PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Zmenj

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja Wiki woreczko (dyskusja | edycje) z dnia 21:54, 6 gru 2024
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
1i
Zmenj →
Zmenj (Kulik 1941 Fig 18).jpg
Fragment meteorytu Zmenj o wadze 31,5 g (źródło: Kulik 1941)
Spadek
Lokalizacja Białoruś
Położenie[1] 51°50'N, 26°50'E
Data sierpień 1858 r.
Charakterystyka
Typ achondryt, howardyt HOW
Masa 246 g
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Cmien (Čmien), Minsk, Tsmen, Zhmeni, Zmeni; po rosyjsku: Жмени, Цмень; po białorusku: Жмень; po polsku: Ćmień

Spadek meteorytu na terenie Białorusi w sierpniu 1858 roku (achondryt, howardyt HOW).


Okoliczności spadku (wg Krinov (1948) za Prendel (1892); oraz portal meteorite.narod.ru):

Spadek meteorytu kamiennego w Ćmieniu (Жмени, Цмень) w sierpniu 1858 roku:
„… mieszkanka Ćmienia (Цмень) szła w dzień do miejscowości Stolin (Столин) leżącej nad rzeką Horyń (Горынь), dopływem rzeki Prypeć (Припять). Ćmień jest na północny zachód od miasta Stolin, jakieś 12-14 wiorst. Nagle usłyszała …silny świst w powietrzu, obróciła się w kierunku gwizdu, zauważyła, że jakiś obiekt spadł na ziemię. Pospieszyła na miejsce i zobaczyła leżący w zagłębieniu czarny kamień, który podniosła. Kamień był gorący.[2] Zabrała go ze sobą i zaniosła do Stolina, gdzie pokazała go i opowiedziała o zdarzeniu miejscowemu komornikowi, który następnie zgłosił ten fakt.” Meteoryt ważył około 250 gram.


Opis meteorytu Zmenj wg Kulik (1941)[3]
«

10. Жмени (№ 782)

Упал днем в августе 1858 г. между селами Жмени и Столин (51°50' с. ш. и 20°50' в.д.) в б. Пинском уезде Минской губернии (ныне Пинская область БССР).

Тотчас же был разбит; главная масса (246 г, размерами 6.5 × 4.5 × 4 см) попала к К. А. Скирмунту; 10 г от нее Р. Прендель израсходовал на анализ; 50 г поступило в Одесский (тогда Новороссийский) университет, а 186 г осталось у К. А. Скирмунта и впоследствии перешло в Венскую коллекцию; Вюльфинг в 1897 г. считал вес этого образца равным 116 г.

У К. А. Скирмунта метеорит был обнаружен Р. Пренделем в 1891 г. и в 1892 г. описан последним на русском языке под названием — метеорит Цмень (17, 19, 20)[4].

В 1896 г. метеорит был анализирован проф. П. Меликовым (18, 19).

Первоначальная форма этого метеорита была в общем параллелепипедальной; он был ориентирован по направлению падения, имел черную, довольно блестящую кору (местами с сильным стеклянным блеском); образование этой коры, по П. Г. Меликову, происходило за счет богатых железом силикатов метеорита при температуре 1000—1100°С (при нормальном давлении). Метеорит почти нацело (97.66%) сложен пироксеном и полевым шпатом.

Во внутренней его полнокристаллической, лишенной хондр, порфировидной массе отмечены хромит, троилит, магнетит, шрейберзит и небольшое количество никелистого железа. Уд. вес при 21°С равен 3.260.

У Прайора (1) этот метеорит отнесен к говардитам, т.е. бесшариковым полнокристаллическим богатым кальцием гиперстен-клиногиперстен-апортитовым ахондритам.

Академия Наук получила теперь из Одесского университета, в порядке обмена, наибольшую в СССР массу его, весом в 31.5 г (табл. IV, фиг. 18).

(…)

ЛИТЕРАТУРА [fragment]

1. G. Т. Prior. Catalogue of Meteorites. London. 1923 and Appendix to the Catalogue, of Meteorites. 1927.
…
17. Р. Прендель. Заметка о метеорите Цмень. Вестник естествознания, 1892, № 9. (1893), стр. 323—326.[5]

18. П. Г. Меликов. Исследование метеорита, упавшего близ местечка Цмень. Журнал Русск. физ.-хим. о-ва, 1896, 28, в. 3, стр. 299.[6]

19. P. Прендель. Обзор русской литературы по метеоритоведению за 1896 год. Ежегодник по геол. и минералогии России, II, в. 8. стр. 108.

20. Р. Прендель. Русская геологическая библиотека за 1892 год. СПб., 1893. стр. 125.[7]

(…)

»



Kolekcje

Największy zachowany fragment meteorytu (main mass), około 106 g, znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. W zbiorach Rosyjskiej Akademii Nauk znajduje się fragment o wadze około 26 g (Krinov 1948).

Fragmenty meteorytu Zmenj znajdują się tylko w czterech kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Vienna, Naturhist. Mus. 106 g main mass (fotografia w Koblitz MetBase i Brandstätter 2013)
Moscow, Acad. Sci. 25,6 g fotografia fragmentu
New York, Amer. Mus. Nat. Hist. 6,2 g
Budapest, Nat. Mus. 3,7 g


Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

wsie (C) Ćmień I, (*) Ćmień II, (S) Stolin

współrzędne wg innych autorów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Wsie Ćmień I (51°58'25"N, 26°37'49"E) i Ćmień II (51°58'36"N, 26°40'31"E) leżały w gminie Płotnica, powiat stoliński, województwo poleskie.

Stolin (biał. Сто́лін, ros. Столин).[8]


Mapy

Fragment arkuszy P41 S43 i S44 mapy z 1928 r. (źródło: Archiwum Map WIG)

Droga z Ćmienia do Stolina (fragment mapy z 1928 r.) (źródło: Archiwum Map WIG)

Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)


Galerie

Fragment meteorytu Zmenj (reprodukcja z Заварицкий 1952)


Bibliografia

  • Brandstätter Franz, Ferrière Ludovic, Köberl Christian, (2013), Meteorites: Witnesses of the Origin of the Solar System (Meteoriten: Zeitzeugen der Entstehung des Sonnensystems), Edition Lammerhuber, 2013, ss. 272, (s. 130).[9] ISBN 978-3901753435.
  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[10] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[11] Plik ASMP.
  • Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Кринов Евгений Л. (Krinov Yevgeny L.), (1948), Метеориты, Академиа Наук СССР, Научно-популярная сериа, Издательство Академии Наук СССР, 1948, ss. 336, (s. 224-225).
  • Кулик Леонид А. (Kulik Leonid A.), (1941), Прирост коллекции метеоритов Академии Наук СССР в Москве с 1934 по 1939 г. (Meteorite collection of the Academy of Sciences of USSR. Augmentation between the years 1934 and 1939 in Moscow), Метеоритика (Meteoritika), vol. I, 1941, s. 73-123, (s. 90).[13] Plik TXT.
  • Łaszkiewicz Antoni, (1936), Meteoryty, rozdz. w: Mineralogia, Bibl. „Wiadomości Farmaceutycznych”, tom 28, Warszawa 1936, s. 193-195. Tam lista polskich meteorytów z uwzględnieniem granic przedrozbiorowych. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • +Меликов (Меликишвили) Пётр Григорьевич (Melikov P.G.), (1896), Исследование метеорита, упавшего близ местечка Цмень (Study of the meteorite which fell near the town of Tsmen), Журнал Русского физико-химического общества, 28(1), 1896, s. 114-115.[14]
  • +Меликов (Меликишвили) Пётр Григорьевич (Melikov P.G.), (1896), Исследование метеорита, упавшего близ местечка Цмень, Журнал Русского физико-химического общества, 28(3), 1896, s. 299-. Plik PDF.
  • +Прендель Ромул Александрович (Prendel Romulus Aleksandrowicz), (1892), Заметка о метеорите Цмень, Вестник естествознания, vol. 9, Ст. Петербург 1892, s. 323-326.[15]
  • +Прендель Ромул Александрович, (1893), Русская геологическая библиотека за 1892 г., St. Peterburg 1893. Plik DjVu.
  • Заварицкий Александр Н., Кваша Лидия Г. (Zavaritskiy A.N., Kvasha L.G.)[16], (1952), Метеориты СССР. Коллекциа Академии Наук СССР (Meteority SSSR), Академия Наук СССР, Комитет по метеоритам (USSR Academy of Sciences), Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR, Moscow 1952, ss. 248, (s. 233-235).


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ patrz → meteoryt Braunau; Czy meteoryty po spadku są jeszcze ciepłe?
  3. ^ tekst odczytany OCR, więc może zawierać błędy
  4. ^ powołania na literaturę na końcu cytatu
  5. ^ Prendel (1892)
  6. ^ Melikov (1896)
  7. ^ Prendel (1893)
  8. ^ teren Białorusi w programie GoogleEarth to „biała plama” ;-)
  9. ^ bogato ilustrowany album poświęcony kolekcji meteorytów w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu
  10. ^ publikacja te nigdy się nie ukazała, część jej rękopisu znajduje się w archiwum PAN
  11. ^ w przygotowywanej Kosmolityce Pokrzywnicki do meteorytów polskich zaliczał m.in.: Bielokrynitschie, Bjelaja Zerkov, Borkut, Brahin, Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Knyahinya, Lenarto, Lixna, Magura, Misshof, Nagy-Borové, Nerft, Novy-Projekt, Oczeretna, Okniny, Owrucz, Padvarninkai, Ruschany, Zaborzika, Zemaitkiemis i Zmenj oraz kilka niezidentyfikowanych doniesień
  12. ^ krótkie informacje o meteorytach: Bialystok (Białystok), Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Lixna, Misshof, Nerft, Okniny, Padvarninkai, Pillistfer, Ruschany, Tennasilm, Zabrodje, Zemaitkiemis, Zmenj
  13. ^ szczegółowy opis części rosyjskich meteorytów: Alexandrovsky (Александровский Хутор), Berdyansk (Бердянск), Brahin (Брагин), Brient (Бриент), Grossliebenthal (Гроселибенталь), Erofeevka (Ерофеевка), Glasatovo (Кашин), Ichkala (Ичкала), Kainsaz (Каинсаз), Kaptal-Aryk (Каптал-Арык), Karagai (Карагай), Khmelevka (Хмелевка), Lavrentievka (Лаврентьевка), Mighei (Мигеи), Nikolaevka (Николаевка), Novorybinskoe (Новорыбинское), Padvarninkai (Падварнинкай), Pavlodar (stone) (Павлодар), Pavlograd (Мордвиновка), Pavlovka (Павловка), Pervomaisky (Первомайский Поселок), Pesyanoe (Старое Песьяное), Savtschenskoje (Савченское), Sungach (Сунгач), Vavilovka (Вавиловка), Veliko-Nikolaevsky Priisk (Велико-Николаевский Прииск), Yurtuk (Юртук), Zhovtnevyi (Жовтневый Хутор), Zmenj (Жмени); publikacja zawiera plansze (I-XVIII) z fotografiami meteorytów; patrz również tego autora → dodatkowa bibliografia meteorytu Brahin (po rosyjsku)
  14. ^ za Koblitz MetBase; ang. Journal of the Russian Physico-Chemical Society
  15. ^ ang. Bulletin of Natural History; trans. Vestnik estestvoznaniya, St. Peterburg
  16. ^ autorzy: Заварицкий Александр Николаевич  ●  Кваша Лидия Григорьевна

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Zmenj
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Zmenj


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • Prendel (1892) i inne
  • Melikov (Меликов)
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Zmenj”
Osobiste