PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Jodzie

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
(→Bibliografia)
m (→Bibliografia)
Linia 100: Linia 100:
* {{Morozewicz (1931)}}
* {{Morozewicz (1931)}}
-
* ''Wiek'', '''Meteor''', nr 167, 1877, s. 3. Plik [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=166377 DjVu].
+
* ''Wiek'', '''Meteor''', nr 167, 1877, s. 3. Plik {{Link-dLibra|eBUW|d|166377}}.
{{Koblitz References |1=A stone of unknown weight fell near the village of Jodzie and was lost except for a few fragments, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.221. Description, A.Brezina, Verh. Ges. Deut. Naturf. Arzte, 1893, 65, p.159. Gas-rich howardite, E.Mazor and E.Anders, GCA, 1967, 31, p.1441. Figured, M.B.Duke and L.T.Silver, GCA, 1967, 31, p.1637. Noble gas data, radiation ages, R.Ganapathy and E.Anders, GCA, 1969, 33, p.775. Partial INAA, 14.3% total Fe, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Contains lithic clasts of C2 chondrite and cumulate ferrogabbros, Meteoritics, 1976, 11, p.260 (abs.). Bulk analysis, B.Mason et al., Smithson. Contrib. Earth Sci., 1979, (22), p.27. Mineralogy, composition, organic compounds and noble gas data of carbonaceous chondrite xenoliths, T.E.Bunch et al., GCA, 1979, 43, p.1727. Petrographic and chemical characterization of igneous lithic clasts, D.W.Mittlefehldt, GCA, 1979, 43, p.1917. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. Minor and trace element abundances in plagioclase, I.M.Steele et al., LPSC, 1981, 12, p.1037 (abs.). Classification as a polymict eucrite based on study of thin section, J.S.Delaney et al., Meteoritics, 1983, 18, p.103. Modal composition, J.S.Delaney et al., J. Geophys. Res., 1984, 89 (suppl.), p.C251. Undoubtly a howardite, P.H.Warren, GCA, 1996, 60, p.539. Mineralogy and chemical composition of carbonaceous chondrite (CR2) clasts, M.E.Zolensky et al., MAPS, 1996, 31, p.518.}}
{{Koblitz References |1=A stone of unknown weight fell near the village of Jodzie and was lost except for a few fragments, M.H.Hey, Cat. Met., 1966, p.221. Description, A.Brezina, Verh. Ges. Deut. Naturf. Arzte, 1893, 65, p.159. Gas-rich howardite, E.Mazor and E.Anders, GCA, 1967, 31, p.1441. Figured, M.B.Duke and L.T.Silver, GCA, 1967, 31, p.1637. Noble gas data, radiation ages, R.Ganapathy and E.Anders, GCA, 1969, 33, p.775. Partial INAA, 14.3% total Fe, R.A.Schmitt et al., Meteoritics, 1972, 7, p.131. Contains lithic clasts of C2 chondrite and cumulate ferrogabbros, Meteoritics, 1976, 11, p.260 (abs.). Bulk analysis, B.Mason et al., Smithson. Contrib. Earth Sci., 1979, (22), p.27. Mineralogy, composition, organic compounds and noble gas data of carbonaceous chondrite xenoliths, T.E.Bunch et al., GCA, 1979, 43, p.1727. Petrographic and chemical characterization of igneous lithic clasts, D.W.Mittlefehldt, GCA, 1979, 43, p.1917. Cosmic ray tracks, N.Bhandari et al., Nucl. Tracks, 1980, 4, p.213. Minor and trace element abundances in plagioclase, I.M.Steele et al., LPSC, 1981, 12, p.1037 (abs.). Classification as a polymict eucrite based on study of thin section, J.S.Delaney et al., Meteoritics, 1983, 18, p.103. Modal composition, J.S.Delaney et al., J. Geophys. Res., 1984, 89 (suppl.), p.C251. Undoubtly a howardite, P.H.Warren, GCA, 1996, 60, p.539. Mineralogy and chemical composition of carbonaceous chondrite (CR2) clasts, M.E.Zolensky et al., MAPS, 1996, 31, p.518.}}

Wersja z 22:28, 28 lut 2018

0i
Jodzie →
Spadek
Lokalizacja Litwa
Położenie[1] 55°42'N, 24°24'E
Data 17 czerwca 1877 r., 04:30 (niedziela)
Charakterystyka
Typ achondryt, howardyt, HOW
Masa 50 g[2]
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
w NHM Cat: Yodze; po rosyjsku: Йоджий, Йоджяй. Nazwa meteorytu po litewsku: Juodžių meteoritas

Spadek meteorytu kamiennego 17 czerwca 1877 roku (niedziela) około 4:30 rano w Rejonie poniewieskim na Litwie (achondryt, howardyt HOW, TKW 50 g[2]).


Relacja o spadku zamieszczona w czasopiśmie Wiek nr 167 z 1877 roku (pisownia oryginalna):

«

Meteor. W mieście Poswolu[3] i w jego okolicach, dnia 18-go czerwca[4] r. b., między 5-tą a 6-tą godz. z rana, dał się słyszeć huk drgający, jakoby z kilku dział razem. Powstały z tego rozmaite wnioski i tłómaczenia, jedni mniemali, że gdzieś odbywają się manewra wojenne, drudzy, że to wybuch wulkaniczny w dalekiej odległości, komunikujący się przez drżenie skorupy ziemskiej, inni znowu, że musiała zapaść się gdzieś ziemia, gdyż w okolicach Poswola na kilka mil pokład ziemi składa się z gipsu i miejscami zapada, a wtedy huk bywa bardzo gwałtowny. W kilka dni potem dowiedzieliśmy się, że w tym samym dniu, o tejże samej godzinie, w odległości 8-u mil od Poswola, blisko m. Krakinowa[5], spadł aerolit wielkości gęsiego jaja, składający się z jednej strony z piaskowca, a z drugiej z masy czarnej stopionego metalu. O ile można było powziąć wiadomość, huk rzeczony słyszany był na przestrzeni 20-tu mil, w kierunku od północy na południe, od m. Poszwitynia, nakurlandzkiej granicy, aż do powiatowego m. Wiłkomierza. Ów aerolit jest prawdopodobnie odłamkiem wielkiej masy, która pękając wywołała huk tak silny.

»


Według relacji zamieszczonej w gazecie, meteoryt spadł w okolicy miejscowości Krakinów leżącej około 60 km (co odpowiada 8 milom rosyjskim[6]) na południe od miasta Poswol. Z opisu spadłego okazu, wielkości gęsiego jaja, wynika, że był on rozłupany, więc musiały spaść jeszcze inne fragmenty. Bolid leciał prawdopodobnie z północy na południe.

Opis meteorytu w publikacji Brezina (1893).

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Jodzie znajdują się w kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów[2]
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 17,9 g main mass
Moscow, Acad. Sci. 4,6 g fotografia fragmentu
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,9 g
London, Nat. Hist. Mus. 1,5 g
Vienna, Naturhist. Mus. 1,4 g
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 0,5 g

Brak fragmentów tego meteorytu w zbiorach polskich.


Meteoryt ten znalazł się w przygotowywanej przez Jerzego Pokrzywnickiego monografii polskich meteorytów o roboczym tytule Kosmolityka (Kosiński 2012).

Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(J) Йоджяй, (K) Krakinów, (P) Poswol, (W) Wodakle

współrzędne wg różnych autorów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Krakinów (lit. Krekenava), Poswol (lit. Pasvalys).

Według Wikipedii (LT) osada Juodžiai (Panevėžys) znajdowała się 9 km od miejscowości Wodakle (lit. Vadokliai). Dokładnie w tej odległości leży nieistniejąca już wieś (kolonia, gospodarstwo?) Йоджяй[7] (55°26'56"N, 24°20'41"E).


Meteoryt spadł w okolicy wsi Йоджяй. Według relacji zamieszczonej w gazecie Wiek, bolid leciał z północy na południe. Ponieważ znaleziony okaz nie był w całości pokryty skorupą obtopieniową, możliwe, że spadło więcej fragmentów.


Mapy

Krakinow, Poswol, Wodakle. Mapa Polski z 1859 roku (fragment) (źródło: Chrzanowski 1859)

Nieistniejąca już wieś Йоджяй (55°26'56"N, 24°20'41"E) (źródło: Petro Vlasenko)


Bibliografia

  • Brezina Aristides, (1894), Ueber neuere Meteoriten, Verhandlungen der Gesellschaft deutscher Naturforscher und Ärzte, vol. 65, Leipzig 1894, s. 158-167.[8] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .[9]
  • Chrzanowski Wojciech, (1859), Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859. Plik dLib; plik eUWr.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[10] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[11] Plik ASMP.
  • Кринов Евгений Л., (1940b), Дополнение к списку метеоритов СССР, Природа, 12, 1940, s. 55-56, (s. 56).[12] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Wiek, Meteor, nr 167, 1877, s. 3. Plik eLib.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b c wg Koblitz MetBase nie jest znana masa spadłego okazu; w kolekcjach zachowało się ~30 g fragmentów
  3. ^ Poswol (lit. Pasvalys) – miasto na Litwie
  4. ^ wg katalogu meteorytów było to 17 czerwca
  5. ^ Krakinów (lit. Krekenava) – miasteczko na Litwie
  6. ^ 1 mila rosyjska = 7,4676 km
  7. ^ wg portalu Petro Vlasenko – Wojskowa mapa topograficzna Polski, Ukraina, Russia
  8. ^ jedynie krótka wzmianka o meteorycie Jodzie
  9. ^ kopia fragmentu egzemplarza ze zbioru dr. Egona Krulla; udostępniona przez Daniela Ziarkowskiego z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego
  10. ^ publikacja te nigdy się nie ukazała, część jej rękopisu znajduje się w archiwum PAN
  11. ^ w przygotowywanej Kosmolityce Pokrzywnicki do meteorytów polskich zaliczał m.in.: Bielokrynitschie, Bjelaja Zerkov, Borkut, Brahin, Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Knyahinya, Lenarto, Lixna, Magura, Misshof, Nagy-Borové, Nerft, Novy-Projekt, Oczeretna, Okniny, Owrucz, Padvarninkai, Ruschany, Zaborzika, Zemaitkiemis i Zmenj oraz kilka niezidentyfikowanych doniesień
  12. ^ krótkie informacje o meteorytach: Bialystok (Białystok), Buschhof, Dolgovoli, Jodzie, Lixna, Misshof, Nerft, Okniny, Padvarninkai, Pillistfer, Ruschany, Tennasilm, Zabrodje, Zemaitkiemis, Zmenj

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Jodzie
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Jodzie


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Jodzie”
Osobiste