(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Pułtusk/Zambrzyccy
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Zambrzyccy herbu Kościesza) |
m (→Zambrzyccy herbu Kościesza) |
||
(Nie pokazano 13 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | {{VerifyLevel|level=1}} | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
{{Sparse-b}}Strona powstała dzięki staraniom [[Bibliografia/Biała Jadwiga|Jadwigi Białej]], Tomka Jakubowskiego i [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusza W. Kosińskiego]].{{Sparse-e}} | {{Sparse-b}}Strona powstała dzięki staraniom [[Bibliografia/Biała Jadwiga|Jadwigi Białej]], Tomka Jakubowskiego i [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusza W. Kosińskiego]].{{Sparse-e}} | ||
Linia 9: | Linia 10: | ||
W latach 90. ub.w. [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusz W. Kosiński]] dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999): | W latach 90. ub.w. [[Bibliografia/Kosiński Janusz Witold|Janusz W. Kosiński]] dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999): | ||
{{BQuote-begin |max-width=800px}} | {{BQuote-begin |max-width=800px}} | ||
- | {{Wielokropek}} Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, ''największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg.'' W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je ''rządowi rosyjskiemu'' (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: ''Prababcia<ref name="FL">Franciszka Leppert, żona Aleksandra Zambrzyckiego</ref> nasza, matka Zygmunta'' [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] ''i Adolfa'' [Adolf Zambrzycki] ''Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli.''<ref>czy kwota 14 tys. rubli to dużo? patrz → [[Pułtusk/Czasopisma]]: ''Gazeta Warszawska'', 3 czerwca 1868 roku</ref> Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi. | + | {{Wielokropek}} Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, ''największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg.'' W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je ''rządowi rosyjskiemu'' (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: ''Prababcia<ref name="FL">Franciszka Leppert (1815-1887), żona Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860)</ref> nasza, matka Zygmunta'' [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] ''i Adolfa'' [Adolf Zambrzycki] ''Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli.''<ref>czy kwota 14 tys. rubli to dużo? patrz → [[Pułtusk/Czasopisma]]: ''Gazeta Warszawska'', 3 czerwca 1868 roku</ref> Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi. |
Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo{{Kropek}} {{Wielokropek}} | Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo{{Kropek}} {{Wielokropek}} | ||
Linia 18: | Linia 19: | ||
Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z [[Meteoryty/Kolekcje|największymi światowymi kolekcjami meteorytów]] w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu [[Pułtusk]] (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas [[Bibliografia/Konferencje i seminaria|X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku]]. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny? | Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z [[Meteoryty/Kolekcje|największymi światowymi kolekcjami meteorytów]] w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu [[Pułtusk]] (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas [[Bibliografia/Konferencje i seminaria|X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku]]. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny? | ||
- | Fragment informacji zaprezentowanych w referacie Biała et al. (2018) oraz Kosiński (1999) (wyróżnienia w tekście | + | Fragment informacji zaprezentowanych w referacie Biała et al. (2018) oraz Kosiński (1999) uzupełnionych przez [[Redakcja|Redakcję]] (wyróżnienia w tekście [[Redakcja]]): |
:{| {{Table data}} | :{| {{Table data}} | ||
! Zbiory !! Biała et al. (2018) | ! Zbiory !! Biała et al. (2018) | ||
|- | |- | ||
- | | Berlin || do zbiorów w Berlinie największy '''okaz {{Txt2Img|Pultusk_(NHM_Berlin)_g1.jpg|8102,8 g}}''' sprzedał w 1869 roku '''A. Zambrzycki'''. Prawdopodobnie | + | | Berlin || do zbiorów w Berlinie największy '''okaz {{Txt2Img|Pultusk_(NHM_Berlin)_g1.jpg|8102,8 g}}''' sprzedał w 1869 roku '''A. Zambrzycki'''. Prawdopodobnie był to Aleksander Franciszek Zambrzycki (?1848-1874), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i Gostkowa<ref>zapewne nie był to Adolf Zambrzycki (1850-1928) nie związany bezpośrednio interesami z majątkiem w okolicach Pułtuska?</ref> |
|- | |- | ||
- | | Londyn || do zbiorów w Londynie największy '''okaz 9095 g''' oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku '''E. Zambrzycka'''<ref name="EZ"> | + | | Londyn || do zbiorów w Londynie największy '''okaz 9095 g''' oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku '''E. Zambrzycka'''. Prawdopodobnie<ref name="EZ">wg Kosińskiego (2019) za inicjałem '''E.''' kryje się Ewa Elżbieta Zambrzycka (1810?-1875); na pewno nie była to Eufemia Zambrzycka (1805-1850), gdyż zmarła w Paryżu przed 1868 rokiem</ref> Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860) |
|- | |- | ||
- | | Paryż || do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała '''E. Zambrzycka'''<ref name="EZ"></ref> | + | | Paryż || do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała '''E. Zambrzycka'''. Prawdopodobnie<ref name="EZ"></ref> Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860) |
|- | |- | ||
! !! Kosiński (1999) | ! !! Kosiński (1999) | ||
Linia 35: | Linia 36: | ||
== Zambrzyccy herbu Kościesza == | == Zambrzyccy herbu Kościesza == | ||
- | Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Kosiński (2018); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku. | + | Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Epsztein (2013); Kosiński (2018, 2019); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku. |
- | Kim byli '''A. Zambrzycki''' i '''E. Zambrzycka''', którzy sprzedawali okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zagranicznych muzeów? | + | Kim byli '''A. Zambrzycki''' i '''E. Zambrzycka''', którzy sprzedawali okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zagranicznych muzeów? [[Redakcja|Prześledziliśmy]] na portalu Minakowski historię rodu Zambrzyckich w okresie przed i po spadku meteorytu [[Pułtusk]] (poniżej fragment genealogii; niestety w źródłach podawane są często różne miejsca oraz daty urodzin i śmierci; wiele kopii aktów urodzin, ślubów i zgonów rodu Zambrzyckich znajduje się na portalu Geneteka): |
:{| {{Table data}} | :{| {{Table data}} | ||
- | ! linia<br />( | + | ! linia<br />(°) !! !! uwagi !! źródła<ref>Epsztein (2013); Kosiński (2018) oraz portale: '''DPM''' – Dwory i Pałace Mazowsza; '''GRZ''' – Genealogia Rodziny Zambrzyckich; '''Minakowski''' – Genealogia potomków Sejmu Wielkiego</ref> |
|- | |- | ||
- | | - | + | | -2° || '''Karol Zambrzycki'''<br />(1770-1821) || sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h. wł. (1780?-); akt zgonu znajduje się w parafii Zambski || [http://www.sejm-wielki.pl/b/8.283.8 Minakowski]; Geneteka |
|- | |- | ||
! colspan="4"| | ! colspan="4"| | ||
|- | |- | ||
- | | rowspan="3"| -1 || '''Aleksander Zambrzycki'''<br />(1811-1860) || syn '''Karola'''; dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; ożeniony z Franciszką Leppert (ślub w 1832 roku w kościele paraf. w Zambskach) || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171431 Minakowski]; GRZ; Epsztein (2013) | + | | rowspan="3"| -1 || '''Aleksander Zambrzycki'''<br />(1811-1860) || syn '''Karola'''; urodzony w Warszawie; dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; powstaniec listopadowy; ożeniony z Franciszką Leppert (ślub w 1832 roku w kościele paraf. w Zambskach) || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171431 Minakowski]; GRZ; Epsztein (2013) |
|- | |- | ||
| rowspan="2"| Franciszka Leppert<br />(1815-1887) || żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w Gostkowie || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171432 Minakowski] | | rowspan="2"| Franciszka Leppert<br />(1815-1887) || żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w Gostkowie || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.171432 Minakowski] | ||
|- | |- | ||
- | | dzieci: '''Eufemia Teresa''' (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), '''Aleksander Franciszek''' (1847-1874), '''Adolf''' (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) || | + | | dzieci: '''Eufemia Teresa''' (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), '''Aleksander Franciszek''' (1847-1874), '''Adolf''' (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) || Kosiński (2018) |
|- | |- | ||
- | | - | + | | -1° || Eufemia Zambrzycka<br />(1805-1850) || córka '''Karola'''; żona Macieja Rybińskiego h. Radwan (ślub 4 lutego 1823 roku w Zambskach); po upadku powstania listopadowego (1830-31) wyemigrowała z mężem do Paryża || [http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.27391.8 Minakowski]; GRZ |
|- | |- | ||
- | | - | + | | -1° || Emilian Zambrzycki<br />(1807-1884) || syn '''Karola'''; zmarł bezpotomnie w Gostkowie<ref>akt zgonu znajduje się w parafii Zambski (Geneteka); wg portalu Genealogia Rodziny Zambrzyckich podporucznik Pułku Strzelców Pieszych, wyemigrował i zmarł w Paryżu</ref> || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.184550 Minakowski]; Geneteka |
|- | |- | ||
- | | - | + | | -1° || '''Ewa Elżbieta Zambrzycka'''<br />(1810?-1875) || córka '''Karola'''; żona Gabriela Kajetana Zambrzyckiego (1790-1862); jedna z wnuczek Ewy i Gabriela Zambrzyckich, Bronisława Florentyna Koskowska (1854-1910) była żoną Tytusa Babczyńskiego{{Babczyński T-biogram|}} (Kosiński 2019), badacza meteorytu [[Pułtusk]];<br /><u>wg Kosińskiego (2019) to ona sprzedała okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zbiorów w Londynie i Paryżu?!</u> || Kosiński (2019); [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.198693 Minakowski]; [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.198694 Minakowski] |
|- | |- | ||
! colspan="4"| | ! colspan="4"| | ||
|- | |- | ||
- | | | + | | 0° || '''Eufemia Teresa Zambrzycka'''<br />(1834-1895?) || córka '''Aleksandra''' (1811-1860); żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar dziedzica dworu w Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w kościele paraf. w Zambskach; wesele w Gostkowie; 20 lat wcześniej w tym samym kościele ślub brał jej ojciec Aleksander);<br /><u>wg [[Redakcja|Redakcji]] to ona sprzedała okazy meteorytu [[Pułtusk]] do zbiorów w Londynie i Paryżu?!</u> || Kosiński (2018); [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.286468 Minakowski]; DPM; Geneteka |
|- | |- | ||
- | | | + | | 0° || '''Aleksander Franciszek Zambrzycki'''<br />(1847-1874) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); zmarł w Gostkowie;<br /><u>być może to on sprzedawał okazy meteorytu Pułtusk do Berlina?</u> || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.266713 Minakowski]; Kosiński (2018); Geneteka |
|- | |- | ||
- | | | + | | 0° || '''Adolf Zambrzycki'''<br />(1850-1928) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k. Sokołowa Podlaskiego oraz m.in. Hotelu Wiedeńskiego w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 102 || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.184542 Minakowski]; GRZ; Biała et al. 2018 |
|- | |- | ||
- | | | + | | 0° || Zygmunt Wincenty Zambrzycki<br />(1850-1925) || syn '''Aleksandra''' (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo || [http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.268164 Minakowski]; Kosiński (2018); Epsztein (2013) |
+ | |- | ||
+ | ! colspan="4"| | ||
+ | |- | ||
+ | | 1° || Bronisława Florentyna Koskowska (1854-1910) || była żoną Tytusa Babczyńskiego{{Babczyński T-biogram|}}; wnuczka Ewy i Gabriela Zambrzyckich (patrz wyżej) || Kosiński (2019) | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan="4"| | ||
+ | |- | ||
+ | | 2° || Wanda Zambrzycka<br />(-2004) || nauczycielka; prawnuczka Franciszki Leppert || Kosiński (1999, 2019) | ||
|} | |} | ||
- | + | Prawdopodobnie wykaz ten jest kompletny dzięki kwerendzie Janusza W. Kosińskiego (Kosiński 2018)? | |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 89: | Linia 98: | ||
Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich. | Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich. | ||
- | Zygmunt Zambrzycki był właścicielem majątku w Gostkowie. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w Cyganach. | + | Zygmunt Wincenty Zambrzycki był właścicielem majątku w '''Gostkowie'''. W 1832 roku w kościele w '''Zambskach''' ślub brał Aleksander Zambrzycki (1811-1860) dziedzic '''Brzeźna''' i '''Gostkowa''', a 20 lat później jego córka Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) z Henrykiem Modzelewskim h. Trzywdar dziedzicem dworu w '''Gładczynie'''. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w '''Cyganach'''. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 95: | Linia 104: | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
- | * Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] w zagranicznych kolekcjach''', Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik [http://www.ptmet.org.pl/x-konferencja-meteorytowa-w-pultusku-20-%E2%80%92-21-kwietnia-2018-r-ksiazka-abstraktow/ PDF]. | + | * Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]] w zagranicznych kolekcjach''', Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik [http://www.ptmet.org.pl/x-konferencja-meteorytowa-w-pultusku-20-%E2%80%92-21-kwietnia-2018-r-ksiazka-abstraktow/ PDF]. |
* +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), '''Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10''', wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik [http://pther.net/PDF/Ziemianie%20XX%20wieku/Ziemianie%20XX%20wieku%2010.pdf PDF]. | * +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), '''Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10''', wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik [http://pther.net/PDF/Ziemianie%20XX%20wieku/Ziemianie%20XX%20wieku%2010.pdf PDF]. | ||
Linia 101: | Linia 110: | ||
* Kosiński Janusz W., (1999), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|pułtuski]] – 130 lat później''', w: ''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego'', Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16. | * Kosiński Janusz W., (1999), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|pułtuski]] – 130 lat później''', w: ''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego'', Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16. | ||
- | * Kosiński Janusz W., (2018), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w Płocku | + | * Kosiński Janusz W., (2018, ''informacja ustna''), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w Płocku. |
- | * Minakowski Marek Jerzy, (2018), '''Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl)''', publikacja elektroniczna, wydanie z 29.04.2018. Link [http://www.sejm-wielki.pl Genealogia potomków Sejmu Wielkiego]. | + | * Kosiński Janusz W., (2019), '''Meteoryt [[Pultusk (Pułtusk)|Pułtusk]]. 150 lat eksploracji (''Pultusk meteorite. 150 years exploration'')''', ''Acta Soc. Metheor. Polon.'', 10, 2019, s. 95-110. Plik {{Link-ASMP|bwmeta1.element.psjd-65d76d81-f922-4c7e-8603-89fc0f0cd519}}. |
+ | |||
+ | * Minakowski Marek Jerzy, (2018), '''Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl)''', publikacja elektroniczna, wydanie z 29.04.2018. Link [http://www.sejm-wielki.pl Genealogia potomków Sejmu Wielkiego]. | ||
+ | |||
+ | * oraz [[Pułtusk/Bibliografia]] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Linia 114: | Linia 127: | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
- | * Portal | + | * Portal [http://www.sejm-wielki.pl M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego] |
- | * Portal | + | * Portal [http://www.zambrzyccy.pl Genealogia Rodziny Zambrzyckich] |
- | * Portal Dwory i Pałace Mazowsza | + | * Portal Dwory i Pałace Mazowsza – [http://mazowieckie.dipp.info.pl/baza-dipp/item/346-gmina-zatory/171-dwor-gladczyn Dwór Gładczyn] |
+ | * GENETEKA baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego – [https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&bdm=D&w=07mz&rid=D&search_lastname=Zambrzycki&search_name=&search_lastname2=&search_name2=&from_date=&to_date= Zambrzycki] | ||
* Portal Moi Krewni – [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycki.html Zambrzycki] {{SeparatorBull}} [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycka.html Zambrzycka] | * Portal Moi Krewni – [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycki.html Zambrzycki] {{SeparatorBull}} [http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/zambrzycka.html Zambrzycka] | ||
- | |||
- | |||
* {{ParisMNHN}} | * {{ParisMNHN}} |
Aktualna wersja na dzień 21:19, 29 sty 2023
Strona powstała dzięki staraniom Jadwigi Białej, Tomka Jakubowskiego i Janusza W. Kosińskiego.
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Od wielu lat Jadwiga Biała i Janusz W. Kosiński zajmują się kulturowymi i społecznymi aspektami spadku meteorytu Pułtusk. To dzięki ich dociekaniom udało się m.in. ustalić wiele faktów dotyczących tajemniczego właściciela największej kolekcji meteorytów Pułtusk, Ignacego Wawrzeckiego. W swoich poszukiwaniach dotyczących okoliczności spadku tego meteorytu, wielokrotnie natrafiali również na nazwisko Zambrzycki(a). Okazuje się, że losy wielu przedstawicieli tego starego rodu splatają się z meteorytem Pułtusk.
Zambrzyccy a meteoryt Pułtusk
Czasy współczesne
W latach 90. ub.w. Janusz W. Kosiński dotarł do mieszkanki tamtych okolic Wandy Zambrzyckiej. Tak opisał swoje spostrzeżenia (Kosiński 1999):
(…) Przy okazji poszukiwań spotkałem - mieszkającą niemal w środku penetrowanego obszaru - niezwykle miłą i posiadającą ciekawe materiały, p. Wandę Zambrzycką. Ta starsza już osoba, emerytowana nauczycielka, jest wnuczką byłych właścicieli Gostkowa, Zambsk i okolicznych terenów. Posiada w swych zbiorach mapy byłych rodzinnych dóbr, a jej głównym zajęciem w ostatnich latach jest spisywanie dziejów rodziny i miejsc z którymi była związana. W jej rękopisie jest też fragment poświęcony spadkowi meteorytu Pułtuskiego. Obok informacji ogólnych zaczerpniętych z literatury, są wspomnienia rodzinne o tym zjawisku. Najwięcej opowiadała babcia Wandy Zambrzyckiej. Jak mówiła, największy okaz znaleziony w majątku w Gostkowie miał wagę 3 kg, zaś w okolicach Gostkowa i Zambsk, znajdowano znaczne ilości meteorytów o masach 1-2 kg. W majątku jej rodziny meteoryty były pilnie zbierane, a następnie odsprzedano je rządowi rosyjskiemu (obszar spadku był wtedy w Cesarstwie Rosyjskim). W kronice Wanda Zambrzycka zapisała: Prababcia[1] nasza, matka Zygmunta [Zygmunt Wincenty Zambrzycki] i Adolfa [Adolf Zambrzycki] Zambrzyckich sprzedała wiele meteorytów za niebagatelną wówczas sumę 14 tysięcy rubli.[2] Ponoć w ten sposób spłaciła wszystkie swoje długi.
Wanda Zambrzycka, która sporo podróżuje w poszukiwaniu dokumentów i materiałów, twierdzi, że do dzisiaj meteoryty są znajdowane w czasie prac polowych, ale już po północnej stronie Narwi w okolicach wsi Nowy Sielc. Według wspomnień rodzinnych również w pobliżu tej wioski złożono znaczne ilości meteorytów (zawartość wozu konnego ???) pochodzących z majątku Gostkowo… (…)
XIX wiek
Jadwiga Biała i Tomasz Jakubowski nawiązali kontakt z największymi światowymi kolekcjami meteorytów w celu ustalenia liczby i pochodzenia znajdujących się w ich zbiorach okazów meteorytu Pułtusk (Biała et al. 2018). Wstępne wyniki swoich ustaleń zaprezentowali podczas X Konferencji Meteorytowej w Pułtusku w 2018 roku. Okazało się m.in., że największe okazy meteorytu Pułtusk znajdujące się obecnie w Berlinie i Londynie, zostały nabyte od przedstawicieli rodziny Zambrzyckich. Również część zbiorów w Paryżu została kupiona od Zambrzyckich. A jak wynika z relacji Wandy Zambrzyckiej (Kosiński 1999), zapewne spora część okazów w Rosji również pochodzi od tej rodziny?
Fragment informacji zaprezentowanych w referacie Biała et al. (2018) oraz Kosiński (1999) uzupełnionych przez Redakcję (wyróżnienia w tekście Redakcja):
Zbiory Biała et al. (2018) Berlin do zbiorów w Berlinie największy okaz 8102,8 g sprzedał w 1869 roku A. Zambrzycki. Prawdopodobnie był to Aleksander Franciszek Zambrzycki (?1848-1874), syn Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860), dziedzica Brzeźna i Gostkowa[3] Londyn do zbiorów w Londynie największy okaz 9095 g oraz inne małe okazy sprzedała w grudniu 1868 roku E. Zambrzycka. Prawdopodobnie[4] Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860) Paryż do zbioru w Paryżu wiele okazów sprzedała E. Zambrzycka. Prawdopodobnie[4] Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) córka Aleksandra Zambrzyckiego (1811-1860) Kosiński (1999) Rosja wg relacji Wandy Zambrzyckiej wiele okazów sprzedano rządowi rosyjskiemu[1]
Zambrzyccy herbu Kościesza
Wielu członków rodu Zambrzyckich h. Kościesza zamieszkiwało okolice spadku meteorytu Pułtusk. Genealogia i historia tego rodu jest dobrze opisana (źródła: Epsztein (2013); Kosiński (2018, 2019); portale: Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Genealogia Rodziny Zambrzyckich), więc można pokusić się o próbę zidentyfikowania osób, które mogły mieć związek ze spadkiem meteorytów pod Pułtuskiem w 1868 roku.
Kim byli A. Zambrzycki i E. Zambrzycka, którzy sprzedawali okazy meteorytu Pułtusk do zagranicznych muzeów? Prześledziliśmy na portalu Minakowski historię rodu Zambrzyckich w okresie przed i po spadku meteorytu Pułtusk (poniżej fragment genealogii; niestety w źródłach podawane są często różne miejsca oraz daty urodzin i śmierci; wiele kopii aktów urodzin, ślubów i zgonów rodu Zambrzyckich znajduje się na portalu Geneteka):
linia
(°)uwagi źródła[5] -2° Karol Zambrzycki
(1770-1821)sekretarz dworu królewskiego; żona Elżbieta Paschalis-Jakubowicz h. wł. (1780?-); akt zgonu znajduje się w parafii Zambski Minakowski; Geneteka -1 Aleksander Zambrzycki
(1811-1860)syn Karola; urodzony w Warszawie; dziedzic Brzeźna i Gostkowa, gmina Obryte; powstaniec listopadowy; ożeniony z Franciszką Leppert (ślub w 1832 roku w kościele paraf. w Zambskach) Minakowski; GRZ; Epsztein (2013) Franciszka Leppert
(1815-1887)żona Aleksandra (1811-1860); zmarła w Gostkowie Minakowski dzieci: Eufemia Teresa (1834-1895?), Emilia (1838-1862), Teresa Maria (1840-?), Ewa Franciszka (1843-1875), Aleksander Franciszek (1847-1874), Adolf (1850-1928), Zygmunt Wincenty (1850-1925), Walerian (1855-?) Kosiński (2018) -1° Eufemia Zambrzycka
(1805-1850)córka Karola; żona Macieja Rybińskiego h. Radwan (ślub 4 lutego 1823 roku w Zambskach); po upadku powstania listopadowego (1830-31) wyemigrowała z mężem do Paryża Minakowski; GRZ -1° Emilian Zambrzycki
(1807-1884)syn Karola; zmarł bezpotomnie w Gostkowie[6] Minakowski; Geneteka -1° Ewa Elżbieta Zambrzycka
(1810?-1875)córka Karola; żona Gabriela Kajetana Zambrzyckiego (1790-1862); jedna z wnuczek Ewy i Gabriela Zambrzyckich, Bronisława Florentyna Koskowska (1854-1910) była żoną Tytusa Babczyńskiego[7] (Kosiński 2019), badacza meteorytu Pułtusk;
wg Kosińskiego (2019) to ona sprzedała okazy meteorytu Pułtusk do zbiorów w Londynie i Paryżu?!Kosiński (2019); Minakowski; Minakowski 0° Eufemia Teresa Zambrzycka
(1834-1895?)córka Aleksandra (1811-1860); żona Henryka Modzelewskiego h. Trzywdar dziedzica dworu w Gładczynie (ślub 17 lutego 1852 roku w kościele paraf. w Zambskach; wesele w Gostkowie; 20 lat wcześniej w tym samym kościele ślub brał jej ojciec Aleksander);
wg Redakcji to ona sprzedała okazy meteorytu Pułtusk do zbiorów w Londynie i Paryżu?!Kosiński (2018); Minakowski; DPM; Geneteka 0° Aleksander Franciszek Zambrzycki
(1847-1874)syn Aleksandra (1811-1860); zmarł w Gostkowie;
być może to on sprzedawał okazy meteorytu Pułtusk do Berlina?Minakowski; Kosiński (2018); Geneteka 0° Adolf Zambrzycki
(1850-1928)syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Kupientyn k. Sokołowa Podlaskiego oraz m.in. Hotelu Wiedeńskiego w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 102 Minakowski; GRZ; Biała et al. 2018 0° Zygmunt Wincenty Zambrzycki
(1850-1925)syn Aleksandra (1811-1860); właściciel majątku Gostkowo Minakowski; Kosiński (2018); Epsztein (2013) 1° Bronisława Florentyna Koskowska (1854-1910) była żoną Tytusa Babczyńskiego[7]; wnuczka Ewy i Gabriela Zambrzyckich (patrz wyżej) Kosiński (2019) 2° Wanda Zambrzycka
(-2004)nauczycielka; prawnuczka Franciszki Leppert Kosiński (1999, 2019)
Prawdopodobnie wykaz ten jest kompletny dzięki kwerendzie Janusza W. Kosińskiego (Kosiński 2018)?
Lokalizacja
(C) Cygany, (G) Gładczyn, (G) Gostkowo, (Z) Stare Zambski
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Miejsca w rejonie spadku meteorytu pułtuskiego, związane z rodem Zambrzyckich.
Zygmunt Wincenty Zambrzycki był właścicielem majątku w Gostkowie. W 1832 roku w kościele w Zambskach ślub brał Aleksander Zambrzycki (1811-1860) dziedzic Brzeźna i Gostkowa, a 20 lat później jego córka Eufemia Teresa Zambrzycka (1834-1895?) z Henrykiem Modzelewskim h. Trzywdar dziedzicem dworu w Gładczynie. Antoni Zambrzycki był właścicielem majątku w Cyganach.
Bibliografia
- Biała Jadwiga, Jakubowski Tomasz, (2018), Meteoryt Pułtusk w zagranicznych kolekcjach, Streszczenia referatów, X Konferencja Meteorytowa, Pułtusk 2018. Plik PDF.
- +Epsztein Tadeusz (red.), (2013), Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 10, wyd. DiG, Warszawa 2013. Plik PDF.
- Kosiński Janusz W., (1999), Meteoryt pułtuski – 130 lat później, w: Meteoryt Pułtusk. Kamienny deszcz sprzed 130 lat. Materiały VIII Seminarium Meteorowo-Meteorytowego, Wyszków-Kraków 1999, s. 12-16.
- Kosiński Janusz W., (2018, informacja ustna), kwerenda: księgi parafialne parafii Zambski (Kościelne) oraz Archiwum Diecezjalne w Płocku.
- Kosiński Janusz W., (2019), Meteoryt Pułtusk. 150 lat eksploracji (Pultusk meteorite. 150 years exploration), Acta Soc. Metheor. Polon., 10, 2019, s. 95-110. Plik ASMP.
- Minakowski Marek Jerzy, (2018), Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), publikacja elektroniczna, wydanie z 29.04.2018. Link Genealogia potomków Sejmu Wielkiego.
- oraz Pułtusk/Bibliografia
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Portal M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego
- Portal Genealogia Rodziny Zambrzyckich
- Portal Dwory i Pałace Mazowsza – Dwór Gładczyn
- GENETEKA baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego – Zambrzycki
- Portal Moi Krewni – Zambrzycki ● Zambrzycka
- Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu (National Museum of Natural History in Paris; Paris, Mus. d'Hist. Nat.) – Muséum national d'Histoire naturelle ● Collection de météorites ● Saison – La saison Météorites ● Exposition – Météorites, entre ciel et terre ● [katalogi → Meunier (catalogues); katalog online]
- Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (Museum für Naturkunde, Institut für Mineralogie und Petrographie, Humboldt-Universität zu Berlin; Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ.) – Museum für Naturkunde Berlin ● Meteorites ● [katalogi → Rose (1864); Klein (catalogues); Hoppe (1975); Schulze (1996)]
- Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (Natural History Museum London; London, Nat. Hist. Mus.) – Natural History Museum London ● [katalogi → Fletcher (1896); Prior (1953); Grady (2000)]
- Muzeum Fersmana w Moskwie (Russian Academy of Sciences, Fersman Mineralogical Museum, Moscow; Moscow, Acad. Sci.) – Российская Академия Наук, Минералогический Музей им. А.Е. Ферсмана ● (Предыдущая версия сайта (до 2017 г.) (old page version)) ● Экспозиция "Метеориты" (Exposition “Meteorites”) ● [katalog → Явнель (1986)]
- Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Natural History Museum Vienna; Vienna, Naturhist. Mus.) – Naturhistorisches Museum Wien ● Die Meteoritensammlung ● Mineralogy & Petrography ● [katalogi → Partsch (1843); Brezina (1885); Brezina (1895); Brezina (1896); Berwerth (1903)]