(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Jodzie
Z Wiki.Meteoritica.pl
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | {{VerifyLevel |level=0i}} | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
| nazwa = Jodzie | | nazwa = Jodzie | ||
| Linia 16: | Linia 17: | ||
| - | Relacja w czasopiśmie ''Wiek'' {{ | + | Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie ''Wiek'' nr 167 z 1877 roku (''pisownia oryginalna''): |
| + | {{AQuote-begin |max-width=480px}} | ||
| + | '''Meteor.''' W mieście Poswolu<ref name="Poswol">'''Poswol''' (lit. ''Pasvalys'') – miasto na Litwie</ref> i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca<ref>wg katalogu meteorytów było to 17 czerwca</ref> r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa<ref>'''Krakinów''' (lit. ''Krekenava'') – miasteczko na Litwie</ref>, spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny. | ||
| + | {{AQuote-end}} | ||
| + | |||
| + | Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim<ref>1 mila rosyjska = 7,4676 km</ref>) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe. | ||
Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893). | Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893). | ||
| Linia 29: | Linia 35: | ||
| Moscow, Acad. Sci. || 4,6 g || [http://geo.web.ru/db/meteorites/card.html?id=10713 fotografia fragmentu] | | Moscow, Acad. Sci. || 4,6 g || [http://geo.web.ru/db/meteorites/card.html?id=10713 fotografia fragmentu] | ||
|- | |- | ||
| - | | Paris, Mus. d'Hist. Nat. || 1,9 g | + | | Paris, Mus. d'Hist. Nat. || 1,9 g |
|- | |- | ||
| London, Nat. Hist. Mus. || 1,5 g | | London, Nat. Hist. Mus. || 1,5 g | ||
| Linia 37: | Linia 43: | ||
| Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. || 0,5 g | | Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. || 0,5 g | ||
|} | |} | ||
| - | Brak w zbiorach polskich. | + | Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich. |
| Linia 55: | Linia 61: | ||
}} | }} | ||
{{GEIcon-PointRed}} | {{GEIcon-PointRed}} | ||
| - | (W) Wodakle | + | (J) ''Juodikoniai'', (K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle |
{{GEIcon-Coord}} | {{GEIcon-Coord}} | ||
| Linia 61: | Linia 67: | ||
{{GEFrame-end}} | {{GEFrame-end}} | ||
| - | Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajduje (znajdowała?) się 9 km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). | + | '''Krakinów''' (lit. ''Krekenava''), '''Poswol''' (lit. ''Pasvalys''). |
| + | |||
| + | Według relacji zamieszczonej w gazecie ''Wiek'', bolid leciał z północy na południe. Meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajduje (znajdowała?) się 9 km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). Może chodzi o osadę '''''Juodikoniai'''''? | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| Linia 79: | Linia 90: | ||
* ''Wiek'', '''Meteor''', nr 167, 1877, s. 3. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=166377 DjVu]. | * ''Wiek'', '''Meteor''', nr 167, 1877, s. 3. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=166377 DjVu]. | ||
| - | {{Koblitz References | 1=A stone of unknown weight fell near the village of Jodzie and was lost except for a few fragments, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.221. Description, A.Brezina, Verh. Ges. Deut. Naturf. Arzte, 1893, 65, p.159. Gas-rich howardite, E.Mazor and E.Anders, GCA, 1967, 31, p.1441. Figured, M.B.Duke and L.T.Silver, GCA, 1967, 31, p.1637. Noble gas data, radiation ages, R.Ganapathy and E.Anders, GCA, 1969, 33, p.775. Partial INAA, 14.3% total Fe, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Contains lithic clasts of C2 chondrite and cumulate ferrogabbros, Meteoritics, 1976, 11, p.260 (abs.). Bulk analysis, B.Mason et al., Smithson. Contrib. Earth Sci., 1979, (22), p.27. Mineralogy, composition, organic compounds and noble gas data of carbonaceous chondrite xenoliths, T.E.Bunch et al., GCA, 1979, 43, p.1727. Petrographic and chemical characterization of igneous lithic clasts, D.W.Mittlefehldt, GCA, 1979, 43, p.1917. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. Minor and trace element abundances in plagioclase, I.M.Steele et al., LPSC, 1981, 12, p.1037 (abs.). Classification as a polymict eucrite based on study of thin section, J.S.Delaney et al., Meteoritics, 1983, 18, p.103. Modal composition, J.S.Delaney et al., J. Geophys. Res., 1984, 89 (suppl.), p.C251. Undoubtly a howardite, P.H.Warren, GCA, 1996, 60, p.539. Mineralogy and chemical composition of carbonaceous chondrite (CR2) clasts, M.E.Zolensky et al., MAPS, 1996, 31, p.518.}} | + | {{Koblitz References |1=A stone of unknown weight fell near the village of Jodzie and was lost except for a few fragments, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.221. Description, A.Brezina, Verh. Ges. Deut. Naturf. Arzte, 1893, 65, p.159. Gas-rich howardite, E.Mazor and E.Anders, GCA, 1967, 31, p.1441. Figured, M.B.Duke and L.T.Silver, GCA, 1967, 31, p.1637. Noble gas data, radiation ages, R.Ganapathy and E.Anders, GCA, 1969, 33, p.775. Partial INAA, 14.3% total Fe, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Contains lithic clasts of C2 chondrite and cumulate ferrogabbros, Meteoritics, 1976, 11, p.260 (abs.). Bulk analysis, B.Mason et al., Smithson. Contrib. Earth Sci., 1979, (22), p.27. Mineralogy, composition, organic compounds and noble gas data of carbonaceous chondrite xenoliths, T.E.Bunch et al., GCA, 1979, 43, p.1727. Petrographic and chemical characterization of igneous lithic clasts, D.W.Mittlefehldt, GCA, 1979, 43, p.1917. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. Minor and trace element abundances in plagioclase, I.M.Steele et al., LPSC, 1981, 12, p.1037 (abs.). Classification as a polymict eucrite based on study of thin section, J.S.Delaney et al., Meteoritics, 1983, 18, p.103. Modal composition, J.S.Delaney et al., J. Geophys. Res., 1984, 89 (suppl.), p.C251. Undoubtly a howardite, P.H.Warren, GCA, 1996, 60, p.539. Mineralogy and chemical composition of carbonaceous chondrite (CR2) clasts, M.E.Zolensky et al., MAPS, 1996, 31, p.518.}} |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| + | |||
| + | == Zobacz również == | ||
| + | |||
| + | * [[Dawne jednostki miar i wag]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| Linia 90: | Linia 105: | ||
* meteorite.narodu.ru – [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР] | * meteorite.narodu.ru – [http://www.meteorite.narod.ru/proba/katalogi/katalog1.htm Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР] | ||
| + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Krakinów Krakinów] {{SeparatorBull}} [http://pl.wikipedia.org/wiki/Poswol Poswol] | ||
* Wikipedia (LT) – [http://lt.wikipedia.org/wiki/Juodžių_meteoritas Juodžių meteoritas] {{SeparatorBull}} [http://lt.wikipedia.org/wiki/Juodžiai_(Panevėžys) Juodžiai (Panevėžys)] | * Wikipedia (LT) – [http://lt.wikipedia.org/wiki/Juodžių_meteoritas Juodžių meteoritas] {{SeparatorBull}} [http://lt.wikipedia.org/wiki/Juodžiai_(Panevėžys) Juodžiai (Panevėžys)] | ||
Wersja z 12:04, 22 lut 2015
| Jodzie → | |
| Spadek | |
| Lokalizacja | Litwa |
| Położenie[1] | 55°42'N, 24°24'E |
| Data | 17 czerwca 1877 r., 04:30 (niedziela) |
| Charakterystyka | |
| Typ | achondryt, howardyt, HOW |
| Masa | 50 g[2] |
| Liczba okazów | jeden okaz |
| Meteoritical Bulletin Database | |
| Synonimy → | |
| w NHM Cat: Yodze; po rosyjsku: Йоджий, Йоджяй. Nazwa meteorytu po litewsku: Juodžių meteoritas | |
Spadek meteorytu kamiennego 17 czerwca 1877 roku (niedziela) około 4:30 rano w Rejonie poniewieskim na Litwie (achondryt, howardyt HOW, TKW 50 g[2]).
Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie Wiek nr 167 z 1877 roku (pisownia oryginalna):
Meteor. W mieście Poswolu[3] i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca[4] r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa[5], spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny.
Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim[6]) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe.
Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893).
Fragmenty meteorytu Jodzie znajdują się w kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów[2]
(Koblitz MetBase)uwagi Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 17,9 g main mass Moscow, Acad. Sci. 4,6 g fotografia fragmentu Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,9 g London, Nat. Hist. Mus. 1,5 g Vienna, Naturhist. Mus. 1,4 g Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 0,5 g
Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.
Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).
Lokalizacja
(J) Juodikoniai, (K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle
współrzędne wg różnych autorów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Krakinów (lit. Krekenava), Poswol (lit. Pasvalys).
Według relacji zamieszczonej w gazecie Wiek, bolid leciał z północy na południe. Meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów.
Według Wikipedii (LT) osada Juodžiai (Panevėžys) znajduje (znajdowała?) się 9 km od miejscowości Wodakle (lit. Vadokliai). Może chodzi o osadę Juodikoniai?
Bibliografia
- Brezina Aristides, (1894), Ueber neuere Meteoriten, Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte, vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.[7] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.[8]
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[9] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Morozewicz Józef, (1931), Części składowe meteorytów i Wykaz meteorytów spadłych na historycznych ziemiach polskich, w: Tschermak G., Becke F., Podręcznik mineralogji, wydanie polskie, Warszawa 1931, s. 806-816. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Wiek, Meteor, nr 167, 1877, s. 3. Plik DjVu.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Jodzie
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Jodzie
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Йоджий ● [katalog → Явнель (1986)] (fotografia fragmentu)
- meteorite.narodu.ru – Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Wikipedia – Krakinów ● Poswol
- Wikipedia (LT) – Juodžių meteoritas ● Juodžiai (Panevėžys)
 |
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- tekst z gazety Wiek
