PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Bohumilitz

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (→Galerie)
 
(Nie pokazano 77 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{VerifyLevel |level=1i}}
__NOTOC__
__NOTOC__
-
{{Strona w budowie}}
 
== Czy jest tam więcej okazów? ==
== Czy jest tam więcej okazów? ==
{{InfoboxMeteorite
{{InfoboxMeteorite
  | nazwa = Bohumilitz
  | nazwa = Bohumilitz
  | grafika = Bohumilitz_(catalog_plate_VI_Tucek_1968).jpg
  | grafika = Bohumilitz_(catalog_plate_VI_Tucek_1968).jpg
-
  | opis = Fragment (masa główna) meteorytu Bohumilitz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Pradze (źródło: Tuček 1968)
+
  | opis = Fragment (masa główna) meteorytu Bohumilitz ze zbiorów [[Szablon:PragueNM|Muzeum Narodowego w Pradze]] (źródło: Tuček 1968)
  | klasa = Znalezisko
  | klasa = Znalezisko
 +
| mbclass = find
  | metbull = 5099
  | metbull = 5099
  | lokalizacja = Czechy
  | lokalizacja = Czechy
Linia 13: Linia 14:
  | uwagi =
  | uwagi =
  | typ = żelazny IAB-MG
  | typ = żelazny IAB-MG
-
  | masa = 59 kg<ref name="TKW">Tuček podaje ~63,8&nbsp;kg, jest to suma 57&nbsp;kg dla pierwszego okazu plus wagi mniejszych znalezisk</ref>
+
  | masa = 59 kg (~63,8&nbsp;kg)<ref name="TKW">Tuček podaje ~63,8&nbsp;kg, jest to suma 57&nbsp;kg dla pierwszego okazu plus wagi dwóch mniejszych znalezisk</ref>
  | liczba = 3 okazy
  | liczba = 3 okazy
  | synonimy = w NHM Cat: '''Bohumilice''', '''Prachin''', '''Vyskovice'''; po czesku: Bohumilice
  | synonimy = w NHM Cat: '''Bohumilice''', '''Prachin''', '''Vyskovice'''; po czesku: Bohumilice
}}
}}
-
Znalezisko na przestrzeni wielu lat trzech okazów meteorytu żelaznego na terenie [[Czechy|Czech]], pierwszy okaz wyorano we wrześniu 1829 roku (meteoryt żelazny IAB-MG, TKW 59&nbsp;kg).
+
Znalezisko, na przestrzeni wielu lat, trzech okazów meteorytu żelaznego w&nbsp;okolicy miejscowości Bohumilice w&nbsp;[[Czechy|Czechach]]. Pierwszy okaz wyorano we wrześniu 1829 roku (meteoryt żelazny IAB-MG, TKW 59&nbsp;kg<ref name="TKW"></ref>).
-
Pierwszy okaz meteorytu o wadze 57 kg<ref name="masa1">źródła podają dwie wagi: 52 lub 57&nbsp;kg; Tuček podaje 57&nbsp;kg</ref> (''103 böhmische Pfunde'') znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku<ref name="Berzelius 1833"></ref><ref>wg Baumhauer (1845) było to 18 września</ref> na polach w&nbsp;pobliżu Bohumilic, zaledwie kilka metrów od lokalnego zamku (''Schlosse Bohumilitz'', prawdopodobnie chodzi o zamek '''Zámek Skalice''' (ang. ''Castle Skalice'', niem. '' Schlosses Skalice''), wzniesiony przez członków rodu Malovec). Stało się to w&nbsp;miejscu, gdzie według legendy "w&nbsp;dawnych czasach diabeł zleciał z&nbsp;nieba i&nbsp;spadł na ziemię" (''v&nbsp;dávných letech sletěl čert z&nbsp;nebe a&nbsp;propadl se do země''). Baron F.&nbsp;Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w Pradze (Berzelius 1833).
+
Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg<ref name="masa1">Tuček (1981) podaje 57,681&nbsp;kg; inne źródła podają dwie wagi: 52 lub 57&nbsp;kg</ref> (''103 böhmische Pfunde'')<ref>Berzelius (1833); Tuček (1981) w&nbsp;swych obliczeniach przyjął funt austriacki równy 0,560012&nbsp;kg</ref> znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku<ref name="Berzelius 1833"></ref><ref>Baumhauer (1845) podaje 18 września</ref> na polach w&nbsp;pobliżu '''Bohumilic''', zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku ('''Schlosse Bohumilitz'''; prawdopodobnie chodzi o&nbsp;zamek '''Zámek Skalice'''<ref name="zamek">'''Zámek Skalice''' – ang. ''Castle Skalice'', niem. ''Schlosses Skalice''</ref>, wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z&nbsp;gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w&nbsp;miejscu, gdzie według legendy „w&nbsp;dawnych czasach diabeł zleciał z&nbsp;nieba i&nbsp;spadł na ziemię” („''v&nbsp;dávných letech sletěl čert z&nbsp;nebe a&nbsp;propadl se do země''”). Meteoryt ten jest wiązany z&nbsp;prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w&nbsp;tamtym rejonie bolidzie 1&nbsp;stycznia 1770 roku (Želízko 1934, 1936).<ref>w katalogu Greg (1861) nie ma takiego zdarzenia</ref> Baron František Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w&nbsp;Pradze (Berzelius 1833).<ref>imię barona ''František'' widać na {{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD5).jpg|etykiecie dołączonej do płyty}} odciętej z&nbsp;meteorytu</ref>
-
W 1889 roku<ref name="data2">źródła podają dwie daty: 1889 lub 1899 rok</ref> w pobliżu Smrčná, na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962&nbsp;g), natomiast trzeci (5,850&nbsp;kg) znaleziono w&nbsp;1925 roku w&nbsp;Výškovicach (na zachód od Bohumilic).
+
W 1889 roku<ref name="data2">Tuček (1981); niektóre źródła podają błędne daty np. 1899 rok</ref> w&nbsp;pobliżu '''Smrčná''', na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962&nbsp;g), natomiast trzeci (5,850&nbsp;kg) znaleziono w&nbsp;1925 roku w&nbsp;'''Výškovicach'''<ref>''Kurjer Warszawski'' (1934)</ref> (3,5&nbsp;km na zachód od Bohumilic i&nbsp;0,75&nbsp;km na NNE od Výškovic, przy drodze z&nbsp;Výškovic do Spůle, Tuček (1981)).
 +
Stopień zwietrzenia znalezionych okazów jest zróżnicowany, podobnie jak dla meteorytu [[Morasko]]. Zakłada się, że meteoryty Bohumilitz mogły spaść w&nbsp;postaci deszczu meteorytów około 1300&nbsp;lat temu (Buchwald 1975), co nie zgadza się z&nbsp;hipotezą o&nbsp;rzekomym spadku w&nbsp;1770 roku (Želízko 1934, 1936).
 +
{{!Iron IAB}}
Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=69 Bohumilice — meteorit].
Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – [http://www.hvezdarna.cz/mapa/index.php?id=69 Bohumilice — meteorit].
 +
== Kolekcje ==
Fragmenty meteorytu Bohumilitz w&nbsp;największych kolekcjach:
Fragmenty meteorytu Bohumilitz w&nbsp;największych kolekcjach:
:{| {{Koblitz Repository}}
:{| {{Koblitz Repository}}
-
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz MetBase) !! uwagi
+
! Zbiór !! waga fragmentów<br />(Koblitz&nbsp;MetBase) !! uwagi
|-
|-
-
| Prague, Nat. Mus. || 44,6 kg || main mass<ref>można napotkać w&nbsp;internecie fotografie okazu meteorytu [[Hraschina]], ale podpisane, że jest to meteoryt Bohumilitz!</ref>; [[:Image:Bohumilitz_(Tucek_1964_main_mass).jpg|największy fragment 37,75&nbsp;kg]] (Tuček)
+
| [[Prague, Nat. Mus.]] || 44,6 kg || main mass<ref>można napotkać w&nbsp;Internecie fotografie okazu meteorytu [[Hraschina]] błędnie podpisane, że jest to meteoryt Bohumilitz!</ref>; {{Txt2Img|Bohumilitz_(Tucek_1964_main_mass).jpg|największy fragment 37,75&nbsp;kg}} oraz {{Txt2Img|Bohumilitz_(Šreinová_2012).jpg|okaz z&nbsp;Výškovic 5,84&nbsp;kg}} (Tuček); w&nbsp;1997 roku odcięto od masy głównej dwie płyty, obecnie jej waga wynosi {{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD7).jpg|ok. 32&nbsp;kg}}; (38000 i&nbsp;130&nbsp;g w&nbsp;katalogu Vrba (1904))
|-
|-
-
| Vienna, Naturhist. Mus. || 4,67 kg
+
| [[Vienna, Naturhist. Mus.]] || 4,67 kg ||
|-
|-
-
| Zürich, J.Nauber Colln. || 2377&nbsp;g || fotografia płyty pełnego przekroju w&nbsp;Koblitz MetBase
+
| Zürich, J.Nauber Colln. || {{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD1).jpg|1150 g}}<ref>podana w Koblitz MetBase waga 2377&nbsp;g dotyczy zapewne pełnego przekroju przed cięciem?</ref> || fotografia płyty pełnego przekroju w&nbsp;Koblitz MetBase
|-
|-
-
| Paris, Mus. d'Hist. Nat. || 1,48 kg
+
| [[Paris, Mus. d'Hist. Nat.]] || 1,48 kg ||
|-
|-
-
| Chicago, Field Mus. Nat. Hist. || 1578 g
+
| [[Chicago, Field Mus. Nat. Hist.|Chicago,&nbsp;Field&nbsp;Mus.&nbsp;Nat.&nbsp;Hist.]] || 1578&nbsp;g ||
|-
|-
-
| Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. || 1,36&nbsp;kg
+
| [[Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ.]] || 1,36&nbsp;kg ||
|-
|-
| {{Wielokropek}}
| {{Wielokropek}}
 +
|-
 +
| [[Calcutta, Mus. Geol. Surv. India]] || 22 g || {{Txt2Img|Bohumilitz_(GSI_Calcutta).jpg|22,34&nbsp;g}} (Sen&nbsp;Gupta et&nbsp;al. 1982); negatywny przykład niewłaściwego traktowania okazów w&nbsp;muzeum!
 +
|-
 +
| [[Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst.]] || {{Txt2Img|Bohumilitz_(MMHH_Hamburg).jpg|17 g}} ||
|}
|}
-
Brak w zbiorach polskich.
+
 
 +
W 1997 roku odcięto od znajdującej się w&nbsp;Pradze masy głównej dwie płyty pełnego przekroju o&nbsp;wagach 2,33 i&nbsp;2,59&nbsp;kg<ref name="cut main mass">{{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD6).jpg|płyta 2,33&nbsp;kg}} była odcięta jako pierwsza</ref>. {{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD5).jpg|Mniejsza płyta}} nadal znajduje się w&nbsp;zbiorach muzeum. Większą płytę przecięto następnie na dwie płyty (również pełne przekroje), z&nbsp;których cieńsza {{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD1).jpg|o&nbsp;wadze 1150&nbsp;g}} trafiła do kolekcji Jürgen Nauber Meteorites Collection, Zürich (JNMC-Zürich, jnmczurich) (''inf.'' Jürgen Nauber, MPOD).
 +
 
 +
W polskich zbiorach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 53: Linia 64:
'''Kesselmeyer (1861)''' (s. 368, 451)
'''Kesselmeyer (1861)''' (s. 368, 451)
-
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px"
+
:{| {{Old sources}}
| 52. || – || – || – || {{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}} bei Alt-Skalitz, SW. von Wollin und NNO. von Winterberg, Kr. Prachin. 103&nbsp;''℔''. Gefunden 1829. – ''Sp.-Gew.'':&nbsp;7,146-7,71.<ref>ciężar właściwy (niem. ''spezifische Gewicht'')</ref> || Böhmen || 49º6'N. || 13º49'O. || P.34.1835.344.<ref>powołanie na Hoff (1835) (wg klucza: '''P'''oggendorff, Bd.&nbsp;'''34''', rok '''1835''', s.&nbsp;'''344''')</ref> W.&nbsp;1860. S.&nbsp;1860.
| 52. || – || – || – || {{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}} bei Alt-Skalitz, SW. von Wollin und NNO. von Winterberg, Kr. Prachin. 103&nbsp;''℔''. Gefunden 1829. – ''Sp.-Gew.'':&nbsp;7,146-7,71.<ref>ciężar właściwy (niem. ''spezifische Gewicht'')</ref> || Böhmen || 49º6'N. || 13º49'O. || P.34.1835.344.<ref>powołanie na Hoff (1835) (wg klucza: '''P'''oggendorff, Bd.&nbsp;'''34''', rok '''1835''', s.&nbsp;'''344''')</ref> W.&nbsp;1860. S.&nbsp;1860.
|}
|}
-
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px"
+
:{| {{Old sources}}
| 1829. || 18. || Sept. || {{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}} . . . . || Böhmen || P.&nbsp;66.&nbsp;1845.&nbsp;476.<ref>Baumhauer (1845)</ref> || – Nicht Falltag, sondern nur Fundtag des Steines
| 1829. || 18. || Sept. || {{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}} . . . . || Böhmen || P.&nbsp;66.&nbsp;1845.&nbsp;476.<ref>Baumhauer (1845)</ref> || – Nicht Falltag, sondern nur Fundtag des Steines
|}
|}
Linia 62: Linia 73:
'''Buchner (1861)''' (s. 478)
'''Buchner (1861)''' (s. 478)
-
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px"
+
:{| {{Old sources}}
|{{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}}, Böhmen.<br />
|{{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}}, Böhmen.<br />
-
{{sparse-b}}Brewster{{sparse-e}} Journ. 1830, Juli. SJ. '''19''', 384.<ref>''American Journal of Science and Arts'', vol. 19, 1830-31, s. 384</ref> {{sparse-b}}Berzelius{{sparse-e}} K. Vet. Ac. H. 1832, 106. '''PA 27''', 118, 125.<ref name="Berzelius 1833">Berzelius (1833)</ref> v. {{sparse-b}}Holger{{sparse-e}} Bmg. Z. '''9''', 323. {{sparse-b}}Steinmann{{sparse-e}} Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29. AChPh. '''8''', 172. PAErgb. '''4''', 385.<ref>Boguslawski (1854a)</ref> '''RbH. 1''', 424.<ref>Rammelsberg (1841)</ref> '''MCh'''. 903.<ref>Rammelsberg (1860)</ref> '''Pa'''. 117.<ref>Partsch (1843)</ref> '''Clark''' 30 (Abb) '''Br'''. 123.<ref>Buchner (1859)</ref> '''PA. 111''', 363.<ref>Reichenbach (1860)</ref>
+
{{sparse-b}}Brewster{{sparse-e}} Journ. 1830, Juli.<ref>Brewster (1830)</ref> '''SJ. 19''', 384.<ref>''American Journal of Science and Arts'', vol. 19, 1830-31</ref> {{sparse-b}}Berzelius{{sparse-e}} K. Vet. Ac. H. 1832, 106.<ref>Berzelius (1832)</ref> '''PA 27''', 118, 125.<ref name="Berzelius 1833">Berzelius (1833)</ref> v. {{sparse-b}}Holger{{sparse-e}} Bmg. Z. '''9''', 323.<ref>Holger (1831)</ref> {{sparse-b}}Steinmann{{sparse-e}} Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29.<ref>''Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen'', Bd. 8, 1830</ref> '''AChPh. 8''', 172.<ref>''Annalen der Chemie und Pharmacie'', 1833</ref> '''PAErgb. 4''', 385.<ref>Boguslawski (1854a)</ref> '''RbH. 1''', 424.<ref>Rammelsberg (1841)</ref> '''MCh'''. 903.<ref>Rammelsberg (1860)</ref> '''Pa'''. 117.<ref>Partsch (1843)</ref> '''Clark''' 30 (Abb)<ref>Clark (1852)</ref> '''Br'''. 123.<ref>Buchner (1859)</ref> '''PA. 111''', 363.<ref>Reichenbach (1860)</ref>
|}
|}
-
:rozwinięcia skrótów → patrz [[Bibliografia/Buchner Otto]]
+
:Rozwinięcia skrótów → patrz [[Bibliografia/Buchner Otto]]
 +
 
 +
 
 +
'''Želízko (1934)'''
 +
{{AQuote-begin |max-width=1000px |align=}}
 +
'''Meteorická železa.'''
 +
 
 +
Podle první zprávy Kašpara hraběte Šternberka ve výročním valném shromážděni Musea 3. dubna 1830 nalezen byl 19.&nbsp;záři 1829 pod strání asi 150&nbsp;kroků od zámku {{Sparse-b}}Bohumilic{{Sparse-e}}, mezi Čkyní a&nbsp;Vimperkem, kus meteoritického železa těžký asi 52 až 57&nbsp;kg. Celý nález odevzdán byl do Musea v&nbsp;Praze, kde část jeho byla oddělena, jednak aby na větší řezné ploše mohla být struktura ukázána Widmannstattenovými obrazci, jednak, aby oddělených menších částí mohlo se použiti k&nbsp;výměně. Hlavní kus železa v&nbsp;Museu uloženého váži 38&nbsp;kg, menši 130&nbsp;g.
 +
 
 +
Další zajímavý kus meteoritického železa vyorán byl z&nbsp;jara roku 1925 rovněž u Bohumilic, 3·5&nbsp;km na západ, tři čtvrtě km od {{Sparse-b}}Výškovíc{{Sparse-e}}, nedaleko cesty do Spůle Měří asi 23&nbsp;cm, napříč maximálně 10·5&nbsp;cm. Váží 5.850&nbsp;g po oddělení kousku v&nbsp;nepatrném rozměru asi 1&nbsp;cm<sup>3</sup> pro rozhodující zkoušku o&nbsp;jeho meteorické povaze. Tento kus náleží nepochybně témuž pádu jako první železo nalezené r.&nbsp;1829 u&nbsp;blízkých Bohumilic. Poslední nález získán též pro sbírku meteoritů v&nbsp;Národním museu a&nbsp;je tu vystaven s&nbsp;označením „Bohumilice&nbsp;II. — Výškovice“.
 +
 
 +
Spadl-li bohumilický povětroň za dne, musel zajisté vzbuditi pozornost obyvatelstva okolních obcí. Není vyloučeno, že jeho pád udál se v&nbsp;neděli 1.&nbsp;ledna roku 1770 o&nbsp;šesté hodině ranní, jak je v&nbsp;Gruntovní knize panství Elčovického na Volyňsku, uložené v&nbsp;zemském archivu pražském, zaznamenáno, že: „osvětlila se náhle obloha a&nbsp;ohnivá koule, velkému džbánu podobná, spadla s&nbsp;nebe. Elčovičtí a&nbsp;zlešičtí sedláci sbíhali se, nemajíce za jiné, než že hoří. Ale bohudíky, oheň zmizel in momento, aniž by byl jakého hřmotu spůsobil“. (Viz F.&nbsp;Teplý: „Dějiny města Volyně a&nbsp;okoli“, str.&nbsp;318, 1934.) Elčovice nacházejí se od Bohumilic ve vzdušné čáře asi 3&nbsp;km, Zlešice asi 6&nbsp;km.
 +
 
 +
:Literatura: H. {{Sparse-b}}Škorpil{{Sparse-e}}: O&nbsp;českých povětroních (Vesmír, r.&nbsp;IX.). Praha 1880. — L.&nbsp;{{Sparse-b}}Slavíková{{Sparse-e}}: Druhý kus bohumilického meteoritického železa v&nbsp;Národním museu. (Časopis Národního musea 1933. Oddíl přírodovědný. R.&nbsp;CVII., str.&nbsp;82—86.)
 +
:::::(Pokračování příště.)
 +
{{AQuote-end}}
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 72: Linia 98:
{{GEFrame-begin}}
{{GEFrame-begin}}
{{GEMap
{{GEMap
-
| kml--1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml
+
| htmlFileMap = wiki-Bohumilitz.htm
-
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml
+
| kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Czech-MM.kml
-
| kml3 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy.kml
+
| kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bolidy.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bohumilitz-fit.kml
| kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Bohumilitz-fit.kml
| lat = 49.05
| lat = 49.05
| lon = 13.76
| lon = 13.76
| zoom = 10
| zoom = 10
-
| type = map
+
| type = terrain
}}
}}
{{GEIcon-PointRed}}
{{GEIcon-PointRed}}
-
(B) Bohumilice, (S) Smrčná, (V) Výškovice
+
(B) Bohumilice, (S) Smrčná, (*) Spůle, (V) Výškovice
-
 
+
{{GEIcon-House}}
{{GEIcon-House}}
Zámek Skalice
Zámek Skalice
-
 
+
{{GEIcon-Coord}}
 +
współrzędne wg Kesselmeyera (1861)
{{GEIcon-ProbablyImpactSpot}}
{{GEIcon-ProbablyImpactSpot}}
prawdopodobne miejsca spadku fragmentu(ów) z&nbsp;bolidu [[Vimperk]]
prawdopodobne miejsca spadku fragmentu(ów) z&nbsp;bolidu [[Vimperk]]
{{GEFrame-end}}
{{GEFrame-end}}
-
Pierwszy okaz meteorytu znaleziono w pobliżu zamku Bohumilitz (niem. ''Schlosses Skalice'', cz. ''Zámek Skalice''). Pozostałe w&nbsp;pobliskich wsiach ''Smrčná'' i&nbsp;''Výškovice'' oddalonych od Bohumilic odpowiednio o&nbsp;1,2&nbsp;km i&nbsp;2,8&nbsp;km.
+
Pierwszy okaz meteorytu znaleziono w '''Bohumilicach''' w&nbsp;pobliżu zamku Bohumilitz (cz. ''Zámek Skalice'')<ref name="zamek"></ref>. Pozostałe w&nbsp;okolicach pobliskich wsi: '''Smrčná''' i&nbsp;'''Výškovice''' (oddalonych od Bohumilic odpowiednio o&nbsp;1,2&nbsp;km i&nbsp;2,8&nbsp;km). Według Tuček (1981, za Slavíková 1933) trzeci okaz znaleziono 3,5&nbsp;km na zachód od Bohumilic i&nbsp;0,75&nbsp;km na NNE od Výškovic, przy drodze z&nbsp;Výškovic do Spůle.
 +
:{| {{Table data}}
 +
! Data !! miejsce !! waga
 +
|-
 +
| IX 1829 || Bohumilic || ponad 57 kg<ref name="masa1"></ref>
 +
|-
 +
| 1889 || Smrčná || 962 g
 +
|-
 +
| 1925 || Výškovicach || 5,850&nbsp;kg
 +
|}
 +
 +
Obszar na którym znaleziono wszystkie trzy okazy ma nie więcej niż 3,5&nbsp;km średnicy. [[:Category:Warto szukać|Poszukiwania okazów]] meteorytu Bohumilitz można połączyć z&nbsp;poszukiwaniami fragmentów meteoroidu z&nbsp;bolidu [[Vimperk]], które mogły spaść niedaleko, a&nbsp;bazę wypadową założyć w&nbsp;[http://www.zamekskalice.cz/ Zamku Skalice].
-
[[:Category:Warto szukać|Poszukiwania okazów]] meteorytu Bohumilitz można połączyć z&nbsp;poszukiwaniami fragmentów meteoroidu z&nbsp;bolidu [[Vimperk]], które mogły spaść niedaleko, a&nbsp;bazę wypadową założyć w&nbsp;[http://www.zamekskalice.cz/ Zamku Skalice].
+
{{Txt2Img|Bohumilitz_(Bohumilice,_Woreczko).jpg|Redakcja}} była przejazdem {{Txt2Img|Bohumilitz_(Vimperk,_Woreczko).jpg|w tamtych okolicach}}.
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
Linia 107: Linia 144:
<br clear="all"/>
<br clear="all"/>
-
== Galeria ==
+
== Galerie ==
-
Meteoryt Bohumilitz (Tuček&nbsp;1964)
+
Meteoryt Bohumilitz w kolekcjach
-
<gallery caption="" widths="160px" heights="200px" perrow="3">
+
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
-
File:Bohumilitz_(Tucek_1964_main_mass).jpg|Masa główna (fragment) o&nbsp;wadze 37,75&nbsp;kg (193×235×335&nbsp;mm)
+
File:Bohumilitz_(NHM_Prague)-TJ-1.jpg|Meteoryt Bohumilitz w kolekcji [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (fot.&nbsp;Tomasz Jakubowski)
-
File:Bohumilitz_(Tucek_1964_mass3).jpg|Kompletny okaz z Výškovic (5840&nbsp;g, 105×115×235&nbsp;mm); poniżej okaz meteorytu [[Braunau]]
+
File:Bohumilitz_(NHM_Prague)-TJ-a.jpg|Meteoryt Bohumilitz w kolekcji [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (fot.&nbsp;Tomasz Jakubowski)
 +
File:Bohumilitz_(NHM_Prague)-TJ-b.jpg|Meteoryt Bohumilitz w kolekcji [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (fot.&nbsp;Tomasz Jakubowski)
 +
File:Bohumilitz_(Tucek_1964_main_mass).jpg|Masa główna (fragment) o&nbsp;wadze 37,75&nbsp;kg (193×235×335&nbsp;mm) (źródło: Tuček&nbsp;1964)
 +
File:Bohumilitz_(Tucek_1964_mass3).jpg|Kompletny okaz z Výškovic (5840&nbsp;g, 105×115×235&nbsp;mm); poniżej okaz meteorytu [[Braunau]] (źródło: Tuček&nbsp;1964)
 +
File:Bohumilitz_(Šreinová_2012).jpg|Okaz z Výškovic w&nbsp;zbiorach [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (źródło: Šreinová et al. 2012)
 +
File:Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD7).jpg|Masa główna (~32 kg) w&nbsp;zbiorach [[Szablon:PragueNM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Pradze]] (Národí Muzeum Praha) (źródło: jnmczurich)
 +
File:Bohumilitz_(MMHH_Hamburg).jpg|Fragment meteorytu o&nbsp;wadze 17,0&nbsp;g ze zbiorów [[Szablon:HamburgMMHH|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w&nbsp;Hamburgu]]
 +
File:Bohumilitz_(GSI_Calcutta).jpg|Fragment meteorytu Bohumilitz (22,34&nbsp;g, najdłuższy rozmiar 4,3&nbsp;cm) z&nbsp;kolekcji [[Szablon:CalcuttaGSI|Geological Survey of India, Calcutta]]; negatywny przykład niewłaściwego przechowywania meteorytów żelaznych!
 +
File:Bohumilitz (NHM Vienna)-TJ21-1.jpg‎|Fragment meteorytu [[Bohumilitz]] (2589,5&nbsp;g) ze zbiorów [[Szablon:ViennaNHM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu]] (fot. Tomasz Jakubowski)
 +
File:Bohumilitz (NHM Vienna)-TJ21-2.jpg‎|Fragment meteorytu [[Bohumilitz]] ze zbiorów [[Szablon:ViennaNHM|Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu]] (fot. Tomasz Jakubowski)
 +
File:Ward_1904_(Plate-2).jpg|Trawione płyta (12) (~1,6&nbsp;kg) ze zbioru [[Ward's Natural Science]]
</gallery>
</gallery>
 +
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
 +
File:Bohumilitz_(Tomasz_Jakubowski_Meteorites_Collection).jpg|Fragmenty meteorytu Bohumilitz pochodzący z&nbsp;kolekcji Geologický Ústav Masarykovy Univerzity v&nbsp;Brně (Brono, [[Czechy]]) (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)
 +
File:Jakubowski_Tomasz_Collection_(old_labels)-1.jpg|Zbiór meteorytów ze starych kolekcji: Gibeon (syn. Goamus){{MBD-record|name=Gibeon}}, Vaca Muerta{{MBD-record|name=Vaca Muerta}}, [[Bohumilitz]], [[Tieschitz]], [[Magura]], [[Stannern]], [[Pułtusk]], [[Kuleschovka]] (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)
 +
</gallery>
 +
 +
 +
Wewnętrzna budowa meteorytu Bohumilitz. W 1997 roku wycięto z&nbsp;masy głównej dwie kompletne płyty (2,33 i&nbsp;2,59&nbsp;kg).<ref name="cut main mass"></ref> Cięższą płytę rozcięto jeszcze na dwa cieńsze przekroje. Jedną z&nbsp;nich, 1,15&nbsp;kg, nabył do swojej kolekcji Jürgen Nauber.
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
 +
File:Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD1).jpg|Płyta meteorytu o wadze 1150&nbsp;g (292×159×5,5&nbsp;mm) z&nbsp;kolekcji Jürgen Nauber/Zürich (źródło:&nbsp;jnmczurich)
 +
File:Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD3).jpg|{{Txt2Img|Bohumilitz_(jnmczurich_MPOD1).jpg|Płyta 1150 g}}. Duża inkluzja zawierająca grafit, troilit, schreibersyt i&nbsp;krzemiany (źródło:&nbsp;jnmczurich)
 +
File:Bohumilitz_(jnmczurich_add1).jpg|Inkluzja ziaren krzemianów (źródło: jnmczurich)
 +
</gallery>
 +
 +
 +
Meteoryt Bohumilitz
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3">
 +
File:Meteoreisens_(Haidinger_1855).jpg|Struktury meteorytów żelaznych{{!metalography|}}, m.in.: [[Bohumilitz]], [[Braunau]], [[Elbogen]], [[Hraschina]] (Agram), [[Lenarto]] (źródło: Haidinger 1855)
 +
</gallery>
 +
 +
 +
----
 +
 +
 +
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3">
 +
File:Kaalijarv_(trace_elements_Ni-Ir).png|Grupa meteorytów żelazny typu IAB-MG ([[Szablon:Woźniak_(2021,_ASMP)|Woźniak 2021]])
 +
</gallery>
 +
 +
<br clear="all"/>
== [[Bibliografia]] ==
== [[Bibliografia]] ==
 +
 +
* ''American Journal of Science and Arts'', '''[[Bohumilitz|Meteoric Iron in Bohemia]]''', vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik {{Link-BHL |item=97103}}.
 +
 +
* ''Annalen der Chemie und Pharmacie'', '''Bericht uber neue Entdeckungen und Erweiterungen im Gebiete der Pharmacie''', Bd. VIII, 1833, s. 113-347.<ref>część '''Eisen. Krystallform des Eisens'''; tam wyniki analiz meteorytu [[Bohumilitz]], s. 172</ref> Plik {{Link-HDL |hdl=2027/uva.x002457886}}.
* {{Baumhauer (1845) |page=476}}
* {{Baumhauer (1845) |page=476}}
-
* Berzelius Jöns Jacob<ref>szwedzki chemik i mineralog [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jöns_Jacob_Berzelius Berzelius Jöns Jacob] </ref>, (1833), '''Untersuchung einer bei [[Bohumilitz|Bohumiliz]] in Böhmen gefundenen Masse''', ''{{!AnP}}'', 27, Bd. 103, 1833, s. 118-132. Plik {{Djvu|Berzelius_1833_(AnP_27_103).djvu|DjVu}}.
+
* Berzelius Jöns Jacob, (1832)<ref>szwedzki chemik i mineralog; Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jöns_Jacob_Berzelius Berzelius Jöns Jacob]</ref>, '''Undersökning af en vid [[Bohumilitz|Bohumilie]] i Böhmen funnen jernmassa''', ''Kungliga Svenska vetenskapsakademiens handlingar'', ser. 1b, 1832, s. 106-119.<ref>po szwedzku; publikacja ta ukazała się również po niemiecku w&nbsp;''Annalen der Physik''</ref> Plik {{Link-BHL |item=107436}}.
 +
 
 +
* Berzelius Jöns Jacob, (1832), '''Untersuchung der [[Bohumilitz]]er Eisenmasse''', ''Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften'', vol. 1, 1832, s. 289-297. Plik {{Link-HDL |hdl=2027/uc1.b3051252}}.
 +
 
 +
* Berzelius Jöns Jacob, (1833), '''Untersuchung einer bei [[Bohumilitz|Bohumiliz]] in Böhmen gefundenen Masse''', ''{{!AnP}}'', 27, Bd. 103, 1833, s. 118-132. Plik {{Djvu|Berzelius_1833_(AnP_27_103).djvu|DjVu}}.
* {{Boguslawski (1854a) |page=385}}
* {{Boguslawski (1854a) |page=385}}
 +
 +
* Brewster David, (1830), '''Notice of a mass of Meteoric Iron recently discovered in Bohemia''', ''The Edinburgh Journal of Science'', vol. 3, new series, 1830, s. 310-312. Plik {{Link-BHL |item=81968}}.
* {{Buchner (1861) |page=478}}
* {{Buchner (1861) |page=478}}
-
* {{Buchwald (1975)}}
+
* {{Buchner (1863) |page=158-159}}
 +
 
 +
* {{Buchwald (1975) |page=334-335}} Plik {{Djvu|Buchwald_(334-335).djvu|DjVu}}.
 +
 
 +
* {{Clark (1852) |page=30}}
 +
 
 +
* {{Cohen (1891)}}
 +
 
 +
* {{Haidinger (1855)}}
* Hoff Karl Ernst Adolf von, (1835), '''Neue Beiträge zu [[Chladni|Chladni's]] Verzeichnissen von Feuermeteoren und herabgefallenen Massen. Neunte Lieferung''', ''{{!AnP}}'', 34, Bd.&nbsp;110, 1835, s.&nbsp;339-370. Plik {{Djvu|Hoff_1835_(AnP_34_110).djvu|DjVu}}.
* Hoff Karl Ernst Adolf von, (1835), '''Neue Beiträge zu [[Chladni|Chladni's]] Verzeichnissen von Feuermeteoren und herabgefallenen Massen. Neunte Lieferung''', ''{{!AnP}}'', 34, Bd.&nbsp;110, 1835, s.&nbsp;339-370. Plik {{Djvu|Hoff_1835_(AnP_34_110).djvu|DjVu}}.
 +
 +
* Holger Ritter von, (1831), '''Analyse des Meteoreisens von [[Bohumilitz]]''', ''Zeitschrift für Physik und Mathematik'', vol. 9, 1831, s. 323-328. Plik {{Link-HDL |hdl=2027/uc1.b3051250}}.
 +
 +
* Holger Ritter von, (1833), '''Bemerkungen zu der im Band I. dieser Zeitschrift enthaltenen Analyse des Meteoreisens von [[Bohumilitz]]''', ''Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften'', vol. 2, 1833, s. 35-37. Plik {{Link-HDL |hdl=2027/uc1.b3051334}}.
* {{Kesselmeyer (1861) |page=368, 451}}
* {{Kesselmeyer (1861) |page=368, 451}}
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Koblitz MetBase}}
 +
 +
* ''Kurjer Warszawski'', (1934), '''Ciekawy nabytek muzeum w Pradze''', nr 39, 1934, s. 5. Plik {{Link-dLibra|eBUW|d|212714}}.
* {{Rammelsberg (1841) |page=424}}
* {{Rammelsberg (1841) |page=424}}
Linia 139: Linia 239:
* {{Reichenbach (1860) |page=363}}
* {{Reichenbach (1860) |page=363}}
 +
 +
* Slavíková Ludmila, (1933), '''Druhý kus [[Bohumilitz|bohumilického]] meteorického železa v Národním museu (''A second mass of the Bohumilice meteoric iron in the National Museum'')''', ''Časopis Národního musea. Oddíl přírodovědný'', vol. 107, 1933, s. 82-86.<ref>zawiera trzy ryciny</ref>
 +
 +
* {{Šreinová (2012) |page=17-18}}
 +
 +
* {{Tuček (1958)}}
* {{Tuček (1964)}}
* {{Tuček (1964)}}
Linia 146: Linia 252:
* {{Tuček (1981)}}
* {{Tuček (1981)}}
-
{{Koblitz References | 1=A mass of about 52kg was found near Bohumilitz Castle, Verh. Ges. vaterl. Mus. Prag, 1830, 8, p.15, 26, Edinburgh J. Sci., 1830, 3, (6, new ser.), p.310. A second mass of 962g was found near Bohumilitz in 1899, and a third mass of 5850g was found in 1925 at Vyskovice. References, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.334. This meteorite may have fallen on 1 January, 1770, J.V.Zelikzo, Prehled mineralu jiznich Czech, Vodnany, Bohemia, 1936, (M.A.6-392), but is too heavily weathered for this to be the case, V.F.Buchwald [loc. cit.], A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.76. Be-10 data, cosmic-ray exposure and terrestrial age, C.Chang and H.Wänke, Meteorite Research, ed. P.M.Millman, D.Reidel, Dordrecht-Holland, 1969, p.397. Classification and analysis, 7.37% Ni, 75.3 ppm Ga, 264 ppm Ge, 1.8 ppm Ir, J.T.Wasson, Icarus, 1970, 12, p.407. Nitrogen abundance, E.K.Gibson and C.B.Moore, GCA, 1971, 35, p.877. New analysis, B.G.Choi et al., GCA, 1995, 59, p.593. Abundances and isotopic composition of noble gases in metal and graphite, T.Maruoka et al., MAPS, 2001, 36, p.597. New classification: a main group member of the IAB complex, J.T.Wasson and G.W.Kallemeyn, GCA, 2002, 66, p.2445.}}
+
* ''Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen'', Bd. 8, 1830, s. 15-16, 26-29. Zawiera: Zippe, '''Beschreibung der Bohumilizer Meteormasse'''; Steinmann, '''Chemische Untersuchung der Bohumilizer Eisenmasse'''.<ref>szczegółowe opisy i analizy</ref> Plik {{Link-BHL |item=42797}}.
 +
 
 +
* {{Vrba (1904)}}
 +
 
 +
* {{Woźniak (2021, ASMP)}}
 +
 
 +
* Zippe Franz Xaver Maxmilian, (1830), '''Beschreibung der [[Bohumilitz|Bohumilizer]] Meteormasse''', ''Jahrbücher des bohmischen Museums für Natur- und Länderkunde, Geschichte, Kunst und Literatur'', Bd. 1, 1830, s. 230-233. Plik {{Link-BHL|item=42803}}.
 +
 
 +
* +Želízko J.V., (1934), '''Přehled minerálů jižních Čech. ''Meteorická železa''''', ''Zlatá stezka'', 4, Vodňany 1934, s. 67-68.<ref>za Tuček (1981)</ref> Plik [http://kramerius.cbvk.cz:8080/search/i.jsp?pid=uuid:4d6f39f9-301c-11e4-a5fa-001b63bd97ba DjVu].
 +
 
 +
* +Želízko J.V., (1936), ''Mineralogical Abstracts'', vol. 6, s. 392.<ref>za Buchwald (1975)</ref>
 +
 
 +
{{Koblitz References |1=A mass of about 52kg was found near Bohumilitz Castle, Verh. Ges. vaterl. Mus. Prag, 1830, 8, p.15, 26, Edinburgh J. Sci., 1830, 3, (6, new ser.), p.310. A second mass of 962g was found near Bohumilitz in 1899, and a third mass of 5850g was found in 1925 at Vyskovice. References, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.334. This meteorite may have fallen on 1 January, 1770, J.V.Zelikzo, Prehled mineralu jiznich Czech, Vodnany, Bohemia, 1936, (M.A.6-392), but is too heavily weathered for this to be the case, V.F.Buchwald [loc. cit.], A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.76. Be-10 data, cosmic-ray exposure and terrestrial age, C.Chang and H.Wänke, Meteorite Research, ed. P.M.Millman, D.Reidel, Dordrecht-Holland, 1969, p.397. Classification and analysis, 7.37% Ni, 75.3 ppm Ga, 264 ppm Ge, 1.8 ppm Ir, J.T.Wasson, Icarus, 1970, 12, p.407. Nitrogen abundance, E.K.Gibson and C.B.Moore, GCA, 1971, 35, p.877. New analysis, B.G.Choi et al., GCA, 1995, 59, p.593. Abundances and isotopic composition of noble gases in metal and graphite, T.Maruoka et al., MAPS, 2001, 36, p.597. New classification: a main group member of the IAB complex, J.T.Wasson and G.W.Kallemeyn, GCA, 2002, 66, p.2445.}}
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
== Zobacz również ==
== Zobacz również ==
 +
* meteoryt [[Morasko]]
* bolid [[Vimperk]]
* bolid [[Vimperk]]
Linia 158: Linia 277:
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=5099 Bohumilitz]
* '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' – meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=5099 Bohumilitz]
-
* Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Prague Natural History Museum) – [http://www.nm.cz/ Národí Muzeum Praha]
+
* {{PragueNM}}
 +
* {{ViennaNHM}}
 +
* {{ParisMNHN}}
 +
 
* [http://www.hvezdarna.cz/mapa/ Astronomická mapa České republiky]
* [http://www.hvezdarna.cz/mapa/ Astronomická mapa České republiky]
-
* [http://www.zamekskalice.cz/en/history Zámek Skalice]
 
* Wikipedia (CS) – [http://cs.wikipedia.org/wiki/Bohumilice_(okres_Prachatice) Bohumilice (okres Prachatice)] {{SeparatorBull}} [http://cs.wikipedia.org/wiki/Výškovice_(Vimperk) Výškovice (Vimperk)]
* Wikipedia (CS) – [http://cs.wikipedia.org/wiki/Bohumilice_(okres_Prachatice) Bohumilice (okres Prachatice)] {{SeparatorBull}} [http://cs.wikipedia.org/wiki/Výškovice_(Vimperk) Výškovice (Vimperk)]
 +
* Wikipedia (DE) – [http://de.wikipedia.org/wiki/Pfund Pfund]
 +
 +
* [http://www.zamekskalice.cz/en/history Zámek Skalice]
 +
 +
* {{MPOD|name=Bohumilitz}}
{{Co jeszcze na stronę}}
{{Co jeszcze na stronę}}
* waga pierwszego okazu
* waga pierwszego okazu
-
* Buchner (1861)
 
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Poza granicami Polski]]
[[Category:Czechy]]
[[Category:Czechy]]
[[Category:Warto szukać]]
[[Category:Warto szukać]]
 +
[[Category:Meteoryty żelazne]]

Aktualna wersja na dzień 18:17, 13 sty 2024

1i

Czy jest tam więcej okazów?

Bohumilitz →
Bohumilitz (catalog plate VI Tucek 1968).jpg
Fragment (masa główna) meteorytu Bohumilitz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Pradze (źródło: Tuček 1968)
Znalezisko
Lokalizacja Czechy
Położenie[1] 49°03'N, 13°46'E
Data pierwsze znalezisko 1829 rok
Charakterystyka
Typ żelazny IAB-MG
Masa 59 kg (~63,8 kg)[2]
Liczba okazów 3 okazy
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Bohumilice, Prachin, Vyskovice; po czesku: Bohumilice

Znalezisko, na przestrzeni wielu lat, trzech okazów meteorytu żelaznego w okolicy miejscowości Bohumilice w Czechach. Pierwszy okaz wyorano we wrześniu 1829 roku (meteoryt żelazny IAB-MG, TKW 59 kg[2]).


Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg[3] (103 böhmische Pfunde)[4] znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku[5][6] na polach w pobliżu Bohumilic, zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku (Schlosse Bohumilitz; prawdopodobnie chodzi o zamek Zámek Skalice[7], wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w miejscu, gdzie według legendy „w dawnych czasach diabeł zleciał z nieba i spadł na ziemię” („v dávných letech sletěl čert z nebe a propadl se do země”). Meteoryt ten jest wiązany z prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w tamtym rejonie bolidzie 1 stycznia 1770 roku (Želízko 1934, 1936).[8] Baron František Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w Pradze (Berzelius 1833).[9]

W 1889 roku[10] w pobliżu Smrčná, na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962 g), natomiast trzeci (5,850 kg) znaleziono w 1925 roku w Výškovicach[11] (3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle, Tuček (1981)).

Stopień zwietrzenia znalezionych okazów jest zróżnicowany, podobnie jak dla meteorytu Morasko. Zakłada się, że meteoryty Bohumilitz mogły spaść w postaci deszczu meteorytów około 1300 lat temu (Buchwald 1975), co nie zgadza się z hipotezą o rzekomym spadku w 1770 roku (Želízko 1934, 1936).

Meteoryty żelazne typu IAB

O meteorytach żelaznych typu IAB (Woźniak 2021):

«

Grupa IAB

Grupa IAB – należy, obok grupy IIE, do klasy achondrytów prymitywnych, do klanu winonaitów–IAB–IIE – grupy meteory­tów żelaznych bogatych we frakcję krzemianową (silicate-bearing). Typu IAB są również metalowe klasty w winonaitach.

Grupa IAB jest najliczniejszą grupą meteorytów żelaznych. Powstała ona z połączenia wyróżnianych początkowo grup IA i IB oraz z włączenia do niej grupy IIICD (pierwotnie IIIC i IIID) (rys. 11):

  • grupa IA – bardzo homogeniczna; zawiera meteoryty o zawartości Ge powyżej 190 ppm i równocześnie małej zawartości Ni; obecnie meteoryty tej grupy włączono w skład podgrup IAB-MG i IAB-sLL;
  • grupa IB – silnie zróżnicowana; zawiera meteoryty o zawartości Ge poniżej 190 ppm i większej zawartości Ni; obecnie meteoryty tej grupy włączono w skład podgrup IAB-sHH, IAB-sHL;
  • grupa IIIC – o niskiej zawartości Ge i średniej zawartości Ni; obecnie to podgrupa IAB-sLM;
  • grupa IIID – o bardzo niskiej zawartości Ge i wysokiej zawartości Ni; obecnie to podgrupa IAB-sLH.
Relacja między zawartością niklu a szerokością belek kamacytu w meteorytach żelaznych podgrup grupy IAB

Podział ten ma swoje uzasadnienie przede wszystkim w składzie mineralnych i tempie stygnięcia (coolong rate) poszczególnych meteorytów tej grupy. Mimo, że mają one bardzo zróżnicowaną strukturę, od bardzo gruboziarnistych (Ogg) do bardzo drobnoziarnistych (Off), aż po bezstrukturowe ataksyty (ATAX), średnie tempo stygnięcia wynosi dla nich ok. kilkadziesiąt stopni ma milion lat.

Meteoryty grupy IAB charakteryzują się wysoką zawartością arsenu (As) i złota (Au). Warto podkreślić, że zawartość obu tych pierwiastków jest bardzo silnie skorelowana dodatnio dla wszystkich grup meteorytów żelaznych! (patrz Załącznik 2 i rys. 8).

Charakterystyczne dla tej grupy są liczne nodule troilitowe i grafitowe, kanciaste, nieregularne, duże inkluzje krzemianowe oraz występowanie węglików (cohenit, haxonit) (fot. 4). Liczne inkluzje krzemianowe ułatwiają wstępne rozpoznanie tej grupy. Duża część meteorytów tej grupy zawiera duże nodule troilitowo-grafitowe otoczone warstewkami schreibersytu i cohenitu. Grafit często towarzyszy troilitowi oraz tworzy też samodzielnie duże nodule (fot. 5). Cohenit tworzy otoczki nodul troilitowych oraz występuje w formie grup milimetrowej wielkości „pęcherzyków” (makrowytrąceń, macroprecipitates) zorientowanych wzdłuż belek kamacytu. Jest to też bardzo charakterystyczna cecha meteorytów grupy IAB. W grupie IAB występują też bardzo licznie makroskopowe wytrącenia (macroprecipitates) schreibersytu (fosforek), a w grupie IA stwierdzono występowanie rhabdytu. W grupie IA zaobserwowano również występowanie daubréelitu (siarczek) i carlsbergitu (azotek). Stwierdzono w meteorytach grupy IAB występowanie chromitu (spinel), fosforanów (brianit, buchwaldyt, czochralskiit, moraskoit) i sfalerytu (siarczek).

Kanciaste (angular) inkluzje krzemianowe mogą stanowić do 15% objętości meteorytu. Składają się one głównie z oliwinu (Fa1-8), ortopiroksenu (Fs4-9) i plagioklazu (Ab76-87). Inkluzje te mają w przybliżeniu chondrytową mineralogię i są bardzo podobne, pod względem mineralogicznym i składu izotopowego tlenu (Δ17O i δ18O), do winonaitów. W okazach meteorytów bogatych w inkluzje krzemianowe ciągłość figur Thomsona-Widmanstättena rzadko przekracza odległość 15 mm, jest to prawdopodobnie spowodowane przerwaniem ciągłości wzrostu ziaren taenitu?

Najnowsze oszacowania średniego tempa stygnięcia stopu Fe-Ni dla grupy IAB (jej bogatszych w nikiel członków) dają wartość 10-30ºC na milion lat. Skład izotopowy metalu meteorytów grupy IAB odpowiada składowi Ziemi, więc jej ciało macierzyste uformowało się w jej pobliżu (populacja NC).

Współcześnie meteoryty żelazne grupy IAB dzieli się na kilka podgrup, które mają bardzo zróżnicowaną zawartość pierwiastków śladowych i prawdopodobnie różne pochodzenie (różne ciała macierzyste).

Jest to zbiór (kompleks, complex) składający się z podgrup (grouplets): IAB-MG, IAB-sHH, IAB-sHL, IAB-sLH, IAB-sLL, IAB-sLM oraz podgrupy IAB-ung (ungrouped). Podział ten i przyjęte oznaczenia literowe opierają się na średniej zawartości niklu (Ni) i złota (Au) (rys. 12):

  • IAB-MG (main group) – grupa główna, najliczniejsza; niska zawartość niklu i złota (zbliżona do zawartości w podgrupie IAB-sLL); największa spośród wszystkich meteorytów żelaznych zawartość galu i germanu;
  • IAB-sHH – high Au, high Ni; razem z podgrupą IAB-sHL mają odmienny skład izotopów molibdenu od pozostałych podgrup;
  • IAB-sHL – high Au, low Ni;
  • IAB-sLH – low Au, high Ni; pierwotnie IIID; razem z podgrupą IAB-sLM mają taki sam skład izotopowy molibdenu, jak podgrupy IAB-MG i IAB-sLL; meteoryty tej podgrupy mają najniższą zawartość galu i irydu;
  • IAB-sLL – low Au, low Ni; druga pod względem liczebności podgrupa; meteoryty tej podgrupy mają jedną z naj­większych spośród wszystkich meteorytów żelaznych zawartość galu i germanu;
  • IAB-sLM – low Au, medium Ni; pierwotnie IIIC;
  • IAB-ung – niezgrupowne; w podgrupie tej wyodrębniono kilka par i trio (gruplets) podobnych meteorytów, które być może stanowią zalążki przyszłych nowych grup? (więcej o tych nie zatwierdzony jeszcze podgrupach w rozdziale o meteorytach anomalnych i niezgrupowanych);
do grupy IAB zalicza się także: podgrupę IAB complex (IAB cplx) – zbiór meteorytów, które nie zostały zaklasyfikowane do żadnej z podgrup;
oraz IAB-an – meteoryty anomalne;
również IAB? – nieokreślone;
wyróżniamy jeszcze 2 anomalne meteoryty po jednym w podgrupach IAB-sHL-an i IAB-sLM-an.

Najbardziej znani przedstawiciele grupy IAB to meteoryty: Toluca[12] (IAB-sLL, Og), Campo del Cielo[13] (IAB-MG, Og), Odessa[14] (IAB-MG, Og), Canyon Diablo[15] (IAB-MG, Og) i Mundrabilla[16] (IAB-ung, Om) (fot. 2, 6 i 8) [oraz Bohumilitz, Kaalijarv, Magura, Nagy-Vázsony]. Większość jej członków to oktaedryty grubo- i średnioziarniste (Og, Om, ale zdarzają się i inne oktaedryty, a nawet ataksyty; patrz tabela 1 oraz rys. 2). Jest bardzo prawdopodobne, że meteoryty tej grupy pochodzą z różnych ciał macierzystych i mają różną historię powstania.

Oktaedryty gruboziarniste Morasko, Przełazy (Seeläsgen) i Tabarz były początkowo klasyfikowane jako IIICD, ale obecnie są w podgrupie IAB-MG i są uważane za sparowane (paired). (…)

»



Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Bohumilice — meteorit.

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Bohumilitz w największych kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Prague, Nat. Mus. 44,6 kg main mass[17]; największy fragment 37,75 kg oraz okaz z Výškovic 5,84 kg (Tuček); w 1997 roku odcięto od masy głównej dwie płyty, obecnie jej waga wynosi ok. 32 kg; (38000 i 130 g w katalogu Vrba (1904))
Vienna, Naturhist. Mus. 4,67 kg
Zürich, J.Nauber Colln. 1150 g[18] fotografia płyty pełnego przekroju w Koblitz MetBase
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,48 kg
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 1578 g
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 1,36 kg
(…)
Calcutta, Mus. Geol. Surv. India 22 g 22,34 g (Sen Gupta et al. 1982); negatywny przykład niewłaściwego traktowania okazów w muzeum!
Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst. 17 g

W 1997 roku odcięto od znajdującej się w Pradze masy głównej dwie płyty pełnego przekroju o wagach 2,33 i 2,59 kg[19]. Mniejsza płyta nadal znajduje się w zbiorach muzeum. Większą płytę przecięto następnie na dwie płyty (również pełne przekroje), z których cieńsza o wadze 1150 g trafiła do kolekcji Jürgen Nauber Meteorites Collection, Zürich (JNMC-Zürich, jnmczurich) (inf. Jürgen Nauber, MPOD).

W polskich zbiorach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.


Źródła

Kesselmeyer (1861) (s. 368, 451)

52. – – – Bohumilitz bei Alt-Skalitz, SW. von Wollin und NNO. von Winterberg, Kr. Prachin. 103 ℔. Gefunden 1829. – Sp.-Gew.: 7,146-7,71.[20] Böhmen 49º6'N. 13º49'O. P.34.1835.344.[21] W. 1860. S. 1860.
1829. 18. Sept. Bohumilitz . . . . Böhmen P. 66. 1845. 476.[22] – Nicht Falltag, sondern nur Fundtag des Steines


Buchner (1861) (s. 478)

Bohumilitz, Böhmen.

Brewster Journ. 1830, Juli.[23] SJ. 19, 384.[24] Berzelius K. Vet. Ac. H. 1832, 106.[25] PA 27, 118, 125.[5] v. Holger Bmg. Z. 9, 323.[26] Steinmann Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29.[27] AChPh. 8, 172.[28] PAErgb. 4, 385.[29] RbH. 1, 424.[30] MCh. 903.[31] Pa. 117.[32] Clark 30 (Abb)[33] Br. 123.[34] PA. 111, 363.[35]

Rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto


Želízko (1934)

«

Meteorická železa.

Podle první zprávy Kašpara hraběte Šternberka ve výročním valném shromážděni Musea 3. dubna 1830 nalezen byl 19. záři 1829 pod strání asi 150 kroků od zámku Bohumilic, mezi Čkyní a Vimperkem, kus meteoritického železa těžký asi 52 až 57 kg. Celý nález odevzdán byl do Musea v Praze, kde část jeho byla oddělena, jednak aby na větší řezné ploše mohla být struktura ukázána Widmannstattenovými obrazci, jednak, aby oddělených menších částí mohlo se použiti k výměně. Hlavní kus železa v Museu uloženého váži 38 kg, menši 130 g.

Další zajímavý kus meteoritického železa vyorán byl z jara roku 1925 rovněž u Bohumilic, 3·5 km na západ, tři čtvrtě km od Výškovíc, nedaleko cesty do Spůle Měří asi 23 cm, napříč maximálně 10·5 cm. Váží 5.850 g po oddělení kousku v nepatrném rozměru asi 1 cm3 pro rozhodující zkoušku o jeho meteorické povaze. Tento kus náleží nepochybně témuž pádu jako první železo nalezené r. 1829 u blízkých Bohumilic. Poslední nález získán též pro sbírku meteoritů v Národním museu a je tu vystaven s označením „Bohumilice II. — Výškovice“.

Spadl-li bohumilický povětroň za dne, musel zajisté vzbuditi pozornost obyvatelstva okolních obcí. Není vyloučeno, že jeho pád udál se v neděli 1. ledna roku 1770 o šesté hodině ranní, jak je v Gruntovní knize panství Elčovického na Volyňsku, uložené v zemském archivu pražském, zaznamenáno, že: „osvětlila se náhle obloha a ohnivá koule, velkému džbánu podobná, spadla s nebe. Elčovičtí a zlešičtí sedláci sbíhali se, nemajíce za jiné, než že hoří. Ale bohudíky, oheň zmizel in momento, aniž by byl jakého hřmotu spůsobil“. (Viz F. Teplý: „Dějiny města Volyně a okoli“, str. 318, 1934.) Elčovice nacházejí se od Bohumilic ve vzdušné čáře asi 3 km, Zlešice asi 6 km.

Literatura: H. Škorpil: O českých povětroních (Vesmír, r. IX.). Praha 1880. — L. Slavíková: Druhý kus bohumilického meteoritického železa v Národním museu. (Časopis Národního musea 1933. Oddíl přírodovědný. R. CVII., str. 82—86.)
(Pokračování příště.)
»


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bohumilice, (S) Smrčná, (*) Spůle, (V) Výškovice

Zámek Skalice

współrzędne wg Kesselmeyera (1861)

prawdopodobne miejsca spadku fragmentu(ów) z bolidu Vimperk

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Pierwszy okaz meteorytu znaleziono w Bohumilicach w pobliżu zamku Bohumilitz (cz. Zámek Skalice)[7]. Pozostałe w okolicach pobliskich wsi: Smrčná i Výškovice (oddalonych od Bohumilic odpowiednio o 1,2 km i 2,8 km). Według Tuček (1981, za Slavíková 1933) trzeci okaz znaleziono 3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle.

Data miejsce waga
IX 1829 Bohumilic ponad 57 kg[3]
1889 Smrčná 962 g
1925 Výškovicach 5,850 kg

Obszar na którym znaleziono wszystkie trzy okazy ma nie więcej niż 3,5 km średnicy. Poszukiwania okazów meteorytu Bohumilitz można połączyć z poszukiwaniami fragmentów meteoroidu z bolidu Vimperk, które mogły spaść niedaleko, a bazę wypadową założyć w Zamku Skalice.

Redakcja była przejazdem w tamtych okolicach.


Mapy

Bohumilitz, Smrčná, Wischkowitz. Fragment arkusza 583 mapy Karte des Deutschen Reiches z ok. 1893 roku (źródło: MAPSTER)

Bohumilice, Smrčná, Výškovice i zam. Skalice. Fragment arkusza 143 Grafenau mapy Großblatt/Einheitsblatt z 1938 roku (źródło: MAPSTER)


Galerie

Meteoryt Bohumilitz w kolekcjach

Meteoryt Bohumilitz w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (fot. Tomasz Jakubowski)

Meteoryt Bohumilitz w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (fot. Tomasz Jakubowski)

Meteoryt Bohumilitz w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (fot. Tomasz Jakubowski)

Masa główna (fragment) o wadze 37,75 kg (193×235×335 mm) (źródło: Tuček 1964)

Kompletny okaz z Výškovic (5840 g, 105×115×235 mm); poniżej okaz meteorytu Braunau (źródło: Tuček 1964)

Okaz z Výškovic w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (źródło: Šreinová et al. 2012)

Masa główna (~32 kg) w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Národí Muzeum Praha) (źródło: jnmczurich)

Fragment meteorytu o wadze 17,0 g ze zbiorów Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu w Hamburgu

Fragment meteorytu Bohumilitz (22,34 g, najdłuższy rozmiar 4,3 cm) z kolekcji Geological Survey of India, Calcutta; negatywny przykład niewłaściwego przechowywania meteorytów żelaznych!

Fragment meteorytu Bohumilitz (2589,5 g) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski)

Fragment meteorytu Bohumilitz ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski)

Trawione płyta (12) (~1,6 kg) ze zbioru Ward's Natural Science


Fragmenty meteorytu Bohumilitz pochodzący z kolekcji Geologický Ústav Masarykovy Univerzity v Brně (Brono, Czechy) (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)

Zbiór meteorytów ze starych kolekcji: Gibeon (syn. Goamus)[36], Vaca Muerta[37], Bohumilitz, Tieschitz, Magura, Stannern, Pułtusk, Kuleschovka (kolekcja Tomasza Jakubowskiego)


Wewnętrzna budowa meteorytu Bohumilitz. W 1997 roku wycięto z masy głównej dwie kompletne płyty (2,33 i 2,59 kg).[19] Cięższą płytę rozcięto jeszcze na dwa cieńsze przekroje. Jedną z nich, 1,15 kg, nabył do swojej kolekcji Jürgen Nauber.

Płyta meteorytu o wadze 1150 g (292×159×5,5 mm) z kolekcji Jürgen Nauber/Zürich (źródło: jnmczurich)

Płyta 1150 g. Duża inkluzja zawierająca grafit, troilit, schreibersyt i krzemiany (źródło: jnmczurich)

Inkluzja ziaren krzemianów (źródło: jnmczurich)


Meteoryt Bohumilitz

Struktury meteorytów żelaznych[38], m.in.: Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Hraschina (Agram), Lenarto (źródło: Haidinger 1855)



Grupa meteorytów żelazny typu IAB-MG (Woźniak 2021)


Bibliografia

  • American Journal of Science and Arts, Meteoric Iron in Bohemia, vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik DjVu.
  • Annalen der Chemie und Pharmacie, Bericht uber neue Entdeckungen und Erweiterungen im Gebiete der Pharmacie, Bd. VIII, 1833, s. 113-347.[39] Plik hPDF.
  • Baumhauer Eduard Hendrik von, (1845), Ueber den muthmasslichen Ursprung der Meteorsteine, nebst einer Analyse des Meteorstein, welcher am 2. Juni 1843 in der Provinz Utrecht gefallen ist, Annalen der Physik, 66, Bd. 142, 1845, s. 465-503, (s. 476).[40] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Berzelius Jöns Jacob, (1832)[41], Undersökning af en vid Bohumilie i Böhmen funnen jernmassa, Kungliga Svenska vetenskapsakademiens handlingar, ser. 1b, 1832, s. 106-119.[42] Plik DjVu.
  • Berzelius Jöns Jacob, (1832), Untersuchung der Bohumilitzer Eisenmasse, Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften, vol. 1, 1832, s. 289-297. Plik hPDF.
  • Berzelius Jöns Jacob, (1833), Untersuchung einer bei Bohumiliz in Böhmen gefundenen Masse, Annalen der Physik, 27, Bd. 103, 1833, s. 118-132. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Boguslawski Georg von, (1854a), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819) (Schluss von S. 155.), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 353-456, (s. 385). Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Brewster David, (1830), Notice of a mass of Meteoric Iron recently discovered in Bohemia, The Edinburgh Journal of Science, vol. 3, new series, 1830, s. 310-312. Plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 478). Plik PDF; plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202, (s. 158-159).[43][44][45] Plik hPDF; plik DjVu.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 334-335). ISBN 0-520-02934-8.[46] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Clark Smith William, (1852), On Metallic Meteorites. An Inaugural Dissertation…, Göttingen 1852, ss. 112, (s. 30) (ilustracje).[47] Plik PDF.
  • Cohen Emil Wilhelm, Weinschenk Ernst, (1891), Meteoreisen-Studien, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. VI, Wien 1891, s. 131-165.[48] Plik DjVu.
  • Haidinger Wilhelm Ritter von, (1855), Bemerkungen über die zuweilen im geschmeidigen Eisen entstandene krystallinische Struktur, verglichen mit jener des Meteoreisens, Sitzungsberichte der mathematisch-naturwissenschaftliche Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 15, 1855, s. 354-360.[49] Plik PDF; plik DjVu.
  • Hoff Karl Ernst Adolf von, (1835), Neue Beiträge zu Chladni's Verzeichnissen von Feuermeteoren und herabgefallenen Massen. Neunte Lieferung, Annalen der Physik, 34, Bd. 110, 1835, s. 339-370. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Holger Ritter von, (1831), Analyse des Meteoreisens von Bohumilitz, Zeitschrift für Physik und Mathematik, vol. 9, 1831, s. 323-328. Plik hPDF.
  • Holger Ritter von, (1833), Bemerkungen zu der im Band I. dieser Zeitschrift enthaltenen Analyse des Meteoreisens von Bohumilitz, Zeitschrift für Physik und verwandte Wissenschaften, vol. 2, 1833, s. 35-37. Plik hPDF.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 368, 451). Plik PDF; plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kurjer Warszawski, (1934), Ciekawy nabytek muzeum w Pradze, nr 39, 1934, s. 5. Plik eLib.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1841), Handwörterbuch des chemischen Theils der Mineralogie, Erste Abtheilung A-M, Zweite Abtheilung N-Z, Berlin 1841, (s. 424).[50] Plik PDF.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1860), Handbuch der Mineralchemie, Leipzig 1860, ss. 1038, (s. 903).[51] Plik DjVu; plik DjVu.
  • Reichenbach Karl Freiherr von, (1860), I. Meteoriten in Meteoriten. II. Meteoriten und Sternschnuppen, Annalen der Physik, 111, Bd. 187, 1860, s. 353-401, (s. 363) (ilustracje).[52] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik PDF; plik PDF.
  • Slavíková Ludmila, (1933), Druhý kus bohumilického meteorického železa v Národním museu (A second mass of the Bohumilice meteoric iron in the National Museum), Časopis Národního musea. Oddíl přírodovědný, vol. 107, 1933, s. 82-86.[53]
  • Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012, (s. 17-18).[54] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1958), Katalog sbírky meteoritů Národního musea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze, vol. XIV B, nr 1-2, 1958, s. 29-128.[55] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[56] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108.[57] Plik PDF.
  • Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
  • Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
     (tablice
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ).
  • Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen, Bd. 8, 1830, s. 15-16, 26-29. Zawiera: Zippe, Beschreibung der Bohumilizer Meteormasse; Steinmann, Chemische Untersuchung der Bohumilizer Eisenmasse.[58] Plik DjVu.
  • Vrba Karl (Karel), (1904), Meteoritensammlung des Museums des Königreiches Böhmen in Prag, Ende Juni 1904, Prag 1904, ss. 15.[59] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).[60] Plik ASMP; Książka abstraktów.
  • Zippe Franz Xaver Maxmilian, (1830), Beschreibung der Bohumilizer Meteormasse, Jahrbücher des bohmischen Museums für Natur- und Länderkunde, Geschichte, Kunst und Literatur, Bd. 1, 1830, s. 230-233. Plik DjVu.
  • +Želízko J.V., (1934), Přehled minerálů jižních Čech. Meteorická železa, Zlatá stezka, 4, Vodňany 1934, s. 67-68.[61] Plik DjVu.
  • +Želízko J.V., (1936), Mineralogical Abstracts, vol. 6, s. 392.[62]


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b Tuček podaje ~63,8 kg, jest to suma 57 kg dla pierwszego okazu plus wagi dwóch mniejszych znalezisk
  3. ^ a b Tuček (1981) podaje 57,681 kg; inne źródła podają dwie wagi: 52 lub 57 kg
  4. ^ Berzelius (1833); Tuček (1981) w swych obliczeniach przyjął funt austriacki równy 0,560012 kg
  5. ^ a b Berzelius (1833)
  6. ^ Baumhauer (1845) podaje 18 września
  7. ^ a b Zámek Skalice – ang. Castle Skalice, niem. Schlosses Skalice
  8. ^ w katalogu Greg (1861) nie ma takiego zdarzenia
  9. ^ imię barona František widać na etykiecie dołączonej do płyty odciętej z meteorytu
  10. ^ Tuček (1981); niektóre źródła podają błędne daty np. 1899 rok
  11. ^ Kurjer Warszawski (1934)
  12. ^ meteoryt żelazny Toluca (syn. Ocatitlan, Xiquipilco), znalezisko z 1776 roku w Meksyku; typ IAB-sLL, TKW 3 tony; patrz → Brezina (1896)
  13. ^ meteoryt żelazny Campo del Cielo (syn. Tucuman), znalezisko z 1576 roku w Argentynie; typ IAB-MG, TKW 50 ton
  14. ^ meteoryt żelazny Odessa (iron), znalezisko z 1922 roku w USA; typ IAB-MG, TKW 1,6 tony
  15. ^ meteoryt żelazny Canyon Diablo, znalezisko z 1891 roku w USA; typ IAB-MG, TKW 30 ton; powiązany z kraterem Barringer (Meteor Crater)
  16. ^ meteoryt żelazny Mundrabilla, znalezisko z 1911 roku w Australii; typ Iron, IAB-ung, TKW 24 tony
  17. ^ można napotkać w Internecie fotografie okazu meteorytu Hraschina błędnie podpisane, że jest to meteoryt Bohumilitz!
  18. ^ podana w Koblitz MetBase waga 2377 g dotyczy zapewne pełnego przekroju przed cięciem?
  19. ^ a b płyta 2,33 kg była odcięta jako pierwsza
  20. ^ ciężar właściwy (niem. spezifische Gewicht)
  21. ^ powołanie na Hoff (1835) (wg klucza: Poggendorff, Bd. 34, rok 1835, s. 344)
  22. ^ Baumhauer (1845)
  23. ^ Brewster (1830)
  24. ^ American Journal of Science and Arts, vol. 19, 1830-31
  25. ^ Berzelius (1832)
  26. ^ Holger (1831)
  27. ^ Verhandlungen der Gesellschaft des Vaterlandischen Museums in Böhmen, Bd. 8, 1830
  28. ^ Annalen der Chemie und Pharmacie, 1833
  29. ^ Boguslawski (1854a)
  30. ^ Rammelsberg (1841)
  31. ^ Rammelsberg (1860)
  32. ^ Partsch (1843)
  33. ^ Clark (1852)
  34. ^ Buchner (1859)
  35. ^ Reichenbach (1860)
  36. ^ meteoryt żelazny Gibeon, znalezisko z 1836 roku w Namibii; typ IVA, TKW 26 ton; patrz → Rinne (1910)
  37. ^ meteoryt żelazno-kamienny Vaca Muerta (po hiszp. martwa krowa) (syn. Taltal) znalezisko z 1861 roku w Chile; mezosyderyt MES-A1, TKW 3,83 tony
  38. ^ ciekawostką jest fakt, że wiele tego typu ilustracji wykonywano metodą odbijania wytrawionych płytek meteorytów, uprzednio pokrytych farbą drukarską, bezpośrednio na arkuszu papieru (!), podobnie, jak w druku wypukłym. Patrz → Metaloryt; patrz → Lenarto/Galerie; patrz też prace o tematyce meteorytowej wykonane techniką litografii → Litografie (Magdalena Skirzewska)
  39. ^ część Eisen. Krystallform des Eisens; tam wyniki analiz meteorytu Bohumilitz, s. 172
  40. ^ spadek meteorytu Utrecht (syn. Blaauw-Kapel) 2 czerwca 1843 roku w Utrechcie w Holandii; chondryt zwyczajny L6, TKW 9,7 kg
  41. ^ szwedzki chemik i mineralog; Wikipedia – Berzelius Jöns Jacob
  42. ^ po szwedzku; publikacja ta ukazała się również po niemiecku w Annalen der Physik
  43. ^ bardzo szczegółowy katalog: kolekcje, historia, analizy chemiczne i mineralogiczne meteorytów; wyprzedzający o wiele lat słynny XIX-wieczny katalog kolekcji meteorytów Wülfinga (1897); zobacz również → Światowe kolekcje meteorytów
  44. ^ według Buchnera największymi muzealnymi kolekcjami meteorytów były wówczas zbiory w: Wiedniu, Londynie i Berlinie, zawierające odpowiednio: 194, 190 i 153 meteorytów; natomiast posiadaczami największych prywatnych kolekcji byli: R.P. Greg (Manczester, Wlk. Brytania), v. Reichenbach (Wiedeń, Austria) i Ch.U. Shepard (New Haven, USA), na które składało się odpowiednio: 191, 176 i 151 meteorytów
  45. ^ w katalogu są wymienione dwie „polskie” kolekcje: „Krakau, Universität (durch Herrn Professor Ritter v. Zepharovich)” zawierającą dwa meteoryty: Magura (162 g) i Elbogen (100 g) oraz kolekcję „Breslau, schles. Gesellsch.” w skład której wchodziły m.in. meteoryty: Grüneberg (160 g), Magura (172 g), Seeläsgen (1,812 kg); więcej o kolekcji wrocławskiej wg Buchnera przed 1863 rokiem, patrz → Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
  46. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  47. ^ w swej pracy dyplomowej poświęconej meteorytom żelaznym opisuje Clark m.in. meteoryty: Bohumilitz, Brahin, Braunau, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Magura, Seeläsgen, Schwetz, Steinbach; tam też kilka litografii przedstawiających przekroje meteorytów
  48. ^ o analizach meteorytów, m.in.: Bohumilitz s. 143-144, Magura s. 149-152, Schwetz (Świecie) s. 146-147; to w meteorycie Magura po raz pierwszy Weinschenk opisał minerał cohenit i nazwał go tak na cześć swojego przyjaciela mineraloga niemieckiego Emila Cohena
  49. ^ plansza z rysunkami struktur meteorytów żelaznych, m.in. Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Hraschina (Agram), Lenarto; prawdopodobnie są to odciski prawdziwych płytek meteorytów, a nie rysunki (litografie)?
  50. ^ oraz późniejsze tomy/suplementy
  51. ^ oraz późniejsze wydania/suplementy
  52. ^ patrz → meteoryt Lenarto; publikacja zawiera również dwie plansze z rysunkami obrazów mikroskopowych meteorytów
  53. ^ zawiera trzy ryciny
  54. ^ najnowsze krótkie opracowanie na temat wszystkich czeskich meteorytów oraz starszych doniesień (np. Odranec)
  55. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Stannern, Tabor, Teplá
  56. ^ patrz → Sborník Národního muzea v Praze
  57. ^ katalog zawiera również plansze z fotografiami meteorytów: Alt Bela, Bohumilitz, Braunau, Elbogen, Lenarto, Lissa, Magura, Sazovice, Stannern, Suchy Dul, Tabor, Teplá, Usti Nad Orlici
  58. ^ szczegółowe opisy i analizy
  59. ^ katalog kolekcji meteorytów w Pradze, wykaz zawiera 181 różnych meteorytów (218 okazów o łącznej wadze 83,724 kg); w kolekcji m.in. meteoryty polskie: Pultusk (Pułtusk), Seeläsgen (Przełazy) oraz masy główne meteorytów: Alt-Bělá, Bohumilitz; katalog ten ukazał się również po czesku pod tytułem „Sbírka meteoritů v Museu Království Českého v Praze”; późniejsze wydanie katalogu z 1913 roku (Sbírka meteoritu v Museu Královstvi Ceského v Praze koncem r. 1913) miało już 20 stron; pod koniec 1923 roku w kolekcji w Pradze było 263 meteorytów (numerów inwentarzowych)
  60. ^ więcej → woreczko.pl – Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures)
  61. ^ za Tuček (1981)
  62. ^ za Buchwald (1975)

Zobacz również

Linki zewnętrzne


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • waga pierwszego okazu
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Bohumilitz”
Osobiste