(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz
Z Wiki.Meteoritica.pl
Największa prywatna kolekcja meteorytów w XIX-wiecznej Europie
Julian Iwanowicz Siemaszko (Юлиан Иванович Симашко; Julian Ivanovich Simashko, Julien de Siemaschko) (1821–1893) – właściciel największej w Europie w XIX wieku prywatnej kolekcji meteorytów (Coll. de Météorites de Jul. de Siemaszko). Autor katalogów popularyzujących wiedzę o meteorytach. Jest uważany za Rosjanina ponieważ mieszkał w St. Petersburgu, gdzie był wysokim rangą urzędnikiem w ministerstwie oświaty, a większość swoich publikacji z zoologii i entomologii pisał po rosyjsku (jednak na etykietkach dołączonych do okazów ze swojej kolekcji, nazwisko Siemaszko pisał po polsku!).
Spis treści |
To właśnie Julianowi Siemaszko przypisuje się wprowadzenie terminu „meteorytyka” (ang. meteoritics, ros. метеоритика) (Pilski 1993).
Według zestawienia Wülfinga (1897) kolekcja Siemaszki zawierała meteoryty z 347 różnych lokalizacji o sumarycznej masie 57 kg!
W sierpniu 1903 roku kolekcję Juliana Siemaszko nabył amerykański kolekcjoner Henry A. Ward z Chicago do zbiorów Ward-Coonley Collection of Meteorites. Kolekcja Siemaszko wyceniana na 30000 rubli, liczyła wówczas 402 różne meteoryty (American Journal of Science, 1903; Ward 1904).
(…) Finally, I was last year enabled to purchase in St. Petersburg the entire collection of the late Excellenz Julien de Siemaschko. This collection of 402 falls was famous through the Continent of Europe for its comprehensiveness—particularly in the rare Russian and Siberian meteorites. The collection, which at the time of its owner's death (1896) was held at the price of 30,000 rubles, was last August purchased by me and added to my collection. In these ways, with conditions and antecedents particularly favorable, has the collection noted in this catalogue—The Ward-Coonley Collection—been made.
źródło: Ward (1904, s. IV)
Ciekawostka: Strona autorska katalogu Siemaszki (1891) z ofertą kupna meteorytów (pisownia oryginalna)[1]:
Каждый метеоритъ, имя котораго не приведено въ настоящемъ каталог'ѣ, будетъ весьма охотно пріобрѣтенъ мною путемъ мѣны или покупкою.
Точно также пріобрѣтаются и названные въ этомъ каталог'ѣ метеориты, если каменные (аэролиты) имѣютъ болѣе 2—3 золотниковъ[2], а желѣзные болѣе 8—10 золотниковъ.
- Постоянный мой адресъ:
- С.-Петербургъ.
Юліану Ивановичу Симашко.
Вас. остр., 13-я лниія, д. № 2.
Je serais fort désireux d'obtenir, soit par achat, soit per échange, toutes les météorites, de provenance authentique, qui ne sont pas représentées au présent Catalogue.
J'accepterais également, aux mêmes conditions, parmi ceux que je possède déjà, les échantillons en pierre à partir de 10 grammes et ceux en fer à partir de 25 grammes.
- Mon adresse permanente est la suivante:
- Saint-Pétersbourg, Russie.
Excellence Julien de Siemaschko.
Was. Ostr., 13 Ligne, 2.
We wstępie do swojego katalogu zamieszcza Siemaszko (1891, s. 5-7) spis „specjalistów od meteorytyki” i profesorów zajmujących się zbiorami minerałów (meteorytów?) na różnych uczelniach. Wśród nich znajduje się kilka osób z Polski:
- Alth, Prof. (Krakow)
- Baraniecki, Prof. (Krakow)
- Голковскііі, Г. (Варшава)
- Яшевскііі, М. П. (Варшава)
- Körber, Prof. (Breslau)
- Ossowsky (Krakow)
- Roemer, Prof. (Breslau)
- Szeinocha, Prof. (Krakow)
Część osób była rzeczywiście związana z meteorytami, ale o kilku z nich niewiele wiemy! Jaka była ich rola? (…) patrz → Indeks nazwisk
Daty spadków w katalogu Siemaszki
W swoim katalogu Siemaszko posługuje się kalendarzem gregoriańskim (nowy styl). Daty w jego zestawieniu są podawane wg współczesnego kalendarza, tak dla meteorytów zagranicznych, jak i dla meteorytów spadłych na terenie Rosji, np. (daty poprawne):
- Białystok 5 października 1827,
- Bielokrynitschie – 1 stycznia 1887,
- Buschhof 2 czerwca 1863
- Grüneberg (Wilkanówko) – 22 marca 1841,
- Esterville – 10 maja 1879,
- Igast – 17 maja 1855,
- L'Aigle – 26 kwietnia 1803,
- Lissa – 3 września 1808,
- Lodran – 1 października 1868,
- Lucé – 13 październik 1768,
- Misshof – 10 kwietnia 1890,
- Okniny – 8 stycznia 1834,
- Pillistfer 8 sierpnia 1863,
- Slobodka – 10 sierpnia 1818,
- Stannern – 22 maja 1808,
- Timochin – 25 marca 1807,
i dalej również poprawnie (wg nowego stylu) dla: Dolgovoli, Knyahinya, Pultusk (Pułtusk), Mocs, Nerft, Wessely….
Ale część dat w katalogu jest podana błędnie. Według współczesnych ustaleń nie są one datami ani w starym, ani w nowym stylu:
- Bjelaja Zerkov – 16 stycznia 1796,
- Braunau – podaje 24 lipca 1847,
- Lixna – podaje błędną datę 24 lipca 1820,
- dla spadku Zaborzika też błędnie – 11 kwietnia 1818.
Meteoryty z kolekcji Siemaszko w zbiorach polskich
Po śmierci Siemaszko, jego zbiór kupił amerykański kolekcjoner Henry A. Ward z Chicago. Wcześniej część meteorytów z jego kolekcji trafiła do innych kolekcji m.in. do zbiorów polskich.
Meteoryt
(waga w gramach (Pilski 2001))kolekcja polska waga w katalogu Siemaszko (1891)
[g]Château-Renard[3]
(30,8 (fc+f))Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego 194 Pavlodar (Pallasite)
(17,5 (s))Muzeum Wydziału Geologii UW 2198 Augustinovka[4], Estherville[5], Mighei[6]
(odpowiednio: 116,67 (f), 6,32 (f); 25,44 (cs); 39,87 (fc)) (patrz → strona muzeum)Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie odpowiednio: brak; 37+25+10; 4065+46
Galerie
Etykiety z kolekcji Juliana Siemaszko dołączone do okazów meteorytów z kolekcji polskich
Etykiety dołączone do okazu meteorytu Estherville[5] z kolekcji Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie |
Etykiety dołączone do okazu meteorytu Mighei[6] z kolekcji Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie |
Etykieta dołączona do okazu meteorytu Château-Renard[3] z kolekcji Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego |
Bibliografia: Siemaszko Julian Iwanowicz
- Симашко Юлиан Иванович, (1883), Аэролит упавший 21. июля в селе Павловке, Балашовского уезда, Саратовской губ. (Aerolite which fell on July 21, in the Pavlovka village, Saratov province), Записки Всесоюзного минералогического общества, vol. 18, ser. 2, 1883, s. 281.[7]
- Симашко Юлиан Иванович, (1887), Метеориты, выпавшие и найденные в Россий за последние 13 лет (Meteorites that fell and have been found in Russia for the past 13 years), Пермские Губернские Ведомости, nr 94, 1887.
- Симашко Юлиан Иванович, (1888), Об Оханском метеорите (On the Okhansk meteorite), Записки Всесоюзного минералогического общества, vol. 24, ser. 2, 1888, s. 443-445.[8]
- Симашко Юлиан Иванович, (1889), Падение камней с неба в Оханском уезде Пермской губернии 18/30 августа 1887 (Fall of stones from the sky in the Okhansk district, Perm province, on August 18 (30), 1887), Нива: иллюстрированный журнал литературы, политики и современной жизни, nr 3 (s. 81-86), nr 7 (s. 190-195), nr 12 (s. 314-317), 1889.[8][9] Pliki DjVu.
- Симашко Юлиан Иванович, (1889), Камни падающие с неба (Stones that fall from the sky), Нива: иллюстрированный журнал литературы, политики и современной жизни, nr 26, 1889, s. 668. Plik DjVu.
- Siemaszko Julian Iwanowicz (Siemaschko Julian v.), (1890), Einige Beobachtungen an dem Meteorsteine von Ochansk, Tschermaks Mineralogische und Petrographische Mitteilungen, 11, 1890, s. 87-90.[8] Plik Internet Archive.
- Симашко Юлиан Иванович, (1890), Метеорит Мигеи 6/18 июня 1889 г. История падения и предварительные исследования. Отдельная брошюра (The Mighei meteorite of June 6/18, 1889. Story of the fall and preliminary studies), St. Petersburg 1890.[6]
- Симашко Юлиан Иванович, (1890), Метеорит 6-го июня 1889 г., упавший в селе Мигеи, блиц Ольвиопола, Елизаветского уезда, Херсонской губ (Meteorite which fell in the village of Mighei, near Olviopola, Elizavetskii district, Kherson province, on June 6, 1889), Нива: иллюстрированный журнал литературы, политики и современной жизни, nr 21, 1890, s. 550-552, 556.[6][10] Plik DjVu.
- Симашко Юлиан Иванович, (1890), О падении метеорита близъ с. Мигеи (On the fall of a meteorite near village Mighei), Записки Всесоюзного минералогического общества, vol. 26, part 44, 1890, s. 428-429.[6]
- Симашко Юлиан Иванович, (1890), О падении аэролита в Землянском уезде, Воронежской губернии, в селе Нижняя Ведуга, авг. 1890 (About the fall of an aerolite in the village Nizhniaya Veduga, Zemlanskii district, Voronezh province, in August 1890), Записки Всесоюзного минералогического общества, vol. 27, part 92, 1890, s. 468-471.
- Симашко Юлиан Иванович, (1890), Об Оханском метеорите (On the Okhansk meteorite), Вестник естествознания, vol. 1, Ст. Петербург 1890, s. 244.[8]
- Siemaszko Julian Iwanowicz (Симашко Юлиан Иванович), (1891), Каталогъ коллекции метеоритов'ь (Catalogue de la Collection de Météorites de Julion de Siemaschko (Saint Petersbourg, Russie), S.Petersburg 1891 (С. ПЕТЕРБУРГЪ (по июль 1891 г.)), ss. 64.[11][12][13] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl, (str. tytułowa).
- Симашко Юлиан Иванович, (1892), Паденіе историческихъ метеоритовъ: 1704 г. близь Дерпта и 1812 г. с. Бородино, Ст. Петербург 1892.[14][15] Plik GIF (Падение двух метеоритов в исторические эпохи 1704 г. близ Дерпта и 1812 г. с. Бородино).
Bibliografia
- American Journal of Science, (1903), Purchase of the Siemaschko Collection of Meteorites, vol. 16, ser. 4, 1903, s. 335.[16] Plik DjVu.
- Biała Jadwiga, Manecki Andrzej, (2011), Bibliografia meteorytyki polskiej (1805-2010) (Bibliography of Polish Meteoritics (1805-2010)), Polskie Towarzystwo Meteorytowe, Sosnowiec 2011. ISBN 978-83-921834-1-9.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Pilski Andrzej S., (1993), Meteoryty w polskich kolekcjach – grudzień 1993, Meteoryt, 4, 1993, s. 20-24. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[17]
- Ward Henry Augustus[18], A.M., LL.D., (1904), Catalogue of the Ward-Coonley Collection of Meteorites, Chicago 1904, ss. 124, (s. IV) (plansze).[19] Plik iDjVu; plik DjVu.
- Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897, (s. 425).[20][21][22] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.
Przypisy
Zobacz również
- artykuły: Siemaszko (Нива)
- meteoryty: Białystok, Jodzie, Ratyń, Stary Bychów
Linki zewnętrzne
- Wikipedia (EN) – Julian Ivanovitsch Siemaschko
- Академик – Симашко Юлиан Иванович
- Wikipedia (RU) – Золотник (единица измерения)
- MeteoriteHistory – Catalogue of the WARD-COONLEY collection of METEORITES