorytów żelaznych wiązane z meteorytem Steinbach; autorem dwóch ostatnich części jest miśnieński prezbiterianin Sifridus presbyter de Balnhusin (Siegfried von Ballhausen)

[18] zieło to powołuje się Chladni (1819); patrz → Madonna di Foligno (Rafael, obraz)

[19] szerny wykaz dzieł Kranza znajduje się w zbiorach Bayerische StaatsBibliothek

[20] óźniejsze wydanie Kranz (1582)

[21] wydanie późniejsze: Kranz Albert, (1596), Saxonicarum…, Coloniae 1596 (MDXCVI), (s. 616). Plik DjVu

[22] wydanie późniejsze: Kranz Albert, (1621), Saxonia…, Francofurti 1621 (MDCXXI), (s. 226; Cap. 37). Plik Bayerische StaatsBibliothek

[23] wydanie wcześniejsze: Kranz Albert (A. Krantzii), (1575), Wandalia…, Francofurti 1575 (MDLXXV), (s. 174; Cap. 46). Plik GoogleBooks

[24] wcześniejsze wydanie Kranz (1563)

[25] Krentzheim Leonhard, (1577), część 1: plik DjVu

[26] rótka informacja o znalezieniu pierwszego okazu meteorytu Steinbach

[27] serwacja wielkiego bolidu nad Francją i Anglią

[28] z najstarszych i najbardziej szczegółowych map Pomorza. Znajdują się na niej m.in. miejscowości/wsie: Schellin, Gartz, Clempin. Mapa miała jeszcze wiele późniejszych, modyfikowanych wydań. Na mapie Nova Illustrissimi Ducatus Pomeraniæ tabula wydanej w 1640 roku znajdujemy jeszcze miejscowości opisane w doniesieniu Friedland 1304: Fridebergk, Fridelandt i Marienwalde oraz wieś Bernewichen związaną z doniesieniem Kunersdorf 1591. Więcej o tej wyjątkowej mapie na stronie – Mapa Lubinusa

[29] wykaz historycznych relacji klęsk, kuriozów, zaćmień Słońca i Księżyca, komet, spadki „kamieni z nieba”…; m.in. spadek meteorytu Ensisheim; zbiór różnych wydarzeń dziwnych

[30] za Neumann (1812) – spadek meteorytu Elbogen; s. 149, część: SUBSECTIO. I. De coruscatione, tonitru & fulmine (o piorunach, grzmotach i błyskawicach)

[31] Marcin z Opawy (zwany również Marcin Polak – Martinus Polonus, łac. Martinus Oppaviensis, niem. Martin von Troppau) napisał historię (kronikę) papieży i cesarzy do roku 1277, Chronicon pontificum et imperatorum, praca ta była później kontynuowana i uzupełniana (odpisy i recepcje)

[32] óźniejsze kopie, odpisy i recepcje → więcej w: Soszyński Jacek, (1995), Kronika Marcina Polaka i jej średniowieczna tradycja rękopiśmienna w Polsce, Studia Copernicana, XXXIV, Warszawa 1995. Plik dLib

[33] stępne w internecie kopie: BVPB – Biblioteca Pública del Estado en Tarragona; BNP – Biblioteca Nacional de Portugal

[34] trygujące dzieło o „znakach” i cudach; zawiera ilustracje spadków „kamieni i ogni z nieba”

[35] w wydaniach z 1596 roku (Duisburg) i z 1627 roku (Amstelodami) znajduje się plansza z mapą Marca Brandenbvrgensis & Pomerania. Per Gerardum Mercatorem. Cum Privilegio, której autorem jest Camerarius Elias (Kammermeister Elias); wydana ona była wcześniej jako pojedyncze wydawnictwo (Duisburg, po 1585 roku) również przez Gerarda Mercatora: plik dLib

[36] łość: Micraelius Johannes, (1723), Antiqvitates Pomeraniae, Oder Sechs Bücher Vom Alten Pommerlande, Lipsk 1723. Plik gLib

[37] wiadomo o które wydanie Kosmografii chodzi. Kosmografia miała wiele wydań w różnych językach, a pierwsze jej wydanie było z 1554 roku, czyli przed opisywanymi wydarzeniami w Toruniu (1572). Dostępny jest w internecie skan wydania z 1556 roku w zasobach Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej (BBC) – Münster Sebastian, Das erst buch der Cosmography oder welt beschreibung

[38] w tomie trzecim opis historii znalezienia meteorytu „żelazo Pallasa” – meteoryt Krasnojarsk; na stronach 411-417 i na planszy III (w wydaniu rosyjskim Часть третья. Половина первая, s. 566–575)

[Krasnojarsk-39] teoryt żelazno-kamienny Krasnojarsk (Красноярск, „żelazo Pallasa”, ang. Pallas iron, niem. Pallas-Eisen, ros. Палласово железо), znalezisko z 1749 roku w Rosji; pallasyt PMG-an, TKW 700 kg; patrz → Pallas (1776)

[40] rosyjski przekład całości Зуеев Василій: Паллас Петер Симон, (1773-1788), Путешествие по разным провинциям Российскаго государства, САНКТПЕТЕРБУРГЂ 1773-1788. Pliki DjVu

[41] wydanie francuskie: Pallas Peter Simon, (1788-1793), Voyages de M. P. S. Pallas, en différentes provinces de l'Empire de Russie, et dans l'Asie septentrionale; traduits de l'allemand, Par M. Gauthier de La Peyronie, Commis des Affaires Etrangéres, 5 volumes+planches, Paris 1788-1793. Pliki DjVu; planches PDF

[42] skan zakupiony ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie (sygn. mf B4587)

[43] rawdziwe nazwisko Bachmann

[44] sienia Friedland 1304 i Quedlinburg; fragmenty o meteorytach silnie inspirowane kroniką Spangenberg (1572)

[45] WDB – Wolfenbütteler Digitale Bibliothek

[46] wg Koblitz MetBase i Tuček (1981) autorem artykułu był K. Rost

[47] rzedruk w: Kroczak Jerzy, (2007), Staropolskie przepowiednie i mirabilia, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2007, (s. 75-86, 173-176).

[48] w dziele znajdują się również wzmianki o „deszczach ognistych”, które nawiedziły Polskę w latach 1270, 1680, 1682 itd. (Gąsiorowska 1955)

[49] sienie Kamieniec Podolski 1728

[50] rwsza wzmianka o bryle meteorytu Elbogen przechowywanej w ratuszu w miejscowości Loket

[51] ronika (inkunabuł) (Kronika Świata) z 1493 roku m.in. z informacją o spadku meteorytu Ensisheim; kolorowa ilustracja (s. CCLVII w wyd. łacińskim) oraz miniatura (s. CXLVI w wyd. łacińskim); Wikipedia – Liber Chronicarum (oprócz dwóch map: świata i Europy znajduje się w niej ok. 100 widoków miast, a zamieszczone w kronice widoki Krakowa, Nysy i Wrocławia uznawane są za najstarsze ich przedstawienia)

[52] za McCall et al. (2009) – Schweizer Bilderchronik des Luzerners; bogato ilustrowana kronika Szwajcarii; zawiera m.in. ilustracje spadku meteorytu Ensisheim (s. 317) i przypadek krwawego deszczu (s. 124)

[53] serwowany 23 lipca 1762 roku w Saksonii i Brandenburgii; patrz również → Keller (1838)

[54] za Biała (2003): «O Żelazie Pallasa, a także meteorytach Eichstädt, Tabor i Hraschina, Chladni przeczytał w pracy „Uber einige vorgeblich vom Himmel gefallene Steine” („O kilku kamieniach, które prawdopodobnie spadły z nieba”) wydanej w Wiedniu w roku 1790. Jej autor ksiądz kanonik Andreas Anton Stütz (1747-1806) był mineralogiem oraz kuratorem, a następnie dyrektorem cesarsko-królewskiego nadwornego zbioru minerałów w Wiedniu (obecnie Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu). Praca Stütza była pierwszą, w której wspólne pochodzenie przypisano zarówno bryłom materii, których spadek zaobserwowano jak i znalezionym. Jednak Stütz uważał, że bryły te powstały w wyniku uderzeń piorunów i był to pogląd w owym czasie w pełni uprawniony.
Chladni bardzo obszernie cytował dzieło Stütza, szczególnie opisy meteorytów oraz okoliczności ich spadku. Jednocześnie kategorycznie odrzucał hipotezę o ziemskim pochodzeniu meteorytów opowiadając się za ich kosmicznym rodowodem.»

[55] to ciekawe wydawnictwo zwraca uwagę Zofia Gąsiorowska (1955); Estreicher tak o nim pisze: «Materia meteorów (wierszem). Opisuje w tym wierszu różne formy komet, gwiazd spadających, meteorów. (Powołuje się na Kromera i na Wirgiljusza Eneide 5). Dalej idzie opis piorunów, latawców, ogni błędnych, wiatrów, grzmień, trzęsień ziemi, drogi mlecznej, śniegu, krup, gradu, wylewów, mrozów. — Wreszcie daje opis kruszców: złota, srebra, miedzi, żelaza. Dziwaczny to poemat, ale ciekawy dla przyrodnika, jako polskie „Fenomena”»

[56] uskryptów zawierająca zbiór różnego rodzaju dokumentów i informacji na temat wydarzeń w ówczesnej Europie; zawiera tematy polityczne, religijne oraz wszelkie sensacje o okrucieństwach, epidemiach, kataklizmach, zbrodniach oraz anomaliach przyrodniczych – kurioza-makabreski

[57] źródło doniesienia Toruń 1572 → pieśń nowiniarska

[58] trz → doniesienie Odranec

[59] rzedruk w: Kroczak Jerzy, (2007), Staropolskie przepowiednie i mirabilia, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2007, (s. 87-100, 176-185).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

Bibliografia/Źródła historyczne

Z Wiki.Meteoritica.pl

Aktualna wersja na dzień 16:00, 27 kwi 2024

Spis treści

Bibliografia: Źródła historyczne

–

A

B

C

D

E

F

G

H

K

L

M

O

P

R

S

T

V

W

Z

Bibliografia

Przypisy

Linki zewnętrzne

Biografie

Widok

Osobiste

Nawigacja

wiki.meteoritica.pl

Szukaj

Narzędzia

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-<div style="float: right; width: auto; margin-left: 24px">
+{{VerifyLevel |level=1}}
-__TOC__
+{{TOC My}}
-</div>
+Pozycje bibliograficzne, które ukazały się przed 1794 rokiem w którym [[Bibliografia/Chladni_Ernst_F.F.|Ernst F.F. Chladni]] opublikował swoją przełomową pracę „''Über den Ursprung der von Pallas gefundenen und anderer ihr ähnlicher Eisenmassen{{Kropek}}''”.
 === [[Bibliografia]]: Źródła historyczne ===
-===== A =====
+==== – ====
+* {{Mauerkirchen (1769)}}
+==== A ====
+* {{Albinus (1589)}}
+* {{Angelus (1593)}}
+* {{Angelus (1598)}}
+==== B ====
+* {{Bekmann (1751)}}
+* {{Bielski (1597)}}
+* {{Bjørn (1816)}}
+* {{Blaeu (1645)}}
+* {{Bohomolec (1770)}}
+* {{Bonaventure (1685)}}
+* {{Borelli (1670)}}
+* {{Born (1772)}}
+* {{Brant (1492)}}
+* {{Braun (1572-1617)}}
+* {{Bucelin (1655)}}
+* {{Büchner (1732)}}
+* {{Bünting (1590)}}
+* {{Büthner (1660)}}
+==== C ====
+* {{Caesius (1579)}}
+* {{Carosi (1784)}}
+* '''Chladni Ernst F.F.''' → patrz podstrona ''Bibliografia: [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladni Ernst F.F.]]''
+* {{Christmann (1624)}}
+* {{Cluverii (1678)}}
+==== D ====
+* {{Detmar Chronik}}
+* {{Długosz (PWN)}}
+* {{Dresser (1596)}}
+* {{Duńczewski (1744)}}
+==== E ====
+* {{Eckstorm (1627)}}
+==== F ====
+* {{Fabricius (1565)}}
+* {{Fabricius (1569)}}
+* {{Fehlau (1661)}}
+* {{Frydrychowicz (1687)}}
+==== G ====
+* {{Giovanni (1499-1519)}}
+==== H ====
+* {{Heweliusz (1668)}}
+==== K ====
+* {{Kranz (1519 Wandalia)}}
+* {{Kranz (1520 Saxonia)}}
+* {{Kranz (1563 Saxonia)}}
+* {{Kranz (1574 Saxonia)}}
+* {{Kranz (1580 Saxonia)}}
+* {{Kranz (1580 Wandalia)}}
+* {{Kranz (1582 Saxonia)}}
+* {{Kranz (1619 Wandalia)}}
+* {{Krentzheim (1577)}}
+==== L ====
+* {{Lehmann (1751)}}
+* {{Le Roy (1771)}}
+* {{Lubieniecki (1668)}}
+* {{Lubinus (1618)}}
+* {{Lucae (1689)}}
+* {{Lycosthenes (1557)}}
+==== M ====
+* {{Marci (1662)}}
+* {{Martinus Polonus Chronicon}}
+* {{Długosz (Mecherzyński)}}
+* {{Mennel (1503)}}
+* {{Mercator (1595)}}
+* {{Micraelius (Pommernland)}}
+* {{Morin (1654)}}
+* {{Münster (1554)}}
+==== O ====
+* {{Olearius (1667)}}
+==== P ====
+* {{Pallas (1776)|page=411-417}}
+* {{Pingré (1783)}}
+* {{Praetorius (1578)}}
+==== R ====
+* {{Reichmann (1685)}}
+* {{Riccioli (1651)}}
+* {{Rivander (1581)}}
+* {{Rizzi-Zannoni (1772)}}
+* {{Rockenbach (1602)}}
+* {{Rocznik Kołbacki}}
+* {{Rost (1725)}}
+* {{Roszyński (1632)}}
+* {{Rzączyński (1721)}}
+* {{Rzączyński (1745)}}
+==== S ====
+* {{Schaller (1785)}}
+* {{Schedel (1493)}}
+* {{Schilling (1513)}}
+* {{Silberschlag (1764)}}
+* {{Simonis (1730)}}
+* {{Spangenberg (1572)}}
+* {{Stepling (1754)}}
+* {{Stütz (1790)}}
+==== T ====
+* {{Tułowski (1618)}}
+==== V ====
+* {{Vechnerus (1645)}}
+==== W ====
+* {{Wick (Wickiana)}}
+* {{Witte (1778)}}
+==== Z ====
+* {{Zeiller (1683)}}
+* {{Želechovský (1619)}}
+* {{Zernecke (1727)}}
+* {{Zrzenczycki (1619)}}
+<br clear="all"/>
+== [[Bibliografia]] ==
-* Angelus Andreas, (1598), '''Annales Marchiae Brandenburgicae, das ist ordentliche Verzeichnus und Beschreibung der fürnemsten und gedenckwirdigsten Märkischen Jahrgeschichten und Historien, so sich vom 416. Jahr vor Christi Geburt bis aufs 1596 Jahr zugetragen haben.''' Frankfurt a.d. Oder 1598. Plik [http://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/dlibra/docmetadata?id=912 DjVu]
+* {{Biała, Manecki (2011)}}
-===== C =====
+* {{Brown (1953)}}
-* Cluverii Philippi (Clüver Philipp), (1678), '''Introductio in Universam Geographiam tam veterem, quam Novam, Multis locis emendata, memorabilibus locorum illustrata...&nbsp;.''' MDCLXXVIII (1678). Brunsvigae, 1678, s. 183.<ref>Philippus Cluverius (Filip Clüver) zmarł w 1622 roku, na długo przed spadkiem, więc w późniejszych wydaniach jego pracy są dodatki redaktorów; wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Filip_Clüver Filip Clüver]</ref>. Plik [http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=15067&dirids=1 DjVu]
+* {{Еремеева (2006)}}
-===== L =====
+* {{Koblitz MetBase}}
-* Lucæ (Lucae) Frederico, (1689), '''Schlesiens curieuse Denckwürdigkeiten oder vollkommene Chronica von Ober- und Nieder-Schlesien: welche in Sieben Haupt-Theilen vorstellet Alle Fürstenthümer und Herrschafften, mit ihren Ober-Regenten...&nbsp;.''' Franckfurt am Mayn MDCLXXXIX Fünffter Theil, 1689, s. 2228. Plik [http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=3632&from=FBC DjVu]
+* Kosiński Janusz W., (2024), '''Przed [[Bibliografia/Chladni Ernst F.F.|Chladnim]]. Poglądy i hipotezy (''Before Chladni. Views and hypotheses'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 15, 2024, s. 71-83. Plik {{Link-ASMP|BN=1|30146494}}.
-===== V =====
+{{Przypisy}}
-* Vechnerus David, (1645), '''Universæ Germaniæ Breviarium.''' Gorlici Lusatiorum, 1645, s. 169. Plik [http://books.google.pl/books?id=jVcAAAAAcAAJ&pg=PT408&dq=David+Vechner+%E2%80%9EUniversae+Germaniae+Breviarium&source=gbs_selected_pages&cad=3#v=onepage&q&f=false GoogleBooks]
+== Linki zewnętrzne ==
+=== Biografie ===
-== Przypisy ==
+* Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Johann_Christoph_Bekmann Bekmann Johann Christoph] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Marcin_Bielski Bielski Marcin] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Joan_Blaeu Blaeu Joan] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Filip_Clüver Clüver Philipp] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Marcin_z_Opawy Marcin z Opawy] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Gerard_Merkator Merkator Gerard] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Micraelius Micraelius Johannes] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sebastian_Münster Münster Sebastian] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Peter_Simon_Pallas Pallas Peter Simon] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Rzączyński Rzączyński Gabriel] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Hartmann_Schedel Schedel Hartmann]
+* Wikipedia (DE) – [http://de.wikipedia.org/wiki/Petrus_Albinus Albinus Petrus] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Andreas_Angelus Angelus Andreas] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Ignaz_von_Born Born Ignaz Edler von] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Braun Braun Georg] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Bucelinus Bucelin Gabriel] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Andreas_Elias_Büchner Büchner Andreas Elias] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Bünting Bünting Heinrich] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Detmar_(Lesemeister) Detmar [von Lübeck<nowiki>]</nowiki>] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Eckstorm Eckstorm Heinrich] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Fabricius Fabricius Georg] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Albert_Krantz_(Theologe) Kranz Albert] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Gottfried_Olearius_(1604-1685) Olearius Gottfried] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Johann_Richter_(Astronom) Praetorius Johannes (Richter Johann)] {{SeparatorBull}} [http://de.wikipedia.org/wiki/Cyriacus_Spangenberg Spangenberg Cyriacus]
+* Wikipedia (EN) – [http://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_Borel Borel Pierre (''Petrus Borellius'')] {{SeparatorBull}} [https://en.wikipedia.org/wiki/Conrad_Lycosthenes Lycosthenes Conrad] {{SeparatorBull}} [http://en.wikipedia.org/wiki/Alexandre_Guy_Pingré Pingré Alexandre Guy] {{SeparatorBull}} [http://en.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Battista_Riccioli Riccioli Giovanni Battista]
-<references />
+* CERL Thesaurus – [http://thesaurus.cerl.org/record/cnp00363753 Krentzheim Leonhard]
-[[Category:Bibliografia]]
+[[Category:Bibliografia|!Bibliografia/Źródła historyczne]]