PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Alt Bela

Z Wiki.Meteoritica.pl

Drugi „bliźniak” meteorytów Elbogen i Vicenice

0i
Alt Bela →
Alt Bela (Smyčka 1900) mm.jpg
Masa główna meteorytu (źródło: Smyčka 1900)
Znalezisko
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 49°46'N, 18°15'E
Data 1898
Charakterystyka
Typ żelazny IID (Om)[2]
Masa ~4 kg[3]
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Alt Biela, Stara Bela; po czesku: Stará Bělá
Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)

W połowie XIX wieku w okolicy wsi Stará Bělá (Alt-Bělá) na Morawach rolnik podczas orki wyorał pojedynczą bryłę żelaza o masie 3,9 kg. Nie wiedząc co z nią zrobić zabrał ją do domu, gdzie przeleżała zapomniana wiele lat. Dopiero w 1898 roku pokazano znalezisko profesorowi pobliskiego gimnazjum w Ostrawie Franzowi Smyčkovi, który rozpoznał w nim meteoryt żelazny (Tuček 1981).

Jest to meteoryt bardzo rzadkiego typu IID. Takiego samego typu są dwa inne czeskie meteoryty Elbogen i Vicenice, których miejsca spadku/znalezienia leżą od miejsca znalezienia okazu Alt Bela odpowiednio: 398 i 166 km!

Za Slavík (1902):

«

Fr. Smyčka: Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt-Bělá (nächst Mährisch-Ostrau). (Programm d. böhm. Gymnasium in Mähr.-Ostrau. 1899. 7 p. Mit 1 Taf. Böhmisch.)

Das Eisen wurde im Dorfe Alt-Bělá (etwa 2 Stunden von Ostrau) in einem Bauerngate durch mehrere Jahrzehnte aufbewahrt; sein Fall dürfte etwa im Anfang des XIX. Jahrhunderts erfolgt sein. Im Jahre 1899 gelangte das Eisen in Besitz des Prager Museums. Ursprüngliches Gewicht 3900 g; Dichte 7,525 g. Structur oktaedrisch mit schönen Widmanstätten'- schen Figuren. Durch Magnetisirung wird das Eisen von Alt-Bělá permanent magnetisch. Analyse (M. Neff und A. Stocký in Prag): Fe 85,34, Ni 12,89, Co 0,41, P 0,39, S 0,06, C 0,02, unlöslich in Säuren 0,86; Sa. 99,97.

Fr. Slavík.
»


Kolekcje

Masa główna meteorytu Alt Bela znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Koblitz MetBase).

Fragmenty meteorytu Alt Bela w kolekcjach:

Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Prague, Nat. Mus. 3350 g [main mass]; wg Tuček (1981) najwiekszy fragment ma masę 2710 g
Vienna, Naturhist. Mus. 427 g
Zürich, J.Nauber Colln. 276 g
Bonn, Min. Mus. Univ. 122 g
(…)

Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(S) Stará Bělá

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Stará Bělá (Alt-Bělá).


Galerie

Masa główna meteorytu i wytrawiony przekrój (Smyčka 1900)

Alt Bela (Tuček 1981).jpg

Masa główna ze zbiorów muzeum w Pradze o masie 2710 g (137×98×78 mm) (Tuček 1981)


Bibliografia

  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[4] Pliki PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Slavík František, (1902), Smyčka (1899) (…) Programm des böhmischen Gymansium (…), Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefaktenkunde, 1, 1902, s. 42. Plik DjVu.
  • +Smyčka Franz, (1899), Bericht über das erste mährische Meteoreisen, gefunden bei Alt Belá (nächst Mährisch-Ostrau), Programm des böhmischen Gymansium in Mähr-Ostrau, 1899, ss. 7.[5]
  • +Smyčka Franz, (1899), O novém zeleze povetronim, nalezeném v Staré Belé na Morave, Vesmír, 9, 1899, s. 101-102.[6] Plik PDF.
  • +Smyčka Franz, (1900), Bericht über das erste in Mähren (bei Alt-Bělá in der Nähe Mähr.-Ostrau) aufgefundene Meteoreisen (Hiezu Tafel I.), Verhandlungen des naturforschenden Vereines in Brünn, 38, 1900, s. 29-32. Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[7] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108.[8] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269, (s. 200-202, fot. 42). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ Om – oktaedryt średnioziarnisty (medium octahedrite)
  3. ^ wg Tučeka bryła miała 3,9 kg
  4. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  5. ^ za Koblitz MetBase
  6. ^ na str. 100 fotografia przekroju meteorytu z widocznymi figurami Widmanstättena
  7. ^ patrz → Sborník Národního muzea v Praze
  8. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Alt Bela, Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Sazovice, Stannern, Suchy Dul, Tabor, Teplá, Usti Nad Orlici

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Alt Bela
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Alt Bela


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Alt_Bela”
Osobiste