PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Bohumilitz

Z Wiki.Meteoritica.pl

1

Czy jest tam więcej okazów?

Bohumilitz →
Bohumilitz (catalog plate VI Tucek 1968).jpg
Fragment (masa główna) meteorytu Bohumilitz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Pradze (źródło: Tuček 1968)
Znalezisko
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 49°03'N, 13°46'E
Data pierwsze znalezisko 1829 rok
Charakterystyka
Typ żelazny IAB-MG
Masa 59 kg (~63,8 kg)[2]
Liczba okazów 3 okazy
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Bohumilice, Prachin, Vyskovice; po czesku: Bohumilice

Znalezisko, na przestrzeni wielu lat, trzech okazów meteorytu żelaznego w okolicy miejscowości Bohumilice w Czechach. Pierwszy okaz wyorano we wrześniu 1829 roku (meteoryt żelazny IAB-MG, TKW 59 kg[2]).


Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg[3] (103 böhmische Pfunde)[4] znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku[5][6] na polach w pobliżu Bohumilic, zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku (Schlosse Bohumilitz; prawdopodobnie chodzi o zamek Zámek Skalice[7], wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w miejscu, gdzie według legendy „w dawnych czasach diabeł zleciał z nieba i spadł na ziemię” (v dávných letech sletěl čert z nebe a propadl se do země). Meteoryt ten jest wiązany z prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w tamtym rejonie bolidzie 1 stycznia 1770 roku (Želízko 1934, 1936).[8] Baron František Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w Pradze (Berzelius 1833).

W 1889 roku[9] w pobliżu Smrčná, na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962 g), natomiast trzeci (5,850 kg) znaleziono w 1925 roku w Výškovicach[10] (3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle, Tuček (1981)).

Stopień zwietrzenia znalezionych okazów jest zróżnicowany, podobnie jak dla meteorytu Morasko. Zakłada się, że meteoryty Bohumilitz mogły spaść w postaci deszczu meteorytów około 1300 lat temu (Buchwald 1975), co nie zgadza się z hipotezą o rzekomym spadku w 1770 roku (Želízko 1934, 1936).


Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Bohumilice — meteorit.


Kolekcje

Fragmenty meteorytu Bohumilitz w największych kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Prague, Nat. Mus. 44,6 kg main mass[11]; największy fragment 37,75 kg (Tuček)
Vienna, Naturhist. Mus. 4,67 kg
Zürich, J.Nauber Colln. 2377 g fotografia płyty pełnego przekroju w Koblitz MetBase
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,48 kg
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 1578 g
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 1,36 kg
(…)

W polskich zbiorach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.


Źródła

Kesselmeyer (1861) (s. 368, 451)

52. – – – Bohumilitz bei Alt-Skalitz, SW. von Wollin und NNO. von Winterberg, Kr. Prachin. 103 ℔. Gefunden 1829. – Sp.-Gew.: 7,146-7,71.[12] Böhmen 49º6'N. 13º49'O. P.34.1835.344.[13] W. 1860. S. 1860.
1829. 18. Sept. Bohumilitz . . . . Böhmen P. 66. 1845. 476.[14] – Nicht Falltag, sondern nur Fundtag des Steines


Buchner (1861) (s. 478)

Bohumilitz, Böhmen.

Brewster Journ. 1830, Juli.[15] SJ. 19, 384.[16] Berzelius K. Vet. Ac. H. 1832, 106.[17] PA 27, 118, 125.[5] v. Holger Bmg. Z. 9, 323.[18] Steinmann Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29.[19] AChPh. 8, 172.[20] PAErgb. 4, 385.[21] RbH. 1, 424.[22] MCh. 903.[23] Pa. 117.[24] Clark 30 (Abb)[25] Br. 123.[26] PA. 111, 363.[27]

Rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bohumilice, (S) Smrčná, (*) Spůle, (V) Výškovice

Zámek Skalice

współrzędne wg Kesselmeyera (1861)

prawdopodobne miejsca spadku fragmentu(ów) z bolidu Vimperk

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Pierwszy okaz meteorytu znaleziono w Bohumilicach w pobliżu zamku Bohumilitz (cz. Zámek Skalice)[7]. Pozostałe w okolicach pobliskich wsi: Smrčná i Výškovice (oddalonych od Bohumilic odpowiednio o 1,2 km i 2,8 km). Według Tuček (1981, za Slavíková 1933) trzeci okaz znaleziono 3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle.

Data miejsce waga
IX 1829 Bohumilic ponad 57 kg[3]
1889 Smrčná 962 g
1925 Výškovicach 5,850 kg

Obszar na którym znaleziono wszystkie trzy okazy ma nie więcej niż 3,5 km średnicy. Poszukiwania okazów meteorytu Bohumilitz można połączyć z poszukiwaniami fragmentów meteoroidu z bolidu Vimperk, które mogły spaść niedaleko, a bazę wypadową założyć w Zamku Skalice.

Redakcja była przejazdem w tamtych okolicach.


Mapy

Bohumilitz, Smrčná, Wischkowitz. Fragment arkusza 583 mapy Karte des Deutschen Reiches z ok. 1893 roku (źródło: MAPSTER)

Bohumilice, Smrčná, Výškovice i zam. Skalice. Fragment arkusza 143 Grafenau mapy Großblatt/Einheitsblatt z 1938 roku (źródło: MAPSTER)


Galerie

Meteoryt Bohumilitz (Tuček 1964)

Masa główna (fragment) o wadze 37,75 kg (193×235×335 mm)

Kompletny okaz z Výškovic (5840 g, 105×115×235 mm); poniżej okaz meteorytu Braunau


Meteoryt Bohumilitz (Šreinová et al. 2012)

Okaz z Výškovic w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha)


Fragmenty meteorytu Bohumilitz pochodzący z kolekcji Geologický Ústav Masarykovy Univerzity v Brně (Brono, Czechy) (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)

Płyta meteorytu o wadze 1150 g z kolekcji Jürgen Nauber/Zürich (źródło: jnmczurich)

Płyta 1150 g. Duża inkluzja zawierająca grafit, troilit, schreibersyt i krzemiany (źródło: jnmczurich)


Wewnętrzna budowa meteorytu Bohumilitz

Struktury meteorytów żelaznych[28], m.in.: Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Hraschina (Agram), Lenarto (źródło: Haidinger 1855)


Bibliografia

  • American Journal of Science and Arts, Meteoric Iron in Bohemia, vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik DjVu.
  • Annalen der Chemie und Pharmacie, Bericht uber neue Entdeckungen und Erweiterungen im Gebiete der Pharmacie, Bd. VIII, 1833, s. 113-347.[29] Plik hPDF.
  • Baumhauer Eduard Hendrik von, (1845), Ueber den muthmasslichen Ursprung der Meteorsteine, nebst einer Analyse des Meteorstein, welcher am 2. Juni 1843 in der Provinz Utrecht gefallen ist, Annalen der Physik, 66, Bd. 142, 1845, s. 465-503, (s. 476).[30] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Berzelius Jöns Jacob, (1832)[31], Undersökning af en vid Bohumilie i Böhmen funnen jernmassa, Kungliga Svenska vetenskapsakademiens handlingar, ser. 1b, 1832, s. 106-119.[32] Plik DjVu.
  • Berzelius Jöns Jacob, (1832), Untersuchung der Bohumilitzer Eisenmasse, Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften, vol. 1, 1832, s. 289-297. Plik hPDF.
  • Berzelius Jöns Jacob, (1833), Untersuchung einer bei Bohumiliz in Böhmen gefundenen Masse, Annalen der Physik, 27, Bd. 103, 1833, s. 118-132. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Boguslawski Georg von, (1854a), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819) (Schluss von S. 155.), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 353-456, (s. 385). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Brewster David, (1830), Notice of a mass of Meteoric Iron recently discovered in Bohemia, The Edinburgh Journal of Science, vol. 3, new series, 1830, s. 310-312. Plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 478). Plik PDF; plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202, (s. 158-159).[33][34][35] Plik hPDF; plik DjVu.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[36] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Clark Smith William, (1852), On Metallic Meteorites. An Inaugural Dissertation…, Göttingen 1852, ss. 112, (s. 30) (ilustracje).[37] Plik PDF.
  • Cohen Emil Wilhelm, Weinschenk Ernst, (1891), Meteoreisen-Studien, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. VI, Wien 1891, s. 131-165.[38] Plik DjVu.
  • Haidinger Wilhelm Ritter von, (1855), Bemerkungen über die zuweilen im geschmeidigen Eisen entstandene krystallinische Struktur, verglichen mit jener des Meteoreisens, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 15, 1855, s. 354-360.[39] Plik PDF; plik DjVu.
  • Hoff Karl Ernst Adolf von, (1835), Neue Beiträge zu Chladni's Verzeichnissen von Feuermeteoren und herabgefallenen Massen. Neunte Lieferung, Annalen der Physik, 34, Bd. 110, 1835, s. 339-370. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Holger Ritter von, (1831), Analyse des Meteoreisens von Bohumilitz, Zeitschrift für Physik und Mathematik, vol. 9, 1831, s. 323-328. Plik hPDF.
  • Holger Ritter von, (1833), Bemerkungen zu der im Band I. dieser Zeitschrift enthaltenen Analyse des Meteoreisens von Bohumilitz, Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften, vol. 2, 1833, s. 35-37. Plik hPDF.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 368, 451). Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kurjer Warszawski, (1934), Ciekawy nabytek muzeum w Pradze, nr 39, 1934, s. 5. Plik eLib.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1841), Handwörterbuch des chemischen Theils der Mineralogie, Erste Abtheilung A-M, Zweite Abtheilung N-Z, Berlin 1841, (s. 424).[40] Plik PDF.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1860), Handbuch der Mineralchemie, Leipzig 1860, ss. 1038, (s. 903).[41] Plik DjVu; plik DjVu.
  • Reichenbach Karl Freiherr von, (1860), I. Meteoriten in Meteoriten. II. Meteoriten und Sternschnuppen, Annalen der Physik, 111, Bd. 187, 1860, s. 353-401, (s. 363) (ilustracje).[42] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF; plik PDF.
  • Slavíková Ludmila, (1933), Druhý kus bohumilického meteorického železa v Národním museu (A second mass of the Bohumilice meteoric iron in the National Museum), Časopis Národního musea. Oddíl přírodovědný, vol. 107, 1933, s. 82-86.[43]
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 17-18).[44] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1958), Katalog sbírky meteoritů Národního musea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze, vol. XIV B, nr 1-2, 1958, s. 29-128.[45] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[46] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108.[47] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).
  • Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen, Bd. 8, 1830, s. 15-16, 26-29. Zawiera: Zippe, Beschreibung der Bohumilizer Meteormasse; Steinmann, Chemische Untersuchung der Bohumilizer Eisenmasse.[48] Plik DjVu.
  • Zippe Franz Xaver Maxmilian, (1830), Beschreibung der Bohumilizer Meteormasse, Jahrbücher des bohmischen Museums für Natur- und Länderkunde, Geschichte, Kunst und Literatur, Bd. 1, 1830, s. 230-233. Plik DjVu.
  • +Želízko J.V., (1934), Přehled minerálů jižních Čech, Zlatá stezka, 1-4, Vodňany 1934.[49]
  • +Želízko J.V., (1936), Mineralogical Abstracts, vol. 6, s. 392.[50]


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b Tuček podaje ~63,8 kg, jest to suma 57 kg dla pierwszego okazu plus wagi dwóch mniejszych znalezisk
  3. ^ a b Tuček (1981) podaje 57,681 kg; inne źródła podają dwie wagi: 52 lub 57 kg
  4. ^ Berzelius (1833); Tuček (1981) w swych obliczeniach przyjął funt austriacki równy 0,560012 kg
  5. ^ a b Berzelius (1833)
  6. ^ Baumhauer (1845) podaje 18 września
  7. ^ a b Zámek Skalice – ang. Castle Skalice, niem. Schlosses Skalice
  8. ^ w katalogu Greg (1861) nie ma takiego zdarzenia
  9. ^ Tuček (1981); niektóre źródła podają błędne daty np. 1899 rok
  10. ^ Kurjer Warszawski (1934)
  11. ^ można napotkać w Internecie fotografie okazu meteorytu Hraschina błędnie podpisane, że jest to meteoryt Bohumilitz!
  12. ^ ciężar właściwy (niem. spezifische Gewicht)
  13. ^ powołanie na Hoff (1835) (wg klucza: Poggendorff, Bd. 34, rok 1835, s. 344)
  14. ^ Baumhauer (1845)
  15. ^ Brewster (1830)
  16. ^ American Journal of Science and Arts, vol. 19, 1830-31
  17. ^ Berzelius (1832)
  18. ^ Holger (1831)
  19. ^ Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen, Bd. 8, 1830
  20. ^ Annalen der Chemie und Pharmacie, 1833
  21. ^ Boguslawski (1854a)
  22. ^ Rammelsberg (1841)
  23. ^ Rammelsberg (1860)
  24. ^ Partsch (1843)
  25. ^ Clark (1852)
  26. ^ Buchner (1859)
  27. ^ Reichenbach (1860)
  28. ^ ciekawostką jest fakt, że wiele tego typu ilustracji wykonywano dawniej metodą odbijania płytek meteorytów, uprzednio pokrytych farbą drukarską, bezpośrednio na arkuszu papieru (!) podobnie, jak w druku wklęsłym
  29. ^ część Eisen. Krystallform des Eisens; tam wyniki analiz meteorytu Bohumilitz, s. 172
  30. ^ spadek meteorytu Utrecht (syn. Blaauw-Kapel) 2 czerwca 1843 roku w Utrechcie w Holandii; chondryt zwyczajny L6, TKW 9,7 kg
  31. ^ szwedzki chemik i mineralog; Wikipedia – Berzelius Jöns Jacob
  32. ^ po szwedzku; publikacja ta ukazała się również po niemiecku w Annalen der Physik
  33. ^ bardzo szczegółowy katalog: kolekcje, historia, analizy chemiczne i mineralogiczne meteorytów; wyprzedzający o wiele lat słynny XIX-wieczny katalog kolekcji meteorytów Wülfinga (1897); zobacz również → Światowe kolekcje meteorytów
  34. ^ według Buchnera największymi muzealnymi kolekcjami meteorytów były wówczas zbiory w: Wiedniu, Londynie i Berlinie, zawierające odpowiednio: 194, 190 i 153 meteorytów; natomiast posiadaczami największych prywatnych kolekcji byli: R.P. Greg (Manczester, Wlk. Brytania), v. Reichenbach (Wiedeń, Austria) i Ch.U. Shepard (New Haven, USA), na które składało się odpowiednio: 191, 176 i 151 meteorytów
  35. ^ w katalogu są wymienione dwie „polskie” kolekcje: „Krakau, Universität (durch Herrn Professor Ritter v. Zepharovich)” zawierającą dwa meteoryty: Magura (162 g) i Elbogen (100 g) oraz kolekcję „Breslau, schles. Gesellsch.” w skład której wchodziły m.in. meteoryty: Grüneberg (160 g), Magura (172 g), Seeläsgen (1,812 kg); więcej o kolekcji wrocławskiej wg Buchnera przed 1863 rokiem, patrz → Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
  36. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  37. ^ w swej pracy dyplomowej poświęconej meteorytom żelaznym opisuje Clark m.in. meteoryty: Bohumilitz, Brahin, Braunau, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Magura, Seeläsgen, Schwetz, Steinbach; tam też kilka litografii przedstawiających przekroje meteorytów
  38. ^ o analizach meteorytów, m.in.: Bohumilitz s. 143-144, Magura s. 149-152, Schwetz (Świecie) s. 146-147; to w meteorycie Magura po raz pierwszy Weinschenk opisał minerał cohenit i nazwał go tak na cześć swojego przyjaciela mineraloga niemieckiego Emila Cohena
  39. ^ plansza z rysunkami struktur meteorytów żelaznych, m.in. Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Hraschina (Agram), Lenarto; prawdopodobnie są to odciski prawdziwych płytek meteorytów, a nie rysunki (litografie)?
  40. ^ oraz późniejsze tomy/suplementy
  41. ^ oraz późniejsze wydania/suplementy
  42. ^ patrz → meteoryt Lenarto; publikacja zawiera również dwie plansze z rysunkami obrazów mikroskopowych meteorytów
  43. ^ zawiera trzy ryciny
  44. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  45. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Stannern, Tabor, Teplá
  46. ^ patrz → Sborník Národního muzea v Praze
  47. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Alt Bela, Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Sazovice, Stannern, Suchy Dul, Tabor, Teplá, Usti Nad Orlici
  48. ^ szczegółowe opisy i analizy
  49. ^ za Tuček (1981)
  50. ^ za Buchwald (1975)

Zobacz również

Linki zewnętrzne


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • waga pierwszego okazu
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Bohumilitz”
Osobiste