(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Jodzie
Z Wiki.Meteoritica.pl
| Linia 69: | Linia 69: | ||
'''Krakinów''' (lit. ''Krekenava''), '''Poswol''' (lit. ''Pasvalys''). | '''Krakinów''' (lit. ''Krekenava''), '''Poswol''' (lit. ''Pasvalys''). | ||
| - | Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajdowała się 9 km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). Dokładnie w tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) '''''Йоджяй'''''<ref>wg portalu Petro Vlasenko – ''Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia''</ref> (55°26' | + | Według Wikipedii (LT) osada '''''Juodžiai (Panevėžys)''''' znajdowała się 9 km od miejscowości '''Wodakle''' (lit. ''Vadokliai''). Dokładnie w tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) '''''Йоджяй'''''<ref>wg portalu Petro Vlasenko – ''Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia''</ref> (55°26'56"N, 24°20'41"E). |
| Linia 80: | Linia 80: | ||
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
File:Jodzie_(Chrzanowski_VI_S6_Poniewiez).jpg|'''Krakinow''', '''Poswol''', '''Wodakle'''. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859) | File:Jodzie_(Chrzanowski_VI_S6_Poniewiez).jpg|'''Krakinow''', '''Poswol''', '''Wodakle'''. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859) | ||
| - | File:Jodzie_(Petro_Vlasenko).jpg|'''''Йоджяй''''' (źródło: Petro Vlasenko) | + | File:Jodzie_(Petro_Vlasenko).jpg|Nieistniejąca już wieś '''''Йоджяй''''' (55°26'56"N, 24°20'41"E) (źródło: Petro Vlasenko) |
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 11:59, 23 lut 2015
| Jodzie → | |
| Spadek | |
| Lokalizacja | Litwa |
| Położenie[1] | 55°42'N, 24°24'E |
| Data | 17 czerwca 1877 r., 04:30 (niedziela) |
| Charakterystyka | |
| Typ | achondryt, howardyt, HOW |
| Masa | 50 g[2] |
| Liczba okazów | jeden okaz |
| Meteoritical Bulletin Database | |
| Synonimy → | |
| w NHM Cat: Yodze; po rosyjsku: Йоджий, Йоджяй. Nazwa meteorytu po litewsku: Juodžių meteoritas | |
Spadek meteorytu kamiennego 17 czerwca 1877 roku (niedziela) około 4:30 rano w Rejonie poniewieskim na Litwie (achondryt, howardyt HOW, TKW 50 g[2]).
Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie Wiek nr 167 z 1877 roku (pisownia oryginalna):
Meteor. W mieście Poswolu[3] i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca[4] r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa[5], spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny.
Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim[6]) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe.
Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893).
Fragmenty meteorytu Jodzie znajdują się w kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów[2]
(Koblitz MetBase)uwagi Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 17,9 g main mass Moscow, Acad. Sci. 4,6 g fotografia fragmentu Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,9 g London, Nat. Hist. Mus. 1,5 g Vienna, Naturhist. Mus. 1,4 g Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 0,5 g
Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.
Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).
Lokalizacja
(J) Йоджяй, (K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle
współrzędne wg różnych autorów
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Krakinów (lit. Krekenava), Poswol (lit. Pasvalys).
Według Wikipedii (LT) osada Juodžiai (Panevėžys) znajdowała się 9 km od miejscowości Wodakle (lit. Vadokliai). Dokładnie w tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo) Йоджяй[7] (55°26'56"N, 24°20'41"E).
Według relacji zamieszczonej w gazecie Wiek, bolid leciał z północy na południe. Meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów.
Mapy
.jpg) Krakinow, Poswol, Wodakle. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859) |
.jpg) Nieistniejąca już wieś Йоджяй (55°26'56"N, 24°20'41"E) (źródło: Petro Vlasenko) |
Bibliografia
- Brezina Aristides, (1894), Ueber neuere Meteoriten, Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte, vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.[8] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.[9]
- Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[10] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Morozewicz Józef, (1931), Części składowe meteorytów i Wykaz meteorytów spadłych na historycznych ziemiach polskich, w: Tschermak G., Becke F., Podręcznik mineralogji, wydanie polskie, Warszawa 1931, s. 806-816. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Wiek, Meteor, nr 167, 1877, s. 3. Plik DjVu.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Jodzie
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Jodzie
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Йоджий ● [katalog → Явнель (1986)] (fotografia fragmentu)
- meteorite.narodu.ru – Каталог метеоритов России и стран бывшего СССР
- Wikipedia – Krakinów ● Poswol
- Wikipedia (LT) – Juodžių meteoritas ● Juodžiai (Panevėžys)
 |
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- tekst z gazety Wiek
