(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie
Z Wiki.Meteoritica.pl
Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie | |
Adres: | ul. Senacka 1 31-002 Kraków http://www.ing.pan.pl/muzeum/indeksm.htm |
Pracownicy: | dyrektor ING PAN: prof. dr hab. Marek Lewandowski kierownik Muzeum Geologicznego: mgr Barbara Kietlińska-Michalik |
Kontakt: | ndmichal@cyf-kr.edu.pl tel. (12) 422 19 10, (12) 422 89 20 |
Wystawy/zbiory: | Muzeum ma w swych zbiorach m.in. (Łaptaś et al. 1998): masę główną meteorytu Grzempy, okaz Coblinera[1] meteorytu Morasko, około 200 okazów meteorytu Pułtusk (największy 2970,0 g), meteoryt Łowicz (największy z okazów ma 5670,0 g[2]). Fragment pseudometeorytu Łapino.
Okazy lub fragmenty meteorytów: Baszkówka, Buschof, Knyahinya, Misshof, Mocs, Pillistfer, Stannern. Duże okazy meteorytów Vaca Muerta i Imilac[3][4] z darów Ignacego Domeyki. Część zbiorów muzeum można było zobaczyć podczas Nocy Muzeów w 2014 roku (film na YouTube). |
Kolekcja meteorytów Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie powstała dzięki pracom geologów z Komisji Fizjograficznej[5] i darom kolekcjonerów na rzecz Komisji Fizjograficznej i później Akademii Umiejętności oraz ze zlikwidowanego (w 1953 roku) zbioru poznańskiego Muzeum Przyrodniczego. Wśród zbieraczy, kolekcjonerów i darczyńców meteorytów byli: Fritz Krantz[6], Julian Siemaszko, Eugen Krüger, Czaputowicz[7], Jan Samsonowicz[8], Ignacy Domeyko[9] i Jerzy Pokrzywnicki (Łaptaś et al. 1998).
Według informacji z katalogu Pilskiego (1993, s. 1) w kolekcji muzeum znajdują się trzy meteoryty pochodzące z kolekcji Juliana Siemaszko (w nawiasach kwadratowych [] dodano wagi okazów w gramach (Pilski 2001)):
(…) Z jego kolekcji pochodzą cenne okazy meteorytów Mighei[10] [39,87 (fc)] i Estherville[11] [25,44 (cs)], znajdujące się obecnie w kolekcji Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (oraz fragment meteorytu Augustinovka[12] [116,67 (f), 6,32 (f)] uważany w tejże kolekcji za pseudometeoryt z powodu wysokiego stopnia zwietrzenia. (…)
Według informacji uzyskanej z muzeum fragmenty meteorytu Augustinovka nie pochodzą jednak z kolekcji Juliana Siemaszko.[13] Więcej szczegółów o tych okazach w Pilski (2001).
Na portalu Wirtualne Muzea Małopolski znajdują się interaktywne obrazy części okazów ze zbiorów muzeum: Grzempach ● Morasko ● Pułtusk ● Vaca Muerta.
Galerie
Wybrane okaz meteorytów z kolekcji Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie (fot. Małgorzata Dubilis) (VI Konferencja Meteorytowa, Kraków, 23-24 kwietnia 2010 r.)
20 kg[14] okaz mezosyderytu Vaca Muerta podarowany przez Ignacego Domeykę |
||
Ważący 5670 g największy zachowany okaz mezosyderytu Łowicz ze zbiorów Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kamień został przywieziony do obserwatorium przez Kazimierza Kordylewskiego, obecnie w depozycie w Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznym ING PAN w Krakowie |
Obecny wygląd największego zachowanego okazu meteorytu Łowicz (5670,0 g); patrz → Łowicz/Galerie |
Etykiety z kolekcji Juliana Siemaszko dołączone do okazów meteorytów (skany udostępnione dzięki uprzejmości kustosz Barbary Kietlińskiej-Michalik)
Etykiety dołączone do okazu meteorytu Estherville[11] |
Etykiety dołączone do okazu meteorytu Mighei[10] |
Etykiety z kolekcji Siemaszko zawierają numery katalogowe (No. 104 i No. 345) odpowiadające jego katalogowi wydanemu w 1886 roku(?).
Bardzo ciekawa jest mała etykieta (prawo-dół) dołączona do okazu meteorytu Estherville! Jej styl i charakter pisma jest identyczny, jak w etykietach towarzyszących meteorytom ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zgadza się również wypisana na etykiecie waga z wagą okazu we Wrocławiu (do którego nie ma tam etykiety). W jakich okolicznościach i kiedy etykieta z Wrocławia trafiła do Krakowa, nie wiadomo?
Część zbiorów muzeum można było zobaczyć podczas Nocy Muzeów 2014.
YouTube – Meteoryty. NOC MUZEÓW 2014 |
Bibliografia
- Czaputowicz S.[16], (1880), Opisanie zjawiska w Polszce i pogląd na kamienie tak zwane aerolity z atmosfery spadające, rękopis, Kraków V 1880.[17]
- Domeyko Ignacio, (1864), Meteorolojía. Sobre las grandes masas de aerolitas halladas en el Desierto de Atacama cerca de la cierra de Chaco. Memoria de don Ignacio Domeyko, leida a la Facultad de Ciencias Físicas en su sesion del 4 de mayo de 1864, Anales de la Universidad de Chile, 25(2), 1864, s. 289-301.[18][19] Plik PDF.
- Domeyko Ignacio, (1879), Meteorolojía, Santiago 1879. Plik DjVu.
- Kietlińska-Michalik Barbara, (2008), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego ING PAN w Krakowie – wystawa w ramach Nocy Muzeów 2008 (Meteorites in collections of the Geological Museum of the Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences in Cracow – exhibition within the Night of Museums 2008), Przegląd Geol., 56(7), 2008, s. 514. Pilk PDF.
- Léonce Élie de Beaumont, (1864), Rapport sur deux Mémoires de M.I. Domeyko, relatifs, l’un à de grandes Masses d’ Aérolithes trouvées dans le désert d’Atacama, près de Taltal; l’autre à plusieurs Espèces minérales nouvelles du Chili, Imprimerie de Gauthier-Villars, Paryż 1864.[18] Plik jLib.
- Łaptaś Andrzej, Ćwiżewicz Małgorzata, (1998), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego w Krakowie, Muzeum Geologiczne ING PAN, Kraków 1998, ss. 34. ISBN 83-909970-1-0.
- +Pagacz-Moczarska Rita, (2003), Z NIEBA I Z ZIEMI. Kolekcja minerałów pochodzących z darowizn Ignacego Domeyki w zbiorach Muzeum Geologicznego ING UJ i PAN, ALMA MATER, miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 48, 2003.
- Pilski Andrzej S., (1993), Meteoryty w polskich kolekcjach – grudzień 1993, Meteoryt, 4, 1993, s. 20-24. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[20]
- Wrzak Joanna, Manecki Andrzej, (2011), Projekt wirtualnego, interaktywnego muzeum meteorytów z krakowskiego zbioru ING PAN (Project of the Virtual and Interactive Meteorites Museum of Cracov's ING PAN Collection), Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 171-174. Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Polskie Towarzystwo Meteorytowe – Meteoryty w zbiorach Polskich: Kolekcje ● Meteoryty
- Wirtualne Muzea Małopolski – Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN
- Wikipedia – Ignacy Domeyko
- Wikipedia – Akademia Umiejętności ● Polska Akademia Umiejętności
- YouTube – Meteoryty. NOC MUZEÓW 2014