(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
Z Wiki.Meteoritica.pl
m |
m (→Zobacz również) |
||
(Nie pokazano 43 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
- | |||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
- | {{VerifyLevel|level= | + | {{VerifyLevel|level=1i}} |
{{InfoboxMuzeum | {{InfoboxMuzeum | ||
| nazwa = Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie | | nazwa = Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie | ||
| adres = Gronostajowa 5<br />30-387 Kraków<br />http://www.cep.uj.edu.pl/ | | adres = Gronostajowa 5<br />30-387 Kraków<br />http://www.cep.uj.edu.pl/ | ||
- | | pracownicy = kustosz kolekcji: dr Bartłomiej Kajdas; kolekcja geologiczna: Jolanta Gruza | + | | pracownicy = kustosz kolekcji: dr {{Txt2Img|Kurator_CEP_UJ.jpg|Bartłomiej Kajdas}}; kolekcja geologiczna: Jolanta Gruza |
| kontakt = [mailto:bartlomiej.kajdas@uj.edu.pl bartlomiej.kajdas@uj.edu.pl]<br />tel. (12) 664 60 84 | | kontakt = [mailto:bartlomiej.kajdas@uj.edu.pl bartlomiej.kajdas@uj.edu.pl]<br />tel. (12) 664 60 84 | ||
- | | wystawy = | + | | wystawy = kolekcja meteorytów została utworzona na bazie zbiorów zlikwidowanego [[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ|Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych UJ]];<br />Centrum otwarto dla zwiedzających w 2021 roku |
| KoblitzMetBase = | | KoblitzMetBase = | ||
}} | }} | ||
Linia 13: | Linia 12: | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
- | [[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ|Muzeum Geologiczne | + | Powołane do życia w 2016 roku '''Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego (CEP)''' jest jednostką dydaktyczno-naukową, w której zostały zebrane zbiory przyrodnicze przechowywane wcześniej w różnych jednostkach Uniwersytetu Jagiellońskiego: Instytucie Zoologii i Badań Biomedycznych (zbiory Muzeum Zoologicznego UJ oraz Muzeum Antropologicznego UJ), Instytucie Nauk Geologicznych ([[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ|Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ]]) i Instytucie Botaniki (Muzeum Paleobotaniczne UJ). |
+ | |||
+ | Powstałe z połączenia zbiory Centrum składają się z blisko 250 kolekcji zawierających łącznie około 20000 okazów skamieniałości, 16000 okazów mineralogicznych, kilkaset okazów petrograficznych oraz kilkadziesiąt kolekcji szlifów. W skład zbioru weszły również meteoryty, głównie z kolekcji [[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ|Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych UJ]]. | ||
+ | |||
+ | == Meteoryty == | ||
+ | |||
+ | W kolekcji Centrum znajdują się m.in. fragmenty meteorytów: Allende{{MBD-record|name=Allende}}, [[Brahin]], Brenham{{MBD-record|name=Brenham}}, [[Elbogen]], Gao-Guenie{{MBD-record|name=Gao-Guenie}}, Gibeon{{MBD-record|name=Gibeon}}, Hainholz{{MBD-record|name=Hainholz}}, Isna<ref>w zbiorze kilka fragmentów i płytek cienkich tego chondrytu węglistego CO3.7; dar prof. Czesława Harańczyka</ref>, [[Jelica]], Krasnojarsk{{MBD-record|name=Krasnojarsk}}, [[Lixna]], [[Magura]], Mbale{{MBD-record|name=Mbale}}, [[Morasko]], Murchison{{MBD-record|name=Murchison}}, NWA 6725<ref>chondryt węglisty CM2; fragment od Marcina Cimały</ref>, Santa Catharina, [[Seeläsgen (Przełazy)]], Schönenberg<ref>spadek pojedynczego okazu (~8 kg) chondrytu zwyczajnego L6 w 1846 roku w [[Niemcy|Niemczech]]</ref>, [[Stannern]] (prawdopodobnie), Toluca{{MBD-record|name=Toluca}}, [[Zaborzika]], [[Zakłodzie]]. | ||
+ | |||
+ | Okazy: Brenham, [[Lixna]] ({{Txt2Img|Agen_(CEP_UJ)-1.jpg|fragmenty}}), [[Morasko]], Murchison, [[Stannern]], [[Zaborzika]] (prawdopodobnie {{Txt2Img|Agen_(CEP_UJ)-1.jpg|116 g}}) i [[Zakłodzie]] (sc 99,58 g) nie były wymienione wcześniej w katalogach Pokrzywnickiego (1964) i Pilskiego (2001)! | ||
+ | |||
+ | Ponadto w zbiorach licznie reprezentowane są meteoryty '''[[Łowicz]]''' ([[Łowicz/Okazy|ponad 20 okazów]]) i '''[[Pułtusk]]''' ([[Pułtusk/Największe okazy|ponad 50 okazów]]) (Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001). | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Smaczkiem kolekcji Centrum są historyczne okazy/fragmenty przekazane do zbiorów przez [[Indeks nazwisk|dawnych kolekcjonerów]] (wagi wg: Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001) (fot. Szymon Kozłowski, ''za zgodą''; dzięki uprzejmości {{Txt2Img|Kurator_CEP_UJ.jpg|Bartłomieja Kajdas}}): | ||
+ | * osiem okazów przekazanych do zbiorów PAU<ref name="PAU">'''PAU''' – [https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Akademia_Umiejętności Polska Akademia Umiejętności w Krakowie]</ref> i Gabinetu Mineralogicznego UJ w 1878 roku przez krakowskiego kolekcjonera '''[[Indeks_nazwisk#Michałowski_Ludwik|Ludwika Michałowskiego]]''' (1829-1899): | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Orgueil_(CEP_UJ).jpg|Orgueil}}'''{{MBD-record|name=Orgueil}} – 15 g (fp), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Agen_(CEP_UJ)-1.jpg|Agen}}'''{{MBD-record|name=Agen}} – 1,6 g (f+f), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Benares_(a)_(CEP_UJ)-1.jpg|Benares (a)}}'''{{MBD-record|name=Benares (a)}} – 6,8 g (f), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Bishopville_(CEP_UJ)-1.jpg|Bishopville}}'''{{MBD-record|name=Bishopville}} – 3,5 g (fp), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Knyahinya_(CEP_UJ)-1.jpg|Knyahinya}}''' – 10,9 g (cs), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|L'Aigle_(CEP_UJ)-1.jpg|L’Aigle}}'''{{MBD-record|name=L'Aigle}} – 5,2 g (f+f), | ||
+ | ** '''{{Txt2Img|Parnallee_(CEP_UJ)-1.jpg|Parnallee}}''' – 4,37 g (fc), | ||
+ | ** '''[[Stannern]]''' ({{Txt2Img|Stannern_(CEP_UJ).jpg|prawdopodobnie?}}); | ||
+ | <gallery caption="" widths="160px" heights="180px" perrow="4"> | ||
+ | File:Agen_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Agen{{MBD-record|name=Agen}} (1,6 g (f+f)); w tle fragmenty meteorytów [[Zaborzika]] i [[Lixna]] | ||
+ | File:Benares_(a)_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Benares (a){{MBD-record|name=Benares (a)}} (6,8 g (f)) | ||
+ | File:Bishopville_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Bishopville{{MBD-record|name=Bishopville}} (3,5 g (fp)) | ||
+ | File:Knyahinya_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt [[Knyahinya]] – 10,9 g (cs) | ||
+ | File:L'Aigle_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt L'Aigle{{MBD-record|name=L'Aigle}} (5,2 g (f+f)) | ||
+ | File:Orgueil_(CEP_UJ)-1.jpg|Fragmenty meteorytu Orgueil{{MBD-record|name=Orgueil}} (15 g (fp)) | ||
+ | File:Parnallee_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Parnallee (4,37 g (fc)) | ||
+ | File:Stannern_(CEP_UJ).jpg|Meteoryt [[Stannern]](?) (19,7 g (f)) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | * oraz fragmenty pallasytu '''Imilac'''{{MBD-record|name=Imilac}} (34,5 g (cs), 23,0 g (cs)) i mezosyderytu '''Vaca Muerta'''{{MBD-record|name=Vaca Muerta}} (56,9 g (f)) przekazane w 1871 roku przez '''Ignacego Domeykę'''. Domeyko wielokrotnie (w latach 1853, 1871 i 1884) przekazywał kolekcje głównie minerałów na rzecz UJ. | ||
+ | <gallery caption="" widths="160px" heights="120px" perrow="4"> | ||
+ | File:Imilac_(CEP_UJ).jpg|Meteoryt Imilac{{MBD-record|name=Imilac}} (34,5 g (cs), 23,0 g (cs)) | ||
+ | File:VacaMuerta_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Vaca Muerta{{MBD-record|name=Vaca Muerta}} (56,9 g (f)) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | == Galerie == | ||
+ | |||
+ | Większość okazów można obejrzeć na portalu YouTube – [http://youtu.be/uYq3HRiXwDI Meteoryty w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie] w rozdzielczości 4K! | ||
+ | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
+ | File:Orgueil_(CEP_UJ).jpg|Fragmenty meteorytu Orgueil{{MBD-record|name=Orgueil}} (fot. Bartłomiej Kajdas) | ||
+ | File:NWA11421_(CEP_UJ).jpg|Piętka (8,94 g) meteorytu księżycowego {{Link-MBD|code=66054|name=NWA 11421}} (fot. Bartłomiej Kajdas) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | === Meteoryt Łowicz === | ||
+ | |||
+ | W zbiorach znajduje się [[Łowicz/Okazy|ponad 20 okazów]] meteorytu '''[[Łowicz]]''' (patrz → [[Łowicz/Okazy]]) (fot. Szymon Kozłowski, ''za zgodą''; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas) | ||
+ | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ_5484g).jpg|Okaz o wadze '''5484 g''' ([[Łowicz/Okazy|drugi co do wielkości okaz meteorytu Łowicz]]) (wg katalogów 5650 g) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ_5484g)-1.jpg|Okaz o wadze '''5484 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ_2931g).jpg|Okaz o wadze '''2931 g''' ([[Łowicz/Okazy|czwarty co do wielkości okaz meteorytu Łowicz]]) (wg katalogów 2950 g) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ_2931g)-1.jpg|Okaz o wadze '''2931 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ_2387g).jpg|Okaz o wadze '''2387 g''' (wg katalogów 2380 g) (nr inw. MT-22) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-MT-30.jpg|Okaz o wadze '''705 g''' (nr inw. MT-30) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-MT-33.jpg|Okaz o wadze '''379,4 g''' (nr inw. MT-33) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s1.jpg|Okaz o wadze '''379,4 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s2-1.jpg|Okaz o wadze '''170,79 g''' znaleziony we wsi Łagów | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s2.jpg|Okaz o wadze '''170,79 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s3.jpg | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s4.jpg | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s5-1.jpg|Okaz o wadze '''193,4 g''' (nr inw. MT-32) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s5.jpg|Okaz o wadze '''193,4 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s6.jpg|Jedyny w zbiorach ucięty okaz. [[Łowicz/Okazy|Piętkę odciął Marcin Cimała]], początkowo okaz ważył 176 g; znaleziony we wsi Łagów | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s6-1.jpg|Jedyny w zbiorach ucięty okaz, piętka waży 147,7 g | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s7.jpg | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-146g.jpg|Okaz o wadze '''146,4 g''' (nr inw. MT-50) | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s8.jpg|Okaz o wadze '''146,4 g''' | ||
+ | File:Łowicz_(CEP_UJ)-s9.jpg | ||
+ | </gallery> | ||
+ | Więcej patrz → '''[[Łowicz/Okazy|okazy meteorytu Łowicz w zbiorach polskich]]''' | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | === Meteoryt Pułtusk === | ||
+ | |||
+ | W zbiorach znajduje się [[Pułtusk/Największe okazy|ponad 50 okazów]] meteorytu '''[[Pułtusk]]''' (patrz → [[Pułtusk/Największe okazy]]) (fot. Szymon Kozłowski, ''za zgodą''; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas) | ||
+ | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ_2843g)-0.jpg|Okaz '''2843 g''' ([[Pułtusk/Największe okazy|czwarty co do wielości okaz w Polsce!]]) (nr inw. MT-21) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ_2843g)-e.jpg|Okaz '''2843 g'''; stare etykiety i regmaglipty | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ_2843g).jpg|Okaz '''2843 g''' | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ_1354g).jpg|Okaz '''1354 g''' ([[Pułtusk/Największe okazy|ósmy co do wielości okaz w Polsce!]]) (nr inw. 11M1) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-11M1-e.jpg|Okaz '''1354 g''' (nr inw. 11M1) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-11M1.jpg|Okaz '''1354 g''' (nr inw. 11M1) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-11M1-o.jpg|Orientowany okaz '''1354 g''' | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-MT-8.jpg|Fragment ze skorupą '''432,2 g''' (nr inw. MT-8) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-MT-8-c.jpg|Fragment '''432,2 g'''; widoczna struktura brekcji | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-MT-10.jpg|Okaz '''169,3 g''' (nr inw. MT-10) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-MT-12.jpg|Okaz '''138,3 g''' (nr inw. MT-12) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-MT-13.jpg|Piętka '''119,6 g'''; widoczna struktura brekcji (nr inw. MT-13) | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-1.jpg|„Groch pułtuski” (ang. ''Pułtusk peas'') | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-0.jpg|„Groch pułtuski” (ang. ''Pułtusk peas'') | ||
+ | File:Pułtusk_(CEP_UJ)-2.jpg|Gablota z okazami meteorytu Pułtusk | ||
+ | File:Meteoryty_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryty nie eksponowane na wystawie | ||
+ | File:Pultusk_(Urania_1994_fot02).jpg|''Fot. 2. Okaz meteorytu Pułtusk o wadze 431,5 g z kolekcji [[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ|Muzeum Geologicznego UJ w Krakowie]]. Widoczna część zbrekcjonowana i jednolita.'' (źródło: [[Szablon:Pilski (1994)|Pilski 1994]]) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | Więcej patrz → '''[[Pułtusk/Największe okazy]]''' | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
+ | |||
+ | === Ekspozycja === | ||
+ | |||
+ | Kolekcja meteorytów (fot. Szymon Kozłowski, ''za zgodą''; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas) | ||
+ | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
+ | File:Meteoryty_(CEP_UJ).jpg|Ekspozycja meteorytów | ||
+ | File:Gibeon_(CEP_UJ).jpg|Meteoryt Gibeon{{MBD-record|name=Gibeon}} (233,2 g (sc)) | ||
+ | File:Magura_(CEP_UJ)-1.jpg|Płytka meteorytu [[Magura]] (163 g (s)) z wygrawerowaną nazwą ''Arva'' (nr inw. MT-38) | ||
+ | File:Mołdawity_(CEP_UJ).jpg|[[Mołdawity]] | ||
+ | File:Morasko_(CEP_UJ)-1.jpg|Płytka meteorytu [[Morasko]] (82,8 g (s)) z dużą nodulą troilitową | ||
+ | File:Seeläsgen_(Przełazy)_(CEP_UJ).jpg|[[Seeläsgen (Przełazy)]] (238,7 g (sc)) | ||
+ | File:Seeläsgen_(Przełazy)_(CEP_UJ)-1.jpg|[[Seeläsgen (Przełazy)]] (238,7 g (sc)) | ||
+ | File:Toluca_(CEP_UJ).jpg|Meteoryt Toluca{{MBD-record|name=Toluca}} (672,7 g (cs), 38,4 g (s)) | ||
+ | File:Toluca_(CEP_UJ)-1.jpg|Meteoryt Toluca{{MBD-record|name=Toluca}} (672,7 g (cs)) (nr inw. MT-39) | ||
+ | File:Zakłodzie_(CEP_UJ).jpg|Meteoryt [[Zakłodzie]] (99,58 g (sc); nr inw. MT-44) | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ---- | ||
+ | [[Redakcja|Jesteśmy]] w kontakcie z kustoszem kolekcji CEP UJ panem {{Txt2Img|Kurator_CEP_UJ.jpg|Bartłomiejem Kajdasem}} i będziemy systematycznie uzupełniać inf. o meteorytach w Krakowie. Dziękujemy Szymonowi Kozłowskiemu za udostępnione zdjęcia. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | === Mass media === | ||
+ | |||
+ | Film z profilu '''[https://www.youtube.com/@WGabinecieAstronoma W Gabinecie Astronoma]''' (''In the astronomer's office'') na YouTube. | ||
+ | |||
+ | {| | ||
+ | |<youtube height="240">uYq3HRiXwDI</youtube> | ||
+ | YouTube – [http://youtu.be/uYq3HRiXwDI Meteoryty w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ] | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <br clear="all"/> | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
+ | |||
+ | * {{Koblitz MetBase}} | ||
+ | |||
+ | * {{Pilski (1994)}} | ||
+ | |||
+ | * {{Pilski (2001)}} | ||
+ | |||
+ | * {{Pokrzywnicki (1964)|page=168-170, 171}} | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Linia 21: | Linia 167: | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
- | * [[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ]] | + | * '''[[Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ]]''' |
+ | |||
+ | * [[Łowicz/Okazy|okazy meteorytu Łowicz w zbiorach polskich]] | ||
+ | * [[Pułtusk/Największe okazy]] | ||
+ | |||
+ | * kategoria: '''[[:Category:Etykiety|kolekcja starych etykiet]]''' | ||
+ | |||
+ | * [[Indeks nazwisk]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
+ | |||
+ | * Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ – [http://www.cep.uj.edu.pl/zbiory/dzial-geologiczny Dział geologiczny] | ||
+ | * Instytut Nauk Geologicznych, [http://www.ing.uj.edu.pl/muzeum Dział Geologiczny Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ] | ||
+ | * Facebook – [https://www.facebook.com/Centrum-Edukacji-Przyrodniczej-UJ-100999952013362/ Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ] | ||
+ | * YouTube – [http://youtu.be/uYq3HRiXwDI Meteoryty w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie] | ||
* Nauka UJ – [https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/144353257 Odkryto najstarszą materię kosmiczną na Ziemi] | * Nauka UJ – [https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/144353257 Odkryto najstarszą materię kosmiczną na Ziemi] | ||
[[Category:Muzea i kolekcje]] | [[Category:Muzea i kolekcje]] |
Aktualna wersja na dzień 20:42, 8 wrz 2024
Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie | |
Adres: | Gronostajowa 5 30-387 Kraków http://www.cep.uj.edu.pl/ |
Pracownicy: | kustosz kolekcji: dr Bartłomiej Kajdas; kolekcja geologiczna: Jolanta Gruza |
Kontakt: | bartlomiej.kajdas@uj.edu.pl tel. (12) 664 60 84 |
Wystawy/zbiory: | kolekcja meteorytów została utworzona na bazie zbiorów zlikwidowanego Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych UJ; Centrum otwarto dla zwiedzających w 2021 roku |
Powołane do życia w 2016 roku Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego (CEP) jest jednostką dydaktyczno-naukową, w której zostały zebrane zbiory przyrodnicze przechowywane wcześniej w różnych jednostkach Uniwersytetu Jagiellońskiego: Instytucie Zoologii i Badań Biomedycznych (zbiory Muzeum Zoologicznego UJ oraz Muzeum Antropologicznego UJ), Instytucie Nauk Geologicznych (Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych UJ) i Instytucie Botaniki (Muzeum Paleobotaniczne UJ).
Powstałe z połączenia zbiory Centrum składają się z blisko 250 kolekcji zawierających łącznie około 20000 okazów skamieniałości, 16000 okazów mineralogicznych, kilkaset okazów petrograficznych oraz kilkadziesiąt kolekcji szlifów. W skład zbioru weszły również meteoryty, głównie z kolekcji Muzeum Geologicznego Instytutu Nauk Geologicznych UJ.
Meteoryty
W kolekcji Centrum znajdują się m.in. fragmenty meteorytów: Allende[1], Brahin, Brenham[2], Elbogen, Gao-Guenie[3], Gibeon[4], Hainholz[5], Isna[6], Jelica, Krasnojarsk[7], Lixna, Magura, Mbale[8], Morasko, Murchison[9], NWA 6725[10], Santa Catharina, Seeläsgen (Przełazy), Schönenberg[11], Stannern (prawdopodobnie), Toluca[12], Zaborzika, Zakłodzie.
Okazy: Brenham, Lixna (fragmenty), Morasko, Murchison, Stannern, Zaborzika (prawdopodobnie 116 g) i Zakłodzie (sc 99,58 g) nie były wymienione wcześniej w katalogach Pokrzywnickiego (1964) i Pilskiego (2001)!
Ponadto w zbiorach licznie reprezentowane są meteoryty Łowicz (ponad 20 okazów) i Pułtusk (ponad 50 okazów) (Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001).
Smaczkiem kolekcji Centrum są historyczne okazy/fragmenty przekazane do zbiorów przez dawnych kolekcjonerów (wagi wg: Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001) (fot. Szymon Kozłowski, za zgodą; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas):
- osiem okazów przekazanych do zbiorów PAU[13] i Gabinetu Mineralogicznego UJ w 1878 roku przez krakowskiego kolekcjonera Ludwika Michałowskiego (1829-1899):
- Orgueil[14] – 15 g (fp),
- Agen[15] – 1,6 g (f+f),
- Benares (a)[16] – 6,8 g (f),
- Bishopville[17] – 3,5 g (fp),
- Knyahinya – 10,9 g (cs),
- L’Aigle[18] – 5,2 g (f+f),
- Parnallee – 4,37 g (fc),
- Stannern (prawdopodobnie?);
Meteoryt Benares (a)[16] (6,8 g (f)) |
Meteoryt Bishopville[17] (3,5 g (fp)) |
Meteoryt Knyahinya – 10,9 g (cs) |
|
Meteoryt L'Aigle[18] (5,2 g (f+f)) |
Fragmenty meteorytu Orgueil[14] (15 g (fp)) |
Meteoryt Stannern(?) (19,7 g (f)) |
- oraz fragmenty pallasytu Imilac[19] (34,5 g (cs), 23,0 g (cs)) i mezosyderytu Vaca Muerta[20] (56,9 g (f)) przekazane w 1871 roku przez Ignacego Domeykę. Domeyko wielokrotnie (w latach 1853, 1871 i 1884) przekazywał kolekcje głównie minerałów na rzecz UJ.
Meteoryt Imilac[19] (34,5 g (cs), 23,0 g (cs)) |
Meteoryt Vaca Muerta[20] (56,9 g (f)) |
Galerie
Większość okazów można obejrzeć na portalu YouTube – Meteoryty w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w rozdzielczości 4K!
Fragmenty meteorytu Orgueil[14] (fot. Bartłomiej Kajdas) |
Piętka (8,94 g) meteorytu księżycowego NWA 11421 (fot. Bartłomiej Kajdas) |
Meteoryt Łowicz
W zbiorach znajduje się ponad 20 okazów meteorytu Łowicz (patrz → Łowicz/Okazy) (fot. Szymon Kozłowski, za zgodą; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas)
Okaz o wadze 5484 g (drugi co do wielkości okaz meteorytu Łowicz) (wg katalogów 5650 g) |
Okaz o wadze 2931 g (czwarty co do wielkości okaz meteorytu Łowicz) (wg katalogów 2950 g) |
|
Jedyny w zbiorach ucięty okaz. Piętkę odciął Marcin Cimała, początkowo okaz ważył 176 g; znaleziony we wsi Łagów |
||
Więcej patrz → okazy meteorytu Łowicz w zbiorach polskich
Meteoryt Pułtusk
W zbiorach znajduje się ponad 50 okazów meteorytu Pułtusk (patrz → Pułtusk/Największe okazy) (fot. Szymon Kozłowski, za zgodą; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas)
Okaz 2843 g (czwarty co do wielości okaz w Polsce!) (nr inw. MT-21) |
||
Okaz 1354 g (ósmy co do wielości okaz w Polsce!) (nr inw. 11M1) |
||
Fot. 2. Okaz meteorytu Pułtusk o wadze 431,5 g z kolekcji Muzeum Geologicznego UJ w Krakowie. Widoczna część zbrekcjonowana i jednolita. (źródło: Pilski 1994) |
Więcej patrz → Pułtusk/Największe okazy
Ekspozycja
Kolekcja meteorytów (fot. Szymon Kozłowski, za zgodą; dzięki uprzejmości Bartłomieja Kajdas)
Meteoryt Gibeon[4] (233,2 g (sc)) |
Płytka meteorytu Magura (163 g (s)) z wygrawerowaną nazwą Arva (nr inw. MT-38) |
|
Płytka meteorytu Morasko (82,8 g (s)) z dużą nodulą troilitową |
Seeläsgen (Przełazy) (238,7 g (sc)) |
|
Seeläsgen (Przełazy) (238,7 g (sc)) |
Meteoryt Toluca[12] (672,7 g (cs), 38,4 g (s)) |
Meteoryt Toluca[12] (672,7 g (cs)) (nr inw. MT-39) |
Meteoryt Zakłodzie (99,58 g (sc); nr inw. MT-44) |
Jesteśmy w kontakcie z kustoszem kolekcji CEP UJ panem Bartłomiejem Kajdasem i będziemy systematycznie uzupełniać inf. o meteorytach w Krakowie. Dziękujemy Szymonowi Kozłowskiemu za udostępnione zdjęcia.
Mass media
Film z profilu W Gabinecie Astronoma (In the astronomer's office) na YouTube.
Bibliografia
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[22]
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, (s. 168-170, 171).[23][24] Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
- kategoria: kolekcja starych etykiet
Linki zewnętrzne
- Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ – Dział geologiczny
- Instytut Nauk Geologicznych, Dział Geologiczny Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
- Facebook – Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
- YouTube – Meteoryty w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie