PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Schwetz (Świecie)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Mają pomnik, ale nie mają meteorytu

1i
Schwetz (Świecie) →
Schwetz (main mass MNBerlin).jpg
Fragment masy głównej meteorytu Świecie z kolekcji Museum für Naturkunde w Berlinie (fot. Dr. Ansgar Greshake)
Znalezisko
Lokalizacja wieś Kozłów, Świecie nad Wisłą, Polska
Położenie[1] 53°24'N, 18°26'E
Data wiosna 1850
Charakterystyka
Typ żelazny, oktaedryt średnioziarnisty (Om, medium octahedrites), IIIAB
Masa ~21,6 kg
Liczba okazów jeden okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy →
wg NHM Cat: Kwidzyn, Swiecie, Weichsel; nazwy polskie: Świecie, Kwidzyń

Meteoryt Świecie został znaleziony w trakcie budowy kolei żelaznej wiosną 1850 r. podczas niwelacji piaszczystego pagórka na wschód na lewym brzegu Wdy (Schwarzwassers), koło Świecia nad Wisłą. Pojedynczy lekko spękany okaz wykopano z głębokości około 4 stóp (Fuss, Fuß) w górnej granicy piasku i gliniastego podłoża. Pierwotnie okaz ważył około 21,6 kg („43 Pfund 8¼ Loth”). Przewieziono go do biura budowy w Świeciu („Baubüreau zu Schwetz”), gdzie został podzielony na dwie części. Jedną część wysłano koleją do Bydgoszczy (Bromberg), drugą wykorzystano („benutzt wurde”) (do czego?!). Część, która znalazła się w Bydgoszczy oglądał pan Baurath Knoblauch i rozpoznał w niej meteoryt. Badał go również Rammelsberg autor analiz meteorytu Przełazy. Prośbę na piśmie o przesłanie pozostałych fragmentów (okazów?) wysłano do budowniczego kolei pana Grubitz do Kozłowa w Świeciu („Schreiben des Eisenbahn-Baumeisters Grubitz zu Koslowo bei Schwetz”).

Znaleziony okaz miał kształt graniastosłupa („Prismas”) i wymiary: wysokość 9 cali (wg Rose (1852) były to cale pruskie[2]), krawędzie podstawy 5½ i 4 cala, długość 24 cale, szerokość 17½ cala. Waga wszystkich fragmentów, które po złożeniu pozwalały przypuszczać, że wydobyto kompletny całkowity okaz, wynosiła 43 funty 8¼ uncji („43 Pfund 8¼ Loth”), co daje wg Wülfinga (1897) 21,637 kg (Boguslawski 1854a; Rose 1851a).

Świecie to meteoryt żelazny, oktaedryt średnioziarnisty (Om) typu IIIAB.

Kolekcje

Największe fragmenty meteorytu Schwetz (Świecie) zostały przewiezione do Berlina, gdzie znajdują się do dziś. Przed wojną (w kwietniu 1939 roku) na drodze wymiany, za okaz meteorytu Łowicz, do zbiorów Muzeum Ziemi PAN w Warszawie trafiła płytka o wadze 534 g (Wiadomości Muzeum Ziemi, 1939).[3]

Meteoryt Schwetz (Świecie) w największych kolekcjach:

Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase) 		uwagi
Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 5,82 kg masa główna; wg Rose (1864) w zbiorach znajdowało się 17 funtów 19,65 łuta, a największy fragment miał 10 funtów 1,21 łuta[4]; wg Kleina (1904) w zbiorze było 10178,5 g, a największy fragment miał 5006 g
London, Nat. Hist. Mus. 1,22 kg
Gifhorn, Bartoschewitz Colln. 1040 g wytrawiona płytka 1051,4 g (Bartoschewitz catalog)
Los Angeles, Univ. of Calif. 942 g
Bremen, Koblitz Colln. 911 g
Vienna, Naturhist. Mus. 840 g wg Brezina (1885, 1896) w zbiorach w sumie 843 g, największy fragment 438 g; wg Berwerth (1903) w kolekcji 2 fragmenty o łącznej wadze 840 g (największy 435 g)
(…)
Warsaw, Muz. Ziemi, Polish Acad. Sci. 534 g[5] 516,7 g (Pilski 1999)
(…)
Tallinn, Geol. Inst. Acad. Sci. 162 g wg Tiirmaa (1996): płytka 162,0 g (Geoscience collections of Estonia: record)
Calcutta, Mus. Geol. Surv. India 159 g 159,11 g (Sen Gupta et al. 1982), mocno zwietrzały fragment ze skorupą
(…)
Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne (Pilski 1999) 6,4 g (s) fragment odcięty od płytki z kolekcji PAN Muzeum Ziemi w Warszawie; fotografia fragmentu na portalu IMCA Insights

Według Wülfinga (1897) pod koniec XIX wieku w Gdańsku w kolekcji Westpreussisches Provinzial-Museum znajdował się 63 g fragment meteorytu Schwetz, który zaginął po wojnie (Pokrzywnicki 1964, Bulletin). Również mały fragment (23 g) tego meteorytu znajdował się w kolekcji Juliana Siemaszko. Oba fragmenty wyszczególniono w opracowaniu Pokrzywnickiego (1964).

Fragmenty meteorytu Schwetz (Świecie) w zbiorach byłego ZSRR, patrz → Явнель (1986).

W kolekcjach prywatnych znajdują się małe fragmenty meteorytu. W 2008 roku duża płyta o wadze 127,6 g została zakupiona za granicą do kolekcji Jakuba Radwana.

Opisy

Opis wg Pokrzywnickiego (1964)

«
Pokrzywnicki (1964)

16. METEORYT ŚWIECIE

Synonimy: Schwetz, Weichsel, Kwidzyń

W.m.z.: φ = 53°24' – λ = 18°26' 1

Meteoryt ten został znaleziony na wiosnę 1850 r. podczas budowy kolei żelaznej, na głębokości około 4 stóp w ziemi. Po wykopaniu ważył około 21,5 kg (21,637 kg według Wülfinga o. c.)2. Zaliczony został do syderytów, gatunek oktaedryt, odmiana – średni (Om)3[6]. Znajduje się lub znajdował się w następujących kolekcjach:

Schwetz (kolekcje).jpg


Analiza naszego meteorytu (w procentach wagowych) według Rammelsberga7 (1) i E. Manteuffla (2) przedstawia się następująco8:

Schwetz (sklad).jpg
[7]


Przypisy
1 Według Berwertha (1903)[8] oraz Breziny (1895)[9]. Według Kat. Met. Brit. Mus. (Prior & Hey 1953):[10] 53°24' N, 18°27' E.
2 „Eisen Massen von Schwartz gefunden im J. 1850. Im Frühjahre 1850 wurde bei dem Abtragen einse sandigen Hügels fur Ostbahn auf dem linken Ufer des Schwarzwassers bei Schwetz an d. Weichsel eine Eisenmasse etwa 4 Fuss unter der Oberfläche der Erde an der Gränze des oberen Sandes mit dem darunter liegenden Lehm gefunden. Sie war kluftig und ohne Mühe zu trennen. Sie befindet sich jetzt durch die Bemühungen H. Prof. G. Rose's im Besitz des königl. mineralog. Kabinets im Berlin.
Die ursprüngliche Gestalt der Eisenmasse ist ungefähr die eines geraden rechtwinklichen an der Kanten ganz abgerundete Prizma. Sie ist 9" hoch, 24" lang und 17½" breit. Die ganze masse weight 43 Pfd. 8¼ Lth.” (patrz Pogg. Ann. Ergänz., t. IV, 1854, s. 390 i 454).[11]
3 Według Breziny (o. c.), Sheparda i innych.
4 Patrz Kat. Met. Brit. Mus. (Prior & Hey 1953), Wülfing (1897).
5 Według informacji w liście dr E. Jéremine z 25 IV 1956 r.
6 Uzyskany w drodze wymiany za met. Łowicz.[3]
7 Ann. d. Phys. 1859, t. 107, s. 358.[12]
8 Dalsza literatura źródłowa: Pogg. Ann. Ergänz., t. 83, 1851, s. 594-596[13]; t. 84, 1851, s. 153-154 (analiza)[14]. Następnie: E. Cohen – Meteoriten Studien II. Ann. d. Naturh. Hofmus., 1892, s. 148-149[15]; Mon. Ber. Berlin. Akad., 1851, Febr., s. 104-106 i 369[16]; J. Pokrzywnicki (1955a, 1956); E.A. Wülfing (1897).

»



Informacja Gustava Rose (1851b)

«
Fragment publikacji Rose (1851b)

20. Februar[17]. Gesammtsitzung der Akademie.

(…) (Doniesnienie o śmierci Carla Gustava Jakob Jacobi, wielkiego matematyka niemieckiego)

Hr. G. Rose berichtete über eine neuerdings bei Schwetz aufgefundene Meteoreisenmasse.[16]

Im Frühjahr 1850 wurde bei dem Abtragen eines sandigen Hügels für die Ostbahn auf dem linken Ufer des Schwarzwassers bei Schwetz an der Weichsel eine Eisenmasse etwa 4 Fuss unter der Erdoberfläche an der Gränze des oberen Sandes mit dem darunter liegenden Lehm gefunden. Die Eisenmasse war etwas klüftig, und es konnte ohne Mühe ein kleiner Theil abgelöst werden, welcher, um sich zu überzeugen, dafs derselbe Eisen sei, zu einem vierkantigen Stabe ansgeschmiedet wurde. Der Rest wurde im Baubüreau zu Schwetz abgeliefert, hier in zwei Theile gespalten, wobei eine zweite Kluft benutzt wurde, und der eine Theil der Königl. Direction nach Bromberg gesandt. Hier sah ihn Herr Baurath Knoblauch, der bei den Bauten der Ostbahn beschästigt war, und überzeugt, dafs diese Masse Meteoreisen sei, setzte er den Verf. nach seiner Rückkehr im Januar d. J. von dem Funde in Kenntniss, was denselben veranlafste sogleich an den Vorsitzenden der Direction der Ostbahn, Herrn Geh. Regierungs-Rath Wernich zu schreiben, um die Eisenmasse für die Königliche Mineraliensammlung zu erhalten. Letzterer halte auch die Güte, sofort das in Bromberg befindliche Stück, was inzwischen mit der Säge in 2 Theile zerschnitten war, zu schicken, und da sich bei der Ansicht desselben augenblicklich ergab, dass dasselbe Meteoreisen sei, auf Herrn Geh. Bergraths Weiss und des Verf. Bille, auch den Rest der ursprünglichen Eisenmasse, das noch in Schwetz gebliebene Stück so wie den ausgeschmiedeten Theil zu senden. Dieser Sendung fügte Hr. Wernich noch ein Schreiben des Eisenbahn-Baumeisters Grubitz zu Koslowo bei Schwetz bei, an den sich ersterer um nähere Auskunft über die Auffindung der Eisenmasse zu erhalten gewandt hatte, aus welchem die oben mitgetheilten Notizen entnommen sind.

Das gröfsere, und die mit der Säge getrennten Stücke passen vollkommen aufeinander, und zeigen so zusammengelegt noch die ursprüngliche Gestalt der Eisenmasse, die ungefähr die eines geraden rectangulären an den Kanten ganz abgerundeten Prismas ist. Man kann in diesem Fall noch den Raum erkennen, wo das ausgeschmiedete Stück wahrscheinlich gesessea hat, so dafs auch die Form es wahrscheinlich macht, dafs die Stücke zusammen die ganze ursprüngliche Masse ausmachen. Die Höhe dieses Prismas beträgt etwa 9 Zoll Preufs., die Seiten der Basis 5½ und 4 Zoll, der Umfang der Länge nach 24 Zoll, der Breite nach 17½ Zoll. Die Kluft, welche die Stücke durchsetzte, ging ungefähr parallel einer Ebene, die durch die diagonal gegenüberliegenden längeren Kanten der Basis gelegt werden kann. Das Gewicht der durch die Säge getrennten Stücke beträgt 10 Pfund 29½ Loth und 6 Pfund 25 Loth, das grofse Stück wiegt 23 Pfund 20 Loth, das ausgeschmiedete Stück 1 Pfund 29 Loth, so dafs hiernach das Gewicht der ganzen Masse 43 Pfund 8¼ Loth betragen hat.

Die aufseien Seilen der Stücke sind abgerundet und mit Eisenoxydhydrat bedeckt; aber auch die innern Seiten sind, da sie alle Kluftflächen waren oxydirt; dennoch zeigten sie noch stellenweise einen hakigen Bruch, indem sie beim Auffinden des Stücks noch zusammen gehalten hatten. Die eine Schnittfläche ist jetzt geschliffen und geätzt worden, und lässt nun sehr schöne Widmannstättensche Figuren wahrnebmen, die die gröfste Ähnlichkeit mit denen des Meteoreisens von Texas haben. Dabei zeigten sich mehrere grössere und kleinere eingemengte Körner von Schwefeleisen, die beim Aetzen den Geruch nach Schwefelwasserstoff verbreiteten. Auch einen Nickelgehalt haben einige chemische Versuche die der Verf. angestellt hat dargethan; die genauere Zusammensetzung wird die Analyse ergeben, die Herr Rammeisberg, dem man auch eine chemische Untersuchung des Meteoreisens von Seeläsgen verdankt, übernommen hat.
(…)

»


Źródła

Rose (1851a)

Rose (1851a)


Boguslawski (1854a) za Pokrzywnickim (1964)

«

(…) Eisen Massen von Schwartz gefunden im J. 1850. Im Frühjahre 1850 wurde bei dem Abtragen einse sandigen Hügels fur Ostbahn auf dem linken Ufer des Schwarzwassers bei Schwetz an d. Weichsel eine Eisenmasse etwa 4 Fuss unter der Oberfläche der Erde an der Gränze des oberen Sandes mit dem darunter liegenden Lehm gefunden. Sie war kluftig und ohne Mühe zu trennen. Sie befindet sich jetzt durch die Bemühungen H. Prof. G. Rose's im Besitz des königl. mineralog. Kabinets im Berlin.

Die ursprüngliche Gestalt der Eisenmasse ist ungefähr die eines geraden rechtwinklichen an der Kanten ganz abgerundete Prizma. Sie ist 9" hoch, 24" lang und 17½" breit. Die ganze masse weight 43 Pfd. 8¼ Lth.

»


Kesselmeyer (1861) (s. 367)

39. – – – Schwetz an der Weichsel, N. von Culm. 43 ℔. Gefunden 1850. – Sp.-Gew.: 7,77.[18] Preussen 53º24'N. 18º26'O. P.83.1851.594.[19] W. 1860. S. 1860.


Buchner (1861) (s. 480)

SchwetzPreussen.

G Rose Berl. Ac. Ber. Febr. 1851, 104, 369.[16] Zeitschr. deutsch. geol. Gesellsch. 3, 1851. Inst. 1851, Juni, Nr. 912. SJ. (2) 13, 142.[20] G Rose PA. 83, 594. Ramelsberg ebd. 84, 153. EJ. 55, 60. 56, 6, 185. SJ. (2) 15, 19, 20.[21] PhCtr. 1851, 947. Froriep 1851, Nr. 321. PA. 84, 153. Ergb. 4, 390, 454. PhilM. (4) 1, 517.[22] MCh. 905. Br. 127.

Rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto


Rose (1864) (s. 59-60)[23]

«

16) Schwetz, Reg.-Bezirk Marienwerder, Preuſsen 1850. Das Berliner Museum, durch den Baurath Knoblauch, auf die bei dem Durchstich eines Sandhügels für die Ostbahn gefundene Eisenmasse, und deren wahrscheinlich meteorischen Ursprung aufmerksam gemacht, erhielt durch den Geh. Rath Wernich fast die ganze der etwas über 43 Pfund schweren Eisenmasse. Sie war, als sie vom Museum erhalten wurde, schon in 3 Stücke zerschlagen, wobei der Sprung natürlichen Klüften folgte. Das gröſste jetzt noch im Museum befindliche Stück, das noch 10 Pfund 1,21 Loth wiegt, ist zum Theil von der natürlichen Oberfläche, zum Theil von der Kluftfläche begränzt, die an einer Seite unter spitzem Winkel zusammenstoſsen. Die erstere ist sehr oxydirt, die letztere matt und schwarz, sonst aber wohl erhalten; sie ist hakig und zeigt schon die schalige Zusammensetzung der Masse sehr deutlich. Dieselbe giebt beim Aetzen sehr schöne Widmanst. Figuren, wie in dem Abdruck, den ich meiner Beschreibung dieses Eisens in Poggendorffs Ann.(1) hinzugefügt habe, zu sehen ist. Die Querschnitte der Schalen sind darin etwas krumm, was wohl eine Folge der beim Zerschlagen der Masse angewandten Gewalt ist. In den geätzten Schalen des Meteoreisens sieht man die Aetzlinien sowie auch den Rhabdit sehr deutlich. Troilit ist nur in kleinen Parthien eingemengt. An einem Stücke der Sammlung findet sich mitten im Eisen ein kleines Korn von Chromeisenerz. Schreibersit ist nicht zu sehen. (…)

__________

(1) B. 83, S. 594.[13]
»


Klein (1904)

1850 gefunden – Schwetz a. Weichsel, Marienwerder


Berwerth (1903) (informacje tożsame z Kesselmeyer (1861))

Schwetz [Om (gefunden 1850) 53°24’N, 18°26’O] a. d. Weichsel, nördl. Culm, Provinz Preußen, Deutschland.


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(L) Laskowice, (T) Terespol Pomorski

położenie pamiątkowego obelisku

współrzędne wg różnych autorów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Budowę kilkunastokilometrowego odcinka kolei od Terespola Pomorskiego do Laskowic z wiaduktem w Kozłowie ukończono w 1852 roku.


Mapy

Odcinek kolei przez Kostłowo (Kozłów). Fragment arkusza 47 Kulm mapy Reymanna (źródło: Archiwum Map WIG)

Fragment arkusza 2576 Schwetz mapy Messtischblatt z 1919 roku
(źródło: MAPSTER)


Galerie

Pamiątkowy pomnik w miejscowości Kozłowo koło Świecia oraz Wadi z płytką meteorytu z kolekcji Jakuba Radwana (fot. Jan Woreczko)

Z okazji 160 rocznicy znalezienia meteorytu Schwetz (Świecie), 21 sierpnia 2010 roku w miejscowości Kozłowo odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowego pomnika (relacja fotograficzna → woreczko.pl). Ciekawostką może być fakt, że kształt kamiennej płyty pomnika jest identyczny, jak płytki z kolekcji Jakuba Radwana. Ilustrowaną relację z imprezy w języku angielskim przygotował Sekretarz International Meteorite Collectors Association (IMCA) Andrzej S. Pilski i zamieścił na portalu IMCA Insights.

Jest to drugi w Polsce pomnik poświęcony meteorytowi, pierwsza była tablica upamiętniająca spadek meteorytu Grüneberg (Wilkanówko). W 2017 roku postawiono w okolicy Piławy Górnej pamiątkową tablicę upamiętniającą spadek meteorytu Gnadenfrei (Piława Górna). Najbardziej znany monument „meteorytowy” w Europie znajduje się w Alzacji w miejscowości Ensisheim[24]. Inne to np.: Wold Cottage[25] w Wielkiej Brytanii, Kaba na Węgrzech, Wessely w Czechach i Knyahinya na Ukrainie.

Zobacz również → Świecie (pomnik).


Płytka meteorytu Świecie ze zbiorów PAN Muzeum Ziemi w Warszawie[3]. Przed oczyszczeniem ważyła 534 gramy (fot. Andrzej S. Pilski)

Płytka ze zbiorów Muzeum Ziemi po oczyszczeniu. Waga 516,7 grama. Zobacz zbiory PAN Muzeum Ziemi w Warszawie (fot. Andrzej S. Pilski)

Płytka meteorytu Świecie ze zbiorów Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (nr inw. I/10/9) (fot. Jan Woreczko)

Płytka meteorytu Schwetz ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (fot. Tomasz Jakubowski)

Płytka 162,0 g meteorytu Schwetz ze zbiorów Uniwersytetu w Tartu (źródło: Geoscience collections of Estonia)

Fragment (159,11 g, najdłuższy rozmiar 4,8 cm) meteorytu Schwetz ze zbiorów Geological Survey of India, Calcutta

Płytka meteorytu Świecie (kolekcja Jakuba Radwana)[26] eksponowana podczas Wystawy Meteorytów w Muzeum Techniki w Warszawie (fot. Jan Woreczko)

Płytka meteorytu Świecie – tablica z publikacji Rose (1851a) (kształt płytki jest niemal identyczny jak płytki z kolekcji Jakuba Radwana)


Położenie dwóch polskich meteorytów żelaznych Schwetz (Świecie) i Tartak (■) w stosunku do innych członków grupy IIIAB (●) na wykresie pary pierwiastków śladowych Ni-Ir. Zamieszczono również podobną grupę IIIE (▲). Wyróżniono jeszcze podobny do meteorytu Tartak meteoryt Ssyromolotovo[27] (Woźniak 2021)


Bibliografia

  • Berwerth Friedrich M., (1903), Verzeichnis der Meteoriten im k.k. naturhistorischen Hofmuseum, Ende Oktober 1902, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. XVIII, Wien 1903, s. 1-90, (s. 10) (str. tytułowa).[28] Plik DjVu; plik PDF.
  • Boguslawski Georg von, (1854a), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819) (Schluss von S. 155.), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 353-456. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Brezina Aristides, (1885), Die Meteoritensammlung des k. k. mineralogischen Hofkabinetes in Wien am 1. Mai 1885 (Mit vier Tafeln (Nr. II-V).), Jahrbuch der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, 35, 1885, s. 151-276, (s. 238) (ilustracje).[29][30] Plik DjVu.
  • Brezina Aristides, (1895), Die Meteoritensammlung des k.k. naturhistorischen Hofmuseums am 1. Mai 1895, (Mit 2 Tafeln und 40 Abbildungen im Texte), Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Wien 1895, s. 231-373. Plik DjVu.
  • Brezina Aristides, (1896), Die Meteoritensammlung des k.k. naturhistorischen Hofmuseums am 1. Mai 1895, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum. (Separatabdruck aus Band X, Heft 3 und 4.), Wien 1896, (s. 301).[31][32] Plik PDF.
  • Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 480). Plik PDF; plik DjVu.
  • Buchner Otto, (1863), Die Meteoriten in Sammlungen, ihre Geschichte, mineralogische und chemische Beschaffenheit, Leipzig 1863, ss. 202, (s. 182-183).[33][34][35] Plik hPDF; plik DjVu.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 1090-1091). ISBN 0-520-02934-8.[36] Pliki PDF. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Clark Smith William, (1852), On Metallic Meteorites. An Inaugural Dissertation…, Göttingen 1852, ss. 112, (s. 58) (ilustracje).[37] Plik PDF.
  • Clark Smith William, (1853), Notice of Professor Clark's Thesis on Metallic Meteorites, American Journal of Science and Arts, vol. 15, ser. 2, 1853, s. 7-22, (s. 19-20). Plik DjVu.
  • Cohen Emil Wilhelm, Weinschenk Ernst, (1891), Meteoreisen-Studien, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. VI, Wien 1891, s. 131-165.[38] Plik DjVu.
  • Cohen Emil Wilhelm, (1892), Meteoreisen-Studien II, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. VII, Wien 1892, s. 143-162.[39] Plik DjVu.
  • Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 367). Plik PDF; plik DjVu.
  • Klein Carl, (1904), Die Meteoritensammlung der Königlichen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin am 21. Januar 1904, Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Jan-Juni 1904, s. 114-153, 978-983, (s. 128).[40] Plik DjVu.
  • Klein Hermann Joseph, (1904), Jahrbuch der Astronomie und Geophysik. Enthaltend die wichtigsten Fortschritte auf den Gebieten der Astrophysik, Meteorologie und physikalischen Erdkunde, XIV. Jahrgang 1903, Eduard Heinrich Mayer, Leipzig 1904. Plik DjVu (str. tytułowa).
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Maciąg Kamil O., Drążkowski Jacek, (2010), 160 lat meteorytu Schwetz (Świecie), Meteoryt, 3, 2010, s. 26-28. Plik PDF.
  • Pilski Andrzej S., (1999), Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. ISBN 83-7180-173-4.
  • Prior George T., Hey Max H., (1953), Catalogue of Meteorites. With special reference to those represented in the collection of the British Museum (Natural History), Printed British Museum, 1953, (zbiory własne W&W) (wydanie z 1923 roku – plik iDjVu).
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1851), Einige Mitteilungen über das chemische Verhalten des Meteoreisens von Schwetz, Zs. d. Dt. Geol. Ges. (Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft), 3, 1851, s. 219.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1851), Eine Mitteilung von dem Resultate der Untersuchung des Meteoreisens von Schwetz, Zs. d. Dt. Geol. Ges. (Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft), 3, 1851, s. 331-332. Plik iDjVu.
  • Rammelsberg Karl Friedrich, (1851), Über das Meteoreisen von Schwetz an der Weichsel, Annalen der Physik, 84, Bd. 160, 1851, s. 153-154. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Reichenbach Karl Freiherr von, (1859), Ueber die chemische Beschassenheit der Meteoriten, Annalen der Physik, 107, Bd. 183, 1859, s. 353-374. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Rose Gustav, (1851), Remarks upon a recently found mass of meteoritic iron, The London, Edinburgh, and Dublin philosophical magazine and journal of science, vol. 1, ser. 4, 1851, s. 517-518. Plik DjVu.
  • Rose Gustav, (1851a), Ueber die bei Schwetz ausgefundene Meteoreisenmasse, Annalen der Physik, 83, Bd. 159, 1851, s. 594-596. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Rose Gustav, (1851b), Bericht über eine neuerdings bei Schwetz aufgefundene Meteoreisenmasse, Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Konigl. Preuss. Akademie der Wissenschaften zu Berlin, 1851, s. 104-106, 369. Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik DjVu.
  • Rose Gustav, (1852), On the Meteoric mass discovered at Schwetz, American Journal of Science and Arts, vol. 13, ser. 2, 1852, s. 142.[43] Plik DjVu.
  • Rose Gustav, (1863), Systematisches Verzeichniss der Meteoriten in dem mineralogischen Museum der Universität zu Berlin, Annalen der Physik, 118, Bd. 194, 1863, s. 419-423 (tabele).[44] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    .
  • Rose Gustav, (1864), Beschreibung und Eintheilung der Meteoriten auf Grund der Sammlung in mineralogischen Museum zu Berlin (Mit 4 Tafeln) (Description and classification of the meteorites based on the collection of the Mineralogical Museum in Berlin), Abhandlungen der Königlichen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Aus dem Jahre 1863, Berlin 1864, s. 23-161, (s. 59-60, 152) (ilustracje).[45] Plik DjVu
    Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
    ; plik DjVu.
  • Wiadomości Muzeum Ziemi, (1939), Okazy meteorytów z Białegostoku i ze Świecia w zbiorach Muzeum Ziemi, nr 1-2, 1939, s. 60-61.[47] Plik JPG.
  • Wülfing Ernst Anton von, (1897), Die Meteoriten in Sammlungen und ihre Literatur. Nebst einem versuch den tauschwert der meteoriten zu bestimmen (Meteorites in Collections and Their Literature. Including An Attempt To Determine The Exchange Value Of Meteorites), Verlag der H. Laupp'schen Buchhandlung, Tübingen 1897.[48][49][50] Plik GIF; plik Internet Archive; plik GoogleBooks.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ cal pruski = 2,615 cm, różnił się od cala brytyjskiego o mniej niż 3%; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  3. ^ a b c ponad półkilogramową płytkę (534 g) tego meteorytu otrzymało przed wojną (inf. prywatna: było to w kwietniu 1939 roku) Towarzystwo Muzeum Ziemi w Warszawie od muzeum berlińskiego w zamian za 173,9 g fragment meteorytu Łowicz. Poza meteorytem Świecie Towarzystwo otrzymało również około 4 g fragmentów meteorytu Bialystok (Białystok) (Pilski 1999 za Wiadomości Muzeum Ziemi, 1939)
  4. ^ prawdopodobnie chodzi o funt/łut pruski; patrz → Dawne jednostki miar i wag
  5. ^ po konserwacji płytki jej fragment (6,4 g) trafił do zbiorów Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego
  6. ^ patrz → Oznaczenia typów meteorytów u Pokrzywnickiego
  7. ^ system skrótów (oznaczeń) stosowany przez Pokrzywnickiego (1964): M.P. – masa meteorytu przechowywana w zbiorach według Wülfinga (1897); W.L. – liczba głównych pozycji literatury o danym meteorycie według Wülfinga; W.K. – liczba kolekcji, w których według Wülfinga przechowywany był dany meteoryt; W4 – wartość wymienna danego meteorytu według Wülfinga
  8. ^ Berwerth (1903)
  9. ^ Brezina (1895)
  10. ^ Prior (1953)
  11. ^ Boguslawski (1854a); tłum. z niemieckiego „…”
  12. ^ Reichenbach (1859)
  13. ^ a b Rose (1851a)
  14. ^ Rammelsberg (1851)
  15. ^ Cohen (1892)
  16. ^ a b c Rose (1851b)
  17. ^ 20 lutego 1851 roku
  18. ^ ciężar właściwy (niem. spezifische Gewicht)
  19. ^ powołanie na Rose (1851a) (wg klucza: Poggendorff, Bd. 83, rok 1851, s. 594)
  20. ^ Rose (1852)
  21. ^ Clark (1853)
  22. ^ Rose (1851, PhilMag)
  23. ^ tekst odczytany techniką OCR, może zawierać błędy
  24. ^ spadek meteorytu L'Aigle 26 kwietnia 1803 roku we Francji; chondryt zwyczajny L6, TKW 37 kg; patrz → Biot (1803) oraz mapa spadku
  25. ^ spadek meteorytu Wold Cottage 13 grudnia 1795 roku w Anglii; chondryt zwyczajny L6, TKW 25 kg
  26. ^ prawdopodobnie jest to płytka o wadze 911 g z kolekcji Jörn Koblitz Meteorite Collection?
  27. ^ meteoryt żelazny Ssyromolotovo (Сыромолотово), znalezisko z 1873 roku w Rosji; typ IIIAB, TKW 217 kg
  28. ^ katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (stan na koniec października 1902 roku); artykuł ukazał się również w formie osobnej publikacji: Berwerth Friedrich Martin, (1903), Verzeichnis der Meteoriten im k.k. naturhistorischen Hofmuseum, Ende Oktober 1902, Separatabdruck aus den Annalen des k.k. naturhistorischen Hofmuseum, Bd. XVIII, Wien 1903, ss. 90, plik PDF
  29. ^ katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (stan na 1 maja 1885 roku); w kolekcji 1197 sztuk (okazów/fragmentów; kamiennych 889, żelaznych 308) z 358 różnych lokalizacji (odpowiednio: 241 i 117), o łącznej wadze 1134,836 kg (odpowiednio: 548,496 i 586,417 kg); obecnie (1999, Koblitz MetBase) kolekcja zawiera 2316 różnych meteorytów (patrz → Meteoryty/Kolekcje)
  30. ^ plansze z obrazami budowy meteorytów i mapy rejonów spadku meteorytów: Tieschitz i Soko-Banja; tu również po raz pierwszy w literaturze pojawia się określenie „linie Neumanna”, dokładnie jako „Neumann'schen Figuren” (s. 199; Spencer 1930, Mineralogical Magazine)
  31. ^ katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (stan na 1 maja 1895 roku); w kolekcji meteoryty z 497 różnych lokalizacji (kamiennych 316, żelaznych 181), o łącznej wadze 2184,432 kg (odpowiednio: 697,854 i 1486,578 kg); w tamtym okresie kolekcje w Londynie i Paryżu miały meteoryty z odpowiednio 449 i 380 różnych lokalizacji (Brezina 1896); patrz również → Brezina (1885); obecnie (1999, Koblitz MetBase) kolekcja zawiera 2316 różnych meteorytów (patrz → Meteoryty/Kolekcje)
  32. ^ pełen tytuł: „Die Meteoritensammlung des k. k. naturhistorischen Hofmuseums am 1. Mai 1895. Mit zwei Anhängen: 1. Berichte des Directors der Sternwarte Zacatecas, Prof. José A. y Bonilla, über den Meteoreisenfall von Mazapil. 2. Die Meteoritensammlung der Universität Tübingen”; publikacja ta ukazała się wcześniej jako artykuł Brezina (1895) w Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. X, 1895, s. 231-370, plik DjVu; bogato ilustrowana, zawiera m.in. 2 plansze z figurami Widmanstättena kilkunastu różnych meteorytów żelaznych
  33. ^ bardzo szczegółowy katalog: kolekcje, historia, analizy chemiczne i mineralogiczne meteorytów; wyprzedzający o wiele lat słynny XIX-wieczny katalog kolekcji meteorytów Wülfinga (1897); zobacz również → Światowe kolekcje meteorytów
  34. ^ według Buchnera największymi muzealnymi kolekcjami meteorytów były wówczas zbiory w: Wiedniu, Londynie i Berlinie, zawierające odpowiednio: 194, 190 i 153 meteorytów; natomiast posiadaczami największych prywatnych kolekcji byli: R.P. Greg (Manczester, Wlk. Brytania), v. Reichenbach (Wiedeń, Austria) i Ch.U. Shepard (New Haven, USA), na które składało się odpowiednio: 191, 176 i 151 meteorytów
  35. ^ w katalogu są wymienione dwie „polskie” kolekcje: „Krakau, Universität (durch Herrn Professor Ritter v. Zepharovich)” zawierającą dwa meteoryty: Magura (162 g) i Elbogen (100 g) oraz kolekcję „Breslau, schles. Gesellsch.” w skład której wchodziły m.in. meteoryty: Grüneberg (160 g), Magura (172 g), Seeläsgen (1,812 kg); więcej o kolekcji wrocławskiej wg Buchnera przed 1863 rokiem, patrz → Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego
  36. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W
  37. ^ w swej pracy dyplomowej poświęconej meteorytom żelaznym opisuje Clark m.in. meteoryty: Bohumilitz, Brahin, Braunau, Elbogen, Hraschina, Lenarto, Magura, Seeläsgen, Schwetz, Steinbach; tam też kilka litografii przedstawiających przekroje meteorytów
  38. ^ o analizach meteorytów, m.in.: Bohumilitz s. 143-144, Magura s. 149-152, Schwetz (Świecie) s. 146-147; to w meteorycie Magura po raz pierwszy Weinschenk opisał minerał cohenit i nazwał go tak na cześć swojego przyjaciela mineraloga niemieckiego Emila Cohena
  39. ^ o analizach meteorytu Magura s. 155-156
  40. ^ katalog zbioru meteorytów w Berlinie (zobacz również Klein (1906); wcześniejsze wydania katalogu:
    Klein Carl, (1889), Die Meteoriten-Sammlung der Königlichen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin am 15. October 1889, Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Juni-Dec 1889, s. 843-864, plik DjVu;
    Klein Carl, (1903), Die Meteoritensammlung der Königlichen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin am 5. Februar 1903, Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Jan-Juni 1903, s. 139-172, plik DjVu
  41. ^ pierwsze i jak na razie jedyne, tak kompleksowe opracowanie na temat polskich meteorytów; warto jednak zaznaczyć, że Jerzy Pokrzywnicki niewątpliwie obficie korzystał z wcześniejszego bibliograficznego opracowania autorstwa Zofii Gąsiorowskiej (1966, maszynopis jej pracy powstał przed 1964 rokiem), ale nigdzie w jego publikacjach nie pojawia się jej nazwisko!? (Kosiński 2014)
  42. ^ patrz → Pokrzywnicki (1964)/Kolekcje
  43. ^ krótka notatka o znalezieniu bryły żelaza i jej charakterystyka (rozmiary bryły w calach pruskich!)
  44. ^ katalog zbioru meteorytów uniwersytetu w Berlinie; w zbiorach m.in. duże ilości meteorytów Schwetz (Świecie) i Seeläsgen (Przełazy)
  45. ^ zawiera katalog zbioru meteorytów muzeum w Berlinie oraz 4 plansze z rysunkami szczegółów budowy meteorytów (m.in. meteorytu żelaznego Seeläsgen (Przełazy)); publikacja często powoływana w literaturze pod datą 1863 roku: Rose (1863)
  46. ^ oraz późniejsze wydania; najnowsze: Tiirmaa Reet, (1996), Catalogue of meteorites in the Estonian collection, Eesti TA Geoloogia Instituut, Tallinn 1996, ss. 32
  47. ^ informacja o wymianie z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie – w kwietniu 1939 roku Towarzystwo Muzeum Ziemi w Warszawie, za 173,9 g okaz meteorytu Łowicz, otrzymało 4 g fragmentów meteorytu Bialystok (Białystok) i ważący 534 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  48. ^ katalog Wülfinga jest najbardziej kompletnym katalogiem zbiorów światowych z końca XIX wieku (patrz również → Wülfing (1894)); autor podaje również jaka część wybranych meteorytów (ich main mass) znajduje się w danej kolekcji; z wymienionych u niego kolekcji (s. 408-429) tylko jedna kolekcja – Breslau (Mineralogisches Museum der K. Universität) – znajduje się dziś w Polsce; wymienia on jeszcze wiele kolekcji prywatnych, np. kolekcję Juliana Siemaszko, von Bredow, F. Krantz, H. A. Ward.
    Jest u Wülfinga jeszcze kolekcja – Danzig (Westpreussisches Provinzial-Museum; mitgeteilt durch Herrn Direktor Professor Dr. H. Conwentz) – znajdowały się w niej 3 meteoryty: Pultusk 99 g, Krasnojarsk 287 g oraz 63 g fragment meteorytu Schwetz (Świecie)
  49. ^ meteoryty polskie w kolekcjach wg Wülfinga (1897)
  50. ^ jeszcze wcześniejszy katalog kolekcji meteorytów wydał w 1863 roku Buchner (1863); patrz również → Światowe kolekcje meteorytów

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Schwetz
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Schwetz
  • meteoryt Świecie w kolekcjach polskich – katalog PTMet
  • Polski Serwis Meteorytów – meteoryt Świecie


Ambox question orange.svg
 Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?)
(poszukać, uzupełnić …)
  • czy było to przy budowie nasypu wiaduktu?
  • jaki odcinek kolei był budowany wiosną 1850 r.?
  • biuro budowy mieściło się w Kozłowie, ale czy to tam znaleziono meteoryt?
  • Rose (1851, PhilMag) - tekst
Źródło „http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Schwetz_(%C5%9Awiecie)”