(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Łapino
Z Wiki.Meteoritica.pl
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 25 wersji pomiędzy niniejszymi.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| - | == | + | {{VerifyLevel|level=2i}} |
| + | == „Udawał” meteoryt Pułtusk == | ||
[[Grafika:Pseudometeoryt Łapino.jpg|200px|thumb|Pseudometeoryt Łapino]] | [[Grafika:Pseudometeoryt Łapino.jpg|200px|thumb|Pseudometeoryt Łapino]] | ||
| - | '''Pseudometeoryt Łapino''' | + | '''Pseudometeoryt Łapino''' – głaz ten został znaleziony latem 1954 roku w żwirowni na zboczu doliny Raduni w pobliżu małej wsi Łapino (Łapino Dolne) (54°17'23.46"N 18°26'36.23"E) na Pomorzu, kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od Gdańska. Żwirownie te działały od 1888 do 1975 roku, obecnie są częściowo zatopione oraz zarośnięte krzakami i młodymi drzewami. Na głaz zwrócili uwagę pracownicy żwirowni w 1954 roku z powodu jego nietypowego wyglądu. Ze względu na znaczną magnetyczność i niezwykły wygląd zasugerowano, że może on być meteorytem. Kolor, kształt i struktura powierzchni były bardzo intrygujące. Pomimo, że w okolicy występuje wiele utworów polodowcowych i głazów narzutowych (głównie granitoidów i gnejsów) przywleczonych przez czwartorzędowe lodowce ze Skandynawii, to głaz „Łapino” nie przypomina jednak typowych głazów narzutowych. |
| - | Głaz został przekazany do Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, gdzie przez wiele lat leżał w gmachu Obserwatorium przy al. Ujazdowskich na posadzce w holu głównym przy wejściu. W 1996 roku przekazano go do Państwowego Instytutu Geologicznego w celu zbadania jego natury. Pseudometeoryt Łapino ma gruszkowaty kształt ~ | + | Głaz został przekazany do [[Obserwatorium Astronomiczne UW|Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie]], gdzie przez wiele lat leżał w gmachu Obserwatorium przy al. Ujazdowskich na posadzce w holu głównym przy wejściu.<ref>historia tego głazu została opisana w artykule [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Pseudometeorite_Lapino.htm Pseudometeoryt Łapino (''Pseudometeorite, meteorwrongs'')] na stronie Jana Woreczko</ref> W 1996 roku przekazano go do [[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Państwowego Instytutu Geologicznego]] w celu zbadania jego natury. '''Pseudometeoryt Łapino ma gruszkowaty kształt ~70×45 cm i wagę około 250 kg.''' Wstępne oględziny nie wykazały obecności skorupy obtopieniowej oraz brak żelaza niklonośnego i chondr. Mógłby on być w takim razie jakimś achondrytem! Jednak badania przeprowadzone w [[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|PIGu]] przez Stępniewskiego i współpracowników (Stępniewski et al. 2001) wykazały, że '''nie jest to meteoryt'''. |
| - | '' | + | W wykazie polskich meteorytów sporządzonym około 1955 roku przez Jerzego Pokrzywnickiego (Kosiński 2012) znajduje się również niezidentyfikowany meteoryt znaleziony w '''''1954 roku''''' o nazwie '''„Gdański”'''. Być może Pokrzywnicki na swojej liście umieścił okaz Łapino, który znaleziono właśnie w tym roku niedaleko Gdańska? Później Pokrzywnicki identyfikował okaz Łapino już jako pseudometeoryt, o czym świadczy zamieszczenie go w wykazie zawartości zbiorów Zakładu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie (Pokrzywnicki 1964). |
| + | '''U Pokrzywnickiego (1964, s. 157) w wykazie zawartości zbiorów (pseudometeorytów) jest wzmianka o okazie Łapino:''' | ||
| + | |||
| + | :{| {{Old sources |max-width=640px}} | ||
| + | |+ A. INSTITUTE OF GEOLOGY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES (Zakład Nauk Geologicznych PAN, Warszawa, al. Żwirki i Wigury 6) | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan="2" | {{Sparse-b}}Pseudometeorites{{Sparse-e}} | ||
| + | |- | ||
| + | | 57 || | A fragment of larger body (approximately 250 kg) of unknown provenance, found at Łapino (District of Gdańsk) in 1955 || 610.5 (f) | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Fragment ten (o wadze {{Txt2Img|Magazyn_(ING_PAN_Kraków)-4.jpg|600,5 g}}) znajduje się obecnie w zbiorach [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie]] (Łaptaś 1998). | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{Sparse-b}}Mały przyczynek do rozwoju polskiej meteorytyki{{Sparse-e}}. W numerze 2 kwartalnika ''Meteoryt'' z 1996 roku ({{Link-Meteoryt |r=96 |n=2}}) w słowie wstępnym od redaktora [[Bibliografia/Pilski Andrzej Sylwester|Andrzeja S. Pilskiego]] jest krótka wzmianka m.in. o meteorycie Łapino w kontekście irytującego braku doniesień o prowadzonych w Polsce badaniach meteorytów. | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| - | + | === Źródła === | |
| + | [[Image:Łapino_(OAUW_MG-PIG_list).jpg|thumb|right|200px|]] | ||
| + | Prof. Szymon Kozłowski znalazł w archiwum [[Obserwatorium Astronomiczne UW|Obserwatorium Astronomicznego UW]] list adresowany do dyrektora Obserwatorium od kierownika [[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Muzeum PIG]] w sprawie okazu Łapino (''pisownia oryginalna''){{OCR-mistake}} | ||
| + | {{BQuote-begin |max-width=640px}} | ||
| + | ::::::::::::::Warszawa dnia 19 lutego 1996 r. | ||
| - | + | ::::::Pan | |
| - | : | + | ::::::Prof. dr Marcin Kubiak |
| - | + | ::::::Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UW | |
| - | + | ::::::Warszawa Al. Ujazdowskie 4 | |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | W holu głównym Obserwatorium Astronomicznego znajduje się głaz ważący okolo 200 kg znaleziony w połowie lat 50-tych w żwirowni Łapino na Pomorzu, różniący się znacznie składem i budową od wszystkich innych głazów spotykanych w utworach polodowcowych na tym obszarze. | |
| - | < | + | Ze względu na osobliwość tego okazu uprzejmie proszę Pana Profesora o wyrażenie zgody na jego przekazanie i eksponowanie w [[Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie|Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie]]. Równocześnie, w miarę możliwości specjaliści naszego Instytutu wykonają badania mineralogiczno-petrograficzne, które pozwolą na wyjaśnienie pochodzenia tego głazu. |
| - | < | + | |
| - | + | O istnieniu okazu i miejscu jego dotychczasowej ekspozycji powiadomił nas prof. Antoni Piaskowski, którego zasługą było zabezpieczenie i sprowadzenie głazu do Warszawy.<ref>prawdopodobnie chodzi o Antoniego M. Piaskowskiego pracownika Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w Warszawie; kolekcjonera starych lunet i lornetek; znalazcę „meteorytu” w okolicy Cypla Czerniakowskiego w Warszawie (Piaskowski 1991)</ref> | |
| - | http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | + | |
| - | http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki- | + | Tytułem rekompensaty proponujemy [[Meteoryty (kopie)|odlew gipsowy]] najmłodszego polskiego meteorytu "[[Baszkówka]]", który spadł w pobliżu Warszawy 25 sierpnia 1994 roku Jest to ważący 15,5 kg chondryt, niezwykle urodziwy, o pięknej radialnej rzeźbie regmagliptów. |
| - | + | ||
| - | + | ::::::Z wyrazami szacunku | |
| - | + | ::::::KIEROWNIK MUZEUM GEOLOGICZNEGO PIG | |
| + | ::::::Prof. dr hab. Zbigniew Kotański | ||
| + | {{BQuote-end}} | ||
| + | |||
| + | == Lokalizacja == | ||
| + | |||
| + | {{GEFrame-begin}} | ||
| + | {{GEMap | ||
| + | | htmlFileMap = wiki-Lapino.htm | ||
| + | | kml1 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml | ||
| + | | kml2 = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Pseudometeoryty.kml | ||
| + | | kmlfit = http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Lapino-fit.kml | ||
| + | | lat = 54.289851 | ||
| + | | lon = 18.443397 | ||
| + | | zoom = 10 | ||
| + | | type = roadmap | ||
| + | }} | ||
| + | {{GEIcon-PointRed}} | ||
(L) Łapino | (L) Łapino | ||
| - | + | {{GEFrame-end}} | |
| + | |||
| + | Głaz znaleziono na terenie nieczynnej żwirowni w Łapinie Dolnym koło Gdańska. Fotografie prawdopodobnego miejsca znalezienia głazu znajdują się w publikacji Stępniewskiego (1997). | ||
<br clear="all"/> | <br clear="all"/> | ||
| - | == | + | == Galerie == |
<gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> | ||
File:Pseudometeoryt-Lapino-closeup.jpg|Widok wnętrza pseudometeorytu Łapino | File:Pseudometeoryt-Lapino-closeup.jpg|Widok wnętrza pseudometeorytu Łapino | ||
| + | File:Magazyn_(ING_PAN_Kraków)-4.jpg|Fragment (600,5 g) pseudometeorytu Łapino w zbiorach [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie|Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie]] (nr inw. B-V-57/44.1) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | |||
| + | <br clear="all"/> | ||
== [[Bibliografia]] == | == [[Bibliografia]] == | ||
| - | * | + | * {{Kosiński (2012, Kosmolityka)}} |
| - | * | + | * {{Łaptaś (1998)|page=34}} |
| - | == | + | * Piaskowski Antoni M., (1991), '''Meteoryt żelazno-kamienny znaleziony w Warszawie''', ''Urania'', 1, 1991, s. 20-21, okładka II.<ref>doniesienie o znalezieniu przez autora „meteorytu” 11 maja 1978 roku na terenie tzw. Cypla Czerniakowskiego w Warszawie; na okładce fotografie okazu; nie był to jednak chyba meteoryt, dalsze losy okazu nie są znane</ref> Plik {{Link-Urania|r=1991|n=1}}. |
| - | + | * {{Pokrzywnicki (1964)|page=157}} | |
| + | |||
| + | * Stępniewski Marian, (1997), '''Zagadkowy głaz z [[Łapino|Łapina Dolnego]] koło Gdańska''', ''Przegląd Geol.'', 45(3), 1997, s. 287-289. Plik {{Djvu|Łapino_(PGeol_3_1997).djvu|DjVu}}. | ||
| + | |||
| + | * Stępniewski Marian, Borucki Jerzy, (2001), '''Pseudometeorite from [[Łapino]] (Pomerania, North Poland)''', ''Geological Quarterly'', vol. 45(3), 2001, s. 343-348. Plik [http://gq.pgi.gov.pl/article/view/7996/pdf_132 PDF]. | ||
| + | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
| - | * | + | * pseudometeoryt [[Jawor (pseudometeoryt)|Jawor]] |
| + | * [[Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie]] | ||
| + | * [[Obserwatorium Astronomiczne UW]] | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| - | + | * Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego – [http://www.astrouw.edu.pl/ (OAUW)] | |
| - | + | * [http://www.pgi.gov.pl/ Państwowy Instytut Geologiczny (PIG)] w Warszawie | |
| - | * Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego | + | |
| - | * | + | |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | * woreczko.pl – [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-Pseudometeorite_Lapino.htm Pseudometeoryt Łapino (''Pseudometeorite, meteorwrongs'')] | |
| - | * | + | * Wikipedia – [http://pl.wikipedia.org/wiki/Łapino Łapino] |
| + | |||
| + | * [http://www.kolbudy.gd.pl/historia/index.html?dz=lapino Historia wsi Łapino] | ||
{{DEFAULTSORT:Lapino}} | {{DEFAULTSORT:Lapino}} | ||
[[Category:Pseudometeoryty]] | [[Category:Pseudometeoryty]] | ||
| + | [[Category:Niepotwierdzone]] | ||
Aktualna wersja na dzień 20:51, 13 paź 2024
„Udawał” meteoryt Pułtusk
Pseudometeoryt Łapino – głaz ten został znaleziony latem 1954 roku w żwirowni na zboczu doliny Raduni w pobliżu małej wsi Łapino (Łapino Dolne) (54°17'23.46"N 18°26'36.23"E) na Pomorzu, kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od Gdańska. Żwirownie te działały od 1888 do 1975 roku, obecnie są częściowo zatopione oraz zarośnięte krzakami i młodymi drzewami. Na głaz zwrócili uwagę pracownicy żwirowni w 1954 roku z powodu jego nietypowego wyglądu. Ze względu na znaczną magnetyczność i niezwykły wygląd zasugerowano, że może on być meteorytem. Kolor, kształt i struktura powierzchni były bardzo intrygujące. Pomimo, że w okolicy występuje wiele utworów polodowcowych i głazów narzutowych (głównie granitoidów i gnejsów) przywleczonych przez czwartorzędowe lodowce ze Skandynawii, to głaz „Łapino” nie przypomina jednak typowych głazów narzutowych.
Głaz został przekazany do Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, gdzie przez wiele lat leżał w gmachu Obserwatorium przy al. Ujazdowskich na posadzce w holu głównym przy wejściu.[1] W 1996 roku przekazano go do Państwowego Instytutu Geologicznego w celu zbadania jego natury. Pseudometeoryt Łapino ma gruszkowaty kształt ~70×45 cm i wagę około 250 kg. Wstępne oględziny nie wykazały obecności skorupy obtopieniowej oraz brak żelaza niklonośnego i chondr. Mógłby on być w takim razie jakimś achondrytem! Jednak badania przeprowadzone w PIGu przez Stępniewskiego i współpracowników (Stępniewski et al. 2001) wykazały, że nie jest to meteoryt.
W wykazie polskich meteorytów sporządzonym około 1955 roku przez Jerzego Pokrzywnickiego (Kosiński 2012) znajduje się również niezidentyfikowany meteoryt znaleziony w 1954 roku o nazwie „Gdański”. Być może Pokrzywnicki na swojej liście umieścił okaz Łapino, który znaleziono właśnie w tym roku niedaleko Gdańska? Później Pokrzywnicki identyfikował okaz Łapino już jako pseudometeoryt, o czym świadczy zamieszczenie go w wykazie zawartości zbiorów Zakładu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie (Pokrzywnicki 1964).
U Pokrzywnickiego (1964, s. 157) w wykazie zawartości zbiorów (pseudometeorytów) jest wzmianka o okazie Łapino:
A. INSTITUTE OF GEOLOGY OF THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES (Zakład Nauk Geologicznych PAN, Warszawa, al. Żwirki i Wigury 6) Pseudometeorites 57 A fragment of larger body (approximately 250 kg) of unknown provenance, found at Łapino (District of Gdańsk) in 1955 610.5 (f)
Fragment ten (o wadze 600,5 g) znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (Łaptaś 1998).
Mały przyczynek do rozwoju polskiej meteorytyki. W numerze 2 kwartalnika Meteoryt z 1996 roku (PDF) w słowie wstępnym od redaktora Andrzeja S. Pilskiego jest krótka wzmianka m.in. o meteorycie Łapino w kontekście irytującego braku doniesień o prowadzonych w Polsce badaniach meteorytów.
Źródła
.jpg)
Prof. Szymon Kozłowski znalazł w archiwum Obserwatorium Astronomicznego UW list adresowany do dyrektora Obserwatorium od kierownika Muzeum PIG w sprawie okazu Łapino (pisownia oryginalna)[2]
- Warszawa dnia 19 lutego 1996 r.
- Pan
- Prof. dr Marcin Kubiak
- Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UW
- Warszawa Al. Ujazdowskie 4
W holu głównym Obserwatorium Astronomicznego znajduje się głaz ważący okolo 200 kg znaleziony w połowie lat 50-tych w żwirowni Łapino na Pomorzu, różniący się znacznie składem i budową od wszystkich innych głazów spotykanych w utworach polodowcowych na tym obszarze.
Ze względu na osobliwość tego okazu uprzejmie proszę Pana Profesora o wyrażenie zgody na jego przekazanie i eksponowanie w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Równocześnie, w miarę możliwości specjaliści naszego Instytutu wykonają badania mineralogiczno-petrograficzne, które pozwolą na wyjaśnienie pochodzenia tego głazu.
O istnieniu okazu i miejscu jego dotychczasowej ekspozycji powiadomił nas prof. Antoni Piaskowski, którego zasługą było zabezpieczenie i sprowadzenie głazu do Warszawy.[3]
Tytułem rekompensaty proponujemy odlew gipsowy najmłodszego polskiego meteorytu "Baszkówka", który spadł w pobliżu Warszawy 25 sierpnia 1994 roku Jest to ważący 15,5 kg chondryt, niezwykle urodziwy, o pięknej radialnej rzeźbie regmagliptów.
- Z wyrazami szacunku
- KIEROWNIK MUZEUM GEOLOGICZNEGO PIG
- Prof. dr hab. Zbigniew Kotański
Lokalizacja
(L) Łapino
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Głaz znaleziono na terenie nieczynnej żwirowni w Łapinie Dolnym koło Gdańska. Fotografie prawdopodobnego miejsca znalezienia głazu znajdują się w publikacji Stępniewskiego (1997).
Galerie
 Widok wnętrza pseudometeorytu Łapino |
-4.jpg) Fragment (600,5 g) pseudometeorytu Łapino w zbiorach Muzeum Geologicznego PAN w Krakowie (nr inw. B-V-57/44.1) |
Bibliografia
- Kosiński Janusz W., (2012), Program działań na rzecz polskiej meteorytyki i „Kosmolityka” Jerzego Pokrzywnickiego[4] (The programme of workings on the thing of the Polish meteoritics and monograph „Kosmolityka” by Jerzy Pokrzywnicki), Acta Soc. Metheor. Polon., 3, 2012, s. 39-47.[5] Plik ASMP.
- Łaptaś Andrzej, Ćwiżewicz Małgorzata, (1998), Meteoryty w zbiorach Muzeum Geologicznego w Krakowie, Muzeum Geologiczne ING PAN, Kraków 1998, ss. 34, (s. 34). ISBN 83-909970-1-0.
- Piaskowski Antoni M., (1991), Meteoryt żelazno-kamienny znaleziony w Warszawie, Urania, 1, 1991, s. 20-21, okładka II.[6] Plik DjvU.
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, (s. 157).[7][8] Plik PDF.
- Stępniewski Marian, (1997), Zagadkowy głaz z Łapina Dolnego koło Gdańska, Przegląd Geol., 45(3), 1997, s. 287-289. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Stępniewski Marian, Borucki Jerzy, (2001), Pseudometeorite from Łapino (Pomerania, North Poland), Geological Quarterly, vol. 45(3), 2001, s. 343-348. Plik PDF.
Przypisy
Zobacz również
- pseudometeoryt Jawor
- Muzeum Geologiczne PAN w Krakowie
- Obserwatorium Astronomiczne UW
Linki zewnętrzne
- Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego – (OAUW)
- Państwowy Instytut Geologiczny (PIG) w Warszawie
- woreczko.pl – Pseudometeoryt Łapino (Pseudometeorite, meteorwrongs)
- Wikipedia – Łapino
