PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Szablon:!Pułtusk/Kolekcje

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (→Największe okazy)
m (→Kolekcje)
 
Linia 47: Linia 47:
|-
|-
| '''[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|Wroclaw, Dept. Min. Petrol., Univ.]]''' || 378 g || największy okaz 205 g (Pilski 2001)
| '''[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|Wroclaw, Dept. Min. Petrol., Univ.]]''' || 378 g || największy okaz 205 g (Pilski 2001)
 +
|-
 +
| '''[[Turin, Inst. Min. Mus.]]''' || 321 g || dwa okazy: {{Txt2Img|Pułtusk_(Costa_2018).jpg|104,4 i 32,6 g}} ([[Szablon:Costa (2018)|Costa et al. 2018]])
|-
|-
! !! !!
! !! !!

Aktualna wersja na dzień 10:55, 8 wrz 2024

Spis treści

Kolekcje

1i

Okazy meteorytu Pułtusk, z racji swej liczności i łatwości dostępu, trafiły do wszystkich liczących się kolekcji instytucjonalnych na świecie.[1] Wiele muzeów do dziś posiada na swoim stanie setki okazów meteorytu Pułtusk (wg Koblitz MetBase):

Zbiór Koblitz MetBase uwagi
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 25,9 kg największy okaz ~2,5 kg (Meunier 1898)[2]; obecnie wg McCall et al. (2009, Caillet Komorowski) w kolekcji 19974,49 g
Warsaw, Muz. Ziemi, Polish Acad. Sci. 20,4 kg największy okaz 8100 g; szczegółowa zawartość zbiorów polskich → katalog meteorytów na stronach PTMet, Hanczke (1995) i Łaptaś et al. (1998)
Vienna, Naturhist. Mus. 17,9 kg największy okaz 7150 g (wg Berwertha (1903) na koniec 1902 roku w kolekcji znajdowało 41 okazów o łącznej masie 15,843 kg, w tym ww. największy)
Cracow, Geol. Inst., Polish Acad. Sci. 17,8 kg największy okaz 2970 g
London, Nat. Hist. Mus. 17,5 kg największy okaz 9095 g[2]
Bonn, Min. Mus. Univ. 15,0 kg największy okaz 3770 g (Rath 1875; Laspeyres 1894)
Moscow, Acad. Sci. 14,1 kg największy okaz 4238 g[2]; oraz okazy 2920, 2295, 1380 i 871 g (Явнель 1986)
byłe ZSRR
(Ivano-Frankov, Geol. Mus.
St. Petersburg, Mining Mus.
Moscow, Min. Mus. Geol. Inst.
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci.)
(szczegółowy wykaz, patrz → Явнель 1986)
(8,6 kg
7,36 kg
5,25
1,25 kg) 		razem z kolekcją Moscow, Acad. Sci. daje to ponad 28,56 kg! (więcej niż w Paryżu);
(Ясинская 1968; Явнель 1986) w kolekcji Ivano-Frankov, Geol. Mus. okazy 1031 i 893 g;
w kolekcji St. Petersburg, Mining Mus. okaz 5990 g;
w kolekcji Moscow, Min. Mus. Geol. Inst. okaz 4150 g
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 12,9 kg największy okaz 7897 g[3]
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 10,6 kg największy okaz 8070 g[4][2]; wg Kleina (1904) w zbiorze było w sumie 10647,5 g, a największy fragment miał 8070 g
(…)
Stockholm, Naturhist. Riksmus. 4,84 kg największy okaz 2900 g; łącznie 79 okazów (wg katalogu muzeum)
Budapest, Nat. Mus.
Budapest, Eötvös Lorand Univ. 		4,42 kg
2,00 kg 		największy okaz (NM) 1250 g (Ravasz 1969)
największy okaz (ELU) 1199 g (źródło: Kormos Balázs‎, facebook)
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 1,25 kg według Tiirmaa (1996): 65 okazów o wadze 1250,2 g[5] + okaz 606 g[6] (Geoscience collections of Estonia: record); według Aaloe (1963) 66 okazów o wadze 1865,6 g, w tym okaz 616 g
(…) kolekcje polskie
Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci. 6,6 kg zbiory przeniesiono do Krakowa (prawdopodobnie do Muzeum Geologicznego ING PAN w Krakowie)
Cracow, Min. Dept., Jagellonian Univ. 4,8 kg największy okaz 2843 g; obecnie w zbiorach Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
Cracow, Geol. Dept., Jagellonian Univ. 1,37 kg obecnie w zbiorach Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
Hamburg, Mus. Min.-Petrogr. Inst. 1,19 kg największy okaz 467,6 g oraz tzw. „groch pułtuski” 226 g
Poznan, Inst. Paleozoology[7] 737 g wg Pokrzywnickiego okaz całkowity (737 g) będący darem Zbigniewa hr. Węsierskiego Kwileckiego do zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego; patrz → Swindnica Gorna (Rocznik TPNP, 1915)
Wroclaw, Dept. Min. Petrol., Univ. 378 g największy okaz 205 g (Pilski 2001)
Turin, Inst. Min. Mus. 321 g dwa okazy: 104,4 i 32,6 g (Costa et al. 2018)
Muzeum Wydziału Geologii UW 3325,4 g (233 okazy; największy 254,9 g) (Stępisiewicz 2012; Szczygielska 2004)

Sumaryczna waga wszystkich okazów w 173 kolekcjach wymienionych w Koblitz MetBase, wynosi 246,492 kg (z tego w polskich zbiorach – 52,085 kg)![8] Według danych z końca XIX wieku było ok. 200,9 kg (Wülfing 1897, w katalogu tym brak danych o kolekcjach polskich!).

Największe okazy

Zobacz również → Pułtusk/Największe okazy

Zachowane w kolekcjach (oraz opisane w literaturze i/lub zaginione(?)) największe (≥1 kg) okazy z deszczu meteorytu Pułtusk znajdują się w następujących zbiorach[9]:

Kolekcja waga [g][10] opis/źródło
 ? 9521 taką wagę okazu podaje Samsonowicz (1952) za Spencerem (1937), ale to chyba błąd?; Spencer (1937) wymienia jeszcze kilka okazów powyżej 1 kg: 9095 (Londyn), 8070 (Berlin), 7938 (Chicago), 7150 (Wiedeń), 3770 (Bonn), 2500 (Paryż?), 1702, 1040, 1025 (Paryż)[11]
Muzeum Historii Naturalnej w Londynie 9095 okaz kupiony od rodziny Zambrzyckich[2]
3545 okaz kupiony od Krantza[12] (Spencer 1937; Prior 1953)
Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie 8102,8 okaz kupiony od rodziny Zambrzyckich[2]; wg Koblitz Metbase 8070 g
1472 okaz sprzedał A. Lilge[13] (Biała et al. 2018)
PAN Muzeum Ziemi w Warszawie 8100 okaz kupiony w 1956 r., pochodzi z Gostkowa (Pilski 1997)
3130 okaz z kolekcji J. Samsonowicza (ze wsi Rzewnie); piękny okaz ze świeżą skorupą i regmagliptami
2343 okaz z kolekcji J. Samsonowicza (ze wsi Dąbrówka)
2435 Pokrzywnicki (1964) wymienia jeszcze taki okaz w zbiorach, ale to pewnie czeski błąd: 2435⇔2343!?
1400 fotografia okazu znajduje się w Uranii, 9/1994 (gdzie jest błędnie podpisany jako 1445 g?!); dar J. Samsonowicza sprzed 1938 roku; na powierzchni okazu stara naklejka z napisem „Pułtusk 1.”; na etykiecie muzeum jest podana waga 1445 g
Field Museum w Chicago 7893,6 jest to okaz 7850 g z kolekcji Juliana Siemaszko (1891); okaz waży 7893,59 g[14]
Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu 7150 okaz do kolekcji sprzedał w 1874 roku Sigmund Stern (Biała et al. 2018)
2136 okaz ofiarował w 1875 roku Heinrich Drasche von Wartinberg (Biała et al. 2018); fotografia okazu
 ?? >7000-8000 18 funtów[15]; patrz Gazeta Warszawska z 3 czerwca 1868 roku
 ?? ~7000 Babczyński et al. (1868) podaje, że znaleziono okaz 7 kg
 ?? ~7000 tygodnik Ziemia nr 19 z 1929, zawiera informację o prezentowanym na wystawie etnograficznej w Pułtusku w 1929 roku 7-kilogramowym okazie meteorytu!
Muzea „radzieckie” (Явнель 1986)
(szczegółowy wykaz, patrz → Явнель 1986) 		5990 St. Petersburg, Mining Mus.; (Явнель 1986; ЛГМ - Ленинградский горный музей (Ленинград))
4238 Moscow, Acad. Sci.; okaz kupiony od rodziny Zambrzyckich[2]; (Явнель 1986; АН СССР - колл. Комитета по метеоритам АН СССР (Москва))
4105 Moscow, Min. Mus. Geol. Inst.; (Явнель 1986; МГРИ - Минералогический музей Московского геолого-разведочного института им. С.Орджоникидзе (Москва))
2920 Moscow, Acad. Sci.; (Явнель 1986; АН СССР)
2295 Moscow, Acad. Sci.; (Явнель 1986; АН СССР)
1380 Moscow, Acad. Sci.; (Явнель 1986; АН СССР)
1031 Ivano-Frankov, Geol. Mus.; (Ясинская 1968; Явнель 1986; ИФИ - Геологический музей Иваново-Франковского института нефти и газа)
 ?? 3× >4000 Babczyński et al. (1868) podaje, że znaleziono 3 okazy powyżej 4 kg
Ignacy Wawrzecki ~3900 lub ~3500 lub ~2800 7 funtowy okaz w kolekcji Ignacego Wawrzeckiego (Rübezahl, nr 74, Heft 8, 1870, s. 413); trudno określić jaką wartością funta się posłużono? Czy funtem ausriackim (~0,56 kg), funtem pruskim (~0,50 kg) czy funtem warszawskim (~0,40 kg)? Patrz → Dawne jednostki miar i wag
Muzeum w Bonn 3770 wymienione w kolekcji w Bonn okazy kupiono od Krantza[12] (Rath 1875; Laspeyres 1894);

za Rath (1875): „Grosser sehr unregelmässiger Stein mit einer grossen, kaum überrindeten Bruchfläche.”

2150 „Kosmiczna Drzazga” 😀, za Rath (1875): „Ein grosses, ganz umrindetes Steinfragment, von eigenthümlich unregelmässiger Form, ein kosmischer Splitter; eine fast ebene Bruchfläche entblösst ein grösseres Nickeleisenkorn. Ein beim Niederfall entstandener frisflher Bruch zeigt das Eindringen der peripherischen Schmelzmasse in das Innere des Steins in Form schwarzer Linien und Adern.”
1232 trafił do kolekcji Bremen, Koblitz Colln. (opisany jako 1233 g); obecnie okaz w kolekcji Karla Moritz; patrz dalej;

za Rath (1875): „unregelmässige Pyramiden mit flacher, gerundet dreiseitiger Basis und einer scharfen, seitlich gestellten resp. umgebogenen Spitze”
za Laspeyres (1894): „(1233,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 o). Ganz gleichmässig mit dicker Schmelzrinde umgebener Stein von pyramidaler Gestalt.”

1138 za Rath (1875): „nieregularny okaz z dziwnymi wcięciami”

za Laspeyres (1894): „(1137,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 r). Ganz umrindeter Stein mit napfförmigen Vertiefungen und einigen tiefen „Einkerbungen“.”

— znaleziska współczesne (znalazca) 3693 (Marcin Hajwos); wg Marcina Cimały okaz ważył 3700 g; przed oczyszczeniem ważył 3786 g; został on pocięty na 15 płytek i dwie piętki
Muzeum Geologiczne ING PAN w Krakowie 2970 Łaptaś (1998); Pokrzywnicki (1964) wymienia jeszcze okaz 3035, ale to pomyłka, gdyż chodzi o okaz 2970 g (nr inw. ZNGPAN B-V-57/33.1), na którym znajduje się etykieta z napisem Pułtusk 3035; fotografia tego okazu znajduje się na portalu Wirtualne Muzea Małopolski – Meteoryt „Pułtusk”
1800
1210 (nr inw. ZNGPAN B-V-57/33.3)
1000 (nr inw. ZNGPAN B-V-57/33.4)
Muzeum w Sztokholmie 2900 kompletny okaz (155×120×85 mm; Rath 1868) (wg katalogu kolekcji)
Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
(wcześniej Muzeum Geologiczne ING UJ w Krakowie) 		2843
(2860) 		wg Pokrzywnickiego (1964) okaz miał 2843 g i pochodził z Miejskiego Muzeum Przemysłu w Krakowie
1354
(1360) 		prawdopodobnie to ten okaz, jako 1370 g, wymienia Pokrzywnicki (1964) w swoim katalogu w zbiorach DEPARTMENT OF GEOLOGY OF THE JAGEILLONIAN UNIVERSITY?
Muséum d'histoire naturelle, Paris 2325,1 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-570; zapewne okaz ~2,5 kg wg Meuniera (1898); cześć okazów kupiono od rodziny Zambrzyckich[2]
1954,3 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-2848a
1607,5 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-2847a; Meunier (1896) pisze, że największy okaz miał 1,7 kg, a trzy inne powyżej 1 kg
1570,5 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-2848b
1348 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-2846
1270,2 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-2847b
1045,8 katalog muzeum, nr inw. MNHN-GT-579
1025 oraz okaz otrzymany od Szkoły Głównej w 1868 roku (Daubrée 1868); zapewne jest to okaz 1045,8 g?
— znaleziska współczesne (znalazcy) ~1576 (Janusz Kosmowski)
~1510 (Łukasz Smuła)
~1500 (Arkadiusz Bingoraj)
~1498 („J.Zwierzak”)
Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie 1250 kompletny okaz z utrąconym narożnikiem (132×85×55 mm; Ravasz 1969); wg Semsey (1887) i Tokody (1951) okaz ważył 1235 g
Obserwatorium Astronomiczne UW w Warszawie 1235 wg Pokrzywnickiego (1964) okaz miał 1305 g; przed wojną to ten okaz znajdował się na biurku dyrektora obserwatorium prof. Michała Kamieńskiego[16] (Gadomski 1929); okaz 1305 g był wystawiany na wystawie „Budowa Wszechświata” w 1953 roku w Warszawie (Urania, 1955)
Bremen, Koblitz Colln. 1233 fotografia okazu w Koblitz MetBase; obecnie okaz w kolekcji Karla Moritz
Eötvös Loránd University Budapest 1199 kompletny okaz (źródło: Kormos Balázs‎, facebook)
— duże okazy (tj. >800 g)
Analiza rozkładu wag

Analizując rozkład wag największych okazów (≥1 kg)[20], wyraźnie widać „deficyt” okazów o wagach z przedziałów ~1,5-2,5 i ~4-6,3 kg lub „nadreprezentację” okazów bardzo dużych (~6,3-10,0 kg)! Sumaryczna waga „zidentyfikowanych” okazów ≥1 kg (odpowiednio: 39 i 45 sztuk[21]) wynosi ~113,500 kg (~124,397 kg).

Również już wiemy co znajduję się w zbiorach rosyjskich, udało się Redakcji zdobyć szczegółowy wykaz zbiorów meteorytów w byłym ZSRR (patrz → Явнель 1986)!


Zobacz również → Pułtusk/Największe okazy


  • Okaz meteorytu do Zbiorów przyrodniczych Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu przekazał w 1913 roku ks. Lewaszkiewicz (Kosmos, 1913).
  • W 1935 roku do tworzących się zbiorów Towarzystwa Muzeum Ziemi przekazał swoją kolekcję kilkunastu (18) meteorytów Pułtusk prof. Jan Samsonowicz[24]. Były to okazy pozyskane przez niego w latach 1922 i 1929, a znalezionych przez miejscowych mieszkańców głównie w latach 1912-29 (Pokrzywnicki, Urania, 5/1967).
  • W 1954 roku Koło Warszawskie Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii otrzymało w depozyt 560 okazów meteorytu Pułtusk (Urania, 5/1954). Zapewne były to okazy (330+230 szt.), które pozostały po wystawie „Budowa Wszechświata” zorganizowanej w 1953 roku w Warszawie (Urania, 1955)? Nie wiadomo co się z nimi stało, gdyż obecnie PTMA nie posiada kolekcji meteorytów!
  • W 1913 roku w zbiorach Muzeum w Łowiczu znajdował się okaz (okazy?) meteorytu Pułtusk będący darem pań Mierzejewskich z Pułtuska (Łowiczanin, nr 10, 1913).


W zbiorach prywatnych w Polsce znajdują się okazy meteorytu Pułtusk o wadze nawet powyżej 1 kg, ale pochodzą one ze znalezisk współczesnych.


Pod koniec XIX w. i na początku XX w. największe zbiory (powyżej 2,5 kg) meteorytu Pułtusk znajdowały się w kolekcjach (Spencer 1937; Wülfing 1897; Koblitz MetBase):

Kolekcja sumaryczna waga okazów [kg] (liczba okazów)
Wülfing (1897) Spencer (1937) Koblitz MetBase
Krantz[12] 34,0 – –
Paris, M. 29,787 31,337 (264) 25,9
Bonn 18,904 19,742 (62) 15,0
London, B.M. 17,905 18,188 (72) 17,5
Wien, H.M. 15,564 15,843 (41) 17,9
Berlin, U. 10,649 – 10,6
v. Siemaszko 8,530 – –
Petersburg, A. 8,490 – 7,36
Budapest 5,469 – 4,42
Stockholm 4,913 – 4,84
Breslau 2,574[25] – 0,378
Ward/Chicago 1,292 14,291 (175) 12,9
muzea w Polsce
Warszawa – – 27,0 (20,4 + 6,6)
Kraków – – 23,97 (17,8 + 4,8 + 1,37)
Poznań – – 0,737
Wrocław – – 0,378
sumaryczna waga
we wszystkich kolekcjach 		200,932 ~198,8[26] (614) 246,492

Wülfing wyliczył, że całkowita waga meteorytów Pułtusk w światowych zbiorach wynosiła 200,932 kg, z czego około 20% znajdowało się w zbiorze Krantza (Wülfing 1897, s. 418).

Oszacowanie to musi być silnie zaniżone, gdyż w katalogu Wülfinga brak jakichkolwiek informacji o kolekcjach meteorytów, które niewątpliwie znajdowały się w tym czasie w Krakowie i w Warszawie.


Średnia waga „małych” okazów i „grochu pułtuskiego” w największych zbiorach:

Kolekcja średnia waga okazów [g]
(liczba uwzględnionych okazów) 		źródło uwagi
Paryż 67,53 (942) Daubrée (1868), Meunier (1868)[27] łączna waga okazów 63,65 kg! wg autorów Krantz[12] zebrał w tym czasie 1612 okazów!
Krantz[12] 4,72 (212) Spencer (1937) średnia waga 1 kilograma „grochu pułtuskiego” w ofercie Krantza
Siemaszko 4,4 (25) Siemaszko (1891) 25 „groszków” o wadze 110 g
Ward's Natural Science ~40 (~200) Ward (1900)[28] około 200 okazów meteorytu Pułtusk o wielkości od agrestu po małe jabłko, o sumarycznej wadze 8 kg
Chicago FM 9,7 (54)
9,18 (33)
27,4 (28)
28,2 (12) 		katalog on line 54 small individuals 524 g
33 small individuals 303 g
28 stones 767 g
12 stones 338.7 g
Chicago FM 18,63 (95) Horback (1965) niniety-five small individuals, 1,770 grams
Muzeum Wydziału Geologii UW 14,27 (233) Stępisiewicz (2012); Szczygielska (2002) w tym 30 okazów tzw. „grochu pułtuskiego” o masach poniżej 4,0 g
Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie 83,13 (238)
21,47 (33)
2,64 (156) 		Łaptaś et al. (1998); Szczygielska (2002) sumaryczna waga 238 okazów (cs) 19,78559 kg w tym 189 okazów tzw. „grochu pułtuskiego” (33 „groszki” o łącznej wadze 708,5 g i 156 „groszków” o wadze 412,42 g)
Polska 114,63 (421) Pilski (2001) zawartość polskich zbiorów wg katalogu Pilskiego (2001); wielkości chyba mocno zaniżone?


Kolekcja Ignacego Wawrzeckiego

Również wiele okazów meteorytu zaraz po spadku trafiło w prywatne ręce. Ciekawą wzmiankę znajdujemy w czasopiśmie Kłosy nr 253 z 1870 roku:

«

(…) Oprócz tych zjawisk, nastręczają­cych meteorologom przedmiot spostrzeżeń, mamy tu jeszcze otwartą od kilku dni wystawę aerolitów, spadłych pod Pułtuskiem, które przywiózł p. Wawrzecki i wystawił na widok publiczny w muzeum przyrodniczém hr. Włodzimierza Dzieduszyckiego [tj. we Lwowie][29]. Zbiór ten zawiera 1700 sztuk aerolitów. (…)

»


Wymieniony w artykule posiadacz olbrzymiego (~1600-1700 szt.!) zbioru meteorytów Pułtusk p. Wawrzecki wystawiał swoje zbiory w wielu miastach Polski. W ówczesnej prasie znajdują się informacje o jego wystawach we Lwowie[30], Wrocławiu[31] i Krakowie[32].

Patrz: → Pułtusk/Wawrzecki Ignacy; → Pułtusk/Czasopisma.


Kolekcja Juliana Siemaszko

Julian Siemaszko wymienia w swoim katalogu (1891) posiadane przez niego okazy: 7850 g, 570 g i 25 sztuk o łącznej wadze 110 g oraz zamieszcza krótką informację (w wolnym tłumaczeniu z rosyjskiego):

Siemaszko (1891, s. 42-43)
[7850 g] Cały kamień częściowo oszlifowany z jednej strony. Odciski palców; formy postumentu pomnika Piotra I.

(…) Jeden z największych spadków w liczbie kamieni, we wsiach: Chrzczony[33], Dąbrówka, Mrozy, Rzewnie, Rozdziały, Zastrużny (Застружны)[34], Rowy, Ciołkowo, Obryte, Różan, Sielc Nowy, Sielc Stary, Gostkowo, Sokołowo, Zambski, Psary – na powierzchni prawie 50 kwadratowych wiorst[35] między Pułtuskiem a Ostrołęką. Zebrano ponad 3000 kamieni o wadze od 20 funtów [≅ 8,19 kg][36] do 1 złotnika [≅ 4,3 g][37].

Okaz 7850 g, za sprawą kolekcjonera H.A. Warda[28] (Ward-Coonley Collection), trafił do kolekcji Field Museum w Chicago. Muzeum w Chicago w 1912 roku nabyło całą kolekcję Ward-Coonley (minerały, skamieniałości i meteoryty) wartą $80 000, co odpowiada dzisiaj kwocie 5-6 mln dolarów.[38]


Przypisy

  1. ^ z wydaną przez Szkołę Główną broszurą Babczyński et al. (1868) rozesłano okazy meteorytu Pułtusk do wielu kolekcji światowych; jak pisze Wróblewski (2016): „W odpowiedzi napływały listy z podziękowaniami, między innymi od Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego oraz indywidualne od [takich sław, jak] Gustava Kirchhoffa, Friedricha Wöhlera i Roberta W. Bunsena.”
  2. ^ a b c d e f g h okaz(y) kupione od członków rodu Zambrzyckich; patrz → Pułtusk/Zambrzyccy
  3. ^ obecnie okaz waży 7893,59 g (nr inw. ME 1581 #1)
  4. ^ okaz waży 8102,8 g
  5. ^ w tym kilka okazów wyraźnie orientowanych, np.: 3,35 g (record), 4,47 g (record), 25,74 g (record)
  6. ^ wg Grewingk (1882): 90 okazów o łącznej wadze 2020 g
  7. ^ kolekcja już nie istnieje; gdzie trafił okaz meteorytu Pułtusk nie wiadomo; okaz Coblinera meteorytu Morasko z tej kolekcji trafił do Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie
  8. ^ wg Pilskiego (2001) w zbiorach polskich znajdowało się 421 okazów meteorytu Pułtusk o łącznej wadze 48,25835 kg
  9. ^ na podstawie katalogu meteorytów na stronach PTMet, Pokrzywnickiego (1964), Grady (2000), Явнель (1986) i katalogów innych kolekcji
  10. ^ boldem wyróżniono zidentyfikowane okazy; część wag podana orientacyjne, gdyż w wielu źródłach podawane są one z różną dokładnością i rzetelnością
  11. ^ przekreślono zidentyfikowane okazy
  12. ^ a b c d e A. i F. Krantz – istniejąca od 1833 firma handlująca minerałami i meteorytami; założył ją we Freibergu August Krantz, później działalność kontynuował jego bratanek Fritz (Friedrich) Krantz; do dziś wiele okazów meteorytów w różnych kolekcjach ma etykiety podpisane, np. Dr. F. Krantz, Rheinisches Mineralien-Contor Bonn; pod koniec XIX wieku kolekcja Krantza zawierała wg Wülfing (1897) meteoryty z 54 różnych lokalizacji o łącznej wadze 72 kg; firma istnieje do dziś; patrz → Krantz Rheinisches Mineralien-Contor
  13. ^ prawdopodobnie chodzi o Andreasa Lilge, urodzonego w Polsce, emigranta do Kanady
  14. ^ inf. prywatna od kuratora FMNH
  15. ^ a b być może jest to okaz 8,1 kg ze zbiorów PAN Muzeum Ziemi w Warszawie?
  16. ^ Michał Kamieński (1879-1973) – polski astronom, specjalista mechaniki nieba; profesor astronomii Uniwersytetu Warszawskiego i dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UW. Wikipedia – Michał Kamieński
  17. ^ zwietrzały fragment 50% skorupy; na powierzchni okazu stara naklejka z napisem „2.”
  18. ^ zwietrzały fragment 50% skorupy; dar J. Samsonowicza
  19. ^ za Laspeyres (1894) (również patrz → Krantz Rheinisches Mineralien-Contor):
    „(977,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 o). Halber Stein von spitzkegelförmiger Gestalt. Die beim Niederfallen entstandene Bruchfläche ohne Schmelzrinde folgt einer „Schmelzader mit Eisenharnisch“.”
    „(944,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 i Fig. 10 a, b). Ein wohl beim Niederfallen zertrümmerter Stein. Die hierbei entstandene frische Bruchfläche ohne Schmelzrinde wird schräg von einigen Schmelzadern mit feinsten Eisenlamellen durchsetzt. Die Blättchen von Nickeleisen zeigen eine deutliche Längsfurchung und fliessen zu „Eisenharnischen“ zusammen.”
    „(880,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 p). „Segment eines scheibenförmigen Körpers“, ganz gleichmassig umrindet, auf der wenig gewölbten Brust radiale Schmelzriefen.”
    „(866,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 Fig. la, b, c). „Ganz umrindetes Segment eines dickscheibenförmigen Steins, dessen Rand zur Hälfte durch die ursprüngliche Peripherie des planetarischen Körpers, zur Hälfte durch zwei annähernd rechtwinkelig zu einander stehende Bruchflächen gebildet wird. Auffallende Verschiedenheit der Brust- und Rückenseite. Erstere höher gewölbt und zu sanft gerundeten Buckeln gestaltet, Schmelzrinde schwarz und matt, deutliche Strömungslinien der Schmelzmasse. Die Rückenseite stellt einen, im Allgemeinen ebenen Bruch dar von eigenthümlich kleinhöckeriger Beschaffenheit, mit dünner, kupferroth schimmernder Schmelzrinde.“”
    „(827,0 gr) Krantz’sche Sammlung (v. Rath Nr. 52 k). Der Stein ist durch zwei rechtwinkelig sich treffende Bruchflächen deutlich als Bruchstück gekennzeichnet. Die ursprüngliche, unregelmässig höckerige Oberfläche des Steins trägt eine dicke schwarze Schmelzrinde mit Schmelzriefen. Die beiden Bruchflächen sind dagegen mit einem dünneren buntschimmernden Schmelz bedeckt.”
  20. ^ 3,0+[0,2]={18|8|8|3|5}={●●●●●●●●●●●●●●●●●○○○○|●●●●●●●●|●●●●●●●○|●●●|●●●●●}
  21. ^ plus 5 znalezisk współczesnych ≥1 kg
  22. ^ o istnieniu takiego zbioru minerałów, skamieniałości i meteorytów Pułtusk znajduje się wzmianka w: Nauka Polska: jej potrzeby, organizacja i rozwój, t. 4, 1923, s. 155. Plik mLib. Pokrzywnicki przypuszczał, że w zbiorze tym mógł znajdować się również meteoryt Białystok
  23. ^ prawdopodobnie z tym darem związany jest stary rękopis z 1880 roku (patrz → Czaputowicz (1880))?
  24. ^ Jan Samsonowicz (1888-1959) – polski geolog i paleontolog, profesor uniwersytetów we Lwowie i Warszawie, wieloletni kierownik Katedry Geologii Historycznej Uniwersytetu Warszawskiego; badacz spadku meteorytu Pułtusk; rodzina Samsonowicza miała swoje majątki ziemskie w okolicy spadku meteoryt Pułtusk. Wikipedia – Jan Samsonowicz
  25. ^ katalog Wülfinga (1897) wymienia w zbiorach wrocławskich 41 różnych meteorytów (z różnych lokalizacji) o łącznej wadze ok. 11 kg
  26. ^ Spencer (1937) podaje, że na te kolekcje składała się połowa wagi wszystkich okazów w światowych zbiorach
  27. ^ na publikację Daubrée (1868) powołują się LaPaz (1941) i Samsonowicz (1952), ale cytowane przez nich liczby nie znajdują pokrycia w źródle!
  28. ^ a b Ward Henry Augustus (1834-1906) – amerykański przyrodnik i geolog. Założyciel przedsiębiorstwa Ward's Natural Science zajmującego się pozyskiwaniem i handlem okazami przyrodniczymi (minerały, meteoryty, skamieniałości, okazy flory i fauny)
  29. ^ Wikipedia – Muzeum Przyrodnicze im. Dzieduszyckich we Lwowie
  30. ^ Kłosy nr 253 z 1870 r.
  31. ^ Breslauer Zeitung, z 8 lipca 1870 r. oraz w czasopiśmie Rübezahl
  32. ^ Gazeta Warszawska, nr 66 z 1870 r.
  33. ^ najdalej na północ wysunięta wieś
  34. ^ wieś ta już nie istnieje, leżała na NE od Starych Zambsk i na N od Ciołkowa; patrz → mapa
  35. ^ co odpowiada ok. 56,8 km²
  36. ^ 20 funtów rosyjskich (℔ russ.) ≅ 8,19 kg
  37. ^ Золотник (pol. zołotnik) – dawna rosyjska jednostka masy równa 1/96 funta, czyli ok. 4,2658 grama; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  38. ^ opierając się na cenie uncji (oz) złota, która w 1912 roku kosztowała ok. 20 $, to za 80 000 $ można było wówczas kupić ok. 4000 uncji złota, a obecna cena uncji złota (29 maja 2018 r.) to ~1300 $; ale kolekcja Warda mogłaby dziś kosztować nawet 12 mln dolarów, gdyż, jeśli weźmiemy pod uwagę nominal GDP per capita (nominalny PKB podzielony przez populację) to 1 $ w 1912 roku odpowiada, wg tego wskaźnika, dzisiejszym 150 $!
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Szablon:!Pu%C5%82tusk/Kolekcje”
Osobiste