PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Steinbach

Z Wiki.Meteoritica.pl

0

Jedyny w swoim rodzaju

Steinbach
Steinbach (Weisbach 1876).jpg
Masa główna meteorytu Steinbach (okaz Rittersgrün)
Podpis pod rysunkiem: „Hauptschnitt am Eisen-Meteorit von Rittersgrün (Natüraliche Grösse) Die rechte Hälfte ist nach der Politur, geäzt.” (źródło: Weisbach 1876)
Znalezisko
Lokalizacja Gotha, Turyngia, Niemcy
Położenie[1] 50°30'N, 12°30'E
Data 1724 r.
Uwagi anomalny, syderofir (siderophyre)[2], z inkluzjami krzemianowymi
Charakterystyka
Typ meteoryt żelazny (żelazno-kamienny?!), oktaedryt drobnoziarnisty Of (fine octahedrites) (0,3 mm[3]), IVA-an
Masa 98 kg
Liczba okazów trzy fragmenty
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
wg NHM Cat: Breitenbach, Eibenstock, Grimma, Johanngeorgenstadt, Rittersgrün; wg MetBase: Gotha

Meteoryt Steinbach należy do bardzo rzadkiej grupy meteorytów żelaznych IVA-an. W bazie Meteoritical Bulletin Database sklasyfikowano tylko 6 meteorytów tego typu! Dodatkowo meteoryt Steinbach jest meteorytem klasyfikowanym jako syderofir (siderophyre).


Znaleziono (zidentyfikowano) cztery fragmenty tego meteorytu zwane: Gotha (Grimma), Steinbach, Rittersgrün i Breitenbach.

Nazwa data waga gdzie trafiła masa główna okazu
Gotha (Grimma) przed 1724 917 g (Wülfing 1897) Gotha
Steinbach przed 1751  ?
Rittersgrün 1833 86,5 kg Freiberg
Breitenbach 1861 10,5 kg Londyn


  • Drugi okaz meteorytu Steinbach zidentyfikował w 1751 roku Johann Gottlob Lehamnn (1751), a był on w posiadaniu chemika Andreasa Sigismunda Markgraf zamieszkałego w Eibenstock. Chladni (1819, s. 324) podaje dokładne źródło pochodzenia okazu: „pomiędzy Eibenstock i Johanngeorgenstadt na hałdzie żelaza w zakładach mydlanych Steinbach
«

Das zwischen Eibenstock und Johann Georgenstadt auf einer Eisenhalde bey den Steinbacher Seifenwerken gefundene Stück Gediegeneisen, welches Markgraf besass (…)

»
Fragmenty tego okazu trafiły do zbiorów w Wiedniu, Londynie i Berlinie.
  • Trzeci fragment Rittersgrün został znaleziony w 1833 roku przez leśnika Karola Augusta Reißmanna w Ehrenzipfel na lewym zboczu nad Pöhlwasser (Weisbach 1876). Próbował on sprzedać znalezioną masę 86,5 kg[4] u kowala i w pobliskiej hucie, ale bez powodzenia. W 1861 roku August Breithaupt został poinformowany o znalezisku przez zarządcę młyna Kröner von der Masse (Hüttenverwalter Kröner von der Masse) i przejął go do kolekcji mineralogicznej Bergakademie Freiberg (Breithaupt 1862). Okaz o średnicy 43 cm został przecięty w Wiedniu, co zajęło 2 miesiące. Pozostała masa główna 55,5 kg znajduje się do dziś w Bergakademie Freiberg, pozostały materiał został rozprowadzony do innych muzeów i/lub sprzedany.
  • Czwarty fragment Breitenbach został znaleziony w kwietniu 1861 roku w okolicach Breitenbach (obecnie czeskie Potůčky), dokładnie w pobliżu Platten (dziś czeskie Horní Blatná) w Czechach w pobliżu granicy z Saksonią. W 1863 roku okaz ten kupiło British Museum w Londynie (nie wiadomo od kogo). Okaz ten badał Story-Maskelyne (1871) i stwierdził, że jest on tożsamy z okazami RittersgrünSteinbach. Znalazł on również w okazie Breitenbach rzekomo nowy minerał, który nazwał asmanitem, ale okazało się, że jest to dwutlenek krzemu trydymit, polimorficzna odmiana kwarcu.


Za portalem Apolda. W miejscowości Rittersgrün w Saksońskim Muzeum Kolei Wąskotorowej (Sächsische Schmalspurbahn-Museum Rittersgrün e.V.) znajduje się mała ekspozycja poświęcona meteorytowi Steibach, dokładniej okazowi Rittersgrün. W gablotach zamieszczono informację o okolicznościach znalezienia okazu, oryginał publikacji Winklera (1878) oraz kopię okazu! (Na portalu Apolda zamieszczono zdjęcia z muzeum). W muzeum nie ma dokładnych informacji gdzie znaleziono okaz, ale w niedalekim powiecie Ehrenzipfel (Ortsteil Ehrenzipfel) przy czerwono/niebieskim szlaku turystycznych w prawdopodobnym miejscu znalezienia okazu, znajduje się pamiątkowa tablica informacyjna (N50°27.488' E012°50.080').


Kolekcje

Fragmenty meteorytu Steinbach w kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)
uwagi
Freiberg, Sächs. Bergakad. 55,5 kg [Rittersgrün mass]
London, Nat. Hist. Mus. 7,66 kg [incl. 6.23kg Breitenbach mass]
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 3758 g [mainly Rittersgrün]
Vienna, Naturhist. Mus. 3178 g
Rome, Inst. Min. Mus. 1179 g
Gotha, Mus. Naturk. 893 g [Grimma mass]
St. Petersburg, Mining Mus. 818 g
(…)
Wroclaw, Dept. Min. Petrol., Univ. 114 g

W polskich prywatnych kolekcjach znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu. Fragment o wadze 104 g znajdował się w kolekcji Juliana Siemaszko.


Źródła

Początek publikacji Weisbach (1876):

«

Im Jahre 1833 stiess zu Rittersgrün unweit und südlich der Stadt Schwarzenberg im sächsischen Erzgebirge ein Waldarbeiter beim Ackerroden auf einen Klumpen, den er als „altes Eisen“ sowohl dem Schmied des Dorfes als einem benachbarten Hammerwerk wiederholt, doch vergeblich zum Ankauf anbot.

Viele Jahre später hörte Herr Kröner, damals Schichtmeister auf dem Eisenhüttenwerke Siegelhof unterhalb Rittersgrün, jetzt Hüttenverwalter zu Schmiedeberg bei Altenberg, von dem Eisenklumpen, besichtigte denselben und erkannte in losgeschlagenen Brocken eingewachsene Körner eines schmutziggrünen olivinähnlichen Minerals, weswegen er das Eisen für wahrscheinlich meteorischen Ursprungs ansprach doch erst nach Jahren, und zwar 1861 Gelegenheit ergriff, die Auffindung der Eisenmassen überhaupt, sowie die Wahrnehmung der grünen Körner und seine darauf sich gründende Vermuthung dem verstorbenen Oberbergrath, Professor Breitliaupt mitzutheilen.

Unser Breithaupt reiste nach Empfang dieser Mittheilung sofort an Ort und Stelle, fand in der Wohnung des Waldarbeiters den Klumpen noch vor und erwarb ihn, sich von der Richtigkeit der Kröner’schen Angaben überzeugend, durch Kauf für die mineralogische Sammlung der Freiberger Bergakademie.

Von Form zwar ganz unregelmässig, war doch an dem Findling eine furchenartige Vertiefung bemerkenswerth, noch mehr aber eine ihr diametral gegenüberstehende nasenartige Hervorragung nebst zweien nach Gestalt und Lage den beiden Augenhöhlen entsprechenden flachen Einsenkungen, so dass, von dieser einen Seite gesehen, das Ganze mit einem Kopfe, etwa dem eines Löwen, einige Aehnlichkeit darbot.

Der mittlere Durchmesser des Klumpens betrug 1½ Fuss und das Gewicht nahe 1¾ Centner, genauer 173 Pfund.

Oberflächlich war der Körper mit einer über ein Millimeter dicken Rinde bräunlichgelben ockrigen Brauneisenerzes bedeckt, unter welcher Rostrinde eine aus Magneteisenerz bestehende pergamentstarke Lage, die sogenannte Brandrinde, sich befand.

Schon aus dem Roste ragten stellenweise einzelne Körner des grünen olivinähnlichen Minerals hervor, zahllos aber kamen sie beim Zerschneiden des Klumpens zum Vorschein, welche Operation bei der mit Geschmeidigkeit gepaarten Härte der Masse eine äusserst anstrengende und langwierige Arbeit war.

Der Hauptschnitt, durch den eine ebene Innenfläche von nahe 100 Quadratzoll blosgelegt ward, geschah auf Verwendung des Dr. Hörnes, damaligen Directors des k.k. Hofmineraliencabinets, in Wien durch einen Herrn Clement, welcher während der zwei volle Monate in Anspruch nehmenden Ausführung 14 Stahlblätter und 2 Centner Smirgel verbrauchte. Uebrigens stellte dieser Hauptschnitt den Maximalquerschnitt des Klumpens dar und war so geführt, dass das Löwengesicht — um den obigen Vergleich wieder zu benutzen — erhalten blieb. Der grössere der beiden Abschnitte wog reichlich 110 Pfund, der kleinere, welchen man behufs näherer Untersuchung wieder in einzelne Platten zersägte, beinahe 48 Pfund.

Diese Untersuchung ergab, dass der ganze Meteorit bei einem mittleren Eigengewichte von 4,29 dem Volumen nach aus etwa 3/10 Eisen (c) (Meteoreisen) und aus 7/10 einer unmetallischen braunen Masse zusammengesetzt ist, welche vorherrschend aus hypersthenähnlichem Bronzit bestellt, in dem reichlich Magnetkies (d) (? Troilit) und sparsam Schreibersit (Phosphornickeleisen) eingesprengt erscheinen. Von diesen Bestandtheilen werden beim Behandeln mit verdünnter Salzsäure Meteoreisen und Magnetkies aufgelöst, während Schreibersit und Bronzit, sowie auch noch eine weisse Substanz als unlöslich zurückbleibt, die lediglich aus Kieselsäure besteht und mit dem 1871 von Maskelyne im Meteorit von Breitenbach[5] im nördlichen Böhmen entdeckten und Asmanit[6] genannten Körper identisch ist. (…)

»


Fragment publikacji Credner (1886-1914, Erläuterungen, s. 85-86) poświęcony okazowi Rittersgrün, gdzie na opisanej mapie zaznaczono miejsce znalezienia okazu:

«

5. Der Eisenmeteorit von Rittersgrün.

In den Bereich von Section Johanngeorgenstadt fällt die Fundstelle des bekannten Rittersgrüner Eisenmeteorites[7], dessen grösster Theil gegenwärtig in Freiberg aufbewahrt wird. Der betreffende Punkt liegt am linken Gehänge des Pöhlwassers nahe dem Ostrande der Karte und ist auf dieser näher bezeichnet. Das Fundstück bestand aus einem, im mittleren Durchmesser einige 40 cm betragenden, 86,5 kg schweren Klumpen von unregelmässiger Form, oberflächlich mit einer über 1 mm dicken Rinde von bräunlichgelbem, ockerigem Brauneisenerz bedeckt, unter welcher eine aus Magneteisenerz bestehende, pergameutstarke, sogenannte Braridrinde sich befand. Das Stück ergab als Ganzes ein spec. Gewicht von 4,29 und erwies sich dem Volumen nach aus circa 3/10 Eisen und 7/10 einer braunen, unmetallischen Masse zusammengesetzt, welche vorherrschend aus Hypersthen und Bronzit besteht, worin reichlich Magnetkies und spärlich Schreibersit eingesprengt ist. Bei Behandlung mit Salzsäure bleibt ausser dem Schreibersit und Bronzit noch eine weisse Substanz als unlöslich zurück, die lediglich aus Kieselsäure besteht und mit dem Asmanit[6] übereinstimmt. Der Bronzit erscheint meist in krystallinischen Körnern; die im Magnetkies eingesprengten sind ebenflächig, während die mit dem Eisen verwachsenen gekrümmte Flächen zeigen. Farbe: leberbraun, oliven- bis pistaziengrün, z. Th. fast honiggelb. Spec. Gewicht 3,39. Das von den übrigen Gemengtheilen möglichst befreite Eisen von 7,60 spec. Gewicht ergab nach Dr. C. Rübe folgende Zusammensetzung:

Eisen 87,31
Nickel 9,63
Kobalt 0,58
Phosphor 1,37
Kalkerde 0,25
Magnesia 0,15
Kieselsäure 0,98
----------
100,27
»



Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Breitenbach, (E) Eibenstock, Ehrenzipfel, (H) Horní Blatná, (J) Johanngeorgenstadt, (R) Rittersgrün, (S) Steinbach

Prawdopodobne miejsce znalezienia masy Rittersgrün

Położenie pamiątkowej tablicy

Saksońskie Muzeum Kolei Wąskotorowej

Rzeka/strumień Pöhlwasser

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Steinbach dzielnica Johanngeorgenstadt; Breitenbach (dzisiaj czeskie Potůčky); Horní Blatná (niem. Bergstadt Platten).

Fragment Rittersgrün znaleziono w Ehrenzipfel na lewym zboczu nad strumieniem Pöhlwasser.

W pobliżu miejsca, gdzie znaleziono fragment Rittersgrün znajduje się dziś pamiątkowa tablica (N50°27.488' E012°50.080').


Mapy

Miejscowości Steinbach, Johanngeorgenstadt, Rittersgrün oraz miejsce znalezienia fragmentu Rittersgrün (czerwona gwiazdka) w powiecie Ehrenzipfel (źródło: Credner, Geologische Specialkarte des Königreichs Sachsen)

Fragment Rittersgrün znaleziono w miejscu zaznaczonym na mapie Crednera (Geologische Specialkarte des Königreichs Sachsen):
za portalem Thomas Witzke: „Der Fundort des Rittersgrün-Exemplars ist in der Geologischen Karte verzeichnet und lässt sich so bis auf wenige Meter genau mit 50.45865°N, 12.83544°E angeben.


Galerie



Bibliografia

  • Albinus Petrus (Albinum Petrum, niem. Peter von Weiße), (1589), Meißnische Land- und Berg-Chronika. Jn welcher ein vollnstendige description des Landes, so zwischen der Elbe, Sala vnd Südödischen Behmischen gebirgen gelegen, so wol der Bergwercken, sampt zugehörigen Metall Metallar beschreibungen, Dreszden 1589, (s. 135).[12] Plik DjVu.
  • Breithaupt August, (1862), Das Ergebniss der von Herrn Dr. Rube ausgeführten Analyse des Rittersgrüner Meteoreisens, Berg- und hüttenmännische Zeitung 21(8), 1862, s. 72. Plik DjVu.
  • Breithaupt August, (1862), Vorläufige Nachricht über den Eisen-Meteorit von Rittersgrün, Berg- und hüttenmännische Zeitung 21(37), 1862, s. 321-322. Plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202, (s. 124-126).[13][14][15] Plik hPDF; plik DjVu.
  • Chladni Ernst F.F., (1819), Ueber Feuer-Meteore, und über die mit denselben herabgefallenen Massen (O ognistych meteorach i o masach spadających z nimi) (Nebst zehn Steindrucktafeln und deren Erklärung von Carl von Schreibers), Wien 1819, ss. 434, (s. 92, 212-213, 324, 326, 433).[16][17] Plik PDF[18]; plik GoogleBooks; plik doi.
  • Clark Smith William, (1852), On Metallic Meteorites. An Inaugural Dissertation, Göttingen 1852, ss. 112 (ilustracje).[19] Plik PDF.
  • Credner Hermann, (1886-1914), Geologische Specialkarte des Königreichs Sachsen, Geologische Karte von Sachsen (Königreich), 1:25 000, Lithographie, 1886-1914.[20] Plik DjVu; plik DjVu.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 367, 408, 413). Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Lang Victor von, (1870), Ueber den Enstatit im Meteoreisen von Breitenbach, Annalen der Physik, 139, Bd. 215, 1870, s. 315-318.[21] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Lehamnn (1751)
  • Story-Maskelyne Nevil, (1871), On the mineral constituents of meteorites, Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Series A, 161, 1871, s. 359-367. Plik doi.
  • +Weisbach Albin, (1876), Der Eisenmeteorit von Rittersgrün im sächsischen Erzgebirge, Verlag der Königlichen Bergakademie, Freiberg 1876, ss. 3. Plik DjVu.
  • Winkler Clemens, (1878), Die Untersuchung des Eisenmeteorits von Rittersgrün, Nova acta Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum, 40(8), 1878, s. 331-382. Plik DjVu.
  • +Winkler Clemens, (1879), Chemische Untersuchung des Eisenmeteorites von Rittersgrün, Berg- und hüttenmännische Zeitung, 38, 1879, s. 125-126.
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897, (s. 343-347).[22][23][24] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ siderophyre to rzadki typ meteorytu żelazno-kamiennego, składającego się z ortopiroksenu (bronzytu) i stopu Fe-Ni. Jedyny znany przedstawiciel tej grupy to meteoryt Steinbach; patrz → Słownik „meteorytowy” (Glossary)
  3. ^ średnia szerokość belek kamacytu (band width); patrz → Figury Widmanstättena (Widmanstätten pattern)
  4. ^ co odpowiada dokładnie 173 funtom pruskim (Weisbach 1876); patrz → Dawne jednostki miar i wag
  5. ^ Breitenbach synonim nazwy meteorytu Steinbach
  6. ^ a b asmanit – chodzi o dwutlenek krzemu trydymit, polimorficzną odmianę kwarcu; więcej → Minerały w meteorytach (Meteorite minerals)
  7. ^ tu powołanie na Weisbach (1876) i Wülfing (1897)
  8. ^ jeden z okazów meteorytu Steinbach został znaleziony w okolicach miejscowości Potůčky (niem. Breitenbach) na granicy Czech i Niemiec (Šreinová et al. 2012)
  9. ^ meteoryt żelazny Bitburg, znalezisko z 1805 roku w Niemczech; typ IAB complex, TKW 1,5 tony
  10. ^ meteoryt żelazny Netschaëvo, znalezisko z 1846 roku w Rosji; typ IIE-an, TKW 250 kg
  11. ^ meteoryt żelazny Zagora, znalezisko z 1987 roku w Maroku; typ IAB-ung, TKW 50 kg
  12. ^ wg Koblitz MetBase znajduje się tam (part 2, s. 135) informacja o znalezieniu brył meteorytu Steinbach
  13. ^ bardzo szczegółowy katalog: kolekcje, historia, analizy chemiczne i mineralogiczne meteorytów; wyprzedzający o wiele lat słynny XIX-wieczny katalog kolekcji meteorytów Wülfinga (1897); zobacz również → Światowe kolekcje meteorytów
  14. ^ według Buchnera największymi muzealnymi kolekcjami meteorytów były wówczas zbiory w: Wiedniu, LondynieBerlinie, zawierające odpowiednio: 194, 190 i 153 meteorytów; natomiast posiadaczami największych prywatnych kolekcji byli: R.P. Greg (Manczester, Wlk. Brytania), v. Reichenbach (Wiedeń, Austria) i Ch.U. Shepard (New Haven, USA), na które składało się odpowiednio: 191, 176 i 151 meteorytów
  15. ^ w katalogu są wymienione dwie „polskie” kolekcje: „Krakau, Universität (durch Herrn Professor Ritter v. Zepharovich)” zawierającą dwa meteoryty: Magura (162 g) i Elbogen (100 g) oraz kolekcję „Breslau, schles. Gesellsch.” w skład której wchodziły m.in. meteoryty: Grüneberg (160 g), Magura (172 g), Seeläsgen (1,812 kg); więcej o kolekcji wrocławskiej wg Buchnera przed 1863 rokiem, patrz → Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
  16. ^ zawiera dodatek (katalog kolekcji w Wiedniu): Schreibers Karl Franz von, Anhang. Verzeichniss der Sammlung von Meteor-Massen, welche sich im k. k. Hof-Mineralien-Cabinette in Wien befindet. Vom Director von Schreibers, s. 425-434
  17. ^ cytowane w tytule 10 tablic (zehn Steindrucktafeln) to powołanie na: Schreibers Karl Franz von, (1820), Beyträge zur Geschichte und Kenntriss meteorischer
  18. ^ na kopii egzemplarza z biblioteki Harvard University na końcu znajdują się odręczne notatki nieznanego autora!?
  19. ^ w swej pracy dyplomowej poświęconej meteorytom żelaznym opisuje Clark m.in. meteoryty: Bohumilitz, Brahin, Braunau, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Magura, Seeläsgen, Schwetz, Steinbach; tam też kilka litografii przedstawiających przekroje meteorytów
  20. ^ na arkuszu mapy Sektion 146: Johanngeorgenstadt, 1900, zaznaczono punkt w którym znaleziono fragment Rittersgrün meteorytu Steinbach; w broszurze Erläuterungen zur geologischen Specialkarte des Königreichs Sachsen dotyczącej arkusza 146 na stronach 85-86 znajduje się opis fragmentu Rittersgrün, plik DjVu
  21. ^ meteoryt żelazny Steinbach (syn. Breitenbach), znalezisko z 1724 roku w Niemczech; typ IVA-an, TKW 98 kg
  22. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  23. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  24. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Portal Meteorite Picture of the DaySteinbach


  • bibliografia
  • Buchner (1861)
Osobiste