(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza
Z Wiki.Meteoritica.pl
m (→Historia) |
m (→Zobacz również) |
||
(Nie pokazano 12 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
Linia 62: | Linia 62: | ||
Okazy ze zbiorów '''Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego''' (fotografie dla portalu {{SITENAME}} wykonał {{Txt2Img|Antoni_Stryjewski_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Antoni Stryjewski}}) | Okazy ze zbiorów '''Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego''' (fotografie dla portalu {{SITENAME}} wykonał {{Txt2Img|Antoni_Stryjewski_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Antoni Stryjewski}}) | ||
<gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="150px" perrow="3"> | ||
- | File:Gruneberg_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr) | + | File:Gruneberg_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr)_m.jpg|'''[[Grüneberg (Wilkanówko)]]''' |
File:Gnadenfrei_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr)_3.jpg|'''[[Gnadenfrei (Piława Górna)]]''' | File:Gnadenfrei_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr)_3.jpg|'''[[Gnadenfrei (Piława Górna)]]''' | ||
File:Seelasgen_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr)_2.jpg|'''[[Seeläsgen (Przełazy)]]''' | File:Seelasgen_(Muzeum_Mineralogiczne_UWr)_2.jpg|'''[[Seeläsgen (Przełazy)]]''' | ||
Linia 82: | Linia 82: | ||
=== Etykiety – stara kolekcja === | === Etykiety – stara kolekcja === | ||
- | Starym okazom meteorytów w zbiorach muzeum towarzyszą '''[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|zabytkowe etykietki]]'''. Część okazów ma etykiety wskazujące na ich pochodzenie, są tam etykiety ze zbiorów: Krantza | + | Starym okazom meteorytów w zbiorach muzeum towarzyszą '''[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|zabytkowe etykietki]]'''. Część okazów ma etykiety wskazujące na ich pochodzenie, są tam etykiety ze zbiorów: Krantza{{!Krantz Bonn|}}, [[Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz|Juliana Siemaszko]], z kolekcji z Freibergu („K.S. bergacademische Mineralien-Niederlage zu Freiberg”), z kolekcji „''Saml. Websky''” oraz „E. Leisner, Waldenburg i. Schl.”. |
- | Fragment zbioru starych etykiet z kolekcji muzeum (fot. [[Redakcja|Jan Woreczko]]) | + | Fragment zbioru starych etykiet z kolekcji muzeum (fot. [[Redakcja|Jan Woreczko]]) ('''patrz → [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|stare etykiety kolekcji]]''') |
<gallery caption="" widths="200px" heights="170px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="170px" perrow="3"> | ||
File:Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_1.jpg|Etykiety m.in. do okazów: [[Grüneberg (Wilkanówko)]], Ensisheim<ref name="Ensisheim"></ref>, [[Lenarto]], Krasnojarsk<ref name="Krasnojarsk"></ref>, [[Seeläsgen (Przełazy)]] | File:Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_1.jpg|Etykiety m.in. do okazów: [[Grüneberg (Wilkanówko)]], Ensisheim<ref name="Ensisheim"></ref>, [[Lenarto]], Krasnojarsk<ref name="Krasnojarsk"></ref>, [[Seeläsgen (Przełazy)]] | ||
Linia 90: | Linia 90: | ||
File:Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_4.jpg|Kustosz muzeum {{Txt2Img|Antoni_Stryjewski_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Antoni Stryjewski}} prezentuje klaser z oryginalnymi etykietami | File:Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_4.jpg|Kustosz muzeum {{Txt2Img|Antoni_Stryjewski_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Antoni Stryjewski}} prezentuje klaser z oryginalnymi etykietami | ||
File:Chateau-Renard_(Muz_Min_Wrocław)_Siemaszko.jpg|Etykieta z kolekcji [[Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz|Juliana Siemaszko]] dołączona do okazu meteorytu Château-Renard<ref name="Château-Renard"></ref> | File:Chateau-Renard_(Muz_Min_Wrocław)_Siemaszko.jpg|Etykieta z kolekcji [[Bibliografia/Siemaszko Julian Iwanowicz|Juliana Siemaszko]] dołączona do okazu meteorytu Château-Renard<ref name="Château-Renard"></ref> | ||
- | File:Ensisheim_(Muz_Min_Wrocław)_ml.jpg|Przykładowa etykieta muzeum dołączona do okazu meteorytu Ensisheim<ref name="Ensisheim"></ref> | + | File:Ensisheim_(Muz_Min_Wrocław)_ml.jpg|Przykładowa etykieta muzeum dołączona do okazu meteorytu Ensisheim<ref name="Ensisheim"></ref><br />('''patrz → [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|stare etykiety kolekcji]]''') |
- | File: | + | File:MMUWr_I-42-Steinbach-Freiberg.jpg|Etykieta muzeum dołączona do okazu meteorytu [[Steinbach]]. Fragment z okazu ''Rittersgrün'' pochodzący z kolekcji Bergakademie Freiberg (''K.S. bergacademische Minelaien-Niederlage zu Freiberg'') |
</gallery> | </gallery> | ||
- | |||
=== Kolekcja wrocławska przed 1863 rokiem… === | === Kolekcja wrocławska przed 1863 rokiem… === | ||
Linia 238: | Linia 237: | ||
| '''[[Stannern]]''' || '''127''' || I-49 || 127 || 45,82 (cs), 45,3 (f) || 45,82 (cs), 33,80 (ep) || (t) | | '''[[Stannern]]''' || '''127''' || I-49 || 127 || 45,82 (cs), 45,3 (f) || 45,82 (cs), 33,80 (ep) || (t) | ||
|- | |- | ||
- | | '''[[Steinbach]]''' || '''114''' || {{Txt2Img| | + | | '''[[Steinbach]]''' || '''114''' || {{Txt2Img|MMUWr_I-42-Steinbach-Freiberg.jpg|I-42}} || 110 || 110 (p), 4,2 (f) || 110,0 (s), 4,2 (s) || (t) |
|- | |- | ||
| '''Toluca'''<ref name="Toluca"></ref> || '''1246''' || I-9 || {{Txt2Img|Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_1.jpg|793}}; 19 || 348,6 (cs), 257,95 (cs), 185,4 (p), 19,17 (p), 16,42 (in test tube), 8,75 (f), 6,29 (fp), 5,8 (fp) || 348,60 (cs), 257,95 (cs), 185,40 (sc), 19,12 (s), 16,42 (fp), 8,30 (fp), 6,29 (fp), 5,41 (fp) || (t) | | '''Toluca'''<ref name="Toluca"></ref> || '''1246''' || I-9 || {{Txt2Img|Labels_(Muz_Min_Wroclaw)_1.jpg|793}}; 19 || 348,6 (cs), 257,95 (cs), 185,4 (p), 19,17 (p), 16,42 (in test tube), 8,75 (f), 6,29 (fp), 5,8 (fp) || 348,60 (cs), 257,95 (cs), 185,40 (sc), 19,12 (s), 16,42 (fp), 8,30 (fp), 6,29 (fp), 5,41 (fp) || (t) | ||
Linia 271: | Linia 270: | ||
Z zestawienia widać, że zbiory wrocławskie przetrwały zawieruchy wojenne w dobrym stanie! Zaginęły 3 okazy (Avilez, Carthage, Mincy), część meteorytów ze zbioru straciła na wadze, ale część zyskała. Pewnej części okazów nie udało się jednoznacznie zidentyfikować (Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001). | Z zestawienia widać, że zbiory wrocławskie przetrwały zawieruchy wojenne w dobrym stanie! Zaginęły 3 okazy (Avilez, Carthage, Mincy), część meteorytów ze zbioru straciła na wadze, ale część zyskała. Pewnej części okazów nie udało się jednoznacznie zidentyfikować (Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001). | ||
- | Więcej o starych etykietach w zbiorach muzeum, patrz → [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|zabytkowe etykietki]]. | + | Więcej o starych etykietach w zbiorach muzeum, '''patrz → [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|zabytkowe etykietki]]'''. |
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
Linia 297: | Linia 296: | ||
File:Steinbach_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Fragmenty meteorytów '''[[Steinbach]]'''<ref>'''jeden z okazów meteorytu [[Steinbach]] został znaleziony w okolicach miejscowości Potůčky (niem. Breitenbach) na granicy Czech i Niemiec (Šreinová et al. 2012)'''</ref> i Bitburg<ref name="Bitburg"></ref> (oraz Netschaëvo{{MBD-record |name=Netschaëvo}} i Zagora{{MBD-record |name=Zagora}}) | File:Steinbach_(Muz_Min_Wroclaw).jpg|Fragmenty meteorytów '''[[Steinbach]]'''<ref>'''jeden z okazów meteorytu [[Steinbach]] został znaleziony w okolicach miejscowości Potůčky (niem. Breitenbach) na granicy Czech i Niemiec (Šreinová et al. 2012)'''</ref> i Bitburg<ref name="Bitburg"></ref> (oraz Netschaëvo{{MBD-record |name=Netschaëvo}} i Zagora{{MBD-record |name=Zagora}}) | ||
File:Morasko_(78kg_UWr).jpg|78 kg okaz meteorytu [[Morasko]] znaleziony w 1956 roku (patrz → [[Morasko/Archiwum Zygmunta Pniewskiego|Archiwum Zygmunta Pniewskiego]]) | File:Morasko_(78kg_UWr).jpg|78 kg okaz meteorytu [[Morasko]] znaleziony w 1956 roku (patrz → [[Morasko/Archiwum Zygmunta Pniewskiego|Archiwum Zygmunta Pniewskiego]]) | ||
+ | File:LAigle_(Muz_Min_Wroclaw)-TJ.jpg|[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|Etykiety]] i fragment meteorytu L'Aigle{{MBD-record|name=L'Aigle}} (fot. Tomasz Jakubowski) | ||
+ | File:Château-Renard_(Muz_Min_Wroclaw)-TJ.jpg|[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja|Etykiety]] i fragment meteorytu Château-Renard{{MBD-record|name=Château-Renard}} (fot. Tomasz Jakubowski) | ||
+ | File:Gruneberg_(Muz_Min_Wroclaw)-SzK.jpg|Meteoryty na ekspozycji: [[Wilkanówko]], [[Pułtusk]], [[Sołtmany]]<ref name="dar"></ref>, [[Zakłodzie]], [[Łowicz]] (fot. Szymon Kozłowski) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Linia 325: | Linia 327: | ||
* Korybska-Sadło Iwona, (2017), '''Historia i najstarsze okazy minerałów w kolekcji [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego]]''', ''Przegląd Geol.'', 65(3), 2017, s. 134, 150-153. Plik [http://www.pgi.gov.pl/dokumenty-pig-pib-all/publikacje-2/przeglad-geologiczny/2017/marzec-5/4671-historia-i-najstarsze-okazy-mineralow.html PDF]. | * Korybska-Sadło Iwona, (2017), '''Historia i najstarsze okazy minerałów w kolekcji [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza|Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego]]''', ''Przegląd Geol.'', 65(3), 2017, s. 134, 150-153. Plik [http://www.pgi.gov.pl/dokumenty-pig-pib-all/publikacje-2/przeglad-geologiczny/2017/marzec-5/4671-historia-i-najstarsze-okazy-mineralow.html PDF]. | ||
+ | |||
+ | * {{Pilski (1994)}} | ||
* {{Pilski (2001)}} | * {{Pilski (2001)}} | ||
Linia 344: | Linia 348: | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
- | * [[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja]] | + | * '''[[Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. Kazimierza Maślankiewicza/Stara kolekcja]]''' |
+ | |||
+ | * kategoria: '''[[:Category:Etykiety|kolekcja starych etykiet]]''' | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == |
Wersja z 20:40, 8 wrz 2024
Muzeum Mineralogiczne im. Kazimierza Maślankiewicza Uniwersytetu Wrocławskiego we Wrocławiu | |
Adres: | ul. Cybulskiego 30 50-205 Wrocław oddział Muzeum (z ekspozycją meteorytów) ul. Kuźnicza 22 50-138 Wrocław http://www.muzmin.ing.uni.wroc.pl/ |
Pracownicy: | kierownik dr hab. prof. UWr. Piotr Kazimierz Gunia pracownicy: mgr Antoni Stryjewski, mgr Jacek Bogdański, mgr Joanna Girulska-Michalik oraz dr Edyta Łobocka |
Kontakt: | muz_min@ing.uni.wroc.pl tel. (71) 375 92 06, oddział (71) 375 26 68 |
Wystawy/zbiory: | Sala Meteorytowa na ul. Kuźniczej; w kolekcji m.in. meteoryty: Gnadenfrei (Piława Górna), Morasko, Seeläsgen (Przełazy), Sołtmany, Grüneberg (Wilkanówko), pseudometeoryty: Brzeg, Kłodzko oraz wiele innych meteorytów z sąsiednich państw (m.in. Braunau, Lenarto, Magura, Stannern). Muzeum ma w swych zbiorach ponad 150 okazów meteorytów |
Historia
Krótkie kalendarium historii muzeum i jego zbiorów oraz związanych z nim postaci (na podstawie stron muzeum; Römer 1868; Korybska-Sadło 2017).
1812 ● utworzenie Gabinetu Mineralogicznego (Mineraliencabinet) na Uniwersytecie Wrocławskim; dyrektorem zostaje prof. Karl von Raumer (1783-1865);
● kolekcję stworzono na bazie zdekompletowanego zbioru minerałów Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu;1815 ● zakup kolekcji minerałów Meudera (Meuder'sche Mineralien-Sammlung) z Freibergu za kwotę 4000 talarów[1];
● przeniesienie zbiorów do budynku pojezuickiego Konwiktu przy ul. Kuźniczej 35 (Schmiede-Brücke 35);1819 ● dyrektorem gabinetu zostaje prof. Henrich Steffens (1773-1845); 1833 ● dyrektorem gabinetu zostaje prof. Ernst Friedrich Glocker (1793-1858); 1855 ● dyrektorem gabinetu zostaje prof. Ferdinand Römer (1818-1891);
● w okresie kadencji prof. Römera habilitowali się we Wrocławiu mineralodzy: Martin Websky, Arnold von Lasaulx, Andreas Arzruni, Johannes Lehmann i Carl Hintze;1856 ● zakup m.in. zbioru skamieniałości sylurskich z okolic Sadewitz od aptekarza Oswalda z Oleśnicy; 1857 ● pozyskano zbiór flory karbońskiej w spadku po zmarłym w Wałbrzychu mistrzu górniczym o nazwisku Bocksch;
● dziesięć lat później Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu przekazał kolekcję skamieniałości i skał z obszaru Dolnego Śląska;
● F. Römer przekazał gabinetowi swój zbiór skamieniałości zebranych podczas podróży do Ameryki Północnej, Skandynawii, Rosji i innych krajów;1863 ● katalog Buchnera (1863) wymienia kilka meteorytów w zbiorze wrocławskim (Breslau) 1863 ● zakup dużej kolekcji minerałów od nauczyciela Rennschmidta (Rennschmidt'schen Mineralien-Sammlung); 1866 ● przeniesienie zbiorów do nowego gmachu; zbiorami zajmowali się prof. Martin Websky (1824-1886) i kustosz dr Hans Fiedler;
● prof. M. Websky przekazał muzeum swój zbiór minerałów (od 1874 roku Websky pracował w muzeum Berlinie);1868 ● powołanie na bazie Gabinetu Mineralogicznego – Muzeum Mineralogiczne Królewskiego Uniwersytetu Wrocławskiego (Das Mineralogische Museum der Königlichen Universität Breslau); 1871, 1880, 1893, 1897, 1918 ● reorganizacje działów; 1892 ● dyrektorem oddziału mineralogicznego muzeum zostaje mineralog prof. Carl Adolf F. Hintze (1851-1916)[2]; w okresie kadencji prof. Hintze habilitowali się we Wrocławiu mineralodzy: Ludwig Milch i Artur Sachs; 1897 ● katalog Wülfinga (1897) wymienia w zbiorach wrocławskich 41 różnych meteorytów (z różnych lokalizacji) o łącznej wadze ok. 11 kg 1917 ● dyrektorem muzeum zostaje mineralog prof. Ludwig Milch (1867-1928); 1929 ● dyrektorem (do 1945 r.) muzeum zostaje prof. Kurt Spangenberg (1889-1957); 1945 ● pod koniec wojny zbiory zdeponowano w kościołach: p.w. św. Jana i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie oraz p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu; 1946 ● odtworzenie zbiorów dzięki staraniom prof. Kazimierza Maślankiewicza oraz doc. Edwarda Zubika; część zbiorów zdeponowana podczas wojny w Strzegomiu została przekazana do kolekcji PAN Muzeum Ziemi w Warszawie; 1947 ● kustoszem zbiorów została doc. Zofia Pentlak; 1952 ● przeniesienie zbiorów do gmachu przy ul. Cybulskiego 30.
Spis treści |
Jest to chyba najstarsze muzeum mineralogiczne na ziemiach polskich? Od jego powołania w 1812 roku związanych z nim było wiele światowej sławy postaci. Wielu jego dyrektorów i współpracowników publikowało artykuły na temat meteorytów, m.in.: Ernest Friedrich Glocker (meteoryty Grüneberg (Wilkanówko), Seeläsgen (Przełazy)), Carl Adolf F. Hintze (meteoryty Gnadenfrei (Piława Górna), Grüneberg (Wilkanówko)), Arnold von Lasaulx (meteoryt Gnadenfrei (Piława Górna)), Ludwig Milch (pseudometeoryt Brzeg). Więcej o naukowcach w XIX-wiecznym Wrocławiu znajduje się w artykułach: Biała (2015), Römer (1868), Syniawa (2000) i na stronie muzeum.
Galerie
Meteoryty
Okazy ze zbiorów Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego (fotografie dla portalu Wiki.Meteoritica.pl wykonał Antoni Stryjewski)
Pseudometeoryt Kłodzko |
Zobacz również → Muzeum Cyfrowe Uniwersytetu Wrocławskiego: Kolekcje | Kolekcja Muzeum Mineralogicznego | Meteoryty
Etykiety – stara kolekcja
Starym okazom meteorytów w zbiorach muzeum towarzyszą zabytkowe etykietki. Część okazów ma etykiety wskazujące na ich pochodzenie, są tam etykiety ze zbiorów: Krantza[4], Juliana Siemaszko, z kolekcji z Freibergu („K.S. bergacademische Mineralien-Niederlage zu Freiberg”), z kolekcji „Saml. Websky” oraz „E. Leisner, Waldenburg i. Schl.”.
Fragment zbioru starych etykiet z kolekcji muzeum (fot. Jan Woreczko) (patrz → stare etykiety kolekcji)
Etykiety m.in. do okazów: Grüneberg (Wilkanówko), Ensisheim[5], Lenarto, Krasnojarsk[6], Seeläsgen (Przełazy) |
Etykiety do okazów: Gnadenfrei (Piława Górna), Orgueil[7] |
Kustosz muzeum Antoni Stryjewski prezentuje klaser z oryginalnymi etykietami |
Etykieta z kolekcji Juliana Siemaszko dołączona do okazu meteorytu Château-Renard[8] |
Przykładowa etykieta muzeum dołączona do okazu meteorytu Ensisheim[5] |
Etykieta muzeum dołączona do okazu meteorytu Steinbach. Fragment z okazu Rittersgrün pochodzący z kolekcji Bergakademie Freiberg (K.S. bergacademische Minelaien-Niederlage zu Freiberg) |
Kolekcja wrocławska przed 1863 rokiem…
Katalog kolekcji meteorytów Buchnera (1863) wymienia dwie kolekcje, które obecnie znajdują się w Polsce. Pierwsza z nich, składająca się tylko z dwóch meteorytów, znajdowała się w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Druga wymieniona przez Buchnera jest liczniejsza i znajdowała się we Wrocławiu („Breslau, schles. Gesellsch.”). W tamtym czasie dyrektorem muzeum był prof. Ferdinand Römer. W jej skład wchodziło osiem meteorytów (Buchner 1863):
Meteoryt Buchner (1863) obecnie
(Pilski 2001)waga [g] opis Carthage[9] – –brak Chantonnay[10] – „…kleinere” 22,35 (fc), 15,25 (fc), 7,9 (f) Grüneberg (Wilkanówko) 160 „…mit viel Rinde” 46,4 (ep) Krasnojarsk[6] – „…kleinere oder von unbekannten Gewicht” 148,55 (s), 23,2 (f), 19,5 (f), 16,0 (f), 12,7 (f), 8,46 (fp) Lenarto – „…kleinere” 47,03 (f), 13,50 (s) Magura 172 500,45 (cs), 145,70 (sc), 1,54 (fp) Seeläsgen (Przełazy) 1812 277,64 (sc), 1,2 (fp) Stannern – „…kleinere” 45,82 (cs), 33,80 (ep)
Buchner (1863) liczył w swoim katalogu tylko meteoryty z różnych lokalizacji, nie uwzględniał okazów wątpliwych i synonimów („…bei der Anzahl der Localitäten wurden die zweifelhaften und unrichtigen nicht mitgezählt, auch nicht die synonymen”).
Siemaszko (1886) wymienia w swoim katalogu największe znane mu wówczas światowe kolekcje meteorytów, wśród nich pisze o kolekcji w Krakowie posiadającej 19 meteorytów („à Cracovie 19”) oraz o kolekcji we Wrocławiu posiadającej ich 31 („à l'université de Breslau, 31”).
...za czasów dyrektorowania prof. Carla Hintze
Profesor Carla Adolf F. Hintze objął stanowisko dyrektora oddziału mineralogicznego muzeum w 1892 roku.
Pod koniec XIX wieku kolekcja wrocławska według Wülfing (1897) zawierała 41 różnych meteorytów (z różnych lokalizacji) o łącznej wadze ok. 11 kg! (Kolekcja: Breslau: Mineralogisches Museum der K. Universität; im Auftrag von Herrn Prof. Dr. Hintze mitgeteilt durch Herrn Privatdozent Dr. L. Milch)[11] (Wülfing 1897).
Ciekawostka: Z kolekcją wrocławską wiąże się opowieść prof. Stanisława Małkowskiego[12] o jego wizycie w muzeum wrocławskim przed I wojną światową, podczas wycieczki studenckiej w Sudety, którą odbył jako asystent prof. Józefa Morozewicza (Dąbrowska 2000, s. 11):
„Ta ostatnia wycieczka objęła swoim programem odwiedzenie słynnych zbiorów zakładu mineralogicznego Uniwersytetu we Wrocławiu, które demonstrował nam osobiście sam Hintze opowiadając przy tym z wielkim humorem o swoich sukcesach w zakresie ich powiększenia. Sukcesy te polegały na zręcznym „pozyskiwaniu” z różnych cudzych zbiorów upatrzonych okazów, wbrew woli ich właścicieli. Był to rodzaj sportu uprawianego przez niektórych namiętnych zbieraczy i kierowników muzeów. Naszej wycieczce, poza jowialnie usposobionym profesorem Hintzem, doc. Beyschlagiem i asystentami towarzyszyli woźni, którzy zbliżali się do nas, gdy na polecenie Hintzego otwierano gabloty”.
- Nie jest to powód do chluby!
Współczesna kolekcja
Kolekcja muzeum do 2001 roku:
Meteoryt[13] Wülfing (1897)
(waga, g)nr inw. zabytkowa etykieta[14]
(waga, g)Pokrzywnicki (1964)[15]
(waga, g)Pilski (2001)[16]
(waga, g)(na ekspozycji)[14] Alfianello[17] 57 I-17 46 45,8 (f), 11,82 (f) 32,0 (fc) (t) Avilez[18] 10 –brak –brak (–) Bitburg[19] 376 375,66 (f, melted) 375,66 (f) (t) Braunau 1221 I-11 ~723; 23,75; 12,26 60,35 (f), 24,76 (f), 12,15 (f) 60,35 (ep), 24,76 (sc), 12,20 (fc) (t) Bremervörde[20] 12 I-18 12 11,9 (f) 11,9 (fc) (n) Brenham[21] 12 I-44 –brak 148,8 (s), 1,6 (fp) (n) Cangas de Onis[22] –brak I-19 1 1 (f) 4,3 (fp) (?) Carthage[9] 111 –brak –brak (–) Chantonnay[10] 45 I-20 31 22,35 (cs), 15,25 (cs), 7,9 (cs) 22,35 (fc), 15,25 (fc), 7,9 (f) (t) Château-Renard[8] 33 I-21 17; 9,95 16,4 (f), 9,8 (f), 4,9 (f) 16,4 (fc), 9,5 (f), 4,9 (f) (t) Cosby's Creek[23] 40 I-10 2 Stücke. 18,6 (f), 9,78 (f), 9,22 (2f), 8,82, 2,217[24] 37,50 (fp), 9,25 (fp), 2,03 (fp) (n) Djati-Pengilon[25] 123 122,8 (f) 102,5 (pc) (n) Elbogen 8 –brak –brak (n) Ensisheim[5] 6 I-23 6 5,98 (f) 5,98 (f) (t) Erxleben[26] 28 28,4 (f) 18,8 (fc) (t) Estherville[27] 7 43,65 (cs), 6,80 (cs) 43,65 (cs), 6,80 (cs) (n) Forest City[28] –brak 43,15 (cs) 43,1 (cs) (t) Gibeon[29] –brak 3900 (p), 417 (p) 3900 (cs), 414,5 (s) (?) Gnadenfrei (Piława Górna) 791 I-33 665 663,1 (f), 34,35 (f) and 4 test tubes with fragments masa główna 665,0 (cs), 16,03 (ep), 18,2 (fp), 10,65 (fp) (t) Grüneberg (Wilkanówko) 6[30] I-36 64 63,48 (f) 46,4 (ep) (t) Hainholz[31] 31 I-40 31 31,18 (f) 31,20 (f) (?) Hex River Mountains[32] 90 89,7 (p) 89,90 (sc) (n) Imilac[33] 97 I-39, I-46 91 7,18 (p) 84,0 (pc), 40,0 (pc), 4,0 (cs) (t) Juvinas[34] 6 I-47 7 6,28 (f) 6,28 (f) (t) Kernouve[35] 22 16,15 (f), 5,97 (f) 16,15 (f), 5,97 (fc) (t) Knyahinya 217 I-27 191 167 (cs), 26 (f) 166,95 (cs), 26,0 (ep) (t) Krasnojarsk[6] 246 I-45 132 23,2 (f), 19,56 (f), 16,0 (f), 8,46 (f)24[36] 148,55 (s), 23,2 (f), 19,5 (f), 16,0 (f), 12,7 (f), 8,46 (fp) (t) Laborel[37] –brak 1 (f)25[38][39] 2,32 (fp) (?) L'Aigle[40] 60 30,33 (f), 19,1 (f), 7,6 (f), 4 (f, in test tube) 30,3 (fc), 9,96 (fp), 7,6 (fc) (t) Lenarto 60 I-15 61 47,05 (f), 13,5 (p) 47,03 (f), 13,50 (s) (t) Magura 708 I-12 540 549 (f), 155,7 (f), 1,44 (a schreibersite fragment) 500,45 (cs), 145,70 (sc), 1,54 (fp) (t) Mincy[41] 59 –brak –brak (–) Mocs 52 21,5 (f) 21,5 (hs) (t) Morasko – 78 kg (cs)[42] 78 kg (cs)[43] (t) Netschaëvo[44] 11 I-8 11 11,5 (f) 11,04 (f) (t) Nogoya[45] –brak I-31 1 1 (f) 2,16 (fp) (t) Orgueil[7] 54 I-32 54 54,5 (f) 52,0 (cs) (t) Pavlovka'[46] 8 I-48 9 8,52 (f) 8,5 (fc) (t) Pultusk (Pułtusk) 2574 I-1 149; 10 Kleine Steine 43 specimens from 2,35 to 46,2 g, total weight c. 378,2 52 okazy: 205,0 (cs), 37,81 (cs), 15,0 (ep), 21,67 (cs), 18,83 (cs), 20,05 (cs), 17,15 (cs), 19,02 (cs), 8,59 (cs), 11,66 (cs), 12,62 (cs), 10,23 (cs), 8,71 (cs), 6,95 (cs), 8,10 (cs), 12,25 (cs), 17,36 (cs), 18,33 (ep), 11,57 (cs), 2,86 (cs), 7,52 (cs), 6,71 (cs), 6,67 (cs), 6,49 (cs), 6,06 (cs), 6,09 (cs), 5,93 (cs), 4,98 (cs), 4,97 (cs), 4,93 (cs), 4,50 (cs), 4,51 (cs), 4,36 (cs), 3,97 (cs), 3,81 (cs), 3,84 (cs), 3,27 (cs), 3,75 (cs), 4,41 (pc), 3,56 (cs), 3,10 (cs), 2,65 (cs), 2,51 (cs), 2,34 (cs), 4,99 (cs), 3,70 (cs), 3,60 (cs), 4,78 (cs), 4,01 (cs), 4,18 (cs), 2,65 (cs), 3,55 (cs), 3,18 (cs) (t) Rancho de la Pila (1882)[47] –brak 10 (f) 10,0 (f) (?) Red River[48] 1 I-6 1 1 (f) 1,0 (fp) (n) Santa Catharina[49] 20 I-3 21 20,55 (f) 20,55 (f) (n) São Julião de Moreira[50] –brak I-13 13,5 (f, with test tube, net weight 7,75?), 8,35 (test tube with schreibersite) 12,89 (fp), 8,35 (fp) (?) Seeläsgen (Przełazy) 2010 I-4 1965 277,6 (f), 1,1 (f, in test tube) 277,64 (sc), 1,2 (fp) (t) Stannern 127 I-49 127 45,82 (cs), 45,3 (f) 45,82 (cs), 33,80 (ep) (t) Steinbach 114 I-42 110 110 (p), 4,2 (f) 110,0 (s), 4,2 (s) (t) Toluca[51] 1246 I-9 793; 19 348,6 (cs), 257,95 (cs), 185,4 (p), 19,17 (p), 16,42 (in test tube), 8,75 (f), 6,29 (fp), 5,8 (fp) 348,60 (cs), 257,95 (cs), 185,40 (sc), 19,12 (s), 16,42 (fp), 8,30 (fp), 6,29 (fp), 5,41 (fp) (t) Warrenton[52] 3 I-34 4 3,49 (f) 3,41 (f) (n) Weston[53] 4 I-35 4,3 (f, f) 4,3 (f+f) (n) – niezidentyfikowane 31,05 (cs)
A complete fragment with the crust and a little damaged corner. Inside resembles an aerolite. A label: „Hainholz Meteorite”[31] was found, bud the latter is mesosiderite
276,8 (p)
An octahedrite (Og) or (Ogg). Plate with the crust on the side. Possibly the Przełazy Meteorite
12,75 (f)
Pallasite „sponge” without any label. Probably Brenham Meteorite[21], as – according to Wülfing – 12 g of this meteorite was housed in Wrocław32[54]
148,52 (p)
Pallasite. Polished plate, etched. Probably a fragment of the Krasnojarsk Meteorite[6]. According to Wülfing 246 g of this meteorite was housed in Wrocław, but only c. 67 g was foundPallasyt: 99,0 (ep), 58,0 (f), Krasnojarsk[6] lub Finnmarken[55].
chondryt: 18,99 (fc), ma karteczkę „Meteoryt Aigle”[40], ale jest odmienny od pozostałych okazów i przypomina Pułtusk.
chondryt: 31,00 (cs), ma nazwę „Heinholz”[31], ale jest to nazwa mezosyderytu.
oktaedryt gruboziarnisty: 276,80 (p), przypuszczalnie Przełazy.
oktaedryt gruboziarnisty: 28,0 (f), figuruje jako Sulechów, przypuszczalnie Przełazy.
suma 41 różnych meteorytów, 10716 g ? ?
Z zestawienia widać, że zbiory wrocławskie przetrwały zawieruchy wojenne w dobrym stanie! Zaginęły 3 okazy (Avilez, Carthage, Mincy), część meteorytów ze zbioru straciła na wadze, ale część zyskała. Pewnej części okazów nie udało się jednoznacznie zidentyfikować (Pokrzywnicki 1964; Pilski 2001).
Więcej o starych etykietach w zbiorach muzeum, patrz → zabytkowe etykietki.
Ekspozycja
Fragment ekspozycji meteorytów (fot. Jan Woreczko; stan: czerwiec 2014 r.)
Fragment meteorytu Gnadenfrei (Piława Górna) |
Drugi mniejszy fragment meteorytu Gnadenfrei (Piława Górna) (oraz Forest City[28], Vyatka[63] i Boolka[64]) |
Fragment meteorytu Grüneberg (Wilkanówko) i Sołtmany[3] |
Okazy meteorytu Pultusk (Pułtusk) |
Płytka meteorytu Seeläsgen (Przełazy) (oraz Morasko i Sulechów) |
|
78 kg okaz meteorytu Morasko znaleziony w 1956 roku (patrz → Archiwum Zygmunta Pniewskiego) |
||
Tablica Chladniego
Tablica pamiątkowa poświęcona Ernstowi F.F. Chladniemu[77] ufundowana przez Polskie Towarzystwo Akustyczne i Polskie Towarzystwo Meteorytowe z okazji odbywającej się we Wrocławiu w 2008 roku V Konferencji Meteorytowej PTMet
W tablicę wmontowano fragment meteorytu żelaznego Campo del Cielo[78] |
Bibliografia
- Biała Jadwiga, (2015), O badaniach kosmicznej materii w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu (On the cosmic matter researches in the nineteenth century Wrocław), Acta Soc. Metheor. Polon., 6, 2015, s. 7-16. Plik ASMP.
- Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202.[79][80][81] Plik hPDF; plik DjVu.
- Dąbrowska Kazimiera, (2000), Prezentujemy… Muzeum Mineralogiczne Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przegląd Uniwersytecki, 8, 2000, 10-16. Plik eUWr.
- Grodzicki Andrzej, Pacholska Antonina, (2000), Prezentujemy… Muzeum Mineralogiczne Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przegląd Uniwersytecki, 8, 2000, 17-21. Plik eUWr.
- Hintze Carl Adolf Ferdinand, (1894-1904), Handbuch der Mineralogie, Bd. 1, Abt. 1, Bd. 2, Abt. 1, 2, Leipzig.[82] Pliki DjVu.
- Hintze Carl Adolf Ferdinand, (1912), Schlesien und die Meteoriten, Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur. Zeitschrift des Kunstgewerbevereins für Breslau u. die Provinz Schlesien, 6. Jahrgang 1912/1913, nr 1, 1 Oktober 1912, s. 9-12 (patrz → artykuł).[83] Plik dsLib; plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Korybska-Sadło Iwona, (2017), Historia i najstarsze okazy minerałów w kolekcji Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, Przegląd Geol., 65(3), 2017, s. 134, 150-153. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[85]
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964.[86][87] Plik PDF.
- +Roemer Ferdinand, (1868), Das Mineralogische Museum der Königlichen Universität Breslau. Ein Führer für die Besucher desselben, Breslau 1868, ss. 136.
- Römer (Roemer) Ferdinand, (1868), Literaturnotizen: Dr. Ferd. Roemer. Das mineralogische Museum der kön. Universität Breslau. Ein Führer für die Besucher desselben. Mit einem Grundriss des Museums. Breslau. 1868. Auf Kosten des Verfassers gedruckt. Geschenk des Verfassers, Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, Jahrgang 1868, 9, s. 208-209. Plik DjVu.
- +Stryjewski Antoni, (2011), Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego im. prof. Kazimierza Maślankiewicza na tle 200 lat akademickich zbiorów mineralogicznych we Wrocławiu (The Prof. Kazimierz Maślankiewicz Mineralogical Museum at the University of Wrocław against the Backdrop of the 200th Anniversary of the Academic Mineralogical Collections in Wrocław), Muzealnictwo, 52, NIMOZ, Warszawa 2011, s. 140-151. Plik DjVu.
- Syniawa Mirosław, 2000, Biograficzny słownik przyrodników śląskich, część 1, Materiały Opracowania, tom 3, Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 2000, ss. 252. Plik sLib.
- Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897, (s. 411-412).[88][89][90] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.
Przypisy
Zobacz również
- kategoria: kolekcja starych etykiet
Linki zewnętrzne
- Historia Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego i jego zbiorów
- Muzeum Cyfrowe Uniwersytetu Wrocławskiego: Kolekcje | Kolekcja Muzeum Mineralogicznego | Meteoryty
- Multimedialna Baza Danych Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego – Astronomia we Wrocławiu ● Profesorowie przed 1945 r.
- Wikipedia – Maślankiewicz Kazimierz
- Portal collectingmeteorites.com – Mineralogical Museum in Wroclaw University